Μια παραμυθένια κοιμωμένη ξυπνάει στην πόλη της Κω
Από την κριτικό Ηρώ Μητρούτσικου 
Ως θεατρολόγος και κριτικός θεάτρου, δεν ήθελα να αφήσω την Αθήνα. Η δουλειά μου ήταν στην πόλη με τις 1500 παραστάσεις τη χρονιά. Πέρυσι, όμως, κουρασμένη από τα σκληρά ωράρια, τις αποστάσεις και την μεγαλούπολη, αποφάσισα να δηλώσω την παραμεθόριο ως πρώτη επιλογή για τα σχολεία. Σκεπτόμουν ότι θα βρεθώ στην καλύτερη περίπτωση σε κάποιο μικρό νησάκι (στην χειρότερη: στο Διδυμότειχο), όπου δεν θα έχω κανέναν να μιλήσω και μετά το σχολείο θα κλείνομαι στο σπίτι και θα διαβάζω..
Στην πόλη της Κω
Τι έκπληξη όταν έφτασα στην Κω! Αρχαιότητες παντού, κόσμος, ωραία μαγαζιά, live, latin parties και προπάντων αυτό που ενδιέφερε: πολιτισμός. Σύντομα ενημερώθηκα ότι η Κως -πέρα από σινεμά- διαθέτει κι ένα εναλλακτικό θέατρο, στο όποιο δεν έχασα παράσταση φέτος. Με τα σχολεία, όμως, τι γίνεται; Την προσωπική μου εμπειρία σε αυτά, θα την περιγράψω σε άλλο άρθρο, γιατί εδώ θα ήθελα να γράψω για μια άλλη μια έκπληξη.
Ενημερώθηκα, επίσης, ότι υπάρχει μια εκπαιδευτικός (όχι θεατρολόγος, αλλά καθηγήτρια αγγλικών) που κάνει σημαντικό και, πραγματικά, καλό θέατρο με τους μαθητές της. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά αρθρογραφεί, διοργανώνει πεζοπορίες στο νησί, φωτογραφίζει μέρη που χάνονται και γενικά είναι μια υπερδραστήρια προσωπικότητα του νησιού. Όταν την γνώρισα κατάλαβα ότι τελικά δεν ήταν περίεργο, γιατί, αν και με καταγωγή από την Κω, μεγάλωσε στην Αθήνα και έζησε τα δημιουργικά της χρόνια στην Θεσσαλονίκη, οπότε έχει δει πολύ θέατρο. Δεν υπάρχει μεγαλύτερο σχολείο από το να βλέπεις παραστάσεις…
Δυστυχώς, στην πρώτη φετινή της παράσταση δεν κατάφερα να πάω, καθώς έλειπα για διακοπές. Όταν, όμως, πριν λίγο καιρό, παρακολούθησα την επανάληψη της παράστασης έμεινα με ανοιχτό το στόμα. Είχα ακούσει ότι κάνει εξαιρετικές παραστάσεις, αλλά πόσα μπορεί να περιμένει κάποιος από μια μαθητική παράσταση (κι ειδικά όταν δεν είναι σκηνοθετημένη από την θεατρολόγο, αλλά από εκπαιδευτικό άλλης ειδικότητας); Πήγα, όμως, να τη δω και πήρα και όλους τους μαθητές μου μαζί, ως μια εκπαιδευτική έξοδο, κάτι που κάνω κατά κόρον στην Αθήνα. Όταν ξεκίνησε η παράσταση, αυτό που έβλεπα ήταν πάνω από τις προσδοκίες μιας μαθητικής παράστασης.
«Η ΚΟΙΜΩΜΕΝΗ ΞΥΠΝΗΣΕ»
Η γνωστή από τις παλιές ελληνικές ταινίες Ξένια Καλογεροπούλου, έχει εξελιχθεί σε μια από τις καλύτερες και σημαντικότερες συγγραφείς παιδικού θεάτρου. Στο θέατρό της («Πόρτα»), μαζί με τον μόνιμο συνεργάτη της, Θωμά Μοσχόπουλο, έχουν ανεβάσει ότι πιο σημαντικό έχει να επιδείξει το παιδικό θέατρο της Αθήνας εδώ και τουλάχιστον δυο γενεές. Με τις παραστάσεις της Ξένιας Καλογεροπούλου μεγάλωσα και σε αυτήν συνεχίζω να πηγαίνω ακόμα και τώρα, για να δω παιδικές παραστάσεις, είτε μόνη, είτε και με παιδική παρέα.
Τα έργα της δεν είναι απλά δραματοποίηση κλασσικών παραμυθιών, αλλά σύγχρονες παιδαγωγικές προτάσεις. Η Κοιμώμενη, ας πούμε, δεν είναι πια ένα άβουλο κορίτσι, μια τεμπέλα βασιλοπούλα που κοιμήθηκε για 500 χρόνια, αλλά μια σύγχρονη κοπέλα (ορφανή προφανώς, αφού οι γονείς της πέθαναν πριν 500 χρόνια), η οποία αναγκάζεται να περιπλανηθεί μέσα στην άγνωστη πόλη, να ψάξει για δουλειά, να καταλήξει να πλένει πιάτα -μια και δεν ξέρει τίποτα άλλο να κάνει-, να αποκτήσει –όπως όλοι- κινητό κι έπειτα να βρει τον αγαπημένο της… ένα αγόρι διαφορετικό από τα άλλα, που οι φίλοι του τον φωνάζουν, κοροϊδευτικά, “πρίγκιπα”, παιδί μονογονεϊκής οικογένειας, το οποίο προσπαθεί να απαγκιστρωθεί από την κλασσική Ελληνίδα μάνα!
Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ:
Η Σοφία Καραγιάννη δίδαξε σωστά τα παιδιά πώς να προσεγγίσουν τους ρόλους και πώς να μην χάσουν την προσωπικότητά τους μέσα σε αυτούς. Έχοντας δουλέψει με πολλές ηλικίες παιδιών, γνωρίζω ότι όσο πιο μεγάλα τα παιδιά, τόσο καλύτερα συνεννοείσαι με αυτά, αλλά η διδασκαλία μιας παράστασης γίνεται πολύ πιο δύσκολη, λόγω της ανυπομονησίας και της αντιδραστικότητας των εφήβων.
Οι πρόβες για την παράσταση κράτησαν 8 μήνες, γι αυτό και είδαμε ένα άρτιο αποτέλεσμα. Εδώ πρέπει να σημειώσω ότι εφόσον κρατούσαν τόσο μεγάλο διάστημα, φυσικά δεν γινόταν να πραγματοποιούνται μέσα στο ωράριο του σχολείου, αλλά κάθε Σάββατο η Καραγιάννη δίδασκε την ομάδα της αφιλοκερδώς. Αυτό το “αφιλοκερδώς” θέλω να το επισημάνω, γιατί το να κάνεις θέατρο με παιδιά δεν είναι μόνο χρονοβόρο, αλλά και ψυχοφθόρο. Η ευθύνη και το άγχος είναι τεράστια, μέχρι την στιγμή που θα έρθει η αγαλλίαση της πρεμιέρας.
Η παράσταση που έστησε η Καραγιάννη ήταν ονειρική. Σωστός ρυθμός, σωστή διανομή, απίστευτα κοστούμια, πόρτες φτιαγμένες από τριαντάφυλλα, κουρτίνες -σε υπέροχους φωτιστικούς συνδυασμούς- να κρέμονται από ψηλά, παραμυθένιο ανάκλιντρο, επαναχρησιμοποίηση των σκηνικών αντικειμένων, το παραμύθι σε σωστή αναλογία με τη σύγχρονη πραγματικότητα.
Δεν είδα κανένα θεατρικό λάθος, ούτε, καν, χρονικά κενά, που έχουν συχνά οι μαθητικές παραστάσεις (στο σχολείο, φέτος, προσπαθούσα να πείσω τους δασκάλους ότι δεν χρειάζεται να χρησιμοποιούν αυλαία στις μαθητικές παραστάσεις, επειδή κουράζει τον θεατή…). Δεν είδα κανένα παιδί εκτός ρόλου, αλλά μια δεμένη ομάδα, η οποία -ειδικά στο δεύτερο μέρος, το οποίο δεν ήταν κωμικό όπως το πρώτο, αλλά ήταν σημερινό, αρά κοντά στα δικά τους δεδομένα- το διασκέδαζε! Ήταν μια παράσταση στην οποία όχι μόνο δεν κουράστηκα, αλλά γέλασα και την απήλαυσα.
Μην γνωρίζοντας κανέναν άλλον από τους συντελεστές, θέλω να κάνω ειδική μνεία σε δυο άτομα που με εντυπωσίασαν. Στον μαθητή Ανέστη Καραναστάση, ο οποίος με πρωτόγνωρο μπρίο, για την ηλικία του, απέδωσε τον ρόλο του Βιόλου, που έλυνε και έδενε τα πάντα στο έργο. Η ερμηνεία του ήταν αστεία και απολαυστική και καταλάβαινες πόσο χαιρόταν αυτό το παιδί να είναι πάνω στην σκηνή. Καθώς δεν πρόκειται για εκπαιδευτικό άρθρο, δεν θα αναφερθώ στα οφέλη που έχει το να κάνουν θέατρο τα παιδιά (να θυμίσω ότι τα τελευταία χρόνια, επιτέλους, μπήκε στα σχολεία η θεατρική αγωγή, άλλο αν κάθε χρόνο μειώνουν τις ώρες του μαθήματος…)
Για την Μίλκα Στογιάνοβιτς (“art zone”) που φαντάστηκε, σχεδίασε και υλοποίησε αυτά τα ονειρεμένα κοστούμια, τι να πω; Βλέπω 300 παραστάσεις τον χρόνο στην Αθήνα, κορώνα και γένια από φτιαγμένα από ύφασμα δεν νομίζω να έχω ξαναδεί. Το πολυμορφικό φόρεμα της Κοιμωμένης, ήθελες να το φας και το στέρεο νυφικό της να το στήσεις στο σαλόνι σου. Τα κοστούμια της ήταν πανέμορφα, ευφάνταστα και απόλυτα σωστά για κάθε ρόλο. Το χρώμα πλημμύριζε το πρώτο μέρος του έργου και η ονειρική διάθεση κυριαρχούσε παντού σε αντίθεση με το μαύρο και γκρι του δεύτερου. Πρόκειται για μια πολύπλευρη καλλιτέχνη, μια ζωγράφο που δεν μένει μόνο στις δυο διαστάσεις του καμβά, αλλά καταφέρνει να κάνει τρισδιάστατη πραγματικότητα την φαντασία της και να μας ταξιδεύει σε παραμυθένιους κόσμους.
ΚΑΙ ΜΕΤΑ;
H Σοφία Καραγιάννη μαζί με την Μίλκα, ως μόνιμη συνεργάτη της, νομίζω μπορούν να κάνουν πολλά για το παιδικό θέατρο στην Κω. Μακάρι, πέρα από τους μέχρι τώρα χρηματικούς χορηγούς της (Σχολική Επιτροπή Δήμου Κω, Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων, Πολύκεντρο «Θαλασσινού», «Κέντρο Γραφικών Τεχνών», – εδώ να σημειώσω ότι και η ίδια η σκηνοθέτις βάζει λεφτά για την πραγματοποίηση της παράστασης) θα έπρεπε ο Δήμος να αναλάβει πρωτοβουλία ώστε αυτή η παράσταση να παίζεται και στα χωριά της Κω, για να μπορούν όλα τα παιδιά να έρχονται σε επαφή με καλό θέατρο (κι αν κρίνω κι από τα έργα που η Καραγιάννη μέχρι τώρα έχει επιλέξει, θα πρέπει να γίνει μια μόνιμη συνεργασία).
Ο λόγος; Παρατήρησα ότι ελάχιστοι γονείς στα χωριά της Κω, είναι διατεθειμένοι να κάνουν μια διαδρομή 20-30 λεπτών (σε άδειο δρόμο) μέχρι το Σφαγείο, ώστε να δουν τα παιδιά τους κάτι καλό, τη στιγμή που γονείς στην Αθήνα μπορεί να περάσουν και μια ώρα μέσα στην κίνηση ή στα ΜΜΜ για να κατεβάσουν τα παιδιά τους στο κέντρο να δουν παιδικό θέατρο.
Κι όπως λέει κι ο Χρήστος Δασκαλάκης: «Ώρα να ξετυλίξουμε το κουβάρι… Γιατί πίσω από τα πιο τρυφερά παραμύθια κρύβονται οι μεγαλύτερες αλήθειες»
Η παράσταση από το 1ο Γελ Κω παρουσιάστηκε μετά το Πάσχα στο θέατρο Σφαγείο και η Ειρήνη Χατζηχριστοφή, αντιπρόεδρος του ΔΟΠΑΒΣ και υπεύθυνη πολιτισμού, την ενέταξε στα πλαίσια του μαθητικού φεστιβάλ κι έτσι είχαμε την ευκαιρία να την ξαναδούμε στις 29/6/2018, στη σκηνή του Ορφέα αυτή τη φορά.
ΚΛΕΙΝΟΝΤΑΣ:
Θέλω να παραθέσω μέρος του σκηνοθετικού σημειώματος που βρήκα στο πρόγραμμα και θεωρώ ότι είναι πολύ εύστοχο:
«Η Κοιμωμένη Ξύπνησε» και μαζί της ξυπνήσαμε κι εμείς. Σε μια δύσκολη χρονιά, χωρίς σχολείο και με απογευματινό ωράριο, χωρίς αίθουσα για πρόβα, χωρίς χρήματα και χωρίς πολλή όρεξη.
Αντί να κλειστούμε στο καβούκι μας και να πέσουμε σε χειμερία νάρκη μέχρι να τελειώσει η χρονιά, «ξυπνήσαμε», ανασκουμπωθήκαμε κι όλοι μαζί αποφασίσαμε ότι τώρα είναι η ώρα να αποδείξουμε ότι τίποτα δεν μπορεί να μας πτοήσει, μιας και είμαστε από την Ιπποκράτους… Κι όποιος είναι από την Ιπποκράτους, ξέρει…
