Ασκληπιείο της Κω, τι φταίει και δεν μπορεί να συμπεριληφθεί στα μνημεία της UNESCO; Γράφει η Ξανθίππη Αγρέλλη

Ασκληπιείο της Κω, τι φταίει και δεν μπορεί να συμπεριληφθεί στα μνημεία της  UNESCO;

(Γράφει η Ξανθίππη Αγρέλλη  – 10/6/2022 -)

Οι συχνές επισκέψεις μας με όλη την οικογένεια,  σε ένα Αρχαιολογικό χώρο υψίστης σημασίας, μας γεμίζουν έντονα συναισθήματα υπερηφάνειας.         Κυρίως,  για την σημασία του ιερού χώρου στο νησί και για την ιστορική και την πολύτιμη αρχαιολογική αξία του,  που είναι συγκλονιστική. Ο Κώος ιστορικός, συγγραφέας και νομικός,  κ. Βασίλης Χατζηβασιλείου, απεκάλεσε το Ασκληπιείο ως μια  ιστορική πυραμίδα, που στην κορυφή της βρίσκεται η Κως του Ιπποκράτη. Για χιλιάδες χρόνια, ήταν  κρυμμένο στα σπλάχνα της εύφορης πλαγιάς και ανακαλύφθηκε το 1902 επί της ζοφερής Ιταλοκρατίας, για να μας εκπλήξει. Μέχρι το 1930 που γίνονταν   οι ανασκαφές, αγάλματα και πολύτιμα ευρήματα  φυγαδεύτηκαν ή πωλήθηκαν,  στην Κωνσταντινούπολη, στη Ρώμη στη Γαλλία,  στη Γερμανία και σε λοιπά Ευρωπαϊκά  Μουσεία. Από  την ίδρυσή του πριν τεσσερισήμισι χιλιάδες χρόνια, το Ασκληπιείο  εξακολουθεί να αντιπροσωπεύει, της Ιπποκρατικές ιδέες και αρχές και να εκφράζει στην ιατρική, ως την επιστήμη της θεραπείας και την προσέγγιση της ανθρώπινης ευζωίας. Ο  Ιπποκράτης, καύχημα και κλέος της Κω, μετέτρεψε την ιατρική, από κομπογιαννίτικη μέθοδο με μαντζούνια και μαγιολίκια, σε επιστήμη.  Την δε  φαρμακολογία, την εμπλούτισε με την βοτανοθεραπεία. Ο αρχαιολογικός χώρος του Ασκληπιείου,  δεσπόζει σε  μια πολύ όμορφη τοποθεσία σε ένα πλαγιαστό λόφο, που βλέπει από τον απέναντι ορίζοντα προς την θάλασσα.  Λέγεται  ότι ο Ιπποκράτης, θεωρούσε τον συνδυασμό του δάσους, με την θέα της θάλασσας,  αναπόσπαστο κομμάτι των θεραπευτικών μεθόδων και  διαδικασιών, για την ανθρώπινη ψυχική υγεία και πανάκεια.  Το  Ασκληπιείο της Κω, σύμφωνα με τις αρχαιολογικές μελέτες, τεκμηριωμένες  και από τις ανασκαφές, ήταν κτισμένο σε τρία επίπεδα, τα λεγόμενα διαζώματα. Το   πρώτο επίπεδο  του Ασκληπιείου, αυτού του Νοσοκομείου, ενός δημόσιου πρότυπου  νοσηλευτηρίου,  αφιερωμένο στον Ασκληπιό  διέθετε κλίμακα εισόδου, με 24 σκαλοπάτια πέτρινα και πλατιά. Επίσης  είχε τέσσερεις κολώνες  και έβγαζε  σε δωμάτια συμβουλευτικής θεραπείας και σε ειδικές ιαματικές πηγές, για θεραπευτικά λουτρά και  για τελετουργικά ίασης. Πιστεύεται δε, ότι σε αυτό το επίπεδο λειτουργούσε και μια πρότυπος Ιατρική Σχολή. Το δεύτερο επίπεδο, ήταν ξακουστό για τους αρχαίους ναούς του, αφού  ανεβαίνοντας τα πέτρινα σκαλιά, συναντάμε   παλαιότερε ερείπια  ναού, αφιερωμένα στον Ασκληπιό τον 4 αι π. Χ.  Επίσης υπάρχουν οι 7 στήλες του ναού του Απόλλωνα, πατέρα του Ασκληπιού.  Οι   αρχαιολόγοι τους έχουν αναστηλώσει και καλά συντηρήσει, ώστε να ξαναζωντανέψουν την παλιά λάμψη του κλασικού Αρχαιοελληνικού ναού.        Το τρίτο επίπεδο, βρίσκεται ψηλότερα με μια σκάλα από 60 σκαλοπάτια, πλατιά και πέτρινα όπως οι άλλες. Από  εκεί οδηγούμαστε στον μεγαλύτερο ναό, ο οποίος ήταν αφιερωμένος στον Ασκληπιό. Λέγεται  όπως πιστεύουν οι αρχαιολόγοι, πως σε κάθε πλευρά του διαζώματος υπήρχε μια δωρική στοά, με δωμάτια για τους ασθενείς και επισκέπτες των ιαματικών λουτρών.  Η  αρχαιολογική σκαπάνη, έφερε στο φως και τα ερείπια προχριστιανικού ναού, που έγινε Εκκλησιά αφιερωμένη στην Παναγία της Ταρσού. Μετά  το τελευταίο διάζωμα, λιγότερα σκαλιά, μας οδηγούν σε ένα δάσος από πυκνοφυτεμένα πεύκα και κυπαρίσσια, αφιερωμένο ως Απολλώνιο δάσος .                 Συνδεδεμένος  στενά με το Ασκληπιείο του Ιπποκράτη, είναι και ο πλάτανος του Ιπποκράτη. Πιστεύεται  ότι αυτός ο τεράστιος αιωνόβιος πλάτανος φυτεύτηκε εκεί από τον ίδιο,   πριν από 24 αιώνες. Θεωρείται  δε ότι είναι το μεγάλο πλατάνι, πίσω από το Ενετικό Κάστρο της Νεραντζιάς, κοντά στην Αρχαία αγορά της Κω, που καταστράφηκε από τον φοβερό σεισμό του 1933.             Ο πλάτανος του Ιπποκράτη, δεσπόζει στην ομώνυμη Πλατεία Πλατάνου, απέναντι από το Ιταλόκτιστο Διοικητήριο και έχει διάμετρο 4, 7 μέτρα, ενώ  ο ίσκιος του καλύπτει έκταση 12 τετραγωνικών μέτρων.                      Οι γεωπόνοι και ειδικοί, κάνουν υπεράνθρωπες προσπάθειες,  για να τον κρατήσουν με τα παρακλάδια και τις νέες ρίζες,  που φύονται γύρω του.                          Τα παλιά χρόνια την πρώτη του Σεπτέμβρη, ημέρα της Εκκλησιαστικής   Αρχιχρονιάς της Ινδίκτου, οι λεύτερες κοπέλες έπαιρναν,  αμίλητες νερό από την κρήνη που υπάρχει στη βάση του δένδρου. Ύστερα αγκάλιαζαν όλες μαζί τον κορμό του πλατάνου, χόρευαν αργή Κώτικη σούστα και τραγουδούσαν, ευχόμενες να πάρουν τη δύναμη και τα χρόνια του και να είναι γερές σαν τα αιωνόβια πλατάνια.                                                   Στο Ιταλικό αρχιτεκτόνημα Μουσειακό χώρο, υπάρχει το άγαλμα,  που αποδίδεται στον  Ιπποκράτη της Κω. Στο ίδιο Μουσείο βρίσκονται  μαζί και τα αγάλματα της Υγείας και της Πανάκειας, όπου οι αρχαιολόγοι έφεραν στο φως μαζί με  τις ανασκαφές του Ασκληπιείου της Κω.  Επίσης στεγάζεται και το υπέροχο ψηφιδωτό της άφιξης  ή αναχώρησης του Ιπποκράτη, από το λιμάνι της Κω.   Σήμερα δίπλα στο Ασκληπιείο, περίπου μισό χιλιόμετρο προς τα ανατολικά,  έχει κτισθεί το Διεθνές Ιπποκράτειο Ίδρυμα, ΔΙΙΚ, ένα σύγχρονο κτήριο που είναι τόπος συνεδριακός,  συνήθως των ιατρών όπου εκεί δίνουν τον όρκο του Ιπποκράτη  και παράλληλα είναι Μουσειακός χώρος. Κοντά του στον υπαίθριο χώρο,  καλλιεργούνται σε βοτανικό κήπο, περισσότερα από 100 βασικά βότανα που χρησιμοποιούσε ο πατέρας της ιατρικής,  Ιπποκράτης. Λέγεται δε, πως εκεί γεννήθηκε ο Ιπποκράτης. Υπάρχει και μια δεύτερη παραδοσιακή εικασία,  πως ο Ιπποκράτης γεννήθηκε στο παλιότερο οίκημα της Κω. Αυτό  βρίσκεται  ακριβώς απέναντι από το κεντρικό πέταλο του λιμανιού και λέγεται,  το σπίτι  του Ιπποκράτη. Οι φερόμενοι ως Ιπποκρατικοί Αρχαιολογικοί χώροι, αποτελούν ανεκτίμητους, πολύτιμους  θησαυρούς, για την ιστορική και πολιτιστική μας κληρονομιά. Υποχρέωση   μας είναι, να τους διατηρούμε μέχρι τις επόμενες γενιές, ακολουθώντας βασικούς κανόνες  συντήρησης και φροντίδας.   Ασκληπιεία  θα συναντήσουμε και σε άλλα μέρη της Ελλάδος, όπως της Επιδαύρου, των Τρικέων, και της Περγάμου. Όμως  αυτό της Κω, γενέτειρας του Ιπποκράτη είναι ξεχωριστό. Οι  προσπάθειες που γίνονται για να  ανακηρυχτεί  επιτέλους το Ασκληπιείο της Κω, μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομίας της  UNESCO, μέχρι τώρα βρήκαν πολλά εμπόδια.         Θα αναφερθούμε σε  τρία από αυτά. Ο φάκελος που είχε σταλεί  παλιότερα ήταν ελλιπής. Διότι  δεν είχε αεροφωτογραφίες της περιοχής του Ασκληπιείου,  γιατί δεν μερίμνησαν οι υπεύθυνοι να το φωτογραφίσουν. Επίσης  δεν περιείχε τοπογραφικό σχεδιάγραμμα,  της αρχαιολογικής θέσης όπου  βρίσκεται και σε αυτό αμέλησαν οι αρμόδιοι πολιτικοί μηχανικοί,  για   να  ολοκληρώσουν το φάκελο.  Άλλη μια δικαιολογία είναι ότι η  UNESCΟ, δεν δέχεται αναστηλωμένα μνημεία. Όμως  πιο μεγάλο μνημείο δεν είναι αναστηλωμένο σήμερα  στον κόσμο; Από  το παλάτι των Ιπποτών και του Μέγα Μαγίστρου της Ρόδου, μέχρι το Κολοσσαίο  της Ρώμης κλπ, είναι όλα αναστυλωμένα. Παρόλα   αυτά θα ξανά υποβληθεί  ο πλήρης φάκελος, με την συνδρομή της Περιφέρειας, του Δήμου,  καθώς  και των πολιτιστικών συλλόγων και πνευματικών φορέων του νησιού.  Μαζί δε θα γίνει αίτημα, ώστε ο Ιπποκρατικός όρκος , να συμπεριληφθεί στα μνημεία άυλης πολιτιστικής  κληρονομιάς της UNESCO.               Ευχόμαστε και ελπίζουμε αυτή τη φορά η Κως, να τύχει πιο ευνοϊκής μεταχείρισης.

(Το άρθρο αυτό γράφτηκε με σεβασμό στο έργο της Αρχαιολογίας, στις προσπάθειες που γίνονται για τον πλήρη φάκελο της UNESCO, και με σημαντικές  πληροφορίες που συγκέντρωσα από διάφορες  ιστορικές πήγες, μαζί με  τις επισκέψεις μου στον μοναδικό αυτό Αρχαιολογικό χώρο, του νησιού μας.)

Αγρέλλη Ξανθίππη

==============================================