Μπροστά σε ενεργειακό αδιέξοδο – τόσο ως προς την προσφορά, όσο και ως προς τις τιμές – βρίσκεται η Ευρώπη, μετά από την αναγγελία από ΗΠΑ και  Βρετανία ότι σταματούν τις εισαγωγές ενεργειακών προϊόντων από τη Ρωσία και τις απειλές της Μόσχας ότι θα κλείσει την στρόφιγγα στον Nord Stream 1, που είναι από τους βασικούς αγωγούς τροφοδοσίας με φυσικό αέριο της κεντρικής Ευρώπης.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το πρωί της Τρίτης, τα ευρωπαϊκά futures φυσικού αερίου σημείωσαν άνοδο 32%  μετά τις απειλές της Ρωσίας ότι θα κόψει τις ροές φυσικού αερίου στην Ευρώπη μέσω του αγωγού Nord Stream Ι, ως αντίποινα για το εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο. Στη συνέχεια, η τιμή του φυσικού αερίου ισορρόπησε και τελικά μειώθηκε κατά 9% – μένοντας ωστόσο στα εξωφρενικά υψηλά επίπεδα των 200 ευρώ ανά MWh.

Χθες Δευτέρα, οι τιμές του φυσικού αερίου ενισχύθηκαν έως και 79%. Ο Nord Stream 1 προμήθευσε την Ευρώπη με 59 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου πέρυσι, περί το 40% των ρωσικών εξαγωγών στην ευρωπαϊκή ήπειρο.

«Η απόρριψη του ρωσικού πετρελαίου θα οδηγούσε σε καταστροφικές συνέπειες για την παγκόσμια αγορά», είπε μιλώντας στην κρατική τηλεόραση της Ρωσίας ο αναπληρωτής πρωθυπουργός Αλεξάντερ Νόβακ, λέγοντας ότι το πετρέλαιο θα ξεπεράσει τα 300 δολάρια το βαρέλι.

Αργεί η απεξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία – Στα ύψη το πετρέλαιο

Την ίδια στιγμή, ο πρώτος αντιπρόεδρος της Κομισιόν Φρανς Τίμερμανς ανακοίνωνε το σχέδιο για την ενεργειακή απεξάρτηση της Ενωμένης Ευρώπης από την Ρωσία «πριν από το 2030» – ενώ χώρες όπως η Ιταλία, που έχει περισσότερες εναλλακτικές πηγές ενεργειακής τροφοδοσίας σε σχέση με την Γερμανία, ανακοίνωσε ότι θα χρειαστούν τουλάχιστον δύο χρόνια πριν υπάρξει μερική απεξάρτηση από τις ρωσικές ενεργειακές πηγές.

Το αμερικανικό εμπάργκο περιλαμβάνει τόσο το ρωσικό πετρέλαιο, όσο και το υγροποιημένο φυσικό αέριο και τον άνθρακα,  στο πλαίσιο των κυρώσεων που επιβάλλονται στη Ρωσία για τον «απρόκλητο και αδικαιολόγητο πόλεμο στην Ουκρανία».

Ήδη, η αναγγελία του εμπάργκο αύξησε την τιμή του αμερικανικού αργού κατά 7,1%  στα 127,8 δολάρια, με το βαρέλι (έφτασε και πάνω από τα 129 δολάρια  πριν επιστρέψει στα επίπεδα των 121 δολαρίων για να ανέβει και πάλι στα 126,5) να  βρίσκεται στα υψηλότερα επίπεδα από το 2008. Το πετρέλαιο τύπου Brent έφτασε ως και τα  131 δολάρια το βαρέλι  μετά από το διάγγελμα Μπάιντεν, για να πέσει αργότερα στα 128 δολάρια.

Μικρή η εξάρτηση των ΗΠΑ 

Το ρωσικό πετρέλαιο αντιπροσώπευε περίπου το 3% του αργού που έφτασε στις ΗΠΑ την προηγούμενη χρονιά, σύμφωνα με τα στοιχεία της αρμόδιας αμερικανικής αρχής ενέργειας. Οι εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου και πετρελαϊκών προϊόντων από τη Ρωσία αντιπροσωπεύουν περίπου το 8% στις ΗΠΑ. Παράλληλα, οι εισαγωγές ρωσικού αργού στις ΗΠΑ το 2020 έπεσαν στο χαμηλότερο ετήσιο επίπεδο από το 2017, σύμφωνα με την εταιρεία πληροφοριών Kpler.

Είναι προφανές οι ΗΠΑ έχει πολύ μικρότερη εξάρτηση από την Ευρώπη , που εισάγει από τη Ρωσία το 27% του πετρελαίου που χρησιμοποιεί. Όπως εκτιμάται, ο μεγαλύτερος κίνδυνος που θα μπορούσε να οδηγήσει σε άνοδο των τιμών έγκειται στη συντονισμένη δράση μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης. Οι επενδυτές επισημαίνουν ότι το ένα ερώτημα που προκύπτει αφορά τον χρόνο διάρκειας του εμπάργκο και το δεύτερο αφορά το εάν το πετρέλαιο από το Ιράν και τη Βενεζουέλα θα μπορούσε να συμβάλλει στην κάλυψη του κενού που θα προκύψει.

Αξιωματούχοι της διοίκησης Μπάιντεν σε ιδιωτικές συζητήσεις σημειώνουν ότι θα πρέπει να δοθεί έμφαση στις προσπάθειες για την επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως και στην επέκταση της εγχώριας παραγωγής ενέργειας, αναφέρουν δύο πηγές με γνώση των συνομιλιών στο Bloomberg. Ωστόσο, ο Λευκός Οίκος δεν φέρεται να σχεδιάζει νέες πρωτοβουλίες.

Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας για αναζήτηση άλλων πηγών ενέργειας, δύο υψηλόβαθμοι Αμερικανοί αξιωματούχοι συναντήθηκαν το Σαββατοκύριακο με μέλη της κυβέρνησης του Νίκολας Μαδούρο στη Βενεζουέλα για να συζητήσουν τις παγκόσμιες προμήθειες πετρελαίου και τους δεσμούς του Καράκας με τη Ρωσία, αναφέρουν άτομα με γνώση του ζητήματος.

Η αρμόδια υπηρεσία ενέργειας εκτιμά ότι οι ΗΠΑ εισάγουν καθημερινά 700.000 βαρέλια ρωσικού αργού και πετρελαϊκών προϊόντων, συμπεριλαμβανομένων των καυσίμων, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 8% των εισαγωγών το 2021, αν και η τάση ήταν πτωτική τους τελευταίους μήνες.

Πολύ πιο δύσκολο θα ήταν ένα εμπάργκο για την Ευρώπη, που εισάγει περίπου 4 εκατομμύρια βαρέλια ρωσικού αργού και διυλισμένων προϊόντων την ημέρα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat. Η Ρωσία είναι μακράν ο μεγαλύτερος εξαγωγέας αργού στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αντιπροσωπεύοντας το 27% των ευρωπαϊκών εισαγωγών το 2019, σύμφωνα με την Κομισιόν.

Το εμπάργκο Μπάιντεν

«Απαγορεύουμε κάθε εισαγωγή ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου» είπε ο Τζο Μπάιντεν στο μήνυμά του και συμπλήρωσε πως «είμαστε ενωμένοι, δεν χρηματοδοτούμε τον πόλεμο του Πούτιν».

Στο διάγγελμά του ο Τζο Μπάιντεν εξέφρασε την στήριξή του στην Ουκρανία και τον πρόεδρό της Βολοντίμιρ Ζελένσκι και σημείωσε πως παραμένουν πιστές στην εφαρμογή του άρθρου 5 του ΝΑΤΟ, που αφορά στην προστασία του εδάφους των χωρών της Συμμαχίας. «Συνεχίζουμε να εφαρμόζουμε το πακέτο με τις κυρώσεις που δημιουργεί προβλήματα στη Ρωσία», είπε ο Αμερικανός πρόεδρος τονίζοντας πως «η ελευθερία κοστίζει και θα κοστίσει και στους Αμερικανούς». Με αυτόν τον τρόπο θέλησε να τονίσει πως τα μέτρα ενάντια στη Ρωσία δημιουργούν μία νέα πραγματικότητα στην οποία όλοι συμβάλλουν.