Παραμυθένιο Μαρόκο
Ταξιδιωτικό φωτό -ρεπορτάζ
Γράφει η Ξανθίππη Αγρέλλη Κως 14/11/2025
Εκεί που η Μεσόγειος απλώνει το χέρι και συναντά τον ανήσυχο Ατλαντικό Ωκεανό, βρίσκεται το Μαρόκο. Περιδιαβαίνω μαζί με δεκάδες τουρίστες, τα στενά σοκάκια, της περίκλειστης πόλης Μεντίνας, στο Μαρακές. Εκεί στα εντυπωσιακά Σουκς, στα στενάχωρα καλντερίμια, βρίσκεται όλη η εμπορική ζωή του Μαρακές, με το ροδόχρουν κοκκινωπό χρώμα. Μαρόκο, ο πιο συναρπαστικός, τουριστικός προορισμός, ένα ζωντανό μωσαϊκό ιστορίας, πολιτισμού, φυλών και γλώσσας. Το Μαρόκο συνδυάζει ξεχωριστή, πολιτιστική πολυμορφία, άγρια φυσική ομορφιά, με άνυδρες ερήμους, βουνά και καταπράσινες οάσεις, πλούσια αγορά και πολλές απρόσμενες, ταξιδιωτικές εμπειρίες. Όλα αυτά, σαν μια φωτογραφία, γεμάτη χρώματα και αντιθέσεις. Στην γραφική παράκτια περιοχή, που την βρέχει ο Ατλαντικός την Εσαουίρα, τα ψαροχώρια και οι άπειρες μπλε βάρκες, όπως τις βρήκαμε στριμωγμένες στο λιμανάκι, έχουν το δικό τους θαλασσινό χρώμα. Παράλληλα από το ύψος του Κάστρου, θαυμάσαμε τα αεικίνητα κύματα του Ατλαντικού, όσο οι ζωγράφοι και οι καλλιτέχνες μουσικοί και οι υπαίθριοι ζογκλέρ, μας διασκέδαζαν. Στις ατέρμονες διαδρομές, κρυμμένος όλος ο θησαυρός της αγροτικής ζωής. Διότι το Μαρόκο είναι αύταρκες, με πλήθος γεωργικών προϊόντων και έχει νερό, όσο και αν μας παραξενεύει η υπέρ-Σαχάρια θέση του. Εδώ οι αγρότες είναι γνήσιοι, αυθεντικοί. Πολλοί δουλεύουν τη γη τους με τα υποζύγια, όπως γαϊδουράκια και βοοειδή. Επίσης μεταφέρουν τους καρπούς, με τα υποζύγια, κυρίως γαϊδουράκια, καμήλες και μερικά άλογα. Παράλληλα τα άλογα, τα χρησιμοποιούν πιο πολύ στις άμαξες, που κάνουν ατέλειωτες βόλτες τους τουρίστες. Έχουν ανεπτυγμένη την υφαντουργία, με περίτεχνα χειροποίητα χαλιά και λοιπά προϊόντα. Αλλά και την κεραμοποιία, με άριστους καλλιτέχνες, αγγειοπλάστες που φτιάχνουν περιζήτητα, πήλινα χρηστικά και διακοσμητικά ειδη, με το πιο διαδεδομένο, το κωνοειδές σκεύος το ταντζί, όπου μέσα ψήνουν κρέας και λαχανικά με μπαχαρικά στο φούρνο. Στην κεντρική πλατεία του Μαρακές, συμβαίνουν τα πιο παράξενα γεγονότα. Μικρές μαϊμούδες χορεύουν, γητευτές φιδιών, παίζουν μουσική, στις μαύρες κόμπρες, πλανόδιοι κάθε ηλικίας, προσπαθούν να πουλήσουν τα πάντα. Οι εικόνες εναλλάσσονται, από τα βραχώδη όρη και τους γυμνούς λόφους του Άτλαντα, με τα εντυπωσιακά φαράγγια, μέχρι τις καταπράσινες οάσεις, με φοινικόδεντρα, ελιές και αργανιές ή αργανόδεντρα. Στην ελαιοπαραγωγή το Μαρόκο, συναγωνίζεται σήμερα, τις άλλες χώρες της Μεσογείου. Όσο για το αργκανέλαιο λίγο και πολύτιμο, σαν το χρυσάφι, είναι ένα προϊόν εντοπιότητας, όπως το δικό μας το Χιώτικο μαστίχι. Αναφέροντας το μαστίχι, στο Μαρόκο, θα βρείτε πληθώρα και ποικιλία μπαχαρικών και τσαγιού. Επίσης άλλο ένα προϊόν, είναι το ροδόνερο, από τα ροδοπέταλα και το ανθόνερο, από τα εσπεριδοειδή. Ποιος ο λόγος να επισκεφτώ το Μαρόκο, αν δεν δω την σκληρή και επίπονη, μοναδική στη Μεσόγειο επεξεργασία δερμάτων, όπως καμήλας, βουβαλιού, κατσίκας και αρνιού, που εκτρέφονται σε αυτή τη χώρα; Θα επισκεφτώ το Μαρόκο, για το ξεχωριστό ηλιοβασίλεμα, στη Μερτζούγκα, στις παρυφές της ερήμου Σαχάρας, με την ροδόχρου άμμο, πάνω σε μια καμήλα. Ακόμη και σε ένα τζιπ 4χ4, να με βολτάρει στους κοκκινωπούς αμμόλοφους. Αλλά και η παρουσία χιονιού, σε αυτή την Αφρικανική χώρα, θα μας εκπλήξει, με τις πίστες για σκι και το χιονοδρομικό κέντρο, στο Ελβετικό ορεινό χωριό, Ιφράν. Έπειτα θα βρεθώ στην όαση Νταντές και στο περίφημο φαράγγι της, δίπλα στην κοιλάδα των χιλίων Κάσμπα, περνώντας από τα παραδοσιακά Βερβέρικα χωριά, με τα πλινθόκτιστα σπίτια. Εδώ ο πλούτος πηγαίνει παρέα, με τη φτώχεια. Βλέπουμε νέες οικοδομές σύγχρονες, δίπλα σε παλαιότερες. Όσο για την οδική κυκλοφορία αυτοκίνητων, παντού υπάρχουν φανάρια, αλλά και τροχονόμοι, καθώς και αστυνόμοι, για περισσότερη ασφάλεια. Συναντάς και άλλες πολλές Κάσμπες, μέχρι να φτάσεις με τον φιδίσιο, ελικοειδή δρόμο, στην Ουαρζαζέτ, την παλιά Γαλλική στρατιωτική βάση, όπου βρίσκονται τα κινηματογραφικά στούντιο Άτλας, με πολλές γνωστές ταινίες, να έχουν γυριστεί εκεί. Ακολουθώντας τον χάρτη από το Μαρακές, με τα πολύβουα Σουκς, τις αγορές με τα ζωηρά χρώματα και το κοκκινωπό χρώμα της Μεδίνας, παλιάς πόλης, φτάνουμε στην Καζαμπλάνκα, την μεγαλύτερη και εμπορικότερη πόλη, με την Πλατεία Μοχάμεντ και το μεγάλο Τέμενος, του Βασιλιά Χασάν. Η παραλιακή Καζαμπλάνκα, ή ‘Οικία Λευκή,’ έγινε γνωστή, από τη θρυλική πολεμική, ασπρόμαυρη ταινία του 1942, με τίτλο ‘Επτά ημέρες στη Καζαμπλάνκα’, με τον Χάμφρεη Μπόγκαρτ και την Ίγκριτ Μπέργκμαν. Το Ραμπάτ είναι η παραθαλάσσια, κάτασπρη πρωτεύουσα του Μαρόκου, πεντακάθαρη όπου βρίσκεται ένα από τα πολλά παλάτια, του Βασιλιά Χασάν. Θαυμάσια είναι και τα μοναδικά Αραβικά αριστουργήματα, που βρίσκονται παντού από το τέμενος Χασάν, ως το μαυσωλείο Μοχάμεντ, ενώ υπάρχει ο πύργος και το φρούριο της Κάτσμπαχ. Ταγγέρη, η ιστορική πόλις με τα πλούσια σουκς, τα εμπορικά σοκάκια. Η πόλις καταφύγιο των αποίκων και των πολιτικών διαφωνούντων, με το στυγνό καθεστώς του Ισπανού φασίστα, στρατηγού Φράνκο. Στάση στην πόλη Νταντές, μέχρι την Φες που σημαίνει ΄Φέσι’. Στη διαδρομή, συναντάμε και την φημισμένη μπλε πόλη Σεφσαουέν, με τα μπλε σπίτια και τα γραφικά, γαλάζια σοκάκια. Η πράσινη πόλις Φες, που ακολουθεί είναι η καρδιά του Μαρόκου, που διαθέτει πλούσιους κήπους και σιντριβάνια. Επίσης έχει πολιτιστική και Θρησκευτική έντονη παρουσία, με πολύβουο παζάρι, στη Μεντίνα, με πολυτελή ανάκτορα, Τεμένη, και μαυσωλείο. Διαθέτει ανάμεσα στα αξιοθέατα και τα μοναδικά στον κόσμο, βυρσοδεψία δερμάτων και βαφεία μαλλιών. Όσες πόλεις και αν επισκεφτήκαμε, είχαν κάτι να μας δώσουν. Ωραίες εικόνες, αίσθηση φιλοξενίας, στα πολυτελή ξενοδοχεία και καφεστιατόρια, νόστιμη παραδοσιακή κουζίνα. Όλες είχαν κάτι να μας πουν, τα πλούσια αξιοθέατα και οι φορτωμένες με του κόσμου τα καλά αγορές. Ωστόσο το νερό που χρησιμοποιούσαμε, ήταν πάντα εμφιαλωμένο και κόστιζε μισό ευρώ το μπουκάλι, το δε δημοφιλές μαγνητάκι, κόστιζε ένα με δυο ευρώ. Ας γνωρίσουμε καλύτερα το Μαρόκο, που είναι Συνταγματική Μοναρχία, από το 1956, που έγινε ανεξάρτητο από την Γαλλική κυριαρχία, με Βασιλιά τον Μοχάμεντ τον έκτο. Επίσημο νόμισμα είναι το ντιράμ, τα δέκα ευρώ, αντιστοιχούν με ένα ντιράμ. Οι τιμές είναι σχεδόν ίδιες και φθηνότερες, από τις δικές μας. Επίσημη γλώσσα είναι η Αραβική και η Βερβέρικη, ενώ πολλοί μιλούν και τη Γαλλική. Επίσημη Θρησκεία είναι η Μωαμεθανική, με ελάχιστη παρουσία άλλων Θρησκειών. Τα Σχολεία λειτουργούν πρωί και απόγευμα, λόγω της υπέρ-πληθώρας των μαθητών. Εδώ δεν υπάρχει υπογεννητικότητα και τα παιδιά αγόρια και κορίτσια, περπατάνε για να φτάσουν στα Σχολεία, όλα ευπρεπώς ενδεδυμένα με ειδικές, Σχολικές ενδυμασίες. Οι κάτοικοι είναι φιλόξενοι, χαμογελαστοί, έτοιμοι να σου προσφέρουν στα αμέτρητα μαγαζιά, ένα ποτηράκι ζεστό τσάι, με δυόσμο. Ο καιρός είναι σχετικά ήπιος, Μεσογειακός, με θερμοκρασίες 17-28, σχεδόν όπως τις δικές μας. Αν και στο Ραμπάτ, βρήκαμε μπόρα και πήραμε ομπρέλες, από τους υπαίθριους πωλητές. Το Μαρόκο εξελίσσεται σε μεγάλο, ανταγωνιστικό, τουριστικό προορισμό. Ο λόγος είναι γενικά καθαρό, φιλόξενο, πολύ φροντισμένο, ζεστό και οικονομικά προσιτό. Εκεί στη νυχτερινή διασκέδαση, το παραμύθι με τις χίλιες και μια νύχτες, συναντά την πραγματικότητα. Εκεί που ο χρόνος έχει παγώσει και σε καλεί να περιπλανηθείς, στις περίκλειστες πόλεις τις Μεδίνας και στα εμπορικά παζάρια στα σοκάκια τα Σουκς. Μετά από αυτό το ταξίδι, επιστρέφεις με τις βαλίτσες γεμάτες αναμνήσεις και φορτωμένες, με τις πιο όμορφες Μαροκινές πολύχρωμες εικόνες.
Ξανθίππη Αγρέλλη
