Αφιέρωμα στην Επέτειο της 25ης Μαρτίου 1821
Ο ΠΑΛΑΙΩΝ ΠΑΤΡΩΝ ΓΕΡΜΑΝΟΣ ΚΑΙ Ο ΚΩΟΣ ΦΙΛΙΚΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΛΕΞΑΚΗΣ
Του κ. Βασίλη Χατζηβασιλείου
Στο «Δελτίο της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδας» (τόμος 3ος σελ.317 κ. επ.) και με τον τίτλο: «Έγγραφα της Επαναστάσεως» βρίσκουμε καταχωρημένο έναν αριθμό επιστολών σταλμένων από τον Παλαιών Πατρών Γερμανό τον Γ΄ (1771-1826) προς τον κωακής καταγωγής Φιλικό Δημήτριο Αλεξάκη. Τα έγγραφα δημοσίευσε ο γιός του Επαμεινώνδας Αλεξάκης, ο οποίος διατέλεσε Προξενικός Πράκτορας της Ελλάδας στην τουρκοκρατούμενη Κω γύρω στα 1870.
Ο Δημήτριος Αλεξάκης γεννήθηκε στην πόλη της Κω το 1783. Ήταν γιός του Γεωργίου Αλεξάκη και της Αικατερίνης Χατζηγεωργίου. Ο παππούς του Αλέξιος ή Αλεξάκης (όνομα από το οποίο προκύπτει και το οικογενειακό τους επώνυμο) διατέλεσε για πολλά χρόνια Δημογέροντας της Ορθόδοξης Κοινότητας της Κω και, όπως σημειώνει ο δισέγγονός του Επαμεινώνδας Αλεξάκης, «μετά συνέσεως, δεξιότητος και θάρρους αξιοθαυμάστου διά τους χρόνους εκείνους της τουρκικής τρομοκρατίας, υπερήσπιζε τα πολλά και ποικίλα των συμπατριωτών του συμφέροντα, και οι γηραιότεροι των Κώων ου προ πολλών ετών ευγνωμόνως ανεμιμνήσκοντο αυτού, παρά των πάππων αυτών ακούοντες».
Ο πατέρας του Δημητρίου, ο Γεώργιος, βρισκόμενος στην Πάτμο, όπου σπούδαζε στην Πατμιάδα Σχολή, θα συμπλεύσει με τους Ρώσους το 1770 στην Κάρπαθο, για να συλληφθεί αργότερα απ’ τους Τούρκους που τον φυλάκισαν, τον βασάνισαν και πέθανε σύντομα. Απορφανισμένος κι απ’ τη μητέρα του ο Δημήτριος καταφεύγει στην Πάτμο, κοντά σ’ έναν έμπορο θείο του, όπου σε ηλικία δώδεκα ετών και αφού πήρε τα πρώτα γράμματα άρχισε τα ταξίδια στη Ρωσία και αλλού ασκώντας το εμπόριο.
Στις αρχές του 1821 διαμένοντας στην Πάτμο μυήθηκε στους σκοπούς της Φιλικής Εταιρείας κι αναχώρησε για την Αγκώνα της Ιταλίας, όπου ασκούσε το εμπορικό επάγγελμα. Εκεί γνώρισε το 1823 τον Παλαιών Πατρών Γερμανό, τον οποίο συνόδευε ο γιός του ηγεμόνα της Μάνης Γεωργάκης Μαυρομιχάλης κι ο Ανδρέας Μεταξάς, που μετέβαιναν τότε στη Βερώνα για να εκλιπαρήσουν τους ηγεμόνες της Ιερής Συμμαχίας και τον Πάπα υπέρ της αγωνιζόμενης Ελλάδας.
Απ’ την Αγκώνα ο Δημήτριος Αλεξάκης απέστελλε όπλα και πολεμοφόδια εξ ιδίων κι από συνεισφορές άλλων στην Πελοπόννησο, φιλοξενώντας στο σπίτι του πολλούς Ευρωπαίους φιλέλληνες που κινούνταν προς την Ελλάδα. Γνώρισε επίσης και τη χήρα του ήρωα Μάρκου Μπότσαρη.
Φιλοξενούμενος του Δημητρίου Αλεξάκη για ένα μήνα περίπου στην Αγκώνα υπήρξε και ο Μητροπολίτης Παλαιών Πατρών Γερμανός, ο οποίος συνδέθηκε μαζί του με βαθύτατη φιλία κι εμπιστοσύνη. Αυτό αποκαλύπτουν οι εννέα (9) δημοσιευθείσες στο Δελτίο της Εθνολογικής Εταιρείας επιστολές του Παλαιών Πατρών Γερμανού, που στάλθηκαν στον Δημήτριο Αλεξάκη στη διετία 1823-1824, όταν ο ένοπλος Ελληνικός Αγώνας βρισκόταν ακόμη σε εξέλιξη.
Ενδεικτικά του αναμφισβήτητα μεγάλου πατριωτικού φρονήματος του αοίδιμου εκείνου Μητροπολίτη Γερμανού είναι τα αποσπάσματα τριών επιστολών του προς τον Κώο Φιλικό Δημήτριο Αλεξάκη, που παραθέτω ευθύς αμέσως.
Επιστρέφοντας απ’ την Ιταλία στην Ελλάδα γράφει σ’ επιστολή του απ’ την Κέρκυρα στις 4 Ιουλίου του 1824: «Οι ΄Ελληνες ετοιμάσθησαν όσον ένεστι και δια ξηράς και δια θαλάσσης δια να αντιπαραταχθώσιν εις τους εχθρούς. Και οι μεν της ξηράς ενδυναμώνουσι τας αναγκαίας θέσεις, οι δε της θαλάσσης εξεκίνησαν πεντήκοντα πλοία, τα μεν εναντίον του εχθρικού στόλου, όστις περιεφέρετο εις το Αιγαίον πέλαγος περί την Μυτιλήνην, τα δε προς υπεράσπισιν της Κρήτης και απάντησιν του αιγυπτιακού στόλου, περί του οποίου δεν είναι μέχρι τούδε είδησις αν εξεκίνησεν εκείθεν. Και ταύτα μεν περί της πατρίδος εν συντόμω προς πληροφορίαν σας…..»
Σε άλλη επιστολή του απ’ τη Ζάκυνθο, με ημερομηνία 7 Ιουλίου 1824, ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ενημερώνει τον Αλεξάκη: «Εις την Κέρκυραν έμαθον συγκεχυμένως πως τα της Κάσου. Ενταύθα δε έμαθον και τα των Ψαρών, και δια να μη ταυτολογώ, εσωκλείω την τελευταίαν εφημερίδα του Μεσολογγίου, και βλέπω αξιοθαύμαστα πράγματα. Είθε δε να συντριβή το κέρας των εκεί εχθρών ολοτελώς, δια να χαροποιηθώμεν πληρέστερον». Αναφέρεται, βέβαια, εδώ στο ολοκαύτωμα της Κάσου και στην καταστροφή των Ψαρών.
Μνημονεύοντας τα γεγονότα λίγο πριν απ’ τη ναυμαχία του Γέροντα θα γράψει απ’ το Ναύπλιο στις 11 Αυγούστου του 1824: «Την δ΄ και ε΄ τρέχοντος ο στόλος μας εκτύπησε τον στόλον της Κωνσταντινουπόλεως εις Σάμον, όπου ο εχθρός κατεγίνετο να κάμη απόβασιν, του έκαυσεν εν βασέλον {ιταλ.vascello, πλοίο της γραμμής} της β΄τάξεως, μίαν φρεγάταν, εν βρίκιον, και πολλά μικρά, και ούτως εμπόδισε τον εχθρόν από του να βλάψη την Σάμον. Τούτο το συμβάν ενεψύχωσε τους ναύτας μας και ενέσπειρε τρόμον εις τους εχθρούς. Ελπίζομεν ότι και ο λοιπός στόλος του εχθρού θέλει πάθει τα ίδια, και εκείνος της Αιγύπτου δεν θέλει μείνει αβλαβής. Τούτον τον χρόνον ελπίζομεν να περάσωμεν χωρίς κίνδυνον και να στερεώσωμεν με την νίκην την ελευθερίαν της πατρίδος μας.» Σε μιαν άλλη πάλι επιστολή του προς τον Δημήτριο Αλεξάκη σημειώνει τη φράση: «η του υψίστου παναλκής δεξιά ελπίζω πάλιν κατά την συνήθειάν της να ανορθώση τα των Ελλήνων πράγματα, και να εμπνεύση το υπέρτατον ον εις τας ψυχάς των Ελλήνων τα καλά και συμφέροντα, και να τους ενισχύση να αντικρούσωσιν τας πολλαχόθεν γινομένας προσβολάς του εχθρού».
Αυτά και πολλά άλλα έγραφε ο Παλαιών Πατρών Γερμανός προς τον Δημήτριο Αλεξάκη, έναν άγνωστο σ’ εμάς τους νεότερους πατριώτη και αγωνιστή της Εθνικής μας Απελευθέρωσης. Ο Δημήτριος Αλεξάκης αξιώθηκε να ζήσει τη δικαίωση του εθνικού πόθου των Ελλήνων και επιστρέφοντας το 1824 απ’ την Αγκώνα στην Πάτμο, δεν θα αργήσει να δεχτεί τις ευγνώμονες ευχαριστίες της πατρίδας για τις υπηρεσίες του με την ακόλουθη τιμητική απόφαση:
«Περίοδος Β΄
Αρ. 3752
Προσωρινή Διοίκησις της Ελλάδος
Το Εκτελεστικόν Σώμα
Προς τον ευγενέστατον κύριον Δημήτριον Αλεξάκην.
Η πατρίς ευγνωμονεί δια τον οποίον έδειξας πατριωτισμόν εις τον υπέρ των δικαίων της ιερόν αγώνα, συντελέσας αξιοχρέως ως γνήσιον τέκνον της άξιον της προγονικής ευδοξίας, εναντίον της ανομίας και ασεβείας των τυράννων της αθανάτου μητρός σου Ελλάδος και κατ’ οφειλήν δικαιοσύνης, η Διοίκησις με γλυκείαν συναίσθησιν ειλικρινούς ευνοίας, σου απονέμει δια του παρόντος επισήμου εγγράφου τας οφειλομένας ευχαριστίας υπέρ των πιστών εκδουλεύσεών σου, απαιτούσα και εις το εξής από την ελληνικήν σου καρδίαν τα ίδια ευγενή αισθήματα και τον ίδιον ζήλον και προθυμίαν υπέρ της ανεξαρτησίας του έθνους, δια να καυχάσαι ανεπαισχύντως, ότι είσαι μέλος του.
Εν Ναυπλίω αωκδ΄, Ιανουαρίου ζ΄. Ο Πρόεδρος
ΠΕΤΡΟΜΠΕΗΣ ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗΣ
ΣΩΤΗΡΙΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΗΣ
Α. ΜΕΤΑΞΑΣ
Εις απουσίαν του Γ. γραμμ.
Ν. ΣΠΗΛΙΑΔΗΣ»
Τον Δημήτριο Γεωργίου Αλεξάκη θα συναντήσουμε αργότερα να εγκαθίσταται στη Σύρο και το 1832 στη Νέα Έφεσο (το σημερινό Κουσάντασι), όπου διορίστηκε Υποπρόξενος της Αγγλίας και Προξενικός Πράκτορας της Ρωσίας. Ως Έλληνας δε ευτύχησε να υψώσει και την Ελληνική Σημαία στην πόλη αυτή. Πέθανε το 1854.
