Τη στιγμή που το Κογκρέσο ετοιμάζεται να μπλοκάρει τα τουρκικά F-16, προχωρούν με γρήγορους ρυθμούςοι διαδικασίες αγοράς των νέων μαχητικών αεροσκαφών από την Ελλάδα – Το 2028 θα έρθει το πρώτο και μέχρι το 2033 θα έχει ολοκληρωθεί η παραλαβή τους
Η ένταξη του F-35 σε μια αεροπορία αλλάζει όλη τη φιλοσοφία της. Οι Ισραηλινοί, οι οποίοι το έχουν ήδη αποκτήσει, το χαρακτηρίζουν «office in the sky» αφού εισάγει την έννοια του δικτυοκεντρικού πολέμου. Η νέα τάση σε αρκετές αεροπορίες που έχουν αγοράσει F-35, όπως το Βέλγιο, η Ολλανδία και η Βρετανία, είναι, σταδιακά, δίπλα τους να αναπτύσσουν μόνο Μη Επανδρωμένα Αεροσκάφη (UAV)
Νέα επιχειρησιακά αλλά και γεωπολιτικά δεδομένα τόσο στο Αιγαίο όσο και στη ΝΑ Μεσόγειο αναμένεται να δημιουργήσει η περαιτέρω ενίσχυση της Πολεμικής μας Αεροπορίας με 20+20 μαχητικά αεροσκάφη Stealth 5ης γενιάς F-35 Lightning II. Ηδη οι σχετικές διαπραγματεύσεις ανάμεσα στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας, τόσο απευθείας με την αμερικανική κυβέρνηση όσο και με την κατασκευάστρια εταιρεία Lockheed Martin, τρέχουν με εξαιρετικά γοργούς ρυθμούς, με τον Ελληνα αρμόδιο υπουργό Νίκο Παναγιωτόπουλο να μεταβαίνει στις 18 Ιουλίου στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής προκειμένου να δημιουργηθεί ένα καταρχήν βασικό πλαίσιο συμφωνίας που θα καθορίζει και θα οριοθετεί μια σειρά από παραμέτρους της εν λόγω προμήθειας όπως είναι η διαθεσιμότητα, το κόστος, αλλά και το χρονοδιάγραμμα παράδοσης των πρώτων 20 αεροσκαφών.
Μία εβδομάδα νωρίτερα, στις 11 Ιουλίου, στην Ουάσινγκτον πρόκειται να βρεθεί και ο Α/ΓΕΕΘΑ Κωνσταντίνος Φλώρος προκειμένου να προετοιμάσει και σε αμιγώς επιχειρησιακό επίπεδο τον κύκλο των συζητήσεων που θα έχει ο πολιτικός του προϊστάμενος με τον Αμερικανό ομόλογό του Λόιντ Οστιν.
Την ίδια στιγμή, η Τουρκία, διαβλέποντας την εις βάρος της μετατόπιση του αεροπορικού ισοζυγίου ισχύος στη ΝΑ Μεσόγειο, εμφανίζεται να υποχωρεί στις αμερικανικές πιέσεις να συνταχθεί με τις θέσεις της Ουάσινγκτον τόσο σε ό,τι αφορά τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ, κάτι που ήδη έκανε την περασμένη Τετάρτη στη Σύνοδο Κορυφής της Συμμαχίας στη Μαδρίτη, όταν ήρε το βέτο για την εισδοχή της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο Βορειοατλαντικό Σύμφωνο, όσο και στο αντιρωσικό μέτωπο που έχει συστήσει η Δύση με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Να σημειώσουμε ότι η Τουρκία είναι ίσως η μοναδική χώρα του ΝΑΤΟ που διατηρεί στρατεύματα σε περιοχές όπου υπάρχει έντονη ρωσική παρουσία, όπως είναι η Συρία, η Λιβύη και ο Καύκασος στα σύνορα Αζερμπαϊτζάν – Αρμενίας. Ως αντάλλαγμα για την παραπάνω στάση της, η Αγκυρα εμφανίζεται να θέτει με ακόμη μεγαλύτερη σφοδρότητα προς την κυβέρνηση Μπάιντεν το αίτημα για άμεσο εκσυγχρονισμό του αεροπορικού της στόλου μέσω της προμήθειας 40 νέων F-16 Block 70/72 Viper (4,5 γενιάς) και την αναβάθμιση, στο ίδιο επίπεδο, ακόμη 80.
Από την πλευρά του ο Λευκός Οίκος εμφανίζεται πρόθυμος να στηρίξει το τουρκικό αίτημα προσβλέποντας αφενός στη διατήρηση της Αγκυρας στο άρμα της Δύσης, αφετέρου στα περισσότερα από 6 δισ. δολάρια που αναμένεται να μπουν στα ταμεία της αμερικανικής αμυντικής βιομηχανίας. Επί του παρόντος, το μόνο εμπόδιο που στέκεται ανάμεσα στις δύο πλευρές είναι το αμερικανικό Κογκρέσο, το οποίο ήδη από το 2018 αρνείται να επιτρέψει τις πωλήσεις όπλων προς την Αγκυρα τόσο εξαιτίας της προμήθειας των ρωσικών S-400 από τις τουρκικές Ενοπλες Δυνάμεις όσο και ως έκφραση διαφωνίας για την πολιτική που χαράζει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Μεσογείου.
Στο ενδεχόμενο πάντως που οι Δημοκρατικοί πετύχουν να ελέγξουν το Σώμα πλήρως στις ενδιάμεσες εκλογές του προσεχούς Νοεμβρίου (όπου επανεκλέγονται τα μέλη της Βουλής καθώς και το 1/3 των μελών της Γερουσίας), ενδέχεται να υπάρξει ξεμπλοκάρισμα του σχετικού τουρκικού αιτήματος ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για την υλοποίηση του συγκεκριμένου προγράμματος, το οποίο θεωρείται ζωτικής σημασίας για την προσπάθεια της τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας να διατηρήσει τα F-16 της επιχειρησιακά και μάχιμα για τα επόμενα τουλάχιστον 15 χρόνια, αλλά και να καταφέρει το περιορίσει το ποιοτικό άνοιγμα της ψαλίδας με την αντίστοιχη ελληνική.
Προβάδισμα έναντι της Τουρκίας
Το γεγονός ότι οι ΗΠΑ έχουν από το 2019 εξοβελίσει την Αγκυρα από το πρόγραμμα των F-35 λόγω της απόκτησης του ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος S-400 δίνει για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες τη δυνατότητα στη χώρα μας να αποκτήσει ξεκάθαρο προβάδισμα σε τεχνολογικό αλλά και ποιοτικό επίπεδο έναντι της Τουρκίας, η οποία πλέον και για αρκετά χρόνια ακόμη, στην καλύτερη περίπτωση, θα περιοριστεί στη χρήση μαχητικών αεροσκαφών 4,5 γενιάς όπως είναι τα F-16 Viper. Η προμήθεια των 20 πρώτων αεροσκαφών F-35 εκτιμάται ότι θα στοιχίσει στο δημόσιο ταμείο περίπου 3,5 δισ. δολάρια, ποσό το οποίο αναμένεται να αυξηθεί έτι περαιτέρω στο ενδεχόμενο που η χώρα μας αποφασίσει να ασκήσει το δικαίωμα προαίρεσης για την απόκτηση 20 επιπλέον μαχητικών.
Το κάθε αεροσκάφος «fly away», δηλαδή χωρίς όπλα, κοστίζει περίπου 80 εκατ. δολάρια. Σε αυτά θα πρέπει να προστεθούν άλλα τόσα για αγορά οπλικών συστημάτων, δημιουργία υποδομών, εκπαίδευση χειριστών και τεχνικών της Πολεμικής Αεροπορίας, τη βιβλιογραφία και τα απαιτούμενα ανταλλακτικά για την περίοδο από την παράδοση του 1ου μέχρι την παραλαβή του 20ού μαχητικού αεροσκάφους. Με βάση τα όσα μέχρις ώρας έχουν διαμηνυθεί στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων μεταξύ του υπουργείου Εθνικής Αμυνας και της αμερικανικής πλευράς το πρώτο αεροσκάφος αναμένεται να ενταχθεί στις τάξεις της Πολεμικής Αεροπορίας το 2028 και το τελευταίο, ανάλογα και με τους ρυθμούς παράδοσης, να παραδοθεί το 2033.
Μέσα στις προθέσεις του ΥΠΕΘΑ είναι οι σχετικές διαδικασίες να τρέξουν αμέσως, και αυτό γιατί, όπως μετέφεραν πριν από περίπου έναν μήνα στον κ. Παναγιωτόπουλο σε συνάντηση που είχαν μαζί του στο γραφείο του στελέχη του Πενταγώνου που συμμετέχουν στο πρόγραμμα JSF PO (Joint Strike Fighter Program Office) και μέλη της Lockheed Martin, για να τηρηθεί το συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα η συμφωνία θα πρέπει να έχει οριστικοποιηθεί μέχρι τα τέλη του 2022 ή το αργότερο τους πρώτους μήνες του 2023. «Το F-35 είναι ένα διαφορετικό μαχητικό, μια πτητική μηχανή η οποία αλλάζει τα δεδομένα του πολέμου. Η ένταξη αυτού του αεροσκάφους σε μια αεροπορία αλλάζει όλη τη φιλοσοφία της.
Οι Ισραηλινοί, οι οποίοι το έχουν ήδη αποκτήσει, το χαρακτηρίζουν “office in the sky” αφού εισάγει την έννοια του δικτυοκεντρικού πολέμου. Η νέα τάση σε αρκετές αεροπορίες που έχουν αγοράσει F-35, όπως το Βέλγιο, η Ολλανδία και η Βρετανία, είναι, σταδιακά, δίπλα τους να αναπτύσσουν μόνο Μη Επανδρωμένα Αεροσκάφη (UAV). Το F-35 θα έχει ρόλο κατανομής της πληροφορίας αναφορικά με τους στόχους και εν συνεχεία θα αναλαμβάνουν τα UAV να τους πλήξουν. Στην προκειμένη περίπτωση, πάντως, και σε ό,τι αφορά την ελληνική Πολεμική Αεροπορία, επειδή οι αναγκαιότητες είναι διαφορετικές, αφού γειτονεύουμε με την Τουρκία που συμπεριφέρεται ως εχθρικό κράτος, κρατάμε και αναβαθμίζουμε τα μαχητικά αεροσκάφη 3ης και 4ης γενιάς σε αντίστοιχο ρόλο.
Σε κάθε περίπτωση, τα επόμενα χρόνια και ιδιαίτερα μετά την έλευση των F-35 θα πρέπει να γίνουν κοσμογονικές αλλαγές στην Πολεμική Αεροπορία σε επίπεδο επιχειρησιακό, εκπαίδευσης προσωπικού, υποδομών κ.τ.λ. Τα συγκεκριμένα αεροσκάφη σε στρατηγικό επίπεδο αναμένεται να κάνουν τη διαφορά στο Αιγαίο, αφού αφενός μπορούν να πλήττουν τον αντίπαλο σε βάθος και προτού αυτός αντιληφθεί την ύπαρξή τους, αφετέρου θα δώσουν τη δυνατότητα στο κέντρο επιχειρήσεων της Πολεμικής Αεροπορίας να έχει μια μεγάλη εικόνα της περιοχής, να βλέπει τι έρχεται και ανάλογα να κατευθύνει τα υπόλοιπα μαχητικά αεροσκάφη», σημειώνουν επιτελείς της Πολεμικής Αεροπορίας, συμπληρώνοντας παράλληλα ότι τα F-35 εξαιτίας των επιδόσεών τους θα προκαλούν μεγάλο φόβο στην Τουρκία, αφού μπορούν να αναλάβουν και να φέρουν εις πέρας πολλαπλούς ρόλους και αποστολές, είναι εξοπλισμένα με προηγμένα ηλεκτρονικά συστήματα και παράλληλα διαθέτουν χαρακτηριστικά χαμηλής παρατηρησιμότητας (stealth).
Επιχειρησιακά δεδομένα
Με βάση τα δεδομένα που διαμορφώνονται στο Αιγαίο, το αργότερο μέχρι τα τέλη της δεκαετίας η ελληνική Πολεμική Αεροπορία θα έχει αποκτήσει ένα ξεκάθαρο προβάδισμα στους ουρανούς του Αιγαίου διευρύνοντας το ποιοτικό χάσμα που τη χωρίζει με την τουρκική όχι μόνο σε επίπεδο έμψυχου δυναμικού, αλλά και σε επίπεδο ιπτάμενων μέσων. Η χώρα μας υλοποιεί ήδη την αναβάθμιση 84 αεροσκαφών F-16 από Block 52 και Block 52 Advanced σε Block 70 Viper, μετατρέποντας τον αεροπορικό της στόλο σε έναν από τους πιο προηγμένους στην Ευρώπη.
Παράλληλα, συνεχίζεται η προμήθεια των 24 Rafale τα οποία είναι ανώτερα τεχνολογικά, αλλά και καλύτερα εξοπλισμένα από κάθε είδους αεροσκάφος στο τουρκικό οπλοστάσιο. Το άνοιγμα της ψαλίδας το οποίο δρομολογείται ήδη στο Αιγαίο αναμένεται να διευρυνθεί περαιτέρω στο τέλος της δεκαετίας με τη δημιουργία μιας μοίρας F-35 αποτελούμενη από τα πρώτα 20 αεροσκάφη που πρόκειται να αποκτήσει η χώρα μας μεταξύ 2028-2033. Στον αντίποδα, η Τουρκία από το 2019 έχει εκδιωχθεί από τις ΗΠΑ από το πρόγραμμα των F-35, λόγω της απόκτησης του ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος S-400, ενώ εάν δεν κάμψει τις αντιρρήσεις του Κογκρέσου ως προς την αναβάθμιση 80 δικών της F-16 σε επίπεδο Viper και την απόκτηση 40 νέων, τότε θα παραμείνει για αρκετά χρόνια με έναν πολύ υποδεέστερο, έναντι του ελληνικού, αεροπορικό στόλο.
Ακόμη πάντως κι αν τελικά η Ουάσινγκτον ανάψει το πράσινο φως ως προς την αναβάθμιση των τουρκικών F-16, αυτή θα διαρκέσει αρκετά χρόνια. Σε αυτή την, αισιόδοξη, για την τουρκική Πολεμική Αεροπορία εξέλιξη, η γειτονική μας χώρα θα βρεθεί με 120 εκσυγχρονισμένα F-16, τα οποία θα είναι ό,τι καλύτερο διαθέτει στο οπλοστάσιό της. Αντίθετα η χώρα μας θα έχει να αντιπαρατάξει 84 ισάξια F-16, τα οποία όμως θα είναι πλαισιωμένα από 24 Rafale και άλλα 20 μαχητικά F-35 (σύνολο 128 αεροσκάφη 4,5 και 5ης γενιάς) κάνοντας τη διαφορά στο ισοζύγιο ισχύος στο Αιγαίο.
