«Στην Σύμη για το Συμπόσιο Εναλλακτικού Τουρισμού, η Γραμματέας Νησιωτικής Πολιτικής των Ανεξάρτητων Ελλήνων, Μαρία Αγγέλου»
Στη Σύμη βρέθηκε από 23-25/6/2017 η Γραμματέας Νησιωτικής Πολιτικής των Ανεξάρτητων Ελλήνων, Μαρία Αγγέλου, ως μέλος της οργανωτικής επιτροπής και εισηγήτρια του επιστημονικού Συμποσίου με θέμα «Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού στη Σύμη και ο Ρόλος των ΜΜΕ»..
Το Συμπόσιο ήταν μια συνδιοργάνωση του Τμήματος Κινηματογράφου του Α.Π.Θ., της Ένωσης Συντακτών Επαρχιακού Τύπου, της Εταιρείας Επιστημόνων Επικοινωνίας και Δημοσιογράφων ΤΑΔ και του Δήμου Σύμης και τελούσε υπό την Αιγίδα της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου και είχε τη στήριξη της Ένωσης Γυναικών Σύμης και του Ομίλου Αξιών «Γιάννης Διακογιάννης», με προεδρεύουσα της οργανωτικής επιτροπής την Τέσσα Δουλκέρη Καθηγήτρια του Α.Π.Θ.
Συμμετείχαν δε εξαιρετικοί πανεπιστημιακοί ως εισηγητές δίνοντας την δική τους ματιά για την τουριστική ανάπτυξη στη Σύμη.
Η εισήγηση της Μαρίας Αγγέλου ήταν η εξής:
«Αξιότιμε κύριε Δήμαρχε
Κύριοι αντιδήμαρχοι, Κυρίες και κύριοι καθηγητές, Αγαπητοί παρευρισκόμενοι
Σήμερα ζούμε την υλοποίηση μιας ιδέας που πρωτοσυζητήθηκε πριν περίπου δέκα μήνες ένα βράδυ στην Αθήνα. Την πραγματοποίηση ενός Επιστημονικού Συμποσίου στην Σύμη. Η ομάδα των καθηγητών που έχουμε την τιμή να είναι κοντά μας σήμερα, πάντα πρωτοπόρα, οργανώνει συνέδρια ανά την ελληνική επικράτεια προσπαθώντας να ενώσει θεωρία και πράξη, Πανεπιστήμια και τοπικές κοινωνίες, συμβάλλοντας με αυτό τον τρόπο στην εκπαίδευση και την ευαισθητοποίηση όλων εμάς των υπολοίπων που συμμετέχουμε με το ένα ή τον άλλο τρόπο στα του Τουρισμού, αφήνοντας μια παρακαταθήκη στον τόπο της διοργάνωσης κάθε φορά, που είναι πια στο χέρι των τοπικών φορέων η παραπέρα αξιοποίηση της. Όταν λοιπόν έτυχα στην συζήτηση σχετικά με το που θα διοργανώνονταν το επόμενο συμπόσιο δεν μπόρεσα παρά να προτείνω το νησί μας. Έτσι κι έγινε. Η πρόταση έγινε δεκτή, εγώ βρέθηκα στην οργανωτική επιτροπή και δέκα μήνες μετά και μέσα από πολλές δυσκολίες και δουλειά πολλών ανθρώπων που είτε φαίνονται είτε όχι βρισκόμαστε εδώ σήμερα καταθέτοντας προτάσεις προσπαθώντας να συμβάλλουμε στο πέρασμα της Σύμης μας σε μια νέα πορεία τουριστικής ανάπτυξης προσαρμοσμένη αποκλειστικά στα μέτρα της.
Το «Εθνικό» μας προϊόν, ο Τουρισμός, βρίσκεται σε συνεχή ανάπτυξη. Οι συνεχώς αυξανόμενες αφίξεις και τα νέα ρεκόρ που ξεπερνούν τις προβλέψεις το αποδεικνύουν. Μια σειρά γεωπολιτικών εξελίξεων, μια σωστή στρατηγική και πολύ δουλειά από πλευράς Υπουργείου Τουρισμού οδήγησαν σε αυτό το αποτέλεσμα. Όμως ο τουρισμός είναι ένα «ευαίσθητο προϊόν». Το στοίχημα από εδώ και πέρα κατά την γνώμη μου είναι η συντήρηση αυτής της αύξησης και ο διαμοιρασμός των επισκεπτών σε τουριστικές περιοχές της χώρας λιγότερο δημοφιλείς , αλλά και η στόχευση σε επισκέπτες υψηλής εισοδηματικής στάθμης προκειμένου να αυξήσουμε και τα έσοδα εκτός από τις αφίξεις.
Κλειδί για την παράλληλη ικανοποίηση αυτών των τριών παραμέτρων είναι ο εναλλακτικός τουρισμός. θέμα που συμβαίνει να το νιώθω κάτι παραπάνω από οικείο μια και έχω ασχοληθεί σχεδόν αποκλειστικά με αυτό, κατά τη διάρκεια της παραμονής μου στο γραφείο της υπουργού τουρισμού κας Έλενας Κουντουρά τον χρόνο που μας πέρασε, ως υπεύθυνη εναλλακτικού τουρισμού.
Ο εναλλακτικός τουρισμός, ορίζεται ως «το αντίθετο του μαζικού, θεωρείται ποιοτικός, τοπικά σχεδιαζόμενος, ελεγχόμενος και εμπεριέχει αξίες» (Jarriluoma (1992)). Η φιλοσοφία του εναλλακτικού τουρισμού συνοψίζεται «στην αναζήτηση ποιότητας με την παράλληλη διαφύλαξη του περιβάλλοντος, της τοπικής κουλτούρας και την ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας με αποτέλεσμα την διασφάλιση θετικών κοινωνικών αλληλεπιδράσεων μεταξύ των τουριστών και των ντόπιων κατοίκων» (Hall, 2013).
Περιλαμβάνει το σύνολο των τουριστικών υπηρεσιών, οι οποίες διακρίνονται ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες, τις προτιμήσεις και τα κίνητρα των τουριστών, απευθύνονται σε ένα εξειδικευμένο κοινό, τηρούν τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης και συμβάλλουν στην άμβλυνση της εποχικότητας της τουριστικής ζήτησης και στην επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου σε 12 μήνες το χρόνο. Αυτό, είναι φανερό ότι συμβάλλει καθοριστικά στην οικονομία των χωρών που τον υποστηρίζουν και έχουν την δυνατότητα να τον προωθήσουν καθώς δημιουργείται μια σταθερή πηγή εσόδων και απασχόλησης (Σφακιανάκης, 2000).
Άλλα βασικά χαρακτηριστικά του εναλλακτικού τουρισμού είναι η ελεγχόμενη ανάπτυξη συγκεκριμένων περιοχών, η ποικιλία δραστηριοτήτων που τον συνοδεύουν καθώς και η έμφαση που δίνεται στην απόκτηση γνώσης και νέων εμπειριών που σχετίζονται με τις τοπικές κουλτούρες και η ταυτόχρονη διατήρηση των παραδοσιακών αξιών (Andriotis, 2008).
Με απλά λόγια η επιχειρηματική αξιοποίηση εναλλακτικών μορφών τουρισμού μπορεί να συμβάλλει στη διαφοροποίηση και στον εμπλουτισμό του ελληνικού τουριστικού προϊόντος με την ανάδειξη και τουριστική αξιοποίηση του φυσικού και πολιτισμικού αποθέματος.
Κι αυτό πρέπει αν είναι ο στόχος. Η διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος. Η δημιουργία μιας μοναδικής ταυτότητας και ευτυχώς η Ελλάδας μας προσφέρεται για κάτι τέτοιο.
Ας εξετάσουμε το παράδειγμα της Σύμης:
Μέχρι τώρα γίνεται εκμετάλλευση του ήλιου, της θάλασσας και των προϊόντων της, όπως το διάσημο πια συμιακό γαριδάκι. Το κοινό στόχευσης (πολύ καλού εισοδηματικού επίπεδου παρεμπιπτόντως) μέχρι σήμερα αφορούσε κυρίως τους επισκέπτες της Ρόδου για μονοήμερες εκδρομές και τους κατοίκους της γείτονος που όμως λόγω των εσωτερικών τους προβλημάτων έχουν μειωθεί. Μια εικόνα που πάνω κάτω παρουσιάζουν τα περισσότερα νησιά της περιοχής μας.
Όμως πρόκειται για ένα νησί πανέμορφο, με ανέγγιχτες παραλίες, πλούσια χλωρίδα – κι ας μην είναι γνωστό στο ευρύ κοινό – πλούσια ιστορία, μοναδική αρχιτεκτονική, πολύ ιδιαίτερη κουζίνα και φυσικά με μεγάλο αριθμό μοναστηριών με αυτό του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, του Πανορμίτη μας να ξεχωρίζει.
Επικεντρώνοντας την προσοχή μας λοιπόν σε όλα αυτά που κάνουν τη Σύμη να ξεχωρίζει εντοπίζουμε πλείστες μορφές εναλλακτικού τουρισμού που μπορούν να βρουν εδώ πρόσφορο έδαφος. Περιπατητικός Τουρισμός, Καταδυτικός Τουρισμός, Αλιευτικός Τουρισμός, Γαστρονομικός Τουρισμός, Πολιτιστικός Τουρισμός, Θαλάσσιος Τουρισμός και φυσικά Θρησκευτικός Τουρισμός.
Ο Θρησκευτικός Τουρισμός έχει ήδη δρομολογηθεί μέσω της Επιτροπής Θρησκευτικού
Ο Περιπατητικός Τουρισμός κρύβει ένα κοινό αρκετών χιλιάδων ανθρώπων που ζητούν πιστοποιημένα δίκτυα μονοπατιών, ασφάλεια, επαφή με τη φύση και όλα αυτά υπάρχουν εδώ. Συντήρηση παλιότερων μονοπατιών, δημιουργία νέων, καταγραφή διαδρομών. Δεν είναι δύσκολη η υλοποίηση του αντιθέτως.
Υιοθέτηση πιάτων της τοπικής κουζίνας στα εστιατόρια του νησιού. Εκμοντερνισμός κάποιων πιάτων και κατάλληλη προβολή τους, δημιουργία καλαθιού τοπικών προϊόντων για τα δωμάτια των ξενοδοχείων είτε ως δώρο είτε κατά αντιστοιχία με το ελληνικό πρωινό. Επιλογή ενός προϊόντος πχ του θυμαρίσιου μελιού που θα μετατραπεί σε σήμα κατατεθέν του νησιού στο μυαλό όχι μόνο των επισκεπτών του αλλά και όσων το έχουν μόνο ακουστά.
Και τόσες άλλες προτάσεις που μπορούν να γίνουν. Όμως όλα αυτά χρειάζονται πολύ κόπο και προσπάθεια από τον κάθε πολίτη. Όλα αυτά βασίζονται στην υψηλή ποιότητα, στην καθαριότητα και στην συνέπεια και στον στρατηγικό σχεδιασμό.
Όπως αντιλαμβάνεστε από τα θετικά στοιχεία του εναλλακτικού τουρισμού είναι ότι οδηγεί στην τουριστική ανάπτυξη με τέτοιο τρόπο ώστε να διατηρείται η ισορροπία με το φυσικό περιβάλλον αλλά και με τις τοπικές κοινωνίες οι οποίες εμπλέκονται ενεργά στην όλη κατάσταση μεταξύ συνεργειών που τελικά αναπτύσσονται προκειμένου να προκύψει το επιθυμητό αποτέλεσμα – αυθεντικότητα, βιωματικότητα, εμπειρία ζωής. Μάλιστα οδηγούνται σε ενεργοποίηση μεγαλύτερα τμήματα της τοπικής κοινότητας είτε μιλάμε για φυσικά πρόσωπα είτε μιλάμε για γεωγραφικές περιοχές. Περιοχές που για διαφόρους λόγους παρήκμασαν και τώρα μέσω του επαναπροσδιορισμού και της δημιουργίας νέας τοπικής ταυτότητας μπορούν να αναπτυχθούν ξανά, όπως στην συγκεκριμένη περίπτωση το «Πεδι» και το «Χωριό».
Το μυστικό λοιπόν είναι όραμα- ενεργοποίηση – πρωτοβουλίες – συνέργειες για το καλό του νησιού. Άνθρωποι που θα αποκτήσουν το όραμα για την τουριστική ανάπτυξη του νησιού και θα αφιερώσουν την ζωή τους στην υλοποίηση του.
Οι εναλλακτικές μορφές τουρισμού είναι βιώσιμος τουρισμός κι αν κι εμείς τους αντιμετωπίζουμε ως τεχνικούς όρους και ζητούμενα θα έπρεπε να είναι τα δεδομένα. Έτσι θα έπρεπε να είναι η ισόρροπη τουριστική ανάπτυξη. Αποτελούν εξάλλου μονόδρομο για την ενίσχυση ενός τουριστικού προορισμού που θέλει να είναι ελκυστικός και κερδοφόρος σύμφωνα με τα σύγχρονα πρότυπα».
