ΦΩΤΟ & ΒΙΝΤΕΟ Η ομιλία του Θ. Μουζουράκη για το «Αυτοκέφαλο της εκκλησίας Δωδ/σου»

Η κατάσταση που δημιουργήθηκε στα Δωδακάνησα με τη συνθήκη της Λωζάνης, απαιτούσε για την ιταλική διοίκηση το χωρισμό της Εκκλησίας από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, για να είναι ετσι εύκολη λεία για την ιταλική προπαγάνδα. Το θέμα ξεκινά με έγγραφο του Μάριο Λάγκο προς τον Μητροπολίτη Ρόδου, με το οποίο τονίζεται η αναγκη να κηρυχθεί η Εκκλησία της Δωδεκανήσου αυτοκέφαλος, «δια να έχη την ἀνεξαρτησίαν πρωτοβουλίας». Οι διαπραγματεύσεις άρχισαν επί της Πατριαρχείας Γρηγορίου του Ζ΄ με την ιταλική πρεσβεία στην Κωνσταντινούπολη, το Οικουμενικό Πατριαρχείο, το Μητροπολίτη Απόστολο, και την διοίκηση της Ρόδου. Ακολούθησαν επαφές με τους Μητροπολίτες Ρόδου και Καρπάθου για τον σκοπό αυτό. Ο πρώτος είχε μόλις αφιχθεί από την Κωνσταντινούπολη και ο δεύτερος ἀνακλήθηκε από το Καστελλόριζο όπου ήταν εξόριστος. Βασικό επιχείρημα των ιταλών απετέλεσε η περίπτωση της Εκκλησίας της Ελλάδος και της Εκκλησίας Κύπρου, η οποία βρισκόταν τότε σε παρόμοια κατάσταση με τα Δωδεκάνησα, υπό την Αγγλική διοίκηση.

Το Υπουργείο Εξωτερικων της Ελλάδος μόλις πληροφορήθηκε τις εξελίξεις έδωσε οδηγίες μέσω του Προξενείου σύμφωνα με τις οποίες οι Μητροπολίτες έπρεπε ρητά να δηλώσουν ὄτι ζήτημα αυτοκεφάλου εγείρεται μόνον όταν απευλευθερώνεται τμήμα ορθοδόξου λαού, οπότε τόσο η Εκκλησία όσον και η πολιτεία του νέου Κράτους ζητούν από το Πατριαρχείο την παραχώρηση του Αυτοκεφάλου.

Ο Ρόδου στις ιταλικές πιέσεις απάντησε ότι δεν είναι ο μοναδικός Μητροπολίτης στα Δωδεκάνησα και δεν μπορεί να διαπραγματεύεται εξ ονόματος και των υπολοίπων. Τότε εκλήθησαν και οι άλλοι Μητροπολίτες στην Ρόδο, Καρπάθου και Καλύμνου, ὁ Αρχιμ. Φιλήμων από την Κω, και ο ηγούμενος της Πάτμου. Οι διαπραγματεύσεις των ανωτέρω με την ιταλική διοίκηση κατέληξαν στο ότι το αυτοκέφαλο θα γινόταν με τον όρο να διατηρηθούν τα προνόμια και η Δωδεκάνησος θα αποτελούσε Σύνοδο από 4 Μητροπολίτες και τον Πάτμου με πρόεδρο τον Ρόδου. Αποφασίστηκε να πάει μια επιτροπή στην Κωνσταντινούπολη, αποτελουμένη από τους Μητροπολίτες Ρόδου και Καλύμνου και τον διερμηνέα του Μαριο Λάγκο Πέτρο Μαγκούζο. Οι διαπραγματεύσεις προχώρησαν, πέθανε όμως ο Πατριάρχης και γύρισαν στα νησιά τους οι Μητροπολίτες. Ἀκολούθησε η εκλογή του Κωνσταντίνου του ΣΤ΄ και λόγω των γνωστών γεγονότων ἐκείνη του Βασιλείου του Γ΄. Συνεχίστηκαν τότε οι διαπραγματεύσεις και ἐκλήθηκαν στην Πολη και οι τρεις Μητροπολίτες. Συζητήθηκαν οι λεπτομέρειες και η Επιτροπή του Πατριαρχεἰου με τους αντιπροσώπους της ιταλικής πρεσβείας και του Λάγκο είχαν καταλήξει σε συμπεράσματα, τα οποία αποτυπώθηκαν σέ Ἐκθεση της Πατριαρχικής Επιτροπής,  η οποία λαμβάνοντας υπ᾽ όψη την αδιαλλαξία της Ιταλίας (διά του εκπροσώπου της P. Mancuso) και για να περισώσει ότι ήταν ακόμα δυνατόν στο προνομιακό καθεστώς της Δωδεκανήσου, πρότεινε  ότι αν :

είναι δυνατόν η Ι. Σύνοδος τότε: να συζητήσει το θέμα της εκχωρήσεως του αυτοκεφάλου στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Δωδ/σου. Συνέταξε μάλιστα (14-10-1926) σχέδιο Πρωτοκόλλου που περιελάμβανε τα κεφάλαια :

Θρησκεία.

Ιερός κλήρος.Δικαστική Δικαιοδοσία των Μητροπόλεων

Διοίκηση των Σχολών και των Κοινοτήτων.

Το Εκκλησιαστικό Ταμείο καθώς επίσης και Σχέδιο Τόμου με 8 άρθρα.

Όλα ήσαν έτοιμα για την υπογραφή του Τόμου, όταν επήλθε ο θάνατος του Πατρ. Βασιλείου  του Γ΄. Ο διαδεχθείς τον Βασίλειον Φώτιος Β΄ ( 7/10/1929) , έθεσε σαν όρο της υπογραφής του Τόμου, να ζητηθεί η γνώμη των Δωδεκανησίων με δημοψήφισμα, πράγμα βέβαια που δεν έγινε αποδεκτό από τους Ιταλούς κι έτσι ματαιώθηκε προς το παρόν η προσπάθεια των ιταλών.

Το Αυτοκέφαλο πολεμήθηκε κι από άλλες πλευρές. Οι Δωδεκανήσιοι Αθηνών, Αιγύπτου και άλλων χωρών του Εξωτερικού άρχισαν έντονη δραση κι ο τύπος με εκρηκτικά άρθρα πολέμησε την απόφαση που θα ήταν μεγάλο πλήγμα για τον Ελληνισμό της Δωδ/σου γιατί η απόσπαση από το Οικ. Πατριαρχείο άφηνε την εκκλησία έρμαιο στις ξένες επιρροές.

Το ζήτημα του Αυτοκεφάλου ἔμεινε στάσιμο με την απάντηση πού έδωσε ο Πατριάρχης Φώτιος, δεν είχε όμως λήξει οριστικά και οι ιταλοί περίμεναν καταλληλότερο χρόνο να το ανακινήσουν η να το ἀνακηρύξουν πραξικοπηματικά, προσανατολιζόμενοι προς μια ουνιτική λύση. Για τον σκοπό αυτό παρείχαν συνεχώς πράγματα στους Μητροπολίτες. Τον Ιούνιον 1934, συνέρχονται στη Ρόδο οι Ρόδου Απόστολος, Καρπάθου Γερμανός, Καλύμνου Απόστολος, Πατρ. Επιτρ. Κώου Αρχ. Φιλήμων και ο Ηγούμενος της Μονής Πάτμου Θεόφιλος. Η σύσκεψη λαμβάνει χώρα στην Ι. Μ. Προφήτου Ηλία, όταν αποφασίζεται η αποστολή υπομνήματος προς το Οικ. Πατριαρχείο με την έμμεση απειλή παραιτήσεως αν δεν ελύετο το Εκκλησιαστικό ζήτημα.

Πριν πάρουν την απάντηση του Πατριαρχείου υποβάλλουν τις παραιτήσεις των στο Οικ. Πατριαρχείο και παράλληλα ζητείται από τους ιερείς και κοινοτάρχες να υπογράψουν έγγραφο με το οποίο θα ζητούσαν από το Πατριαρχείο την μη αποδοχή των παραιτήσεων, πράγμα που θα ερμηνευόταν σαν συναίνεση του λαού για την ανακήρυξη του Αυτοκεφάλου. Για να φανεί δε το «αυθόρμητον» της υπογραφής, οι θρησκευτικοί αρχηγοί μετέβησαν στη Μονή Πανορμίτη στη Σύμη, αναμένοντας την απάντηση του Πατριαρχείου.

Η αντίδραση του λαού υπήρξε γενική με αποκορύφωμα τον πετροπόλεμο της Καλύμνου.

Τελικά  το Αυτοκέφαλο ναυάγησε, με αποτέλεσμα την ένταση των μέτρων κατά της Εκκλησίας και των Σχολείων. Καταφύγιο του ελληνικού  στοιχείου εκτός από την Εκκλησία ήταν το Ελληνικό προξενείο  με προεξάρχουσα μορφή τον Έλληνα Πρόξενο Δημήτριο Παπά  και τον αναπληρωτή πρόξενο Ρόδιο γιατρό Ν. Καραγιάννη

Στις 22  Νοεμβρίου 1936 ο Mario Lago παύεται ως αποτυχών στην προσπάθεια εξιταλισμού των νησιών και αντικαθίσταται από τον   De Vecchi ο οποίος προέβη σε αυστηρές παρατηρήσεις προς τον Μ. Lago, επειδή ο λαός μιλούσε ακόμα ελληνικά ύστερα από τόσα χρόνια ιταλικής κατοχής. Όταν το Κοινοτικό Συμβούλιο της Ρόδου ζήτησε να τον επισκεφθεί εθιμοτυπικά , αφού τους ανέκρινε ο Γ. Γραμματέας του, τους έβαλε στην αίθουσα υποδοχής και αντί χαιρετισμού τους είπε : «Από σας, κύριοι, θέλω πειθαρχία, παντού κι από όλους πειθαρχία. Αν παρατηρησω απείθεια σε πάνω από δύο θα τους τουφεκίζω! «Πηγαίνετε! ».

Έτσι αρχίζει μια ζοφερή περίοδος για το λαό της Δωδ/σου με νέες μορφές ηρώων και νέους αγώνες…

(Ευχαριστούμε για τα πρόσθετα ΒΙΝΤΕΟ την φίλη Χαρά, μιας κι εκείνη την ώρα βρισκόταν σε εξέλιξη η λαϊκή συνέλευση στην πόλη της Κω την οποία επίσης έπρεπε να παρακολουθήσουμε – Ένας συντονισμός των εκδηλώσεων ρε παιδιά, ας οριστεί ως συντονιστής ο ΔΟΠΑΒΣ πριν τον προγραμματισμό μιας εκδήλωσης, ώστε να μην επαναληφθεί το φαινόμενο να συμπίπτουν ένα σωρό εκδηλώσεις και να αδικούνται με τη μη προσέλευση ενδιαφερομένων… Και ο Σεβασμιώτατοις αναγκάστηκε να έρθει βιαστικά αμέσως μετά τον εσπερινό του Αγ. Ιωάννου του Χρυσοστόμου στο Βαπτιστήριο του Λινοπότη.)

Την εκδήλωση προλόγισε και συντόνιζε εκ μέρους του ΦΙΛΗΤΑ το μέλος της Διοίκησης Διονύσης Καπανδρίτης.