ΔΕΙΤΕ ΦΩΤΟ
Στα πλαίσια του προγράμματος Εστία στο 5ο Δημοτικό σχολείο Κω πραγματοποιήθηκε το δεύτερο στάδιο της δράσης «από το ψωμί στον άρτο». Αφού επισκέφτηκε το Μυλοτόπι και μάθαμε για το αλεύρι και σιτάρι ήρθε η ώρα να ασχοληθούμε με το ψωμί.
Το ψωμί είναι – εδώ και χιλιάδες χρόνια «ζυμωμένο» με την ιστορία του ανθρώπου, την τροφή του, την επιβίωσή του και τη θρησκευτική του λατρεία. Στο πέρασμα των αιώνων, κοσμογονικές αλλαγές έγιναν στον τρόπο διαβίωσης, στις γευστικές προτιμήσεις και στις συνήθειές μας. Το ψωμί, όμως, παρέμεινε και παραμένει «στήριγμα ζωής» και θεμελιακό στοιχείο του πολιτισμού μας. Για να κατανοήσουμε όμως την σημασία του έπρεπε να μάθουμε να το φτιάχνουμε. Με τη βοήθεια του αρτοποιού Βαγγέλη Στάμο και του αρτοποιείου το Γιαννιώτικο ζυμώσαμε και ψήσαμε ψωμί.
Το ψωμί διαχρονικά στον ελληνικό πολιτισμό είναι το κυρίαρχο στοιχείο του τραπεζιού, της εστίας, και ο τρόπος που χρησιμοποιείται είναι τελετουργικός και συμβολικός.
Η λέξη ψωμί ετυμολογικά προέρχεται από το ρήμα «ψώω», δηλαδή τρίβω, αλέθω, ή από το «ψωμίζω» δηλαδή τρέφομαι βάζοντας μικρά κομματάκια στο στόμα. Καθώς το ψωμί για τους αρχαίους Έλληνες ήταν το βασικό προϊόν κατανάλωσης, με τη λέξη «άρτος» εννοούσαν τόσο το ψωμί όσο και το φαγητό γενικότερα.
Ο Ιπποκράτης αναφέρει διάφορα είδη ψωμιού από σιταρένιο αλεύρι, κοσκινισμένο ή μη, με προζύμι ή χωρίς, με πίτυρα, με πλιγούρι, με μέλι και τυρί, λάδι, παπαρούνα, σουσάμι. Ο Αθήναιος αναφέρεται σε 72 είδη ψωμιού.
Από αρχαία κείμενα προκύπτει ότι οι Έλληνες προσέφεραν άρτους στους θεούς, στους οποίους ονόμαζαν θειαγόνους άρτους. Οι προαιώνιοι στενοί δεσμοί μας με το στάρι και το ψωμί υπογραμμίζονται από το γεγονός ότι οι αρχαίοι Έλληνες λάτρευαν τη θεά Δήμητρα, ως δωρήτρια του σπουδαίου αυτού αγαθού. Κατά την εορτή δε των Θεσμοφορίων προσέφεραν στο ναό της Δήμητρας στην Ελευσίνα μεγάλους άρτους (γι’ αυτό και η εορτή εκείνη ονομαζόταν και «Μεγαλάρτια». Για μας του Έλληνες το ψωμί, ο άρτος, ανέκαθεν ήταν ο συνδετικός μας κρίκος με το θείο κάτι που θα εξετάσουμε όμως στο επόμενο στάδιο της δράσης.
