Κοινωνία επί Κολωνώ
Του Αργύρη Αργυριάδη
Δικηγόρου Παρ΄Αρείω Πάγω
Στην υπόθεση της «12χρονης από τον Κολωνό» για άλλη μια φορά η κοινωνία «έπεσε από τα σύννεφα». Ο αποτροπιασμός εύλογος, η έκπληξη όχι. Εκτός εάν έχουμε μάτια και αυτιά κλειστά σε όσα συμβαίνουν καθημερινά γύρω μας και αφυπνιζόμαστε a la carte. Και όμως. Τα στοιχεία υπήρχαν και πριν το πρόσφατο συμβάν που «συγκλόνισε» το πανελλήνιο. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Πολιτείας για το πρώτο οκτάμηνο του 2022 ένα παιδί την ημέρα κακοποιείται σεξουαλικά στην Ελλάδα. Το διάστημα αυτό έχουν καταγραφεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες της ΕΛ.ΑΣ. 257 υποθέσεις πάσης φύσεως σεξουαλικής κακοποίησης με θύματα ανήλικα άτομα. Τα αναλυτικά στοιχεία των Αρχών, όσον αφορά στους καταγεγραμμένους βιασμούς παιδιών την τελευταία πενταετία αποτυπώνουν – με εξαίρεση το 2019 – αυξητική τάση: 54 βιασμοί το 2018, 36 βιασμοί το 2019, 47 το 2020, 71 το 2021, ενώ μόνο για το πρώτο 8μηνο του 2022 οι βιασμοί με θύματα αγόρια και κορίτσια είναι ήδη 54, αγγίζοντας ήδη τον ετήσιο αριθμό για το 2020.
Στα εγκλήματα που σημειώθηκαν κατά της γενετήσιας ελευθερίας και οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής με θύματα ανήλικα άτομα την τελευταία πενταετία (2018-2022) κατατάσσονται 1.326 υποθέσεις. Αφορούν σε 15 άρθρα του Ποινικού Κώδικα, με τρία να καταγράφουν τα περισσότερα θύματα: Το άρθρο 334 (βιασμός) με 262 υποθέσεις, το άρθρο 337 (προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας) με 448 υποθέσεις και το άρθρο 339 που αφορά σε γενετήσιες πράξεις με ανήλικους ή ενώπιόν τους με 294 υποθέσεις. Οι καταγεγραμμένες υποθέσεις σεξουαλικής κακοποίησης παρουσιάζουν επίσης αυξητική τάση (247 το 2018, 252 το 2019, 244 το 2020, 326 το 2021 και 257 το πρώτο οκτάμηνο του 2022), ενώ τα ανήλικα θύματα ανά υπόθεση φαίνεται να είναι περισσότερα του ενός (1.326 υποθέσεις, 1.531 θύματα). Στη συντριπτική τους πλειονότητα, τα ανήλικα θύματα είναι ημεδαποί (1.223), σε ποσοστό 70% πρόκειται για κορίτσια (1.183 κορίτσια, 349 αγόρια) και κατά πλειοψηφία ανήκουν στην ηλικιακή κατηγορία 9-14 ετών (734 θύματα).
Το ερώτημα είναι πως αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα; Μέσα ενημέρωσης και πολιτικοί – στο πλαίσιο της συνήθους τακτικής της επιλογής της εύκολης λύσης – μίλησαν για «αυστηροποίηση των ποινών». Μάλιστα, νομομαθής πολιτικός πρότεινε ως «ποινή επιλογής» το χημικό ευνουχισμό των δραστών, παραγνωρίζοντας ότι τούτο συνιστά βασανιστήριο και τα τελευταία απαγορεύονται σε όλη την Ευρώπη. Γνωρίζει ότι νομικά «ακυρολεκτεί», αλλά έρχονται εκλογές και οι «πεφτοσυννεφάκιδες νοικοκυραίοι» πρέπει να ικανοποιηθούν. Μακάρι όλα τα προβλήματα να λύνονταν μέσω μιας ποινής, αυστηρής ή μη. Ωστόσο, τούτο δεν επιβεβαιώνεται από την πράξη πουθενά στον κόσμο. Αλήθεια, πιστεύουν όλοι αυτοί που βερμπαλίζουν στα κανάλια ότι η μαστροπεία ή ο βιασμός ανηλίκων θα αποτραπεί εάν οι θύτες μείνουν περισσότερα χρόνια στη φυλακή; Πιστεύουν ότι αυτό θα αποτρέπει το κάθε ηθικά ανυπόστατο και κοινωνικά ανυπόληπτο σίχαμα να παρανομεί;
Εάν αυτή δεν είναι η λύση, θα παρατηρήσει ο κάθε νηφάλιος αναγνώστης, τότε ποια θα μπορούσε να είναι; Ας ξεκινήσουμε από τις κοινωνικές δομές που έχουν άμεση επαφή με τέτοια γεγονότα. Η οικογένεια που οφείλει να παρατηρεί και προστατεύει. Ο γείτονας που οφείλει να καταγγέλλει όταν βλέπει μπροστά του αντίστοιχα περιστατικά. Το σχολείο, με τους δασκάλους και καθηγητές να έχουν τη δυνατότητα να αντιληφθούν κάθε παράδοξη αλλαγή στη συμπεριφορά ενός ανήλικου. Η πολιτεία που πρέπει να εκπαιδεύσει τους καθηγητές να μπορούν να αντιλαμβάνονται πιο εύκολα αντίστοιχες περιστάσεις και να τις διαχειρίζονται αποτελεσματικά. Η πολιτεία, πάλι, που οφείλει να αστυνομεύει τόσο το διαδίκτυο (βασική αιτία της γεωμετρικής αύξησης των συγκεκριμένων φαινομένων λόγω της ευκολίας που προσδίδει στην ανώνυμη ή ψευδώνυμη προσέγγιση) όσο και το δημόσιο χώρο. Η απάντηση στο πρόβλημα ξεκινάει από τι κάνουμε εμείς και όχι από απλό ονειδισμό για όσα έκαναν εκείνοι…
