Στο μυθιστόρημα «Η Δίκη» του Φραντς Κάφκα, ο ήρωας Γιόζεφ Κ. συλλαμβάνεται χωρίς να ξέρει γιατί, δικάζεται χωρίς να ξέρει γιατί και καταδικάζεται χωρίς να ξέρει γιατί. Σε όλη τη διάρκεια της δίωξής του προσπαθεί να καταλάβει ποιο είναι το αόρατο δικαστήριο που διέταξε τη σύλληψή του και ποιο είναι το έγκλημα που διέπραξε. Στο τέλος, δυο μαυροντυμένοι άνδρες οδηγούν τον Γιόζεφ Κ. σε ένα λατομείο έξω από την πόλη και τον εκτελούν. «Σαν το σκυλί» είναι τα τελευταία λόγια του μυθιστορηματικού ήρωα που αβοήθητος από θεούς και ανθρώπους δολοφονείται χωρίς εξήγηση από μια εξουσία αόρατη, σκοτεινή, απάνθρωπη.
«Σαν τα σκυλιά» δολοφονούνται στις μέρες μας αναρίθμητοι άνθρωποι σε κάθε γωνιά του κόσμου. Με πείνα ή με βόμβες, με θανατηφόρα εμβόλια ή με τρένα του θανάτου, πολύτιμα σώματα κάθε ηλικίας πέφτουν νεκρά, σκοτωμένα από ορατές και αόρατες εξουσίες. Νέοι άνθρωποι εξοντώνονται μαζικά αφήνοντας πίσω τους αγαπημένα πρόσωπα να πολεμούν για δικαιοσύνη και δικαίωση σε έναν κόσμο όπου η δικαιοσύνη είναι σχετική και η εξουσία απόλυτη, αδίστακτη, άπληστη, απεχθής και ικανή για τα πάντα: ακόμα και για να μεταμορφώσει τους δολοφόνους σε δικαστές και τους δικαστές σε δολοφόνους.
Ολόκληρο το έργο του Κάφκα (αινιγματικό και με πολλαπλές ερμηνείες) είναι εξαιρετικά επίκαιρο για τη φύση και τους μηχανισμούς του Νόμου μέσα στο γενικότερο πλαίσιο των συστημάτων εξουσίας. Μπορούμε να έχουμε πίστη στο Νόμο και ειδικότερα στους φύλακές του; Και αν δεν μπορούμε, «ποιος θα μας φυλάξει από τους φύλακες;» (Γιουβενάλης, Ρωμαίος σατιρικός ποιητής).
Στις μέρες μας το παραπάνω ερώτημα αποκτά αγωνιώδεις διαστάσεις. Καθώς η λεγόμενη «δικτατορία της εκτελεστικής εξουσίας» τείνει να γίνει πρότυπο διακυβέρνησης και οι δικαστικές εξουσίες είναι ανήμπορες να διαφυλάξουν την τήρηση του Νόμου, ποια εμπιστοσύνη μπορεί να έχει ο πολίτης στη λειτουργία της δικαιοσύνης και που αλλού να προσφύγει όταν οι ίδιοι οι φύλακες της έννομης τάξης γίνονται μαριονέτες στα χέρια πλουτοκρατών και τυράννων αφήνοντας κάθε λογής άνομα συμφέροντα και εγκληματικές οργανώσεις να γίνουν δομικό και ρυθμιστικό στοιχείο του συστήματος;
«Αν η εποχή μας δικαιολογεί τόσο εύκολα το έγκλημα, είναι γιατί υπάρχει η αδιαφορία για τη ζωή, που χαρακτηρίζει τον μηδενισμό» έγραφε ο Καμύ στα μέσα του περασμένου αιώνα. Στις μέρες μας, αυτή η αδιαφορία για τη ζωή είναι διάχυτη. Ένας νέος μηδενισμός σαρώνει όλα τα επίπεδα της κοινωνικής και πολιτικής ιεραρχίας. Από την καθημερινή βία των ανηλίκων με ξυλοδαρμούς και ταπεινώσεις μέχρι τα τερατώδη εγκλήματα της εξουσίας, η απαξίωση της ανθρώπινης ζωής προκαλεί οργή και αμηχανία.
Οργισμένοι και αμήχανοι παρακολουθούμε σε καθημερινή βάση ένα φριχτό «ρεπερτόριο» τραγωδιών και εγκλημάτων (Απρίλιος – Ιούνιος 2024). Με τι να εξοργιστείς περισσότερο; Με τις επίσημες πλέον ομολογίες για τα θανατηφόρα εμβόλια κόβιντ που διαφήμισαν και επέβαλλαν οι κυβερνήσεις, η ιατρική κοινότητα και τα συστημικά ΜΜΕ λέγοντας διαρκώς ψέματα και εξαπατώντας έναν ολόκληρο λαό και έναν ολόκληρο πλανήτη; Με τους αναρίθμητους καθημερινούς θανάτους νέων ανθρώπων που πέφτουν ξαφνικά και δεν ξανασηκώνονται; Με την αδιανόητη δολοφονία μιας γυναίκας έξω από το αστυνομικό τμήμα στο οποίο πήγε να ζητήσει προστασία; Με τις καθημερινές δολοφονίες και τα ξεκαθαρίσματα λογαριασμών; Με την ατιμωρησία όσων εμπλέκονται στην τρομαχτική δολοφονία 104 ατόμων που κάηκαν ζωντανοί στο Μάτι; Με τη συγκάλυψη της μαζικής δολοφονίας 57 ανθρώπων στα τρένα του θανάτου; Με το ρεσιτάλ υποκρισίας που έστησαν στην εξεταστική επιτροπή και μέσα στο κοινοβούλιο; Ή με τη διαφθορά που έχει μολύνει όλα σχεδόν τα επίπεδα της κρατικής διοίκησης; Ανήμποροι και αμήχανοι, χωρίς ίχνος εμπιστοσύνης στους κρίσιμους θεσμούς του κράτους (δικαιοσύνη, υγεία, ασφάλεια) εναποθέτουμε τις ελπίδες μας σε αφηρημένες μεταφυσικές τιμωρίες και σε απελπισμένες ευχές: είθε η δικαιοσύνη της ζωής να συντρίψει της αδικίας το κεφάλι.
Όμως, «Απ’ τα τσακάλια, δε γλιτώνεις με ευχές και παρακάλια» (Βάρναλης). Τα τσακάλια της εξουσίας, έχοντας επιβάλλει την αυτοεξαίρεσή τους από το Νόμο συνεχίζουν ακάθεκτα τις απρέπειες και τα εγκλήματά τους. Είδαμε, άλλωστε, σε τι επίπεδα αλαζονείας έφτασαν και τι ύβρεις διέπραξαν στα σκοτεινά χρόνια του κόβιντ19. Οι μνήμες είναι ακόμα ζωντανές και τα μαθήματα που πήραμε (όσοι τα πήραν) δεν πρέπει να ξεχαστούν. Νοιώσαμε στο πετσί μας την τυραννία, το ψέμα, τον κατασκευασμένο τρόμο και τον παραλογισμό. Ποιος μπορεί να ξεχάσει όλες εκείνες τις αθλιότητες, όπως όταν έπρεπε να φοράς μάσκα σε εξωτερικούς χώρους, να φοράς μάσκα σε χώρους εστίασης όταν είσαι όρθιος αλλά όχι όταν είσαι καθιστός, να στέκεσαι πάνω σε αυτοκόλλητα στο δάπεδο για να τηρήσεις την απόσταση των δυο μέτρων ή όταν έπρεπε να πάρεις άδεια από το κράτος για να βγεις από το σπίτι σου έχοντας έξι επιλογές: δουλειά, ψώνια, επίσκεψη σε γιατρό, τράπεζα, έξοδος με το κατοικίδιο, γυμναστική!
Ζοφερές όσο και γελοίες, εκείνες οι μέρες μας προϊδεάζουν για το παγκόσμιο καθεστώς που σχεδιάζουν οι νέοι τύραννοι και τα πολιτικά τους ανδρείκελα. Όσα έκαναν την τριετία 2020-2022 ήταν αδιανόητα και όσα θα επιχειρήσουν να επιβάλλουν θα είναι ακόμα πιο εξωφρενικά. Τελείως αυθαίρετα και με μοναδικό επιχείρημα την καταχρηστική επίκληση ενός και μόνο άρθρου του Συντάγματος περί «προστασίας της δημόσιας υγείας», εκτελεστική και δικαστική εξουσία κουρέλιασαν το Σύνταγμα, διέλυσαν την ατομική υγεία των πολιτών, φυλάκισαν τους ανθρώπους, ξεφτίλισαν την ιατρική επιστήμη, επέβαλλαν τους πιο γελοίους περιορισμούς, επέβαλλαν παράνομα πρόστιμα, επέβαλλαν τον εκβιαστικό και παράνομο εμβολιασμό, προκάλεσαν αναρίθμητες παρενέργειες και θανάτους (δεν θα μάθουμε ποτέ τον ακριβή αριθμό) και μετέτρεψαν μια ημιθανή δημοκρατία σε ένα πτώμα πάνω στο οποίο έστησαν χορό οι νέοι τύραννοι. Κορυφαία άρθρα του Συντάγματος, το Ευρωπαϊκό Δίκαιο, το Διεθνές Δίκαιο καθώς και οι ιεροί νόμοι για την προστασία του ανθρώπου από καταναγκαστικές ιατρικές πράξεις καταργήθηκαν εν ριπή οφθαλμού και περιφρονήθηκαν με τρόπο εξοργιστικό, απάνθρωπο και ασυγχώρητο.
Τετελεσμένα και ανεπανόρθωτα τα γεγονότα μας αναγκάζουν να θέσουμε ορισμένα αφελή, ρητορικά αλλά αναγκαία ερωτήματα.
«Πώς είναι δυνατόν μια ανομία να υπάγεται στην έννομη τάξη;» (Τζόρτζιο Αγκάμπεν, Ιταλός φιλόσοφος). Πώς είναι δυνατόν μια κατάσταση εκτάκτου ανάγκης (πραγματική ή πλασματική) να αναστέλλει το Δίκαιο και μια τέτοια αναστολή να προβλέπεται από το ίδιο το Σύνταγμα; Πώς είναι δυνατόν η διαταγή ενός και μόνο αφέντη (με Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου) να ακυρώνει θεμελιώδη δικαιώματα και ελευθερίες; Τι σόι δημοκρατία είναι αυτή που απολύτως «νόμιμα» μπορεί να μετατραπεί σε δικτατορία όποτε το θελήσει ο κυρίαρχος; Και τέλος, τι απομένει στον πολίτη να κάνει όταν – όπως ο Γιόζεφ Κ. – δεν βρίσκει δικαίωση και προστασία από εκείνους τους ανθρώπους που έχουν ορκιστεί να προστατεύουν τους πολίτες και να μεριμνούν για την τήρηση του Συντάγματος και των Νόμων;
Οι απαντήσεις δεν είναι εύκολες. Τα γεγονότα είναι αμείλικτα. Οι νεκροί δεν γυρίζουν πίσω. Οι τάφοι έκλεισαν. Ο πόνος της απώλειας δεν έχει γιατρικό. Επίορκοι εξακολουθούν να κατέχουν τους θρόνους. Φονιάδες κυβερνούν τους λαούς, ατιμώρητοι και έτοιμοι για νέες ύβρεις και για νέα εγκλήματα. Παρότι ο ήρωας του Κάφκα είναι δημιούργημα της λογοτεχνικής φαντασίας, η σιωπηλή κραυγή του «σαν το σκυλί» ακούγεται καθημερινά σε κάθε γωνιά του κόσμου. Νέες «πανδημίες» κατασκευάζονται, νέες «καταστάσεις έκτακτης ανάγκης» και νέοι πόλεμοι δρομολογούνται και νέα τρένα του θανάτου μπορεί να συγκρουστούν ανά πάσα στιγμή. Για να μην είμαστε εμείς ή τα παιδιά μας τα επόμενα θύματα, πρέπει να αφυπνιστούμε ατομικά και να δράσουμε συλλογικά. Δεν υπάρχει καιρός. Όταν η ζωή, η ελευθερία και η αξιοπρέπεια του ανθρώπου κινδυνεύουν με αφανισμό, ο καιρός για αφύπνιση και αγώνα είναι ΤΩΡΑ.
