Το καμαρικό, που ξανάφτιαξαν με πολύ μεράκι ο Αντώνης και η Βούλα
Συνέντευξη στη Ροδούλα Λουλουδάκη
Εκατόν είκοσι χρόνων είναι το σπίτι του Αντώνη και της Βούλας, στην καρδιά του οικισμού των Καλυθιών. Παλατάκι σωστό, πιστό αντίγραφο των καμαρικών του 1892 όπως γράφει ένα ανάγλυφο το οποίο τους έδωσε ακόμα μεγαλύτερη θέληση να το αναπαλαιώσουν, να το στολίσουν, να αγοράσουν ακριβά, δυσεύρετα αντικείμενα και να τα τοποθετήσουν στα σωστά σημεία όπως τα είχαν οι πρόγονοι.
Να ζεις στο σπίτι που πήρε προίκα η προγιαγιά, δεν είναι το πιο σύνηθες. Αλλά ο Αντώνης Μελετίου είχε μεράκι, ξόδεψε χρήματα, αφιέρωσε πολύ προσωπικό χρόνο και να τη η οικογένεια, να ζυμώνει και να φουρνίζει εκεί, να στρώνει τραπέζι μεγάλο τις γιορτές, να κάνει γενέθλια και να καλεί κόσμο.
Και τον Γεώργιο να χοροπηδάει από σοφά, σε κρεβάτι και μουσάντρα, να σέβεται ωστόσο και να ξέρει πού πατά, να «κυκλοφορεί» με ποδήλατο εποχής και να το διασκεδάζει κιόλας.
’Ήταν απόγευμα όταν πήγα. Στην αυλή, δίπλα στο σπίτι που θα επισκεπτόμουν καθόταν στο δικό του ο Νικόλαος Νικολού, 101 ετών. Τι σύμπτωση, τι ωραία που μας τα είπε στη δική του κουβέντα που κάναμε και πόσο θα ήθελα, αν δεν τον κούραζα, να μας πει πως ήταν αυτή η γειτονιά στα δικά του χρόνια!
«Το σπίτι αυτό είναι προίκα της Παρασκευής, μου λέει ο Αντώνης, της συζύγου μου της Βούλας. Βρίσκεται στην περιοχή Τσίτσι, εντός του στενού οικισμού και χτίστηκε το 1892. Το προικίστηκε η προγιαγιά. Μονόχωρο με καμάρα, με τον σοφά, κάτω το κρεβάτι των συζύγων, των παιδιών στον παταρό (πάνω), την μουσάντρα όπου κοιμόντουσαν τα αγόρια. Ο αποκρέβατος όπου έμπαιναν τα εργαλεία του σπιτιού, κάτω από την μουσάντρα»…
Γιατί λεγόταν «μουσάντρα», το κρεβάτι αυτό;
Μας είπε μία ιστορία ο Καπνουλάς, ο παππούς: Στον σοφά τον ψηλό που είναι πάνω από τον αποκρέβατο, κοιμόντουσαν όλα μαζί, και αγόρια που είχαν ήδη γένια. Οι Τούρκοι μπαίνοντας σ’ ένα σπίτι, έψαχναν ανάμεσα στα παιδιά αυτά, άντρα με μούσια για να πάει να τους δουλέψει, στα χωράφια. Έτσι ονομάστηκε μουσάντρα. Εδώ υπάρχει ο σοφάς, ήταν αυτό που λέμε σήμερα σαλόνι, δίπλα το τζάκι, όπου κάθονταν τα βράδια να πουν τις ιστορίες τους, τα τραγούδια τους…
Αποφασίσατε να κάνετε κανονική αναπαλαίωση, να το κάνετε τόσο όμορφο και να δαπανήσετε πολλά χρήματα στα αντικείμενα που το στολίζουν! Πώς πήρατε αυτή την απόφαση;
Μέχρι το 2009 ήταν κατοικήσιμο από τους παππούδες της Βούλας, τον Μανόλη Στεφανάκη και την Σμαράγδη Κεπέρη.
Βούλα Σαββιού: Οι αναμνήσεις μου ως παιδί είναι από αυτόν τον σοφά, τις φέρνω στο μυαλό μου και συγκινούμαι. Ήταν σαν αποθήκη. Ήθελε συντήρηση, προικιά, στολισμό, επενδύσαμε σ΄ αυτά πολλά χρήματα. Ο πέρα τοίχος είναι αυτός που έχει στολισμένα τα πιάτα. Αυτή είναι τη συλλογή των πιάτων της Οθωμανικής περιόδου. Εδώ είναι μία ιδιαίτερη συλλογή από πιάτα του Ίκαρου.
Αντώνης Μελετίου: Το σπίτι από το 2009 έως το 2015 έμεινε κενό και η πεθερά μου φρόντιζε ώστε να αερίζεται. Επί τέσσερις μήνες ασχολιόμασταν με τη συντήρηση του δώματος. Το δώμα είχε πατελιά, η περισσότερη δεν υπάρχει σήμερα, κάναμε μόνωση με πολυαστέρα.
Η καλαμωτή, στο ταβάνι είναι από τότε που φτιάχτηκε το σπίτι. Δίνει δροσιά το καλοκαίρι και ζέστη το χειμώνα. Είναι αυτός ο ενιαίος χώρος που βλέπετε και μας πήρε δύο χρόνια για να τον αναστηλώσουμε, να τον αναπαλαιώσουμε. Με πολύ προσωπική εργασία και με έναν Εγγλέζο μάστορη που αγαπάει πολύ τα παραδοσιακά σπίτια.
Αγαπήσαμε το σπίτι, το αγάπησε κι εκείνος και το φτιάξαμε μόνοι μας. Στα 120 χρόνια του σπιτιού είχαν γίνει πολλές μετατροπές του. Το γυρίσαμε στην αρχική του μορφή. Το δάπεδο είχε χώμα, τσιμέντο, πλαστικό, πλακάκι. Τα ξηλώσαμε και το αντικαταστήσαμε με βότσαλο μεγάλο που μαζέψαμε από την παραλία Τραουνού.
Ξαναφτιάξαμε τα ράφια, τους παταρούς, από ξύλα που βρίσκαμε από σπίτια που είχαν πέσει. Τα κορφάδια μας δηλαδή τα πήραμε από πεσμένα σπίτια του χωριού. Τα ζώα ζούσαν μαζί τους, δίπλα στα σπίτια. Αν είχες γαϊδουράκι ήσουν πλούσιος. Κότες δυό-τρεις, κατσίκα… ήσουνα πλούσιος.
Είναι υπέροχα όλα τα πιάτα της συλλογής σας και ιδίως αυτά της Οθωμανικής περιόδου που τα βρίσκει κανείς δύσκολα!
Τα πιάτα, Ιταλικής περιόδου, Οθωμανικής περιόδου, τα αρχαγγελίτικα λαήνια που είχαν σχέδιο μόνο από τη μία πλευρά τους, οι σεντόνες της γιαγιάς… Κάδρα. μπαούλα με σχέδια βυζαντινά ή ανάγλυφα ελάφια. Ο αποκρέβατος κάτω από τη μουσάντρα που έχει τη σκάφη… Κι εμείς ζυμώνουμε σ’ αυτή τη σκάφη, ανάβουμε τον φούρνο τις γιορτές, τρώμε όλοι εδώ.
Ποιος ήταν ο σκοπός σας αφού δεν βγάζετε χρήματα από αυτό το σπίτι;
Αντώνης Μελετίου: Ο πεθερός μου έλεγε ότι μ’ αυτά τα χρήματα που δώσαμε για να το φτιάξουμε και να αγοράσουμε να στολίσουμε αντικείμενα μεγάλης αξίας, θα φτιάχναμε πολυκατοικία! Ο σκοπός μας ήταν να δώσουμε εικόνες στον μικρό μας, να αγαπήσει την παράδοση.
Βούλα Σαββιού: Οι άνθρωποι, φτιάχνουμε μεγάλα σπίτια και δεν χωράμε μέσα. Κι εδώ, σε ένα χώρο, μπορεί να μείνει πολυμελής οικογένεια. Κάνουμε τεράστια σπίτια και αυλές και είναι άδεια! Τον χειμώνα έρχονται σχολεία και και κάνουν μάθημα εδώ οι μαθητές. Έρχονται παιδιά νηπιαγωγείου, δημοτικού… Ο Γεώργιος μας, ζώντας σ’ αυτό το σπίτι τόσο μεγάλο χρόνο, πιστεύουμε ότι θα το εκτιμήσει και θα το φροντίσει ανάλογα.
Βγήκα να φύγω! Στην είσοδο, όπως παλιά κάθονταν δύο γιαγιάδες και η Ιταλίδα που 35 χρόνια πριν ήρθε στις Καλυθιές με τον άντρα της τον Αυγουστίνο, αγόρασαν σπίτι, το έφτιαξαν όμορφα κι αυτοί και έρχονταν συχνά από τότε. Πέθανε ο Αυγουστίνο. Αυτά λέγαμε ενώ χοροπηδούσε μπροστά μας ο Γεώργιος, η Βούλα είχε βγάλει γλυκό κερασάκι και νερό παγωμένο, κι ο Αντώνης μου έδειχνε τον ξυλόφουρνο, στην αυλή.
