Ιδιωτικοποιείται (και) η ΔΕΗ
Σταθερά στον δρόμο των ιδιωτικοποιήσεων βαδίζει η χώρα, απόρροια των πολιτικών που ακολουθεί με… συνέπεια η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας.
Σήμερα, η ΔΕΗ, με μια αιφνιδιαστική ανακοίνωση, ενημέρωσε ότι προχωρά σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, ύψους 750 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, το Δημόσιο –το οποίο μέχρι στιγμής κατέχει το 51% των μετοχών της επιχείρησης– πρόκειται να μειώσει τη συμμετοχή του σε μειοψηφικό ποσοστό, όπως έκανε γνωστό το Υπερταμείο.
Συγκεκριμένα, σε σχετική ανακοίνωση το Υπερταμείο (που κατέχει το 34% των μετοχών) και το ΤΑΙΠΕΔ (έχει το 17%) δήλωσαν μεν ότι στηρίζουν πλήρως το στρατηγικό πλάνο και το όραμα της διοίκησης της ΔΕΗ, σημείωσαν ωστόσο ότι «θα εξετάσουν –σύμφωνα με τον καταστατικό τους σκοπό– με βάση τους κανόνες της αγοράς και με τη συνδρομή εξωτερικού συμβούλου, τη μείωση της συμμετοχής τους σε μειοψηφικό ποσοστό καθοριστικής σημασίας (blocking minority), με απώτερο σκοπό να αυξηθεί η ελεύθερη διασπορά στο μετοχικό κεφάλαιο της ΔΕΗ και να τοποθετηθούν ιδιώτες θεσμικοί επενδυτές…».
Συνεπώς, το ποσοστό του Δημοσίου στην επιχείρηση αναμένεται να διαμορφωθεί στο 33%.Η οριστική έγκριση θα δοθεί από την έκτακτη Γενική Συνέλευση των μετόχων.
Στο μεταξύ, το διοικητικό συμβούλιο της επιχείρησης, προχώρησε στην ανακήρυξη της Spear WTE Investments Sarl, μέλους του Macquarie Infrastructure and Real Assets Group (MIRA), ως προτιμητέου επενδυτή για την πώληση του 49% των μετοχών του ΔΕΔΔΗΕ.
Οριστική απόφαση αναμένεται να ληφθεί από τη γενική συνέλευση των μετόχων, που προγραμματίζεται για τις 19 Οκτωβρίου 2021, η οποία αναμένεται να λάβει απόφαση και για την απόσχιση του κλάδου του δικτύου διανομής της ΔΕΗ και την εισφορά του στη ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε. Υπενθυμίζεται ότι η Spear κατέθεσε προσφορά ύψους 2,116 δισ. ευρώ (περιλαμβάνει ανάληψη χρέους ύψους 804 εκατ.).
Το επενδυτικό πρόγραμμα
Σύμφωνα με τη ΔΕΗ, τα κεφάλαια που θα αντληθούν από την ΑΜΚ (η οποία θα ολοκληρωθεί έως τις αρχές Νοεμβρίου) προορίζονται για ενίσχυση του επενδυτικού προγράμματος, το οποίο αυξάνεται στα 8,4 δισ. ευρώ μέχρι το 2026, με στόχο:
• 9,1 γιγαβάτ εγκατεστημένης ισχύος Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (συμπεριλαμβανομένων των Υδροηλεκτρικών Σταθμών), η οποία μεταφράζεται σε στόχο για λειτουργικά κέρδη ύψους 1,7 δισ. ευρώ,
• τη διερεύνηση της επιλεκτικής και λελογισμένης επέκτασής της σε γειτονικές αγορές στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, προκειμένου να επωφεληθεί από ευκαιρίες ανάπτυξης στην περιοχή,
• την αυξημένη ευελιξία σε στρατηγικό και λειτουργικό επίπεδο μέσω μιας πιο αποτελεσματικής και βιώσιμης κεφαλαιακής δομής.
Σε ό,τι αφορά τους υφιστάμενους μετόχους η απόφαση του ΔΣ προβλέπει ότι: «Η Αύξηση του Μετοχικού Κεφαλαίου προτείνεται να γίνει με αποκλεισμό του δικαιώματος προτίμησης, εντούτοις προτείνεται να δύναται να ισχύσει ένας μηχανισμός κατά προτεραιότητα κατανομής για τη διάθεση των Νέων Μετοχών στους υφιστάμενους μετόχους της Εταιρείας που θα συμμετάσχουν στη Συνδυασμένη Προσφορά».
Ιδού τι σημαίνει η ιδιωτικοποίηση μέρους της ΔΕΗ
Το έχει παραδεχθεί ο Δ/νων Σύμβουλος της ΔΕΗ κ. Αρθούρος Ζερβός σε συνεδρίαση της Βουλής, όταν σε ερώτηση Βουλευτή κατά πόσο η ιδιωτικοποίηση σημαίνει και μείωση της τιμής για τον καταναλωτή, είχε απαντήσει: «Δεν το έχουμε δει σε καμία χώρα. Το έχουμε δει μόνο εν μέρει αυτή τη στιγμή στη Μεγάλη Βρετανία, δηλαδή τις τιμές να πηγαίνουν προς τα κάτω. Αφού ανέβηκαν αρκετά, άρχισαν να πηγαίνουν προς τα κάτω, μόνο στη Μεγάλη Βρετανία. Σε όλες τις άλλες χώρες, με την απελευθέρωση έχουμε δει αύξηση τιμολογίων. Άρα αναμένεται αύξηση των τιμολογίων και στη χώρα μας μέσα από αυτή τη διαδικασία».
Σύμφωνα με την εφημερίδα «Τα Νέα» (17 και 18/11/2007), «η απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρισμού στην Ε.Ε. δεν έφερε τα πολυπόθητα αποτελέσματα της μείωσης των τιμών του ρεύματος για τους καταναλωτές. Αντίθετα μάλιστα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Commission οδήγησε σε αυξήσεις τιμολογίων έως και 89 %».
Αλλού, οι ιδιωτικοί όμιλοι εκμεταλλεύτηκαν το άνοιγμα της αγοράς και λειτούργησαν σαν καρτέλ, όπως για παράδειγμα στη Γερμανία, όπου αύξησαν ταυτόχρονα τις τιμές….
Όπως αναφέρει η εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» στο ίδιο δημοσίευμα, είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Νορβηγίας, όπου το 2000 ένα μέσο νοικοκυριό πλήρωνε 0.0720 ευρώ την κιλοβατώρα, ενώ σήμερα πληρώνει 89% περισσότερο. Στη Σουηδία 71% αύξηση, στην Ιρλανδία 84%, στη Δανία 63% και στη Φινλανδία 36%».
2. Η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ δεν είναι στις μνημονιακές υποχρεώσεις.
Ο ίδιος ο κ. Σαμαράς στις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησής του τον Ιούνιο του 2012, είχε δηλώσει ότι η πώληση της ΔΕΗ δεν είναι στις δεσμεύσεις που έχουν συμφωνήσει με τους δανειστές. Συγκεκριμένα είχε πει:
«Θα προωθήσουμε και αποκρατικοποιήσεις που δεν αποτελούν άμεσες συμβατικές μας υποχρεώσεις. Αλλά πρέπει να γίνουν για να φέρουν επενδύσεις, θέσεις εργασίας και Ανάπτυξη».
3. Τι πραγματικά συμβαίνει όμως στην Ευρώπη;
Στη Βιέννη, στο Βερολίνο και στο Αμβούργο, το 2013 έγιναν δημοψηφίσματα με αντικείμενο την επαναφορά ή διατήρηση του δικτύου παροχής ηλεκτρικής ενέργειας υπό δημοτικό έλεγχο. Στις 22/10/2013 εκδόθηκε απόφαση Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου υπέρ της νομοθετικά κατοχυρωμένης απαγόρευσης της ιδιωτικοποίησης του διαχειριστή δικτύων ηλεκτρικού ρεύματος στις Κάτω Χώρες. Στη Γερμανία έχουμε σταδιακή επαναφορά του ενεργειακού τομέα υπό τον έλεγχο των Δήμων και των Κοινοτήτων. Έπειτα από μια δεκαετία εφαρμογής του διπόλου «ιδιωτικοποιήσεις/ανταγωνισμός», τμήματα του τομέα ενέργειας της Γερμανίας ανακτώνται σήμερα από την τοπική αυτοδιοίκηση. Από το 2007 ειδικότερα, έχουν ιδρυθεί 44 νέες δημοτικές επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας («stadtwerke») ενώ περισσότερες από 100 συμβάσεις παραχώρησης σε ιδιώτες στον τομέα της διανομής και παροχής τελικών υπηρεσιών ηλεκτρικής ενέργειας έχουν ανακτηθεί από το δημόσιο.
4. Τα ηλεκτρικά δίκτυα είναι στρατηγικής σημασίας και ταυτίζονται με την εθνική κυριαρχία της κάθε χώρας.
Στις Σκανδιναβικές χώρες (Δανία, Σουηδία, Νορβηγία και Φινλανδία), τα δίκτυα ανήκουν σε ανεξάρτητες αλλά 100% κρατικές επιχειρήσεις των οποίων οι μετοχές ανήκουν είτε στο υπουργείο Οικονομικών είτε στα Δημόσια Ασφαλιστικά Ταμεία. Η κρατική ιδιοκτησία των δικτύων μεταφοράς είναι Συνταγματικά κατοχυρωμένη. Τα δίκτυα μεταφοράς είναι κρατικά στις περισσότερες Ανατολικοευρωπαϊκές χώρες (Πολωνία, Τσεχία, Σλοβακία, Ουγγαρία), με ή χωρίς Συνταγματική κατοχύρωση. Σε χώρες όπως η Γαλλία αλλά και στους δύο μεγαλύτερους διαχειριστές του γερμανικού συστήματος, τα δίκτυα ανήκουν σε επιχειρήσεις που είναι θυγατρικές καθετοποιημένων εταιριών και οι οποίες τελούν υπό άμεσο κρατικό έλεγχο (υπουργείο οικονομικών ή τοπική Αυτοδιοίκηση) σε ποσοστό άνω του 90%. Σε ποιες χώρες εκποιούνται τα δίκτυα; Σε όσες κηδεμονεύονται από δανειστές και από μνημόνια που επιτυγχάνουν επί τέσσερα χρόνια την συνεχή αύξηση των δημόσιων χρεών και παίρνουν όλα τα μέτρα για να εξασφαλίσουν ότι θα μεγεθύνονται στο διηνεκές. Γι’ αυτό απαιτούν να ξεπουληθούν τα πάντα! Αλλά ακόμα και εκεί, οι αντίστοιχες κυβερνήσεις φαίνεται να αντιλαμβάνονται στοιχειωδώς τους τεράστιους κινδύνους που συνεπάγεται η ιδιωτικοποίηση τέτοιων στρατηγικών υποδομών κι εταιρειών. Στην Ιρλανδία, η κυβέρνηση ακύρωσε την πώλησή τους, παρά κι ενάντια στις «μνημονιακές υποχρεώσεις» της. Το Πορτογαλικό Δημόσιο εκποίησε το 2011 μειοψηφικό μόνο πακέτο (40%) στα πλαίσια των δεσμεύσεων που επέβαλε το εκεί Μνημόνιο. Στην Ισπανία και την Ιταλία τα δίκτυα έχουν πωληθεί με αύξηση μετοχικού κεφαλαίου (Χρηματιστήριο) σε ποσοστό 60% και 80%, αντίστοιχα. Εντούτοις, το Δημόσιο κατέχει μειοψηφικά πακέτα μετοχών που με αυξημένα καταστατικά δικαιώματα.
5. Επιστροφή στη δεκαετία του ‘50
Στην Ελλάδα είχαμε ιδιωτικές επιχειρήσεις ενέργειας οι οποίες αφού απέτυχαν να υλοποιήσουν τον ρόλο τους, ιδρύθηκε η δημόσια επιχείρηση της ΔΕΗ. Η μεταπολεμική ίδρυσή της, αναγνώριζε τον δημόσιο χαρακτήρα του αγαθού της ενέργειας και την ανάγκη αυτό να παρέχεται σε όλους τους πολίτες. Οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ πρώτα χρησιμοποίησαν τη ΔΕΗ για να εξυπηρετήσουν τα πελατειακά τους συμφέροντα, στη συνέχεια την απαξίωσαν και την ιδιωτικοποίησαν, ενώ τώρα θέλουν να την παραδώσουν εξ ολοκλήρου στους ιδιώτες. Η ΔΕΗ είναι μια επιχείρηση στρατηγικής σημασίας για τη χώρα, δυνάμει εργαλείο ανάπτυξης, παραγωγικής ανασυγκρότησης και άσκησης κοινωνικής πολιτικής.
