ΑΝΤΙΡΑΤΣΙΣΤΙΚΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ
26 Φεβρουαρίου 2020
Οι τελευταίες εξελίξεις στο ‘μέτωπο’ του προσφυγικού/μεταναστευτικού δημιουργούν συνθήκες σύγκρουσης και προοιωνίζονται τα χειρότερα δυνατά σενάρια για το μέλλον των νησιών του ΒΑ Αιγαίου. Η κυβέρνηση, απέναντι στην αδυναμία της να κατανοήσει επαρκώς την κατάσταση που κυρίως η ίδια δημιούργησε με την ακροδεξιά πολιτική που ακολούθησε από την πρώτη μέρα, προτίμησε τη ‘λύση’ της κατά μέτωπο επίθεσης εναντίον των κατοίκων των νησιών και, ασφαλώς, των ίδιων των προσφύγων/μεταναστών. Η δια πυρός και σιδήρου προσπάθεια επιβολής των κλειστών κέντρων κράτησης σε Λέσβο, Χίο και Σάμο σηματοδοτεί έμμεση αλλά σαφή παραδοχή της κυβέρνησης ότι απέτυχε ταυτόχρονα να διεθνοποιήσει το ζήτημα της μετανάστευσης, απέτυχε να το θέσει στην ατζέντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, απέτυχε να το διαχειριστεί σε επίπεδο εθνικής κλίμακας και απέτυχε να διαπραγματευτεί με τους κατοίκους των νησιών.
Τον περασμένο Σεπτέμβριο το Αντιρατσιστικό παρατηρητήριο Πανεπιστημίου Αιγαίου σημείωνε σε ανακοίνωσή του: «Η κυβέρνηση της Ν.Δ. εγκλωβισμένη στην ακροδεξιά και ρατσιστική ρητορική πάνω στην οποία στήριξε την επανεκλογή της, βασιζόμενη στα ξενοφοβικά αντανακλαστικά μιας κοινωνίας σε βαθιά οικονομική και πολιτική κρίση, επιμένει στο δόγμα «Νόμος και Τάξη», προχωρώντας εσπευσμένα σε βήματα αφαίρεσης από την ελληνική έννομη τάξη της προστασίας ουσιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Όχι μόνο δεν έχει σχέδιο αποφόρτισης των ΚΥΤ που βρίσκονται στα νησιά του Αιγαίου και δεν έχει δεσμευτεί για δημιουργία και επαρκή στελέχωση της δομών υποδοχής φιλοξενίας, αλλά προχώρησε επίσης σε μέτρα αποδόμησης των στοιχείων ενός σύγχρονου κράτους δικαίου, ερχόμενη σε αντίθεση με τις διεθνείς συμβάσεις για τα δικαιώματα του ανθρώπου και, φυσικά, με το ίδιο το Κοινοτικό Δίκαιο». Σήμερα, μερικούς μήνες μετά, η κυβέρνηση επιχειρεί ένα βήμα παραπάνω: να διαχειριστεί τη μετανάστευση με τρόπο που θα καταστήσει τα νησιά χώρους μόνιμης απομόνωσης και εγκλωβισμού, τους πρόσφυγες και τους μετανάστες δεσμώτες των νησιών και τους κατοίκους δεσμοφύλακες.
Η ‘πολιτική ασφάλειας’ της Νέας Δημοκρατίας οδηγεί τρία (προς το παρόν) νησιά στο να γίνουν αφενός κέντρα εγκλωβισμού και κολαστήρια χιλιάδων ανθρώπων που καταφεύγουν στην Ευρώπη για να βρουν μια ακτίδα ελπίδας μέσα στην καταστροφή και αφετέρου υποβαθμισμένοι τόποι διαβίωσης των κατοίκων τους. Είναι προφανές ότι η κυβέρνηση, παρόλη την προσποιητή αυτοπεποίθηση και αποφασιστικότητα που θέλει να εκπέμπει, βρίσκεται σε πλήρη πανικό. Αυτό δείχνει η στρατιωτικοποίηση των νησιών (ουσιαστικά, η κήρυξή τους σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης), με την έλευση δεκάδων (προς το παρόν) διμοιριών των ΜΑΤ και την σκληρή καταστολή των τοπικών αντιδράσεων, αυτό δείχνει η παντελής περιφρόνηση κάθε δημοκρατικής αρχής και συναινετικής πρακτικής, αυτό δείχνει η γελοία επίκληση της ‘υγειονομικής βόμβας’ του κορονοϊού, αυτό δείχνουν όλες οι σπασμωδικές κινήσεις μια πολιτικής ηγεσίας της χώρας η οποία αντιλαμβάνεται ότι χάνει προοδευτικά όλα τα (πολλά) ερείσματά της στις τοπικές νησιωτικές κοινωνίες. Η χώρα αυτή την περίοδο βιώνει μια πρωτοφανή κρίση πολιτικής νομιμοποίησης των δημοσίων αρχών, το κράτος αμφισβητείται συθέμελα ως αποκλειστικός φορέας της νομιμοποιημένης βίας και οι απλοί άνθρωποι αντιλαμβάνονται πλήρως το παιχνίδι της εξαπάτησης που παίζεται πίσω από την πλάτη τους και σε βάρος του μέλλοντός τους. Στα νησιά του Αιγαίου πελάγους η πιο πολιτικά και ηθικά απωθητική ομάδα ανθρώπων αυτή τη στιγμή είναι το πολιτικό προσωπικό της κυβέρνησης.
Τι πρέπει να γίνει τώρα; Οι τοπικές κοινωνίες οφείλουν με δημοκρατική ευαισθησία να πάρουν το μέλλον τους στα χέρια τους. Οι αυταρχικές αποφάσεις και οι ολοκληρωτικές λογικές που προσπαθεί η πανικόβλητη κυβέρνηση να περάσει πρέπει να απορριφθούν. Απέναντι σε ρατσιστικές επιλογές εγκλεισμού και επιβολής πολιτικών που περιφρονούν κατάφωρα τα δικαιώματα των μεταναστών και των νησιωτών, υπάρχει μόνο ο δρόμος της δημοκρατικής αντίστασης. Τα κλειστά κέντρα κράτησης πρέπει να παραμείνουν ανόητες ιδέες επί χάρτου. Σε βάθος χρόνου τα ήδη υπάρχοντα ανοιχτά κέντρα πρέπει να μετατραπούν σε χώρους προσωρινής φιλοξενίας για τις ανάγκες καταγραφής των προσφύγων με δυνατότητα γρήγορης αναχώρησης. Η ελευθερία μετακίνησης των ανθρώπων που αποδρούν από τον πόλεμο, την πείνα, την καταπίεση και την καταστροφή πρέπει να κατοχυρωθεί το συντομότερο δυνατό στην ευρωπαϊκή ήπειρο και, φυσικά, να καταργηθεί ουσιαστικά η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας. Η Ευρώπη οφείλει να αποδεχθεί τη λογική του διαμοιρασμού της ευθύνης και των βαρών στη διαχείριση της μετανάστευσης. Ήδη έχουμε σημεία μιας ευαισθητοποίησης από ευρωπαϊκούς δήμους που δηλώνουν πρόθεση να δεχθούν αριθμό προσφύγων. Η ελληνική κοινωνία συνολικά οφείλει να αναλάβει τη δική της ευθύνη στο κομμάτι που της αναλογεί, αναφορικά με την ανάγκη δημιουργίας συνθηκών για την κοινωνική ένταξη προσφύγων και μεταναστών. Το μίσος που καλλιεργεί η ελληνική κυβέρνηση απέναντι σε ανθρώπους που έχουν την ‘ατυχία’ να μην είναι Έλληνες πρέπει να στραφεί σαν μπούμερανγκ εναντίον της. Όχι ως μίσος, αλλά ως σαφής πολιτική καταδίκη. Η χώρα της δυσανεξίας και του ρατσισμού που αυτοί ετοιμάζονται να χτίσουν δεν είναι ο τόπος που ονειρευόμαστε, δεν είναι αυτή η Ελλάδα που μας αξίζει!
Αντιρατσιστικό Παρατηρητήριο Πανεπιστημίου Αιγαίου
