Σκοτεινή ψυχολογία: Πώς λειτουργεί η πλύση εγκεφάλου

Όλοι μας έχουμε γίνει μάρτυρες ή έχουμε βιώσει τη διαβρωτική δύναμη που ασκούν κάποια ιδιαίτερα χαρισματικά αλλά κακόβουλα άτομα στους άλλους.

Μιλάω για αιρέσεις, αυταρχικούς ηγέτες, κάποιους θρησκευτικούς ιεροκήρυκες, καταχρηστικούς γονείς/δασκάλους/συγγενείς…

Σε ορισμένες περιπτώσεις, έχουν τόση δύναμη που μπορούν να σας αλλάξουν σε ένα νέο άτομο χωρίς να το συνειδητοποιείτε. Σταδιακά, από το να δουλεύουμε σκληρά για να πετύχουμε τους στόχους μας, προσπαθούμε να πετύχουμε ΤΟΥΣ στόχους τους και να τους κάνουμε ευτυχισμένους.

Αυτά τα άτομα, συνειδητά ή όχι, ακολουθούν μια διαδικασία 3 βημάτων για να μετατρέψουν ουσιαστικά ανεξάρτητους ανθρώπους σε χρήσιμους ηλίθιους.

Το 1961, ο ψυχολόγος Edgar Schein ανέπτυξε ένα μοντέλο πειθούς βασισμένο στη δουλειά του Robert Lifton και άλλων σαν κι αυτόν που μελέτησαν την κινεζική κομμουνιστική προπαγάνδα.

Μελέτησε Αμερικανούς που αιχμαλωτίστηκαν στην Κίνα και υποβλήθηκαν σε πλύση εγκεφάλου ώστε να αγαπήσουν τον κομμουνισμό και να μιλήσουν εναντίον της χώρας τους.

Τα βήματα είναι τα εξής

Ξεπάγωμα: Η διαδικασία διάσπασης ενός ατόμου

Αλλαγή: Η διαδικασία προπαγάνδας

Επαναπάγωμα: Η διαδικασία οικοδόμησης και ενίσχυσης μιας νέας ταυτότητας

Στάδιο #1: Ξεπάγωμα

Ο στόχος είναι να κλονιστεί μέχρι τον πυρήνα η αίσθηση της ταυτότητάς τους – Ποιοι είναι και πώς βλέπουν τον κόσμο.

Ξεκινούν μια αδυσώπητη εκστρατεία ενάντια στις σκέψεις και τις απόψεις μας για ορισμένα θέματα, για να καλλιεργήσουν την αίσθηση αδυναμίας και, ενίοτε, απελπισίας.

Σπείρουν αμφιβολίες στις προηγούμενες πεποιθήσεις μας για το πώς λειτουργεί ο κόσμος και ποιοι είμαστε, ώστε να γίνουμε εξαρτημένοι από την άποψή τους. Και την εκτιμούμε περισσότερο από τη δική μας.

Υπάρχουν μερικές τεχνικές χειραγώγησης που χρησιμοποιούν σε αυτό το στάδιο:

Επίμονη ενίσχυση ότι δεν έχετε τον έλεγχο της ζωής σας.

Σας ντροπιάζουν και σας ταπεινώνουν δημόσια για να διαβρώσουν την αυτοεκτίμησή σας

Αμφισβητούν την επάρκεια και την ηθική των προηγούμενων πεποιθήσεων ή ενεργειών σας για να αυξήσουν την αυτοαμφισβήτηση

Εκμεταλλεύονται τα λανθάνουσα αισθήματα ενοχής και συναισθηματικής αναταραχής, όπως τονίζοντας τα ελαττώματα και τις αποτυχίες σας, ενώ προσφέρουν την ομάδα ως λύση για λύτρωση.

Στάδιο #2 Αλλαγή

Τώρα δημιουργείτε μια νέα προσωπική ταυτότητα – ένα νέο σύνολο συμπεριφορών, σκέψεων και συναισθημάτων. Στη συνέχεια, ενισχύεται με την παρέα με ομοϊδεάτες σας.

Επίσης, μεταμφιέζουν τα μηνύματά τους ως εκπαιδευτικό περιεχόμενο. Αυτή η τεχνική χρησιμοποιείται συνήθως από ανθρώπους όπως ο Andrew Tate που επαναλαμβάνουν συνεχώς το ίδιο μήνυμα με διαφορετικούς τρόπους.

Στα ολοκληρωτικά καθεστώτα, τα τηλεοπτικά προγράμματα, οι ταινίες και η τέχνη δημιουργούνται για να διαδώσουν τα μηνύματα του κόμματος.

Ο πραγματικός στόχος είναι η προπαγάνδιση, όχι η πραγματική μάθηση.

Σας λένε ότι ο κόσμος είναι χάλια και είναι γεμάτος από ανθρώπους που δεν ξέρουν πώς να τον διορθώσουν. Αλλά είστε τυχεροί επειδή ανήκετε σε μια φωτισμένη ομάδα.

Επιπλέον, ο παλιός σας εαυτός σας εμποδίζει να βιώσετε πλήρως τη νέα αλήθεια, γι’ αυτό πρέπει να εγκαταλείψετε όλες τις προηγούμενες πεποιθήσεις.

Ένα άλλο ενδιαφέρον πράγμα που έχω παρατηρήσει είναι ότι κάποιος που είναι πλήρως κατηχημένος από μια ιδεολογία έχει εντολή να στρατολογήσει άλλους.

Και όταν αποτυγχάνουν, πιστεύουν ότι σας έχουν απογοητεύσει και τρέφουν αισθήματα ενοχής και ανεπάρκειας.

Για παράδειγμα, ο ξάδελφός μου που είναι αφοσιωμένος μουσουλμάνος, ανέλαβε να με πείσει να γίνω θρήσκος.

Και όταν αποτύγχανε, έλεγε πράγματα όπως: “Δεν το εξηγώ σωστά, δεν είμαι αρκετά γνώστης για να περιγράψω την ομορφιά του Ισλάμ…”.

Τότε του έλεγα ότι το γνωρίζει πολύ καλά και ότι προσπάθησα να μάθω γι’ αυτό πριν από μερικά χρόνια, όταν ήμουν σε μια πολύ ευάλωτη, απελπισμένη κατάσταση. Αλλά ακόμη και τότε, όσο περισσότερο άκουγα ανθρώπους να κηρύττουν το Ισλάμ, τόσο πιο απόμακρος γινόμουν.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, φοβόμουν ότι αν ασπαζόμουν τη θρησκεία, θα γινόμουν σαν αυτούς.

Έτσι πήρα το θάρρος να αντιμετωπίσω μόνη μου τα συναισθήματα της αβεβαιότητας, του απρόβλεπτου και της μοναξιάς.

Στάδιο #3 Επαναπάγωμα

Έχετε έναν νέο σκοπό στη ζωή και οι δραστηριότητές σας ευθυγραμμίζονται με αυτή τη νέα ταυτότητα, ενώ καταπιέζετε την παλιά.

Η μνήμη σας επίσης παραμορφώνεται. Ελαχιστοποιείτε τα καλά πράγματα στο παρελθόν σας, ενώ μεγιστοποιείτε τις αποτυχίες και τις ενοχές σας.

Στις αιρέσεις και τα καθεστώτα, σας ζευγαρώνουν με αφοσιωμένα μέλη, επειδή αυτό βοηθάει να κρατήσουν αυτά τα παλιά μέλη σε ευθυγράμμιση, ενώ εσείς τα ακολουθείτε ως πρότυπο.

Με άλλα λόγια, αυτή η νέα ταυτότητα πρέπει να παγιωθεί.

Προτείνω να παρακολουθήσετε το βίντεό μου όπου εξηγώ πώς ο πατέρας της προπαγάνδας, ο Edward Bernays, ανέπτυξε μια μεθοδική προσέγγιση για τη χειραγώγηση της κοινής γνώμης:

Το επικίνδυνο μυαλό του Edward Bernays