«Έφυγε» η σπουδαία ηθοποιός Ειρήνη Παπά: Η «Καρυάτιδα», το Χόλιγουντ και το Όσκαρ

0
2362

Η σπουδαία ηθοποιός είχε πάρει μέρος σε περισσότερες από 80 ταινίες με γυρίσματα σε όλο τον κόσμο – Τα βραβεία και η πρόσκληση από τον Πάπα Βενέδικτο

Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 96 ετών η εμβληματική ηθοποιός Ειρήνη Παπά. Λιτή, δωρική μορφή, σύμβολο της ελληνικής ομορφιάς, διάσημη εκπρόσωπος του μεσογειακού πολιτισμού στο εξωτερικό, χαρισματική και δυναμική γυναίκα, η Ειρήνη Παπά έγινε διεθνώς γνωστή για τις υποκριτικές της ικανότητές και το πνεύμα της. Στη σταδιοδρομία της, αναμετρήθηκε με σημαντικούς γυναικείους ρόλους του θεάτρου και του κινηματογράφου, ενσαρκώνοντας πλήρως τη δύναμη τής αρχαίας τραγωδίας.

Η Ειρήνη Παπά (το πραγματικό όνομα της οποίας ήταν Ειρήνη Λελέκου), γεννήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου του 1926 στο Χιλιομόδι Κορινθίας, όπου πέρασε τα παιδικά της χρόνια. Οι γονείς της ήταν δάσκαλοι και είχε τρεις αδελφές. Η εφηβεία της, τη βρίσκει στην Αθήνα να παρακολουθεί μαθήματα υποκριτικής στην Εθνική Σχολή Κλασσικού Θεάτρου. Στα 15 της έχει ήδη πάρει τον καλλιτεχνικό της δρόμο, αφού εργαζόταν σαν ραδιοφωνική παραγωγός, τραγουδίστρια και χορεύτρια. Σε ηλικία 18 χρόνων παντρεύεται τον συγγραφέα ‘Αλκη Παπά, και παρόλο που ο γάμος τους δεν κράτησε πολύ, η ηθοποιός διατήρησε το επίθετο με το οποίο έγινε παγκοσμίως γνωστή.

Στα πρώτα της βήματα στο θεατρικό σανίδι συμμετέχει σε παραγωγές του Εθνικού Θεάτρου. Το ξεχωριστό της ταλέντο και οι εξαιρετικές της ερμηνείες σε αρχαίες τραγωδίες, όπως «Μήδεια» και «Ηλέκτρα», δεν αργούν να την κάνουν διάσημη. Η αγάπη και ο σεβασμός της ηθοποιού για το αρχαίο δράμα ήταν μεγάλη. Όταν αποφάσισε να σταματήσει να ερμηνεύει τέτοιους ρόλους, δήλωσε σε συνέντευξή της στην εφημερίδα «Αβενίρε», της Ρώμης: «Αποφάσισα ότι δε θα παίξω πια, διότι η τραγωδία συνεπάγεται μια τεράστια ευθύνη. Και ο φόβος ότι θα μπορούσα να μην ανταπεξέλθω, θα με έκανε να νιώσω πολύ άσχημα».

Ειρήνη Παπά: Η ερμηνεία της στην «Αντιγόνη»

Ανάκριση της Αντιγόνης και της Ισμήνης- Από την ταινία του Γιώργου Τζαβέλλα

Στον τελευταίο της χρόνο στη σχολή, ο Αλέκος Σακελλάριος την είδε να παίζει στον Μάκβεθ. Ο ίδιος, της ζήτησε να βγει στην επιθεώρηση. Και παρόλο που ήταν εκ διαμέτρου αντίθετο με εκείνη και την κλασσική παιδεία της, είπε το «ναι». Το ντεμπούτο της στο σινεμά γίνεται το 1948 στην ταινία «Χαμένοι ‘Αγγελοι» σε σκηνοθεσία Νίκου Τσιφόρου. Το 1951 έρχεται η «Νεκρή Πολιτεία», του Φρίξου Ηλιάδη, με συμπρωταγωνιστή τον Γιώργο Φούντα. Η ταινία συμμετέχει στο Φεστιβάλ Καννών και όλοι μένουν άφωνοι, αναγνωρίζουν αυτό το νέο πρόσωπο ως κάτοχο μίας μοναδικότητας.

Το 1962 συνεργάστηκε με τον Μιχάλη Κακογιάννη και πρωταγωνίστησε στην κινηματογραφική μεταφορά της «Ηλέκτρας» του Ευριπίδη μαζί με τον Γιάννη Φέρτη, την Αλέκα Κατσέλη και τον Μάνο Κατράκη. Η ταινία συνολικά κέρδισε 24 βραβεία και τιμητικές διακρίσεις, ανάμεσά τους και τα βραβεία καλύτερης κινηματογραφικής μεταφοράς και ηχητικής επένδυσης στο Φεστιβάλ των Καννών (1962).

Η Ειρήνη Παπά είχε πάρει μέρος σε περισσότερες από 80 ταινίες, με γυρίσματα σε όλο τον κόσμο (Τσινετσιτά, Χόλιγουντ, Γιουγκοσλαβία, Λίβανος, Μαρόκο, Βραζιλία, Αυστραλία, Πορτογαλία κ.α.) έχοντας στο πλευρό της συμπρωταγωνιστές , μεταξύ άλλων, τους Μάρλον Μπράντο, Ιβ Μοντάν, Γκρέγκορι Πεκ, ‘Αντονι Κουίν, Ρίτσαρντ Μπάρτον, Τζαν Μαρία Βολοντέ, Τζέιμς Κάγκνεϊ. Εκτός από τις επιτυχημένες μεταφορές των τραγωδιών, οι πιο γνωστές ταινίες της είναι η αξέχαστη υπερπαραγωγή του Χόλιγουντ «Τα κανόνια του Ναβαρόνε», όπου ενσαρκώνει τον ρόλο της αγωνίστριας Μαρίας Παπαδήμου (1961) και ο «Αλέξης Ζορμπάς», που κρατά το ρόλο της Χήρας (1964).

010_CIN01290_n498
Η Ειρήνη Παπά την ταινία «Αλέξης Ζορμπάς» του Μιχάλη Κακογιάννη, 1964
010_CIN08001_385
Ειρήνη Παπά και Τζιάν Μαρία Βολοντέ στην ταινία «Στον καθένα το δικό του» του Έλιο Πέτρι, 1967

Το έντονο βλέμμα της, οι καθαρές γραμμές του προσώπου της, τα χαρακτηριστικά «Καρυάτιδας», τίτλος που την ακολούθησε σε όλη την καριέρα της, και η έντονη προσωπικότητά της, κατακτούν το διεθνές κοινό και τους Αμερικανούς παραγωγούς. Για την ταινία με πρωταγωνιστή τον αείμνηστο ‘Αντονι Κουίν, οι δημοσιογράφοι της εποχής την «επαινούν» αλλά και την «υμνούν» για την ερμηνεία της. Η ίδια η ηθοποιός έχει δηλώσει για τους ρόλους που επέλεγε: «Ποτέ δεν θέλησα να παίξω αισθησιακούς ρόλους ή ρόλους επιθυμητών γυναικών. Αυτό που ήθελα πάντα είναι να παίζω εμένα, δηλαδή την ανεξάρτητη αγωνίστρια».

Η μια επιτυχία διαδέχεται την άλλη και η Ειρήνη Παπά βρίσκεται για πολλές δεκαετίες στο διεθνές κινηματογραφικό προσκήνιο. Η επιβεβαίωση για τη σκληρή της δουλειά και το ταλέντο της, έρχεται το 1969 με την ταινία «Ζ», του Κώστα Γαβρά η οποία κερδίζει το Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας.

Το θεατρικό της ντεμπούτο στη σκηνή του Μπρόντγουει, πραγματοποιείται το 1967 με το έργο «Εκείνο το καλοκαίρι, εκείνο το φθινόπωρο» στο πλευρό του Γιον Βόιντ (του πατέρα της Αντζελίνα Τζόλι) ενώ αργότερα τη συναντάμε να ερμηνεύει την Ελένη στις «Τρωάδες» (1972) και την Κλυταιμνήστρα στην «Ιφιγένεια» (1977)σε σκηνοθεσία του Μιχάλη Κακογιάννη. Στις «Τρωάδες», που γυρίστηκε στα αγγλικά με ξένους ηθοποιούς, η Παπά γνώρισε τη συμπρωταγωνίστριά της Κάθριν Χέμπορν, που ενσάρκωσε την Εκάβη, με την οποία ανέπτυξαν δυνατή φιλία. Μάλιστα η Χέμπορν δήλωνε δημόσια ότι η Παπά είναι μια από τις καλύτερες ηθοποιούς του σινεμά.

Το 1972 εμφανίζεται στο πλευρό τού, αργότερα βραβευμένου με όσκαρ Έλληνα συνθέτη Βαγγέλη Παπαθανασίου. Την πείθει να δοκιμάσει το ταλέντο της στο τραγούδι. Η Ειρήνη Παπά ηχογραφεί μαζί του το «666», τελευταίο άλμπουμ του μουσικού συγκροτήματος «Aphrodite’s Child», με αναφορές στην «Αποκάλυψη του Ιωάννη» και στιχουργική συμβολή του σκηνοθέτη Κώστα Φέρρη. Ακολουθούν άλλες δύο συνεργασίες της με τον Βαγγέλη Παπαθανασίου: οι «Ωδές» με ελληνικά δημοτικά τραγούδια διασκευασμένα από τον Vangelis και οι «Ραψωδίες» με ύμνους της Μεγάλης Εβδομάδας.

010_A7A08C05_263_2
Ιταλία, 1967
000_32EW6CU_2
Αθήνα, 1992
010_A7A19050_149_2
«Ιφιγένεια» του Μιχάλη Κακογιάννη, 1977

Οι δεσμοί της Ειρήνης Παπά με το ιταλικό κοινό χρονολογούνται από τη δεκαετία του ’60, όταν η Ελληνίδα ηθοποιός πρωταγωνιστούσε σε διεθνείς παραγωγές με έντονο ελληνικό χρώμα. Το 1968 ήρθε ο ρόλος της Πηνελόπης στην «Οδύσσεια» του Φράνκο Ρόσι για λογαριασμό της ιταλικής τηλεόρασης. Η παρουσία της σε μία εξαιρετικά δημοφιλή σειρά την καθιέρωσε ως σύμβολο της ελληνικής ομορφιάς. Οι δεσμοί ενισχύθηκαν με συμμετοχές της Ειρήνης Παπά σε θεατρικές και τηλεοπτικές παραγωγές στην Ιταλία.

Η προσφορά της Ειρήνης Παπά στην τέχνη έχει αναγνωριστεί πολλές φορές τόσο εντός όσο και εκτός Ελλάδας, μέσα από τις αμέτρητες διακρίσεις που έχει λάβει κατά καιρούς. Εκτός από το Όσκαρ που κέρδισε το 1969 για την ερμηνεία της στην ταινία «Ζ» του Κώστα Ζαβρά, έχει λάβει πολλά σημαντικά βραβεία. Το 1995 τιμήθηκε με το Παράσημο του Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλο. Το 2000 της απονεμήθηκε ο τίτλος της «Γυναίκας της Ευρώπης» για την προσφορά της στην προώθηση της ευρωπαϊκής πολιτισμικής ταυτότητας.

Το 2008 βραβεύτηκε με το «Διεθνές Βραβείο για τον Πολιτισμό» από την οργάνωση Premio Roma στο αρχαίο θέατρο της «Όστια Αντίκα», λίγα χιλιόμετρα έξω από την ιταλική πρωτεύουσα. Πρόκειται για μία εξαιρετικά τιμητική διάκριση, καθώς το συγκεκριμένο βραβείο έχει απονεμηθεί κατά το παρελθόν σε ποντίφικες και στον δήμαρχο της Ρώμης Βάλτερ Βελτρόνι, ανάμεσα σε άλλους. Όταν ανέβηκε στη σκηνή για να παραλάβει το βραβείο της είχε δηλώσει με εμφανή συγκίνηση: «Δεν ξέρω αν πρέπει να γελάσω ή να κλάψω, μπορώ μόνο να πω ότι η Αθήνα θα είναι πάντα η μητέρα μου, αλλά η Ρώμη, παράλληλα, είναι δεύτερη μητέρα μου, από ξεκάθαρη επιλογή μου».

7446767

Το 2009 η Ελληνίδα ηθοποιός τιμήθηκε με το «Χρυσό Λέοντα» της 40ης Μπιεννάλε Θεάτρου Βενετίας, ύστερα από πρόταση του διευθυντή της διοργάνωσης, του γνωστού σκηνοθέτη, Μαουρίτσιο Σκαπάρρο. Εκείνη ευχαριστώντας για το βραβείο, τόνισε, ότι «προτιμά να της παρέχονται τα αναγκαία οικονομικά μέσα για να μπορεί να συνεχίσει να δημιουργεί στο χώρο του θεάτρου». Αναφερόμενη στην αρχαία τραγωδία, υπογράμμισε: «Τα έργα αυτά με συγκινούσαν από τα δώδεκά μου χρόνια. Εξακολουθώ να πιστεύω ότι είναι επίκαιρα όσο ποτέ, καθρέφτης της κοινωνίας μας και των όποιων αντιφάσεών της».

Την ίδια χρονιά, η Ειρήνη Παπά ήταν ανάμεσα στους 260 καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο, που προσκάλεσε ο Πάπας Βενέδικτος στην Καπέλα Σιξτίνα του Βατικανού, για να τους ζητήσει «να μεταδώσουν με την τέχνη τους το μήνυμα του Θεού».

Στο «Σχολείον της Αθήνας- Ειρήνη Παπά» (που στεγάζεται σήμερα η Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου) στην οδό Πειραιώς, εκεί που η σπουδαία ηθοποιός ονειρεύτηκε από τη δεκαετία του ’80 να ιδρύσει ένα σχολείο θεάτρου, γιόρτασαν τον Σεπτέμβριο του 2018 τα γενέθλια της, το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο μαζί με το Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας και το Ίδρυμα Κακογιάννη σε μια ελληνοϊταλική γιορτή με προβολή της ταινίας «Οδύσσεια» (1968) του Φράνκο Ρόσι– μια παραγωγή της Rai, με την ίδια στο ρόλο της Πηνελόπης.

ΦΩΤΟ ΑΡΘΡΟΥ: GETTY IMAGES / IDEAL IMAGE

Ειδήσεις σήμερα:

Ειρήνη Παπά: Ο μεγάλος έρωτας με τον Μάρλον Μπράντο

Η ηθοποιός γνώρισε τον  Χολιγουντιανό αστέρα το 1954 στη Ρώμη και η συνάντηση γρήγορα εξελίχθηκε σε έναν θυελλώδη έρωτα

papa_brando_xr

Η σπουδαία ηθοποιός Ειρήνη Παπά έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 96 ετών, σήμερα vωρίς το πρωί.

Λιτή, αρχαϊκή, δωρική μορφή, σύμβολο της ελληνικής ομορφιάς, διάσημη εκπρόσωπος του μεσογειακού πολιτισμού στο εξωτερικό, χαρισματική και δυναμική γυναίκα, η Ειρήνη Παπά έγινε διεθνώς γνωστή για τις υποκριτικές της ικανότητές και το πνεύμα της.

Η ηθοποιός η οποία έδινε σπάνια συνεντεύξεις, το 1954 είχε γνωρίσει τον Μάρλον Μπράντο σε μια καρμική συνάντηση που εξελίχθηκε σε έναν θυελλώδη έρωτα, όπως είχε αποκαλύψει το 2004 στην ιταλική εφημερίδα  «Carriera della sera».

Πιο συγκεκριμένα, η 24χρονη τότε Ειρήνη Παππά ταξίδεψε στη Ρώμη, όπου και έκανε τα πρώτα της βήματα στον κινηματογράφο. Εκείνη την περίοδο ο Μάρλον Μπράντο ήταν 30 ετών και περιζήτητος από τους σκηνοθέτες και τους ανθρώπους του Χόλιγουντ. Ο Αμερικανός ηθοποιός γοητεύτηκε από την ομορφιά και το μεσογειακό ταπεραμέντο της Ελληνίδας  και οι δυο τους έζησαν μία  παθιασμένη σχέση, που έμεινε κρυφή από τους δημοσιογράφους.

Όπως αργότερα είχε αποκαλύψει η Ειρήνη Παπά: «Αγαπούσα πολύ τον Μπράντο και νοιαζόμουν για εκείνον. Ήταν το μεγάλο πάθος της ζωής μου».

Παρόλο που το ζευγάρι χώρισε, συνέχισαν να διατηρούν επαφές και το 1999, όταν ο ηθοποιός επισκέφτηκε εκ νέου την Ελλάδα, δεν παρέλειψε να τη συναντήσει την Ειρήνη Παπά, η οποία ανέφερε για αυτή τη συνάντηση: «Παρόλα τα υπόλοιπα ήταν ακόμα υπέροχος ο τρόπος που σκεφτόταν».

Papa

Η Ειρήνη Παπά (το πραγματικό όνομα της οποίας ήταν Ειρήνη Λελέκου), γεννήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου του 1926 στο Χιλιομόδι Κορινθίας, όπου πέρασε τα παιδικά της χρόνια. Οι γονείς της ήταν δάσκαλοι και είχε τρεις αδελφές. Η εφηβεία της, τη βρίσκει στην Αθήνα να παρακολουθεί μαθήματα υποκριτικής στην Εθνική Σχολή Κλασσικού Θεάτρου. Στα 15 της έχει ήδη πάρει τον καλλιτεχνικό της δρόμο, αφού εργαζόταν σαν ραδιοφωνική παραγωγός, τραγουδίστρια και χορεύτρια. Σε ηλικία 18 χρόνων παντρεύεται τον συγγραφέα ‘Αλκη Παπά, και παρόλο που ο γάμος τους δεν κράτησε πολύ, η ηθοποιός διατήρησε το επίθετο με το οποίο έγινε παγκοσμίως γνωστή.

Ειδήσεις σήμερα:

Ειρήνη Παπά: Η πρώτη της κινηματογραφική εμφάνιση σε ηλικία 22 ετών

Ειρήνη Παπά
H Ειρήνη Παπά στο Φεστιβάλ των Κανών το 1954
AP

Ο πρώτος κινηματογραφικός ρόλος της Ειρήνης Παπά ήταν στην ταινία Χαμένοι Άγγελοι της Φίνος Φιλμ.

H Ειρήνη Παπά, η οποία «έφυγε» σήμερα από τη ζωή σε ηλικία 96 ετών, έκανε το κινηματογραφικό ντεμπούτο της το 1948 σε ηλικία 22 ετών με την ταινία της Φίνος Φιλμ «Χαμένοι Άγγελοι» του Νίκου Τσιφόρου.

Στον Φίνο την οδήγησε ο Αλέκος Σακελλάριος, ο οποίος συνάντησε τη νεαρή τότε Ειρήνη, στο Σύνταγμα και εντυπωσιασμένος από από τη μελαχρινή, ψηλή και λυγερόκορμη κοπέλα, τη χαρακτήρισε «ζωντανή Καρυάτιδα», ένας χαρακτηρισμός που θα τη συνόδευε σε όλη της τη ζωή.

Η ταινία «Χαμένοι Άγγελοι» κυκλοφόρησε στις 22 Δεκεμβρίου 1948, κόβοντας 107.508 εισιτήρια. Εκτός από την Παπά, έπαιζαν ακόμα οι: Σμαρούλα Γιούλη, Χρήστος Τσαγανέας, Άννα Χριστοφορίδου, Μίμης Φωτόπουλος, Νίκος Καζής, Περικλής Χριστοφορίδης, Θόδωρος Μορίδης, Νίκος Ρίζος, Γιάννης Ιωαννίδης, Γιώργος Βλαχόπουλος, Βαγγέλης Πρωτόπαππας, Αλέκος Λεμός, Νίκος Φέρμας, Μιχάλης Παπαδάκης, Κίμων Δημόπουλος, Ανδρέας Παντόπουλος, Σταύρος Παρθενιάδης, Τάκης Καραβασίλης.

Σμαρούλα Γιούλη & Ειρήνη Παπά – ΧΑΜΕΝΟΙ ΑΓΓΕΛΟΙ (1948)

Η υπόθεση έχει ως εξής: Η Έλλη ζει μαζί με την άρρωστη μητέρα της και έναν μικροαπατεώνα, τον Λουκά, ο οποίος ενώ συνδέεται με την μητέρα της, δεν δείχνει καθόλου ενδιαφέρον για εκείνην. Ο αρραβωνιαστικός της Έλλης, αν και σπουδάζει γιατρός, τα βράδια τραγουδά σε κοσμική ταβέρνα για να επιβιώσει. Εκεί κάποιο βράδυ έρχεται ένας επιχειρηματίας με τη φιλενάδα του, τη Λιάνα, που γλυκοκοιτάζει τον αρραβωνιαστικό της Έλλης. Ο επιχειρηματίας προτείνει στον Λουκά να αναθέσει στην Έλλη να μεταφέρει πακετάκια με ναρκωτικά στους πελάτες του και εκείνη το κάνει νομίζοντας πως είναι φάρμακα.

Η ταινία σημείωσε μεγάλη επιτυχία, ήρθε πρώτη ανάμεσα σε 8 ελληνικές παραγωγές, ενώ ήταν η πρώτη απόπειρα μεταφοράς του αμερικάνικου υπόκοσμου με ελληνικά δεδομένα.

ΧΑΜΕΝΟΙ ΑΓΓΕΛΟΙ – 1948 (Χιώτης-Εσύ ‘σαι η αιτία)

Ο δημοσιογράφος και συλλέκτης Άρης Λουπάσης σε παλαιότερη ανάρτησή του στο Instagram, έχει μοιραστεί μια φωτογραφία της Ειρήνης Παπά από την πρώτη κινηματογραφική της εμφάνισης, την οποία βλέπετε παρακάτω:

 

Σχετικές ειδήσεις

ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ ΑΝΩΝΥΜΑ Ή ΕΠΩΝΥΜΑ