Θεμα: ‘’Το πανηγύρι των Γεωργών της Αντιμάχειας, ανήμερα του Α. Χαραλάμπους!
Α. Οι παλιές φωτογραφίες συγκινούν! σχεδόν πάντοτε! Ιδίως αν παρουσιάζουν αγαπημένα πρόσωπα. Όμως τα πρόσωπα φεύγουν και μένει η εικόνα της εποχής. Οι συνήθειες στην έκφραση και την εμφάνιση των ανθρώπων, στο ντύσιμο, στο τοπίο, στο περιβάλλον της εποχής. Σε ένα καλόταχτοποιημένο συρτάρι βρήκαμε τις 2 φωτογραφίες από τον Άγιο Χαράλαμπο της Αντιμάχειας. Ρωτώντας διαπιστώνουμε ότι η εκκλησία χτίστηκε την διετία 1955-56 και στην φωτογραφία φαίνεται ότι ο ναός είναι ημιτελής.
— ‘’Τότε δα εκουβαλούσαμε πέτρες, πορσελάνα, αμμο, χαλίκι και ασβέστη απου εχτίζανε όλοι οι μαστόροι του χωριού μας χωρίς να πληρώνουνται το μοναστήρι! Χρήματα δεν υπήρχανε! Η επιτροπή της Παναγιάς, της Κοίμησης, είχανε κουμπαρά, αλλά ίσα να κάμουνε ένα καντούνι! Το είχανε σκοπό να φτιάξουνε τον Αη Χαράλαμπο από πολλά χρόνια γιατί ήτονε ο προστάτης των αγροτών’’!
Πως αλήθεια αμέσως μετά τον πόλεμο σε μια εποχή τεράστιας φτώχειας οι γεωργοί της Αντιμάχειας ξεκίνησαν να κάνουν ένα μεγάλο εξωκκλήσι;
—Όλα έγιναν με προσωπική εργασία! Υπήρχε η αδελφότητα των Γεωργών της Κοίμησης ‘’ο Άγιος Χαράλαμπος’’ ξεχωριστά από την αδελφότητα των στην γυναικών της Παναγιάς. Αυτός ήταν έσπρωχνε στο χτίσιμο. Διαλέχτηκε να γίνει στο πιο ψήλο και κοντινό σημείο της ενορίας στον ‘’Βουνό’’, σε ένα κτήμα που κατά σύμπτωση ήταν ιδιοκτησία του Παπά της ενορίας.
Β. Ας δούμε ξανά την φωτογραφία. Πρέπει να έχει καλό καιρό, με ήλιο, γιατί ενώ οι μεσήλικες και οι γέροι οι είναι ντυμένοι με χοντρά ρούχα, οι νέοι της εποχής, οι γυναίκες και τα παιδιά είναι ελαφρά! Στέκονται στον νοτιά, στην προσηλιακή πλευρά της εκκλησίας για μια αναμνηστική φωτογραφία έχοντας στο κέντρο την μεγάλη ξύλινη εικόνα του Αγίου. Πρέπει να είναι ο πρώτος εορτασμός του ναού! Ειναι 10 Φλεβάρη 1956! Ημέρα Σαββάτο! Πρίν 64 χρόνια! Γιαυτό παρευρίσκεται ο φωτογράφος που πρέπει να ήρθε από πόλη της Κω ειδικά καλεσμένος για την ημέρα! Είναι παρόντες οι 2 ιερωμένοι του χωρίου (παπά Νικόλας, παπά Γιάννης) και ο τρίτος από την Καρδάμαινα (παπά Ζαχαρίας). Τα θυρανοίξια θα έγιναν μια άλλη προηγούμενη μέρα. Η εκκλησία είναι λιθόκτιστη με οριζόντια σενάζια, κόρδελλα τα λένε, και η στέγη κεραμοσκεπή σε ξύλινα τριγωνικά ζευκτά. Μετά από 10 χρόνια έγινε η αντικατάσταση στέγης με τον μπετονένιο ημικυλινδρικό θόλο που υπαρχει σήμερα. Οι τραγιάσκες είναι λίγες! Στο ντύσιμο έχει επικρατήσει το ‘’ευρωπαϊκό’’ στυλ! Όμως το κοφίνι που κρατεί το παιδί που ήταν για τους άρτους και ο σάκκουλος που έχει στον ώμο του ‘’Καπετάνος’’ (παρατσούκλι του Κώστα Κακίβελλη) είναι γεμάτος με τα πρόσφορα της εορτής, είναι σημεία μιας εποχής που πέρασε. Καθιστοί διακρίνονται οι βρακοφόροι και οι ηλικίωμένοι προσκυνητές. Ολοι τους φορούν τραγιάσκα στο κεφάλι τους για να αποφεύγουν τον ήλιο και το κρύο αλλά και … την φωτογράφηση! Φανταζόμαστε ότι θα συζητούν τα προβλήματα της καθημερινής τους ζωής. Για το χωράφι, για τα ζωντανά και προ παντός…. για την Αυστραλία και την μετανάστευση που τότε κτυπούσε την πόρτα κάθε σπιτιού της Αντιμάχειας!
—‘’Γύρισα από τον στρατό το 1956. Αμέσως έκανα αίτηση για να πάω στην Αυστραλία. Περάσαμε από την επιτροπή 26 συνομήλικοι μου! Όμως ο τότε Βουλευτής ακύρωσε όλες τις αιτήσεις μας εκείνης της χρονιάς γιατί λέει ‘’θα άδειαζαν τα απότομα χωριά’’! Ήταν τότε που η ντομάτα και ο καπνός πουλιούνταν μπιρ παρά (φτηνά). Τότε που οι ελεγκτές του καπνού χαρακτήριζαν την μισή καπνοπαραγωγή ‘’μη εμπορεύσιμη’’ και ανάγκαζαν τους γεωργούς να αγοράζουν το πετρέλαιο και να καίνε την παραγωγή τους! Λίγο έξω από το χωριό, δίπλα στα σπίτια τους στα ‘’Ποριά΄΄, έτσι, χωρίς αποζημίωση. ‘’Δεν ξέραμε αν τα δάκρυα μας ήταν από την πίκρα μας ή από την μαύρη και σκοτεινή καπνιά που γέμιζε τα σπίτια και έπνιγε την ψυχή μας’’! Τότε η Κοίμηση, η Αντιμάχεια όλη, άδειασε από την εσωτερική μετανάστευση: Ρόδος, Αθήνα για να ακολουθήσει ο ξεριζωμός στις πέντε Ηπείρους ή στους πέντε δρόμους!
Β. Η δεύτερη φωτογραφία είναι η φωτογραφία του παπά Νικόλα. Σημειώνει ο ίδιος στο πίσω μέρος της: ‘’πολεμώντας να κάμω τρίποδον να ανάβουν τα καντήλια του Αγίου Χαραλάμπους όπου ήμουν χωρίς ζουπέ (ένδυμα)’’.
Η ασκητική του μορφή, η αγιορίτικη σχεδόν κορμοστασιά είναι δεμένη με το ξηρό και άδενδρο φτωχικό τοπίο της περιοχής του Βουνού που στο βάθος του υψώνεται ο μεγάλος πέτρινος όγκος της Κεφάλου με το Ζηνί.
Το 1960 αφού ο Άγιος Χαράλαμπος ολοκληρώθηκε, ο χτίστης και επίτροπος της ενορίας Μιχάλης Σκαλέρης έχοντας κερδίσει το Λαϊκό Λαχείο, έφτιαξε το καμπαναριό του! Ένα μικρό καμπαναριό σαν αυτό περίπου της Κοίμησης σε επαφή με το ναό στην δεξιά του μεγάλη διάσταση χωρίς να τον ξεπερνά στο ύψος. Τότε κάποιοι ‘’γραμματιζούμενοι’’ σχολίασαν: ‘’στα εξωκκλήσια δεν κάνουμε καμπαναριά! πάνω από την πόρτα του κάνουμε ένα κωδωνοστάσι’’ και το ‘’κατήγγειλαν’’ στο Δεσπότη ‘’ως ιεροσυλία’’! Αυτός διέταξε την κατεδάφιση του! Η θέση του παπά Νικόλα ήταν δύσκολη. Ο δωρητής δεν ήθελε να ακούσει για κατεδάφιση! Οι συγχωριανοί δεν καταλάβαιναν το γιατί. Ο παπάς δίσταζε. Ο Δεσπότης τον έκανε αργό (απαγόρευση καθηκόντων ιεροσύνης) για 20 μέρες!! Ο δεσπότης ήταν άκαμπτος!
— ‘’Μιχάλη μου! οι τρίτοι κάνουν πάντοτε την ζημιά! Η ενορία μας είναι διχασμένη! Αν ήμασταν όλοι ομόγνωμοι θα πείθαμε τον δεσπότη να κάνει πίσω. Τώρα είμαστε αναγκασμένοι εμείς να πάμε πίσω!’’. Το καμπαναριό γκρεμίστηκε. Ο δεσποτισμός και η διχόνοια νίκησαν! Ο παπά Νικόλας αρνήθηκε να κάνει το κωδωνοστάσι πάνω από την είσοδο. ‘’Εμείς καμπαναριό έχουμε αυτό που φτιάξαμε’’! Το έλεγε στην εκκλησία και στο καφενείο όταν το έφερνε η κουβέντα! Είχε φτιάξει και ένα τρίποδο για την καμπάνα που το χρησιμοποιούσε στην γιορτή του!
Γ. Η πανήγυρης του Α. Χαραλάμπους γιορτάζονταν με την συμμετοχή όλου του χωρίου και κάθε χρόνο στην αυλή της Παναγιάς και στα γύρω καφενεία όπου ο χορός και το τραγούδι κρατούσε μέχρι τα μεσάνυχτα!
Ν. Μυλωνάς
