ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ, ΣΤΙΣ 12/ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ/1944, Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ. ΜΙΑ ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΠΟΥ ΠΑΝΤΑ ΞΕΧΝΑΜΕ Η ΠΟΥ ΘΕΛΟΥΜΕ ΝΑ ΞΕΧΝΑΜΕ.
Σαν και σήμερα, 72 χρόνια πριν, έγινε η απελευθέρωση της Αθήνας. Μια μέρα που ελάχιστοι γνωρίζουν τη σπουδαιότητα και ελάχιστοι δίνουν σημασία και περνά σχεδόν απαρατήρητη. Αποτελεί μια νεοελληνική παραδοξότητα, σε αντίθεση με τις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες που γιορτάζουν το τέλος του πολέμου, η Ελλάδα γιορτάζει την έναρξη του πολέμου! Γιατί αυτή η επιλογή? Σαφώς υπήρξαν πολλές σκοπιμότητες.
Οι αγώνες των Ελλήνων στην ιταλική επίθεση και την κατοχή αμαυρώθηκε από τα γεγονότα του Εμφυλίου. Η επιλογή της 28ης/Οκτωβρίου, ημερομηνία που σήμανε την είσοδο της Ελλάδας στον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο, έγινε γιατί υπήρξε μια στιγμή εθνικής ομοψυχίας και απαράμιλλου ηρωισμού που εντυπωσίασε όλο τον πλανήτη εν αντιθέσει με τον Εμφύλιο που ακολούθησε. Έτσι όλοι ήταν ικανοποιημένοι, δεξιοί και αριστεροί.
Η Δεξιά διότι κάλυπτε τη φασιστική δικτατορία του Μεταξά, βασικός υπεύθυνος και υποστηρικτής τής οποίας ήταν ο βασιλιάς Γεώργιος Β΄, ο οποίος δρούσε ουσιαστικά ως αντιπρόσωπος των Άγγλων στην Ελλάδα. Αναρωτιέμαι αν δεν γινόταν ο πόλεμος και το τέλος του καθεστώτος Μεταξά τι Ελλάδα θα έφτιαχνε το καθεστώς. Πιθανώς μια Ελλάδα κατ’ εικόνα και ομοίωση της ναζιστικής Γερμανίας.
Η Αριστερά με τη σειρά της κάλυπτε το ξεπούλημά της από τον Στάλιν στις συμφωνίες της Γιάλτας και όλα τα λάθη και τις ευθύνες του Εμφύλιου.
Οι Άγγλοι με τη σειρά τους για να κρύψουν τον βρώμικο ρόλο τους. Βασικοί υπεύθυνοι του Εμφύλιου, ενέπλεξαν τους Έλληνες για να εξοντώσουν το τότε πανίσχυρο ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και να επιβάλουν απρόσκοπτα την εξουσία τους. Ο Τσόρτσιλ είπε στο διοικητή των αγγλικών δυνάμεων στην Ελλάδα: Στρατηγέ μου να φερθείτε στους Έλληνες όπως σε μια κατακτημένη χώρα.
Σήμερα οι περισσότεροι ιστορικοί συμφωνούν σε δύο κρίσιμα ζητήματα εκείνων των ημερών. Α) Το πρώτο είναι ότι κύριος στόχος των Άγγλων, που είχαν την επιχειρησιακή συμμαχική ευθύνη για την Ελλάδα, δεν ήταν η επίσπευση της απελευθέρωσης της χώρας και το μεγαλύτερο δυνατό πλήγμα κατά των Ναζί, καθώς συνεχιζόταν ο πόλεμος κατά του χιτλερισμού. Β) Στόχος τους ήταν η απρόσκοπτη εγκατάσταση της ελεγχόμενης από το Λονδίνο κυβέρνησης Παπανδρέου στην ΕΑΜοκρατούμενη Ελλάδα για την προώθηση των άμεσων μεταπολεμικών σχεδίων της Αγγλίας στη χώρα και τη Ν.Α. Ευρώπη. Το συμπέρασμα αυτό, βασισμένο αρχικά σε επιμέρους στοιχεία, επιβεβαιώνεται από όλα τα αρχεία (Τ. Κατσιμάρδος).
Έτσι οι Άγγλοι, με ευκαιρία τον Εμφύλιο ξέχασαν τις υποσχέσεις για την Κύπρο και την Βόρεια Ήπειρο. Πράγμα που πλήρωσε ακριβά η Ελλάδα και πληρώνει ακόμη και σήμερα, όταν παμπόνηροι γείτονές μας μιλούν για αναθεώρηση της συνθήκης της Λωζάννης, προβάλλοντας ανιστόρητες φασιστικού τύπου απειλές! Άλλοι πάλι ζητούν δικαίωση των φασιστών Τσάμηδων, συνεργατών των Γερμανών, που διέλυσε ο Ν. Ζέρβας στη Μάχη της Μενίνας.
Βεβαίως υπάρχουν πολλαπλές ευθύνες των ελληνικών κομμάτων που ενεπλάκησαν στον Εμφύλιο, το καθένα για τους σκοπούς τους. Έτσι σε κάθε επέτειο της 28ης/Οκτωβρίου μας έμεινε να μαλώνουμε Δεξιοί και Αριστεροί, αν το ΟΧΙ το είπε ο Μεταξάς. Ασφαλώς και το είπε ο Μεταξάς και αυτό είναι αυτονόητο· γιατί υπήρχε πιθανότητα να πει ναι σε ένα ξένο εισβολέα, σε ένα ξένο στρατό? Όλες οι κυβερνήσεις, όλων των χωρών που επιτέθηκαν οι Γερμανοϊταλοί είπαν το δικό τους ΟΧΙ και αντιστάθηκαν. Βέβαια στην περίπτωση της Ελλάδας το περίεργο είναι που ο Μεταξάς είπε το “ΟΧΙ”, ενώ θαύμαζε τον Άξονα και κυβερνούσε με τον τρόπο του χιτλερικού Εθνικοσοσιαλισμού. Διότι η πραγματική εξουσία ήταν ο φιλοβρετανός Βασιλιάς Γεώργιος και η χώρα οικονομικά και στρατιωτικά εξαρτιόταν από την Αγγλία. Το θέμα όμως δεν είναι αν το ΟΧΙ το είπε ο Μεταξάς, σημασία έχει ότι σύμπας ο ελληνικός λαός ήταν που πολέμησε.
Γι’ αυτό από τότε μέχρι σήμερα μένουμε σκόπιμα στην επέτειο της 28ης/Οκτωβρίου, όπως και στα Δωδεκάνησα μένουμε στην επέτειο της 7ης/Μαρτίου, όταν πραγματοποιήθηκε η επίσκεψη, για προπαγανδιστικούς σκοπούς, του Παύλου και της Φρειδερίκης στη Ρόδο και όχι στην 31η/Μαρτίου, ημέρα ύψωσης της ελληνικής σημαίας στη Δωδεκάνησο. Η Ελλάδα δεν δοξάσθηκε μόνο στο Ελληνοϊταλικό Έπος, αλλά και στην πανεθνική αντίσταση κατά των κατακτητών (Γερμανών, Ιταλών, Βούλγαρων). Η Αθήνα δικαιούται να φέρει τον χαρακτηρισμό «πρωτεύουσα» της αντιναζιστικής Αντίστασης. Εδώ σημειώθηκε η πρώτη αντιστασιακή πράξη, με το κατέβασμα του αγκυλωτού σταυρού από την Ακρόπολη. Εδώ η πιο λαϊκή, μαζική και νικηφόρα αντικατοχική διαδήλωση κατά της επιστράτευσης που σχεδίαζαν οι κατακτητές και οι δωσίλογοι συνεργάτες τους.
Ο Μ. Γλέζος, προβάλλοντας αυτήν τη μοναδικότητα και καθολικότητα, σημειώνει: «H Αντίσταση παρουσιάζεται από τη μια άκρια της χώρας έως την άλλη, σε όλα τα διαμερίσματα και σε όλες τις περιοχές… Το φαινόμενο αυτό είναι μοναδικό σε όλες τις κατεχόμενες από τον Άξονα χώρες της Ευρώπης. Στη Γιουγκοσλαβία η αντίσταση χαρακτηρίζεται από την ένοπλη αντίσταση στα βουνά και στην επαρχία. Πουθενά αλλού στην Ευρώπη η αντίσταση δεν αγκάλιασε όλες τις περιοχές της κάθε χώρας, σε τέτοια έκταση και τέτοια ένταση…» («Εθνική Αντίσταση 1940-1945»). Γιατί όμως η εθνική αντίσταση υποτιμάται? Στην αρχή μάλιστα το μεταεμφυλιοπολεμικό κράτος έκρυβε αυτές τις σελίδες δόξας του ελληνικού λαού! Γιατί οι Έλληνες στον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο μαζί με τις λαμπρότερες σελίδες της ιστορίας τους έγραψαν και τις μελανότερες. Μετά το έπος της Βορείου Ηπείρου και την πανεθνική αντίσταση ήλθε η εμφύλια διαμάχη και η καταστροφή όσον είχαν αφήσει οι κατακτητές. Δεν είναι μόνο αυτά τα αποτελέσματα του Εμφυλίου, ακόμη τα πάθη δεν κόπασαν, η νεώτερη ιστορία θεωρείται ταμπού.
Βεβαίως όλοι έχουν ευθύνη όμως αποτελεί μια σύγχρονη ελληνική τραγωδία να εξισώνουμε τους θύτες με τα θύματα, τους ταγματασφαλίτες και τους δωσίλογους με τους αντιστασιακούς. Όπως είπε και ο Καζαντζάκης η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα που αυτοί που αντιστάθηκαν μπήκαν στις φυλακές και εκτελούνταν, ενώ αυτοί που συνεργάσθηκαν κυβερνούν. Ήρθε ο καιρός να πάψουμε να βλέπουμε την ιστορία μόνο με πολιτικά κριτήρια και για εσωτερική κατανάλωση. Κανείς δεν είναι άμεπτος. Να αναλάβουμε τις ευθύνες μας, διότι όποιος νομίζει ότι ελέγχει όπως θέλει την ιστορία, αυτή στο τέλος τον εκδικείται.
Όσο εμείς κλεινόμαστε στον εαυτό μας και αλληλοκατηγορούμαστε, τόσο άλλοι θα το εκμεταλλεύονται. Για τις εθνικιστικές εξάρσεις και φαντασιώσεις των γειτόνων δεν μας προστατεύει μόνο η ιστορία μας, αλλά και η εθνική ομοψυχία που είναι σήμερα αναγκαία περισσότερο από κάθε άλλη εποχή.
Κώστας Κογιόπουλος
