Περίπου 130.000 δικαιούχοι περιμένουν στην ουρά έως και 6 χρόνια – Στην αναμονή 55.000 παράλληλα ασφαλισμένοι για τη δεύτερη σύνταξη – 40.000 «δύσκολες» περιπτώσεις συνταξιούχων ακόμα περιμένουν τα αναδρομικά του νόμου Βρούτση
Καλό βαθμό έβαλε αυτή τη φορά η Κομισιόν στις επιδόσεις του ΕΦΚΑ σε σχέση με την εκκαθάριση των εκκρεμών συντάξεων, ενώ την ίδια ώρα παρέτεινε έως τον Αύγουστο, αντί του Ιουνίου, το χρονοδιάγραμμα-στόχο για τον μηδενισμό του στοκ των εκκρεμοτήτων. Στην πρόσφατη έκθεσή της η Επιτροπή αναγνώρισε δικαιολογητικά, τονίζοντας ότι η επιβράδυνση του ρυθμού οφείλεται κυρίως στις καθυστερήσεις στην παράδοση λογισμικού με το οποίο θα επιτυγχάνονται οι επικαιροποιήσεις των στοιχείων, καθώς και στις δυσκολίες που προέκυψαν κατά την εφαρμογή ορισμένων μέτρων. Μάλιστα η δίμηνη παράταση κρίθηκε επιβεβλημένη προκειμένου να «δουλέψουν» τα δύο νέα εργαλεία του υπουργείου Εργασίας, η fast track έκδοση των νέων συντάξεων και οι «συντάξεις εμπιστοσύνης» που θα συμβάλουν στην επιτάχυνση του ρυθμού απονομής.
Το ρεκόρ των καθυστερήσεων ωστόσο έχει καταρρίψει ο ΕΦΚΑ για 4 κατηγορίες ασφαλισμένων και συνταξιούχων που περιμένουν να πάρουν, κυρίως, αλλά και να δώσουν αναδρομικά ποσά. Οι εν αναμονή δικαιούχοι ανέρχονται σε 130.000 και η καθυστέρηση έχει αγγίξει πλέον σε πολλές περιπτώσεις και τα 6 χρόνια.
Πρόκειται για 55.000 παράλληλα ασφαλισμένους που περιμένουν να λάβουν τη δεύτερη σύνταξή τους, 40.000 «δύσκολες» περιπτώσεις συνταξιούχων που ακόμα περιμένουν τα αναδρομικά του νόμου Βρούτση, καθώς και μεγάλο ποσοστό συνταξιούχων που εργάζονται, οι οποίοι δεν έχουν πάρει πίσω τα αναδρομικά από τη μείωση του πέναλτι.
Παράλληλα, λόγω της διετούς καθυστέρησης φουσκώνει ο λογαριασμός για 10.000 με 15.000 αμειβόμενους με Παραστατικά Παρεχόμενων Υπηρεσιών, οι οποίοι θα κληθούν να καταβάλουν αναδρομικά τις οφειλόμενες εισφορές. Ειδικότερα:
1. Παράλληλα ασφαλισμένοι: Η αναμονή σε ορισμένες περιπτώσεις αγγίζει πλέον ακόμη και τους 72 μήνες. Σύμφωνα με τους ειδικούς, πρόκειται για το μεγαλύτερο πακέτο αναδρομικών που θα δοθεί τα τελευταία χρόνια (200 εκατ. ευρώ), καθώς τα οφειλόμενα από τις προσαυξήσεις συντάξεων ξεκινούν από το 2017 και φτάνουν μέχρι στιγμής στα 5-6 έτη.
Τα αναδρομικά αφορούν όσους ασφαλισμένους αποχώρησαν μετά τις 13/5/2016 και πλήρωναν ταυτόχρονα εισφορές σε δύο Ταμεία.
Πρόκειται κυρίως για α) ασφαλισμένους του τέως ΙΚΑ με παράλληλη ασφάλιση στον τέως ΟΑΕΕ και β) αυτοαπασχολούμενους γιατρούς και μηχανικούς (ασφάλιση στο τέως ΕΤΑΑ) με παράλληλη ασφάλιση στο Δημόσιο.
Οι συνταξιούχοι αυτοί έχουν λάβει την πρώτη σύνταξή τους από το τέως ΙΚΑ ή το τέως ΕΤΑΑ αντίστοιχα, αλλά δεν έχουν λάβει την προσαύξηση της σύνταξης από τον τέως ΟΑΕΕ και το Δημόσιο.
Οι διπλές εισφορές τους από το 2017 και μετά μπορούν να αξιοποιηθούν αφενός για να πάρουν προσαύξηση συντάξιμων αποδοχών και μεγαλύτερη σύνταξη και, αφετέρου, ο παράλληλος χρόνος ασφάλισης από το 2017 και μετά μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αυξηθεί ο χρόνος ασφάλισης για συνταξιοδότηση, που σημαίνει ότι η ανταποδοτική σύνταξη θα υπολογιστεί με μεγαλύτερο συντελεστή αναπλήρωσης.
Για παράδειγμα, συνταξιούχος με 35 έτη στο ΙΚΑ και 2ο στον ΟΑΕΕ που αποχώρησε το 2017 και πήρε τη σύνταξη του ΙΚΑ, δικαιούται προσαύξηση 30% στη σύνταξη από τον παράλληλο χρόνο στον ΟΑΕΕ. Δηλαδή αν οι συντάξιμες αποδοχές είναι 1.000 ευρώ , θα πάρει 300 ευρώ τον μήνα επιπλέον στη σύνταξη του ΙΚΑ. Αν βγήκε το 2017, τα αναδρομικά που περιμένει για μια 5ετία ανέρχονται σε 18.000 ευρώ.
Σύμφωνα με πηγές του ΕΦΚΑ, η καθυστέρηση στην παράδοση του λογισμικού, η οποία αναμένεται, εκτός απροόπτου, εντός του Ιουνίου, οφείλεται στην εξαιρετικά σύνθετη διαδικασία λόγω της πολυπλοκότητας του ασφαλιστικού και συνταξιοδοτικού μας συστήματος. Οι πληρωμές θα γίνουν σταδιακά και θα ξεκινήσουν από τις νέες αιτήσεις συνταξιοδότησης.
2. Τίτλοι κτήσης: Εν αναμονή παράδοσης του απαιτούμενου λογισμικού βρίσκεται εδώ και πολλούς μήνες ο ΕΦΚΑ προκειμένου να ξεκινήσει η εισφοροδότηση των περίπου 10.000 με 15.000 αμειβόμενων με Παραστατικά Παρεχόμενων Υπηρεσιών (ΠΠΥ) – πρώην Τίτλους Κτήσης, πρώην Απόδειξη Επαγγελματικής Δαπάνης.
Ωστόσο, το πρόβλημα παραμένει οξύ γιατί οι εισφορές θα πρέπει να καταβληθούν αναδρομικά από το 2020, καθώς η εφαρμογή της διάταξης εκκρεμεί εδώ και δύο χρόνια, από τον νόμο Βρούτση.
Πηγές του ΕΦΚΑ αναφέρουν ότι τα αναδρομικά θα αναζητηθούν σε πολλές δόσεις -τουλάχιστον 6-, καθώς πολλοί αμειβόμενοι με απόδειξη δαπάνης ενδέχεται να μην εργάζονται σήμερα. Σύμφωνα με τη διάταξη, έχει τεθεί ανώτατο όριο τα 210 ευρώ στο ποσό της παρακρατούμενης εισφοράς. Δηλαδή η εισφορά αντιστοιχεί στην πρώτη μηνιαία ασφαλιστική κατηγορία των μη μισθωτών και είναι 155 ευρώ για την κύρια ασφάλιση και 55 ευρώ για υγειονομική περίθαλψη ανά ΠΠΥ, ρύθμιση που στοχεύει στον περιορισμό της υπέρμετρης παρακράτησης εισφορών από ΠΠΥ, ενώ ταυτόχρονα διευκολύνει πρόσωπα με παραστατικά χαμηλής αξίας να δημιουργήσουν χρόνο ασφάλισης.
Επομένως, οι επαγγελματίες αναμένεται να καταβάλουν τα έως 210 ευρώ που αναλογούν στις μηνιαίες τους ασφαλιστικές εισφορές και αμέσως μετά θα ακολουθήσει η αναδρομική καταβολή των εισφορών για τα έτη 2022, 2021 και 2020. Ενας εργαζόμενος μπορεί να έχει αμοιβές μέσω των ΠΠΥ έως 10.000 ευρώ μεικτά ετησίως.
3. Απασχολούμενοι συνταξιούχοι: Αλαλούμ επικρατεί σε αυτή την κατηγορία δικαιούχων, καθώς ένα ποσοστό 40% εξακολουθεί να αναμένει πάνω από έναν χρόνο τα αναδρομικά από τη μείωση του πέναλτι από το 60% στο 30% για τους συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα που εργάζονται. Σύμφωνα με τα δικηγορικά γραφεία που επεξεργάζονται συντάξεις, αν και οι εργαζόμενοι συνταξιούχοι που υπέβαλαν πρόσφατα αιτήσεις βλέπουν τις σωστές περικοπές, υπάρχουν χιλιάδες συνταξιούχοι μετά το 2020 που εξακολουθούν να υφίστανται το μαχαίρι 60% του νόμου Κατρούγκαλου στις συντάξεις τους.
Ο χρόνος αναμονής των αναδρομικών είναι περίπου 15 μήνες. Αυτό σημαίνει ότι αν ο εργαζόμενος συνταξιούχος που λαμβάνει σύνταξη 1.000 ευρώ και με το πέναλτι 60% έχανε 600 ευρώ από τη σύνταξή του, με την εφαρμογή του νέου λογισμικού η μείωση συρρικνώνεται στα 300 ευρώ. Επομένως, θα έχει κέρδος 300 ευρώ και η σύνταξη που θα λαμβάνει θα ανέρχεται στα 700 ευρώ. Ετσι, αν υποθέσουμε ότι ο συνταξιούχος του παραδείγματος συνταξιοδοτήθηκε στις 28/2/2020 και αμέσως μετά ανέλαβε εργασία, θα πρέπει να αναμένει αναδρομικά 15 μηνών, δηλαδή 4.500 ευρώ.
Ωστόσο, παράλληλα με το ψαλίδι στη σύνταξη ο νόμος δίνει την ευκαιρία ο χρόνος της απασχόλησης να αξιοποιείται με προσαύξηση της σύνταξής τους. Πρόκειται για προσαύξηση σύνταξης που για μια 5ετία απασχόλησης μπορεί να φτάσει στα 115 ευρώ τον μήνα. Ομως, όσοι συνταξιούχοι εργάστηκαν δεν έχουν λάβει ακόμη τη νόμιμη αξιοποίηση του χρόνου ασφάλισης, παρότι καταβάλλουν τις αντίστοιχες ασφαλιστικές εισφορές.
4. Οι δύσκολες περιπτώσεις: Με αργούς ρυθμούς συνεχίζεται και η διαδικασία για την καταβολή αναδρομικών που αφορούν περίπου 40.000 περιπτώσεις, οι οποίες έχουν χαρακτηριστεί «δύσκολες», έχουν ελλείψεις ή και απαιτούνται συμπληρωματικά στοιχεία από τους ασφαλισμένους. Πρόκειται κυρίως για αναδρομικά που απορρέουν από τη βελτίωση των ποσοστών αναπλήρωσης των κύριων συντάξεων (νόμος Βρούτση) για όσους έχουν πάνω από 30 έτη εργασιακού βίου.
