Γράφει ο Κώστας Κογιόπουλος
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΙΕΡΕΜΙΑΣ (1935-2025), ΟΠΩΣ ΤΟΝ ΓΝΩΡΙΣΑ.
Είναι πραγματικά δύσκολο για μένα να περιγράψω την πολυσχιδή προσωπικότητα του Μητροπολίτη Ιερεμία, κατά κόσμον Παράσχο Καλλιγιώργη. Θέλω παρά τη θλίψη μου να περιγράψω την ανθρώπινη πλευρά του, όπως τον γνώρισα εγώ και να θυμηθώ μερικές στιγμές.
Ο εκδημών ήταν ένας σπάνιος άνθρωπος. Είχα την τύχη να τον γνωρίζω από την εφηβεία μου, διότι ήταν αδελφός του θείου μου Θεόδωρου Καλλιγιώργη, οπότε θεωρούνταν μέλος της οικογένειάς μου. Τον θυμάμαι που ερχόταν τα καλοκαίρια, τις λίγες μέρες των διακοπών του, στην Κω, την οποία αγαπούσε υπερβολικά.
Ο Μητροπολίτης Ιερεμίας ήταν απλά ο Κύριος Ιερεμίας, ή ο θείος, όπως τον αποκαλούσα και μου το επέτρεπε. Πολλές φορές (με τη φλόγα που έχουν τα νιάτα) τον είχα αμφισβητήσει και εκείνος, πάντα ήρεμος και χαμογελαστός, με εκείνα τα σπινθηροβόλα μάτια του, μου απαντούσε με λίγα λόγια, αλλά αρκετά σαφής και με αποστόμωνε, χωρίς δογματισμούς, αλλά μέσα από τις τεράστιες γνώσεις του σε τομείς που δεν άπτονταν μόνο της θρησκείας. Δεν σε αμφισβητούσε, αλλά σε έκανε να σκεφθείς πιο βαθιά, πιο ανοικτά, να αναρωτηθείς.
Ταπεινός, πάντα μιλούσε για την αγάπη ως κορωνίδα όλων των συναισθημάτων, αρχή και τέλος κάθε λόγου του. Δεν κράτησε κακία ποτέ για κανένα· έβλεπε όλους το ίδιο, κάθε πίστης και κάθε έθνους. Πίστευε και έπραττε πάντα το λόγο του Θεού. Περνούσε πολλές ώρες προσευχόμενος και διαβάζοντας τα πάντα. Οι γνώσεις του ήταν τεράστιες. Όποιο θέμα και να έθιγες, ήταν ενήμερος.
Παρά τους τόσους τίτλους του και το σχήμα του, ποτέ μα ποτέ δεν καυχήθηκε, ήταν πάντα συνεσταλμένος. Πάντα ανιδιοτελής. Τα υλικά αγαθά δεν τον ενδιέφεραν, τα μοίραζε όλα σιωπηλά, όπως αρμόζει σε κάθε καλό Χριστιανό.
Μεγαλώνοντας, τού έλεγα πως ίσως να έκανα λάθος σε κάποιες σκέψεις μου· η απάντησή του ήταν: δεν πειράζει εγώ στην ηλικία σου έκανα περισσότερα, πάντα πρέπει να αναρωτιέσαι για το γιατί, μην πείθεσαι εύκολα.
Του είπα πόσο μ’ άρεσε η Γαλλία και με κάλεσε να πάω να με φιλοξενήσει στο Οικοτροφείο, που συντηρούσε η Εκκλησία. Εκεί κατάλαβα το μεγαλείο της ψυχής του. Αγκάλιαζε με στοργή, όχι μόνο τα ελληνόπουλα της Γαλλίας, αλλά και κάθε έναν άνθρωπο που είχε ανάγκη. Πάντα μου έλεγε για την αγάπη, όταν αγαπάς τους ανθρώπους σ’ αγαπάει και ο Θεός. Εγώ απαντούσα με την προς Κορινθίους επιστολή του Αποστόλου Παύλου, για να του αποδείξω ότι καταλάβαινα τι εννοούσε.
Όταν έγραφα το βιβλίο μου, «Κως, 1912-1948. Από την Κατοχή στην Ενσωμάτωση», μου έλεγε ιστορίες για την κατοχή. Για τους Γερμανούς που τον κυνήγησαν για ασήμαντο παράπτωμα και κρύφθηκε σε ένα τάφο, όταν αυτοί ήλθαν στο σπίτι για να τον ψάξουν και έτσι γλύτωσε τις βουρδουλιές. «Άντε αργείς για να το ολοκληρώσεις» μου έλεγε (10 χρόνια), «έχω περιέργεια να το διαβάσω».
Μου ανέφερε επίσης τον αγώνα που έκανε για να μπορέσει να διαβάσει σε ένα σπίτι με μεγαλύτερα αδέλφια, χωρίς ηλεκτρικό φως και ησυχία· σκαρφιζόταν άπειρες μεθόδους για να απομονωθεί.
Όταν, μαζί με τον Κ. Ιωάννου, έγραφα το βιβλίο για την Εκπαίδευση, ερευνώντας στα αρχεία των σχολείων, ανακάλυψα μια καταγραφή του Συλλόγου Δασκάλων του 1ου Δημοτικού Σχολείου Κω, που μου έκανε εντύπωση και αφορούσε τον ίδιο. Αναφέρεται στα μαθητικά του χρόνια, όταν ήταν μαθητής, ο Παράσχος Καλλιγιώργης, ήταν από τους καλύτερους σε όλη τη διάρκεια των σχολικών του χρόνων. Οι δάσκαλοί του λοιπόν, που τον αγαπούσαν και τον εκτιμούσαν για την επιμέλεια και το ήθος του, όταν ο τότε Έπαρχος Κω-Νισύρου ζήτησε ένα μαθητή από όλα τα σχολεία του νησιού για να παραστεί τιμητικά στο γεύμα της Πρωτοχρονιάς, που θα παρέθετε στις Αρχές και στους Φορείς, όλοι οι καθηγητές ομόφωνα πρότειναν τον Παράσχο Καλλιγιώργη. Αυτό δεν είναι απλά τιμητικό, αλλά, αν λάβουμε υπόψη ότι καταγόταν από μια ταπεινή οικογένεια και εκείνη την εποχή η ταξικότητα και οι κοινωνικοί διαχωρισμοί στην Κω ήταν πολύ ισχυροί, αφού λίγες οικογένειες κατείχαν όλο το νησί, καταλαβαίνουμε τι σημαίνει αυτό, να διακριθεί ένα παιδί φτωχού αγρότη, πρώτος στα μαθήματα και το ήθος. Ο Μητροπολίτης δεν μου είχε πει τίποτε, και όταν του το ανέφερα, χωρίς καμιά έπαρση, απλώς το επιβεβαίωσε.
Η φιλομάθειά του ήταν κάτι μοναδικό. Δεν έχω συναντήσει άλλον με τόση όρεξη να μάθει. Σε κάθε βιβλίο που έγραφα χαιρόταν και μου έλεγε: «Μπράβο σου να τολμάς, στο είχα πει να έχεις πάντα το θάρρος της γνώμης σου και να την εκφράζεις. Μόνο έτσι θα καταλάβεις γιατί είσαι αυτό που είσαι και αυτό που προσπαθείς». Αυτά τα λόγια ήταν για μένα διαμάντια που κρύβω για πάντα στην ψυχή μου.
Ερχόταν σε κάθε παρουσίαση βιβλίων μου και μου έκανε τις παρατηρήσεις του, αλλά και την κριτική του, μερικές φορές και δημόσια. Κάποτε μου λέει: «Δώσε μου τα βιβλία σου θέλω να τα πάω στον Πατριάρχη, να δει πόσοι νέοι πνευματικοί άνθρωποι υπάρχουν σήμερα στα Δωδεκάνησα». Ο Πατριάρχης τα διάβασε και μου έστειλε μια θερμή επιστολή, που φυλάω με υπερηφάνεια σήμερα.
Ο Μητροπολίτης Ιερεμίας ήταν ένα φωτεινό παράδειγμα ιεράρχη· ήταν δάσκαλος για όποιον τον γνώρισε, ένας άνθρωπος γεμάτος πίστη και αγάπη. Λίγοι είναι σαν αυτόν, σαν το «άλας της γης».
Πραγματικά δεν έχω λόγια να περιγράψω τα τόσα χαρίσματά του. Δεν γνωρίζω τι είναι αυτό που δημιουργεί τους Αγίους, αλλά γνωρίζω σίγουρα ότι ο Μητροπολίτης Ιερεμίας διέθετε αρκετό απ’ αυτό.
Η Κως σήμερα αποχαιρετά ένα μεγάλο τέκνο της.
Αντίο Δέσποτα, αντίο ΘΕΙΕ, υπήρξες ένας φάρος στις ψυχές μας.
Ας είναι ελαφρύ το χώμα που σε σκεπάζει.
Κωνσταντίνος Δ. Κογιόπουλος
Ας παραδειγματιστούμε