Το έθιμο των «φουντών» και η Κυριακή της Σταυροπροσκύνησεως
(Γράφει η Ξανθίππη Αγρέλλη)
Μια όμορφη εικόνα αντικρίσαμε όσοι βρεθήκαμε στο σπίτι του κ. Σταυρού Τρακόσα, συνταξιούχου στον Δήμο της Κω. Μέσα στον φιλόξενο χώρο του, είχε συγκεντρώσει εδώ και μια εβδομάδα ότι λουλούδι εύρισκε, ώστε να γίνουν οι φούντες από γαρύφαλλα, βιολέτες, δυόσμο, μοσχολούλουδο, μέντα, αρμπαρόριζα, κατιφέδες, δενδρολίβανο, λαμπρίτσες Ή καραγάνια και άλλα άνθη εποχής, για την Κυριακή της Σταυροπροσκύνησης. Μαζί με τον παπά Περικλή Κιάρη, εφημέριο του Ιερού Ναού Αγίου Παύλου Κω και μερικές κυρίες της ενορίας, τις προηγούμενες ημέρες, συμμετείχαμε στο παραδοσιακό τύλιγμα των φουντών. Από άκρη σε άκρη της Ορθόδοξης Χριστιανικής επικράτειας, υπάρχει το έθιμο των φουντών σε όλες τις Εκκλησίες.
Από νωρίς το απόγευμα του Σαββάτου, η μεγάλη πέτρινη αυλή της Εκκλησίας και στα χωριά, είναι γεμάτη από τις γυναίκες που φτιάχνουν τις φούντες.
Με πρωταγωνίστρια την πρεσβυτέρα, το ανθισμένο σκηνικό, έχει και εκεί μερικά πανέρια από βιολέτες, γαρύφαλλα, κρινάκια και φυσικά πολύ πρασινάδα. Δυόσμος, μαντζουράνα, μέντα και δενδρολίβανο, σκορπίζουν γύρω το μεθυστικό άρωμα τους.
Ένα ματσάκι μέντας και στην μέση ένα γαρύφαλλο ή μια βιολέτα, τυλίγονται γερά με την κλωστή. Όταν έρχεται η ώρα του Εσπερινού, οι φούντες πρέπει να βρίσκονται έτοιμες σε μια λεκάνη με νερό, για να διατηρηθούν δροσερές ως την επόμενη ημέρα, την Κυριακή της Σταυροπροσκύνησης.
Το έθιμο των φουντών έχει βαθιές ρίζες, που φθάνουν μέχρι και τα χρόνια της Τουρκοκρατίας.
Τα λουλούδια τυλιγμένα σε φούντες, συμβόλιζουν τα μυρωδάτα άνθη και βασιλικά, όπου ανάμεσα τους ήταν κρυμμένος ο Τίμιος Σταυρός πριν τον βρει η Αγία Ελένη.
Την Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως στην Θεία Λειτουργία, θα τις ευλογήσει ο παπάς πάνω από την Αγία Τράπεζα. Κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας, ο ιερέας αφού τοποθετήσει μέσα σε ένα δίσκο με λουλούδια, βασιλικό και δυόσμο τον Τίμιο Σταυρό, τον γυρίζει τρεις φορές στο Άγιο Βήμα και έπειτα τον τοποθετεί στο κέντρο του Ιερού Ναού, για προσκύνημα. Στο τέλος μαζί με το αντίδωρο ο ιερέας μοιράζει και από μια Αγιασμένη φούντα στους πιστούς, την οποία συνήθως οι πιστοί την τοποθετούν εμπρός στα Εικονίσματα του σπιτιού.
Για άλλη μια χρονιά και εφέτος όλες οι Εκκλησίες στα χωριά και στην πόλη πλημμύρισαν με αρώματα από τις ανθισμένες φούντες. Στα χωριά δεν αγοράζουν λουλούδια, αφού η κάθε νοικοκυρά έχει πάντα στην αυλή της ανθισμένες γλάστρες και παρτέρια από μυρωδάτα άνθη και πρασινάδα. Έτσι πηγαίνει στην Εκκλησία το δικό της μερίδιο, για να γίνουν οι φούντες.
Μεσούσης της Μεγάλης Σαρακοστής, η Κυριακή της Σταυροπροσκύνησης, είναι αφιερωμένη στον Τίμιο Σταυρό, όπου μαρτύρησε ο Χριστός.
Συμβολίζει και το δικό μας προσωπικό μαρτύριο και την άσκηση της νηστείας και της προσευχής, κατά την Αγία και Μεγάλη Σαρακοστή. Φυσικά η νηστεία συνεχίζεται και όπως ακούμε στα ιερά κηρύγματα, είναι λάθος να μπερδεύουμε τα Σαββατοκύριακα της Μεγάλης Σαρακοστής και να συνεχίζουμε τους χορούς τα γλέντια και την κρεοφαγία σαν να είναι Απόκριες. Μπορεί η νηστεία της Μεγάλης Σαρακοστής και η κάθε νηστεία να είναι υποκειμενική υπόθεση, αλλά για κάθε Χριστιανό, καλό θα ήταν να την ακολουθεί. Άλλωστε είναι υγιεινή η αποτοξίνωση και η εγκράτεια μερικών ημερών. Έπειτα πως θα καταλάβουμε την χαρά να γευθούμε τα Πασχαλινά εδέσματα, αν δεν προσπαθήσουμε να νηστέψουμε έστω και για λίγες εβδομάδες; Αυτό βέβαια εξαρτάται από την βούληση του κάθε Χριστιανού. Για αυτό και στο κατά Μάρκον Ιερό Ευαγγέλιο της Κυριακής της Σταυροπροσκύνησης, λέει ο Ιησούς Χριστός. ‘Όποιος θέλει ας απαρνηθεί τον εαυτό του και να με ακολουθήσει,’ ενώ συμπληρώνει, πως ‘προς τι θα ωφεληθεί ο άνθρωπος, όταν χάσει την ψυχή του και κερδίσει όλο τον κόσμο.’
Αυτή την σωτηρία της ψυχής αναζήτησε πλήθος πιστών σε όλες τις Εκκλησίες.
Από τον Ιερό Ναό του Αγίου Αθανάσιου και Αρχάγγελου Γαβριήλ στο Πλατάνι , όπου βρέθηκε ο Μητροπολίτης κ. κ, Ναθαναήλ, έως τον Άγιο Παύλο στην πόλη, πολλοί ήταν οι ευλαβείς προσκυνητές που μαζί με το αντίδωρο της Κυριακής, πήραν και μια ευλογημένη φούντα από βασιλικό και δυόσμο. Μετά την Θεία Αρχιερατική Λειτουργία όπου χοροστάτησε ο Μητροπολίτης μας με συλλειτουργό τον εφημέριο του Ιερού Ναού παπά Αναστάσιο Γιώτη, η Ενοριακή Αδελφότητα προσέφερε τσάι και καφέ στον Δεσπότη στους υμνωδούς καθώς και σε όλο το ευλαβές εκκλησίασμα.
Ξανθίππη Αγρέλλη
Πατε και σε μια γειτονια της κω η΄΄ σε μια ενορια στις εκκλησιες των χωριων
Χρόνια πολλά Ξανθιππη μου με υγεία.Με το έθιμο των » φουντιων» όπως και με το έθιμο των σταυρων την Κυριακή των Βαιων ασχολουμαστε εδώ και πάρα πολλά χρόνια και νιωθουμε μεγάλη χαρά και ευχαρίστηση.Είναι έθιμα τα οποία είναι ευλογημενα και πρέπει να τα διαφυλαξουμε γιατί αφορούν άμεσα την Θρησκεία μας.