του Χρήστου Κουτσόπουλου (*)

Παρακολουθώ την συζήτηση που γίνεται για τις φετινές, μεγάλες ελλείψεις εργατικού δυναμικού, τόσο στον ξενοδοχειακό κλάδο, όσο και σε αυτόν της εστίασης.

Όπως αρκετές συζητήσεις στην χώρα μας έτσι και αυτή   γίνεται με όρους καφενείου, πολλές  γενικεύσεις και στερεότυπα αλλά  και «ερεθισμό» (triggering) ανθρώπινων  συναισθημάτων. Εξάλλου ιστορίες όπως αυτή των άθλιων συνθηκών διαβίωσης εργαζομένων  σε glamour νησιά  κάποια media τις λατρεύουν!
Παραπέμπουν σε θυμικό και αυτό πουλάει!

Αν ανατρέξει κάποιος στα τελευταία χρόνια -και πριν την πανδημία – θα διαπιστώσει πως από τότε διαφαινόταν το πρόβλημα και μάλιστα υπήρχε ήδη αν  και όχι σε τόσο μεγάλη κλίμακα. Μια χώρα που θέλει να λέει πως η τουριστική της βιομηχανίας είναι η ατμομηχανή της Ελληνικής οικονομίας (πολλοί από εμάς έχουμε αμφιβολίες αν θα έπρεπε να είναι τόση η εξάρτηση ) θα έπρεπε να διασφαλίζει μέσω ενός πολύ οργανωμένου στρατηγικού σχεδιασμού την ύπαρξη εργαζομένων και στελεχών που θα μπορούσαν να καλύψουν τόσο την εποχιακή εργασία όσο και στην 12μηνη.

Και οι θεσμοί που εμπλέκονται σε αυτόν τον ανύπαρκτο σχεδιασμό είναι και της Πολιτείας, αλλά αφορούν και τον ίδιο τον ιδιωτικό τομέα.

Το πρόβλημα -αν και δεν σταματά μόνο εκεί- ξεκινά από την εκπαίδευση των ανθρώπων που στελεχώνουν όλα τα επίπεδα των ξενοδοχειακών μονάδων  και οι οποίες φυτρώνουν  σαν τα μανιτάρια, σε όλες τις περιοχές της χώρας.

Μια  εκπαίδευση η οποία θα διασφαλίζει την μελλοντική ύπαρξη καταρτισμένων εργαζομένων και στελεχών. Ποιες για παράδειγμα είναι οι πολλές σχολές που κάποιος θα αφιερώσει χρόνο, χρήμα και διάθεση σε αυτές  προκειμένου να απασχοληθεί ως μεσαίο στέλεχος στον χώρο της εστίασης είτε αυτόνομα σε κάποια επιχείρηση είτε στον ξενοδοχειακό κλάδο;

Βέβαια και στον εκπαιδευτικό τομέα υπήρξε μια γρήγορη ανάπτυξη κάποιων σχολών αλλά προσωπικά διατηρώ  (δυστυχώς δεν είμαι ο μόνος) πολλές επιφυλάξεις για την ποιότητα των σπουδών χωρίς να θέλω να γενικεύσω. Ορισμένες επιτελούν πολύ καλό έργο!

Μέσα σε όλα αυτά έρχεται να συμβάλει με την δική της προίκα (sic) και μια νοοτροπία η οποία έχει καλλιεργηθεί δεκαετίες και η οποία αφορά πολλούς κλάδους. Είναι η νοοτροπία του να γίνει το παιδί μου οικονομολόγος, γιατρός  δικηγόρος παλαιότερα τραπεζικός υπάλληλος κτλ. Ένας από τους λόγους  που δεν βρίσκεις ποτέ κάποιον Έλληνα σε συγκεκριμένες εργασίες οι οποίες μάλιστα είναι και πολύ κερδοφόρες όπως του ηλεκτρολόγου, του υδραυλικού και άλλων τεχνικών κατευθύνσεων.

Ποιος θέλει το παιδί του να γίνει ηλεκτρολόγος, σερβιτόρος που θα ακολουθήσει μια καριέρα; Νοοτροπίες και πεποιθήσεις βαθιά ριζωμένες. Περιοριστικές μεν ισχυρές δε.

Μέσα σε όλα αυτά ο ίδιος ο ξενοδοχειακός κλάδος και διανύοντας τα χρόνια της πανδημίας είδε ανθρώπους που τους είχε χρόνια στις υπηρεσίες του να πηγαίνουν σε άλλους κλάδους όπως αυτόν των φαρμάκων, των τροφίμων, κ.λπ..

Δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη  ειδικά για την εποχιακή απασχόληση των ξενοδοχείων και της εστίασης. Άνθρωποι μεγαλώνουν ηλικιακά δημιουργούν οικογένειες και ενώ ήταν πολύ  εύκολο για τους ίδιους  να δαπανούν τον μισό διάστημα του έτους  μακριά από τις οικίες τους πλέον έχοντας την οικογένεια τους οι προτεραιότητες αλλάζουν μαζί με τις ανάγκες.

Και πράγματι χωρίς να είναι ο μοναδικός λόγος ο ξενοδοχειακός κλάδος ή καλύτερα μέρος αυτού φρόντισε με τις συνθήκες διαμονής, αλλά και τις αμοιβές σήμερα να μην υπάρχει προθυμία για εποχιακή εργασία.

Αυτό και πάλι είναι πολυπαραγοντικό.

Για παράδειγμα σε νησιά όπως η Μύκονος και η Σαντορίνη είναι εξαιρετικά δύσκολο να λυθεί  το θέμα της διαμονής για τους εργαζομένους των επιχειρήσεων, αφού απαιτεί την  δημιουργία χιλιάδων κλινών. Βέβαια ακόμα και αν υπήρχαν  αυτές οι κλίνες δεν θα άλλαζαν νοοτροπίες και κουλτούρες επιχειρηματιών που παραπέμπουν σε άλλες  δεκαετίες.
Εξάλλου να είναι καλά η “μαύρη” εργασία ειδικά σε αυτά τα νησιά..

Και αυτήν την “μαύρη” εργασία έχουν σαν κακό ανταγωνιστή  άξιες  επιχειρήσεις που τηρούν όλα τα νόμιμα, όπως πλήρως  δηλωμένους ασφαλιστικά εργαζομένους, αναλογίες επιδομάτων μισθών  και που στο τέλος της μέρας δεν θα βρουν προσωπικό, γιατί αρκετοί εργαζόμενοι βλέπουν τα χρήματα στην τσέπη κάθε μέρα και ελάχιστο ενδιαφέρον για σύνταξη η υγειονομική ασφάλιση. Τι να αναφέρει άλλωστε κανείς για το εργοδοτικό κόστος μιας επιχείρησης καθόλα νόμιμης; Άλλη μια πληγή δεκαετιών.

Είναι σαθρό το οικοδόμημα που έχει φτιαχτεί και σίγουρα  αυτή δεν είναι μια γενίκευση. Απαιτεί πολλές και  γενναίες αποφάσεις τόσο από την πολιτεία όσο και από τους ίδιους τους κλάδους.

Πρόθεση σε αυτήν την χώρα πολλές φορές υπάρχει. Αυτά που λείπουν είναι  εκπαίδευση (και δεν αφορά μόνο εργαζόμενους αλλά και τους ίδιους τους επιχειρηματίες ειδικά σε οικογενειακές επιχειρήσεις), διαρκής επιμόρφωση – ανάπτυξη προσωπικού , σχεδιασμός, όραμα, αξίες, αποφάσεις και πράξεις είναι αυτά που λείπουν. Σχεδόν όλα… Παντού; Όχι! Υπάρχουν και επιχειρήσεις για τις οποίες είμαστε πραγματικά υπερήφανοι! Δεν είναι αρκετές όμως!

Μας έχει μείνει τελικά η ρήση ‘’οι άνθρωποι κάνουν την διαφορά’’ ας αντιληφθούμε όμως πως όχι οι άνθρωποι που βρίσκουν το προσωρινό τους διέξοδο στα οικονομικά τους αδιέξοδα, ούτε οι επιχειρηματίες με βλέμμα στο χθες και στο εφήμερο κέρδος.

(*) O Χρήστος Κουτσόπουλος είναι ιδρυτής της εταιρείας LeaDay με αντικείμενο το management & consulting επιχειρήσεων και παράλληλα ασχολείται ενεργά με την στελεχιακή ανάπτυξη και εκπαίδευση επιχειρήσεων και ομίλων.

πηγή: https://money-tourism.gr