Κως, 23 Απριλίου 1933, Κυριακή του Θωμά, γιορτή του Αγίου Γεωργίου 8:05 π.μ.

0
1731

Του Αθανασίου Μουστάκη

Σήμερα μία σημαντική επέτειος – ημέρα μνήμης για το νησί της Κω, μάλλον πέρασε απαρατήρητη. Το πρωί συμπληρώθηκαν 80 χρόνια από το σεισμό των 6,6 ρίχτερ, από το πρωινό που το χτύπημα του Εγκέλαδου ισοπέδωσε την πόλη της Κω επιφέροντας σε αυτή φοβερές ζημιές και αλλάζοντας την εικόνα του για πάντα.

Τα θύματα πολλά. 178 οι νεκροί και εκατοντάδες οι τραυματίες. Πληγωμένα βαρύτατα τα περισσότερα μνημεία του νησιού, χιλιάδες οι άστεγοι, μία ευκαιρία για την ιταλική διοίκηση για να στήσει μία νέα πόλη εκ νέου, αλλά και να αποκαλύψει τα μνημεία που σήμερα θαυμάζουμε και επισκεπτόμαστε.

Τα όρια της συνοικίας της Χώρας προσδιορίζονταν από τις μεσαιωνικές οχυρώσεις και όλη η πόλη είχε οικοδομηθεί «εντός των τειχών». Στην παλιά πόλη εκτός από  κατοικίες και πλήθος καταστημάτων υπήρχαν και αρκετά εκκλησάκια, ο μεγάλος Ναός του Αγίου Νικολάου, το τζαμί της Λόζιας και ο ιστορικός Πλάτανος του Ιπποκράτη.

Το επίπεδο του αρχαιολογικού χώρου που βρίσκεται βόρεια από την οδό Ιπποκράτους, την παλαιά τάφρο του Κάστρου («Χαντάκα»), είναι αρκετά μέτρα κάτω από το επίπεδο της σημερινής και της τότε πόλης, λόγῳ των ανασκαφών.

Ας αφήσουμε όμως τις φωτογραφίες που έχει δημοσιεύσει ο Διευθυντής του «Ιπποκρατείου» Λυκείου Κω κ. Αλέκος Μαρκόγλου στο Λεύκωμά του με τίτλο «Κωακό Πανόραμα, 1900-1948» (1992) να μας δώσουν την εικόνα της καταστροφής που ακολούθησε τον πρώτο σεισμό, αλλά και τις μετασεισμικές δονήσεις. Ο κ. Αλ. Μαρκόγλου, γνωστός για την αγάπη του στην ιστορία, εμβριθής μελετητής και διακεκριμένος συλλέκτης, με πολλή προθυμία και χαρά συνήνεσε σε αίτημά μας για χρήση τους σε σχετική ανάρτηση.

ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΆποψη της κατεστραμμένης πόλης από το Επαρχείο (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣΟ Άγιος Νικόλαος από τα δυτικά. Στο αριστερό άκρο της φωτογραφίας διακρίνεται το καμπαναριό του ρωμαιοκαθολικού ναού Agnus Dei, του σημερινού παρεκκλησίου του Ευαγγελισμού. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)

ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ (2)Ο μητροπολιτικός ναός του Αγίου Νικολάου από τη βορινή πλευρά. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΙΕΡΟ, Ν. ΤΟΥΦΕΞΗ Το ιερό του Αγίου Νικολάου. Στο αριστερό άκρο της φωτογραφίας διακρίνεται το κτήριο των παλαιών γραφείων της Ιεράς Μητροπόλεως. (Συλλογή Ν. Τουφεξή)ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ, ΔΤο εσωτερικό του προσεισμικού Αγίου Νικολάου. Μεγάλο μέρος της οροφής έχει κατερρεύσει. Στο ναό σκοτώθηκε ο Ιωάννης Σταματίου Γραμβρέλλης. (Από το αρχείο Δ΄ Εφορείας Βυζ. Αρχ. Δωδ/σου) ΑΠΟ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟΟ ναός του Αγίου Νικολάου με το κτήριο των παλαιών Γραφείων της Ιεράς Μητροπόλεως, φωτογραφημένα από την ταράτσα του «Ιπποκρατείου» Λυκείου Κω. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)

ΑΠΟΨΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ, ΔΆποψη της κατεστραμμένης πόλης. Στο βάθος διακρίνεται το επαρχείο με την παλαιά κωνική απόληξη του πύργου, τον οποίο κατεδάφισε ο De Vecchi,  ενώ μπροστά του διακρίνεται ο τρούλος του Αγίου Γεωργίου. (Από το αρχείο Δ΄ Εφορείας Βυζ. Αρχ. Δωδ/σου) ΑΠΟΨΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ, ΔΆποψη της κατεστραμμένης πόλης. Επάνω δεξιά διακρίνεται ο ναός του Αγίου Νικολάου χωρίς το θόλο, πιο αριστερά το καμπαναριό του Agnus Dei και το ξενοδοχείο Gelsomino (Ακταίο). (Από το αρχείο Δ΄ Εφορείας Βυζ. Αρχ. Δωδ/σου)ΑΣΠΑ, Ν. ΤΟΥΦΕΞΗ

Η συνοικία της Άσπας. Διακρίνεται ο τρούλος της Αγίας Παρασκευής και δύο τζαμιά. (Συλλογή Ν. Τουφεξή)

ΔΡΟΜΟΣ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝΟ κατεστραμμένος δρόμος των καταστημάτων. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)ΔΡΟΜΟΣ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ ΛΙΜΑΝΙΟ δρόμος των καταστημάτων από το λιμάνι. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)

ΚΑΡΑΜΠΙΝΙΕΡΟΙ, ΔΚαραμπινιέροι περιφέρονται στην πόλη για να αποτρέψουν λεηλασίες. (Από το αρχείο Δ΄ Εφορείας Βυζ. Αρχ. Δωδ/σου)ΜΑΪΛΛΗΆποψη της κατεστραμμένης πόλης. Διακρίνεται η Αγία Παρασκευή και δύο τζαμιά. (Συλλογή Αντ. Μαΐλλη) ΠΑΡΑΛΙΑΆποψη από την παραλία. Διακρίνονται: το «Ιπποκράτειο» Λύκειο, το σημερινό 7ο Δημοτικό, το Agnus Dei, ο θόλος του ναού της Παναγίας Γοργοεπηκόου και (δεξιά) το ιερό του Αγίου Γεωργίου. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)

ΡΩΜΑΙΟΚΑΘΟΛΙΚΟΙ ΙΕΡΕΙΣΡωμαιοκαθολικοί ιερείς στα ερείπια. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου) ΣΚΗΝΕΣ, ΜΑΪΛΛΗΣκηνές των σεισμοπαθών. (Συλλογή Αντ. Μαΐλλη) ΣΠΙΤΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΛΙΑΣΣπίτια στην παραλία. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου) ΤΑ ΔΡΟΜΑΚΙΑ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣΤα δρομάκια της Χώρας. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου) ΤΟ ΚΑΖΙΝΟΤο Καζίνο μετά το σεισμό. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου) ΤΡΑΠΕΖΑ ΣΙΚΕΛΙΑΣΤα ερείπια του κτηρίου που στέγαζε την ιταλική Τράπεζα Banco di Sicilia στο λιμάνι. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)

Οι φωτογραφίες που ακολουθούν μας προσφέρθηκαν γι’ αυτό το αφιέρωμα από τον κ. Αλ. Μαρκόγλου, τον οποίο ευχαριστούμε ιδιαίτερα.

06864Ιταλοί στρατιώτες καθαρίζουν τα ερείπια. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου) 06865 Ιταλοί στρατιώτες καθαρίζουν τα ερείπια. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)06866Ιταλοί στρατιώτες καθαρίζουν τα ερείπια. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου) 3 Το τζαμί της Λόζιας από τα νότια. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)4Η κατεστραμμένη πόλη. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου) 5Τα ερείπια του κτηρίου που στέγαζε την ιταλική Τράπεζα Banco di Sicilia στο λιμάνι. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου) F9Στα ερείπια κτηρίου. (Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)

ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ ΑΝΩΝΥΜΑ Ή ΕΠΩΝΥΜΑ