Κλεάνθης Γρίβας
ΙΑΤΡΙΚΑ ΛΑΘΗ
Σκοτώνουν 225.000 ανθρώπους τον χρόνο στις ΗΠΑ.
Είναι η τρίτη αιτία θανάτου μετά τα καρδιακά και τους καρκίνους.
ΙΑΤΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΑ ΛΑΘΗ
Μόνο 223 από 10.000 πιστοποιητικά θανάτου δεν περιείχαν λάθη.
Στη Γερμανία κάθε χρόνο πάνω από 10.000 θάνατοι που δεν οφείλονται σε φυσικά αίτια καταγράφονται ως τέτοιοι.
Μεταξύ αυτών και τουλάχιστον 1.200 θανατηφόρα εγκλήματα.
BIG PHARMA ΚΑΙ ΙΑΤΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
Είναι η κορυφαία αιτία θανάτου στις ΗΠΑ και η μεγαλύτερη ομάδα εγκληματιών στον κόσμο.
Το ιατρικό σύστημα σκοτώνει περισσότερους ανθρώπους από κάθε άλλη ασθένεια.
Η διερεύνηση της πιο σκοτεινής πλευράς της ιατρικής βιομηχανίας κατά την τελευταία δεκαετία περίπου, δείχνει ότι στις ΗΠΑ το ιατρικό σύστημα σκοτώνει κάθε χρόνο περισσότερους ανθρώπους από οποιαδήποτε ασθένεια, με βάση τα δεδομένα του του ίδιου του ιατρικού συστήματος.
Αλλά αυτό δεν θίγεται από τα κυρίαρχα εταιρικά Μέσα Εξαπάτησης (τα οποία χρηματοδοτούνται σε μεγάλο βαθμό από τη φαρμακευτική βιομηχανία), όπως δεν θίγεται και το γεγονός ότι η φαρμακευτική βιομηχανία διαπράττει διαρκώς ποινικά αδικήματα (κακουργήματα) και απάτες.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Μέρος Α: ΙΑΤΡΙΚΑ ΛΑΘΗ
- Μερικές σημαντικές μελέτες: Σκοτώνουν 225.000 ανθρώπους κάθε χρόνο στις ΗΠΑ και προκαλούν σοβαρές βλάβες σε 2 έως 4 εκατομμύρια Αμερικανούς
- Τα ιατρικά λάθη – του καθηγητή Ιωάννη Ιωαννίδη
- ΕΛΛΑΔΑ: 6.000 θάνατοι το χρόνο από ιατρικά λάθη (Γρηγόριος Λέων)
- Ιατρογενής Νοσηρότητα: Απειλή για την υγεία (Γιάννης Τούντας)
Μέρος Β: ΙΑΤΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΑ ΛΑΘΗ
Γερμανία: Μόνο 226 βρέθηκαν σωστές από 10.000 ιατροδικαστικές εκθέσεις
Μέρος Γ: ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΗΣ ΠΑΤΡΑΣ
Τα Βοθροκάναλα μετέτρεψαν τη χώρα σε ένα απέραντο Κολοσσαίο
Μέρος Α: ΙΑΤΡΙΚΑ ΛΑΘΗ
Τα ιατρικά λάθη σκοτώνουν 225.000 ανθρώπους κάθε χρόνο στις ΗΠΑ και προκαλούν βλάβες σε 2 έως 4 εκατομμύρια Αμερικανούς
- Μερικές σημαντικές μελέτες
- 1998. Journal of American Medical Association (JAMA). Τίτλος: «Επίπτωση των παρενεργειών των φαρμάκων σε νοσοκομειακούς ασθενείς». Οι συγγραφείς, με επικεφαλής τον Τζέισον Λαζάρου, επισκόπησαν 39 προηγούμενες μελέτες για νοσηλευόμενους ασθενείς οι οποίοι πήραν φάρμακα στα νοσοκομεία ή εισήχθησαν σ’ αυτά επειδή υπέφεραν από τα φάρμακα που τους είχαν χορηγήσει γιατροί. Και διαπίστωσαν ότι:
«Κάθε χρόνο, στις ΗΠΑ, 76.000 έως 137.000 νοσηλευόμενοι ασθενείς πεθαίνουν ως άμεσο αποτέλεσμα των φαρμάκων και 2,2 εκατομμύρια νοσηλευόμενοι ασθενείς εμφανίζουν σοβαρές παρενέργειες από φάρμακα. Η μελέτη μας για τις παρενέργειες στα φάρμακα (στην οποία δεν πάρθηκε υπόψη η χορήγηση λάθος φαρμάκων) είχε στόχο να δείξει ότι υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός παρενεργειών από φάρμακα (Adverse Drug Reaction – ADR) ακόμη και όταν αυτά συνταγογραφούνται και χορηγούνται σωστά».
Διευκρίνιση: Διερευνήθηκαν μόνο οι θάνατοι ανθρώπων που πέθαναν σε νοσοκομεία. Δεν λήφθηκαν υπόψη οι άνθρωποι που έπαιρναν φάρμακα και πέθαναν εξαιτίας τους, χωρίς να γίνουν δεκτοί σε νοσοκομεία.
- 2000. Journal of the American Medical Association (JAMA). Τίτλος: «Είναι η υγεία των ΗΠΑ πραγματικά η καλύτερη στον κόσμο;». Συγγραφέας η Dr. Barbara Starfield, σεβαστή εμπειρογνώμονας της δημόσιας υγείας στη Σχολή Δημόσιας Υγείας Johns Hopkins. Η Dr. Starfield αναφέρει ότι:
«Το ιατρικό σύστημα των ΗΠΑ σκοτώνει 225.000 Αμερικανούς κάθε χρόνο: 106.000 ως αποτέλεσμα φαρμάκων εγκεκριμένων από την FDA και 119.000 ως αποτέλεσμα της κακής αντιμετώπισης και διαγνωστικών λαθών στα νοσοκομεία. Ο αριθμός αυτός σημαίνει 2,25 εκατομμύρια θανάτους σε μια δεκαετία».
- 2012. British Medical Journal (BMJ 2012: 344: e3989). Συγγραφέας Jeanne Lenzer που αναφέρεται σε έκθεση του Ινστιτούτου Πρακτικών Ασφαλούς Φαρμάκου:
«Το [Ινστιτούτο] υπολόγισε ότι το 2011 τα συνταγογραφούμενα φάρμακα συσχετίστηκαν με 2 έως 4 εκατομμύρια άτομα στις ΗΠΑ που υπέστησαν σοβαρές βλάβες και αναπηρίες συμπεριλαμβανομένων 128.000 θανάτων».
Στην έκθεση χαρακτηρίζονται οι ιατρογενείς βλάβες ως «ένας από τους πιο σημαντικούς κινδύνους για τον άνθρωπο που οφείλονται στην ανθρώπινη δραστηριότητα». Η έκθεση συντάχθηκε από εξωτερικούς ερευνητές που είχαν πρόσβαση στη βάση δεδομένων της FDA για τις «σοβαρές παρενέργειες [ιατρικών φαρμάκων]».
Σημείωση: Φυσικά, η FDA γνωρίζει αυτά τα ευρήματα, αλλά τα αποσιωπά συστηματικά. Κι αυτό αφενός γιατί είναι η ίδια η FDA που αδειοδοτεί ως «ασφαλή και αποτελεσματικά» όλα τα ιατρικά φάρμακα που συνήθως προκαλούν βλάβες και θανάτους Αμερικανών, και αφετέρου γιατί ένα μεγάλο μέρος του προϋπολογισμού της καλύπτεται από την Big Pharma, τα προϊόντα της οποίας έχει καθήκον να ελέγχει. Τουτέστιν, η Big Pharma είναι ελεγχόμενος και ελεγκτής συγχρόνως.
- 2014. «Η επιδημία της ασθένειας και του θανάτου από συνταγογραφούμενα φάρμακα».Ο συγγραφέας Donald Lightδιδάσκει στο Πανεπιστήμιο Rowan, βραβεύθηκε το 2013 με το βραβείο διακεκριμένης σταδιοδρομίας της ASA [Αμερικανική Κοινωνιολογική Ένωση]. Είναι ιδρυτικό μέλος του Κέντρου Βιοηθικής στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβανίας. Το 2013 ήταν συνεργάτης στο Edmond Safra Center for Ethics στο Χάρβαρντ. Είναι επισκέπτης καθηγητής Lokey στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ. Σε μια υποσημείωση στο εν λόγω άρθρο ο Donald Light γράφει:
«Επιδημιολογικά, νόμιμα συνταγογραφούμενα, φάρμακα είναι η τέταρτη κύρια αιτία θανάτου, που συνδέεται με εγκεφαλικά επεισόδια σε περίπου 2.460 θανάτους κάθε εβδομάδα στις ΗΠΑ. Περίπου 330.000 ασθενείς πεθαίνουν κάθε χρόνο από συνταγογραφούμενα φάρμακα στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη. Τα φάρμακα προκαλούν περίπου 6,6 εκατομμύρια νοσηλείες ετησίως (20 φορές περισσότερες νοσηλείες από τα τροχαία ατυχήματα) και περίπου 80 εκατομμύρια δευτερεύοντα ιατρικά προβλήματα ετησίως (όπως πόνους, δυσφορίες και δυσλειτουργίες που μειώνουν την παραγωγικότητα ή την ικανότητα φροντίδας για άλλους). Αν παίρνονταν υπόψη οι θάνατοι και οι παρενέργειες από τη χορήγηση υπερβολικών φαρμάκων και από σφάλματα στη χορήγηση και στη δοσολογία, αυτά τα στοιχεία θα αυξάνονταν σημαντικά».
(Έκδοση ASA, «Υποσημειώσεις», Νοέμβριος 2014)
- 2016. British Medical Journal (BMJ). Η έγκυρη ιατρική επιθεώρηση δημοσιεύει μια συνταρακτική έρευνα, με τίτλο «Ιατρικό Σφάλμα: Τρίτη αιτία θανάτου στις Ηνωμένες Πολιτείες». Σύμφωνα την έρευνα, που έγινε από ερευνητές της Ιατρικής Σχολής Johns Hopkins των ΗΠΑ:
«Οι θάνατοι που οφείλονται σε ιατρικά λάθη (λανθασμένη συνταγογράφηση, λανθασμένη διάγνωση, χειρουργικές αστοχίες κ.λπ.) υπολογίζονται σε πάνω από 250.000 (!) ετησίως μόνο στις ΗΠΑ. Αυτό σημαίνει ότι κατέχουν την τρίτη θέση μεταξύ των αιτιών θανάτου, μετά τις καρδιοπάθειες και τους καρκίνους, που σκοτώνουν κάθε χρόνο από 600.000 ανθρώπους περίπου».
[«Medical error – the third leading cause of death in the US», BMJ 2016; 353 doi: https://doi.org/10.1136/bmj.i2139 (Published 03 May 2016)
- ΙΑΤΡΙΚΑ ΛΑΘΗ – του καθηγητή Ιωάννη Ιωαννίδη
Ιωάννης Π.Α. Ιωαννίδης: Καθηγητής Παθολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Tufts της Βοστώνης, ΗΠΑ. Διευθυντής στο Εργαστήριο Υγιεινής και Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
http://users.uoi.gr/hyepilab/assets/pdfs/hygieneI/medical_error.pdf
1) Τα κύρια μηνύματα
- Η κλινική ιατρική, όταν ασκείται με σωστή επιστημονική τεκμηρίωση (evidence) και μέγιστη αποτελεσματικότητα, μπορεί να προσφέρει συγκεκριμένα, εστιακά και συνήθως περιορισμένα οφέλη.
- Σε ρεαλιστικές συνθήκες, η αποδοτικότητα της ιατρικής πράξης είναι χαμηλότερη από το ιδεατό, και ίσως συχνά η ιατρική πράξη είναι περισσότερο επιβλαβής από ό,τι χρήσιμη.
- Τα ιατρικά σφάλματα είναι πολύ συχνά.
- Η απόκρυψη ή αποσιώπηση των ιατρικών σφαλμάτων δεν εξυπηρετεί κανέναν. Τα ιατρικά σφάλματα πρέπει να συζητούνται εκτεταμένα ώστε να μπορούν να προληφθούν και να αντιμετωπιστούν στο μέλλον.
- Υπάρχουν απλές παρεμβάσεις που μπορούν να μειώσουν σημαντικά την επίπτωση ιατρικών σφαλμάτων.
2) Θάνατοι και βλάβες από ιατρικά σφάλματα
Institute of Medicine, 1999
- ΗΠΑ: 44.000 – 98.000 θάνατοι τον χρόνο και 1.000.000 σοβαρές βλάβες τον χρόνο.
- Αυστραλία: 18.000 θάνατοι τον χρόνο και πάνω από 50.000 άτομα με προκύπτουσα σοβαρή ανικανότητα τον χρόνο.
3) Παράγοντες κινδύνου για ιατρικά σφάλματα
- Έλλειψη εμπειρίας από κλινικούς ιατρούς και εκπαιδευόμενους
- Χρήση νέων επεμβάσεων και παρεμβάσεων
- Πολύ μικρή ή πολύ μεγάλη ηλικία ασθενούς
- Περίπλοκα περιστατικά με πολυσχιδή φροντίδα
- Επείγοντα περιστατικά
- Παρατεταμένη παραμονή στο νοσοκομείο
- Τα ιατρικά λάθη μπορούν να συμβούν παντού, από όλους και σε όλους
4) Σφάλματα σε νοσοκομεία οξέων περιστατικών – Harvard study
New England Journal of Medicine 1991;324:370-6
- 51 νοσοκομεία της Νέας Υόρκης με 30.121 εισαγωγές.
- Βλάβες που παρέτειναν την εισαγωγή στο νοσοκομείο ή οδήγησαν σε παρατεταμένη ανικανότητα του ασθενούς προέκυψαν σε 3,7% των εισαγωγών.
- 69% των βλαβών προκληθήκανε από ιατρικά σφάλματα.
- Τα δεδομένα αυτά μάλλον υποεκτιμούν το μέγεθος του προβλήματος (δεν έχουν καταμετρηθεί τα «σφάλματα στο παραλίγο» («near-miss errors») όπου ο ασθενής γλίτωσε από καλή τύχη ή ισχυρή κράση.
5) Σφάλματα σε νοσοκομεία οξέων περιστατικών – Australian study
Med J Aust 1995;163:458-71 (περιοδικό της Australian Medical Association)
- 28 νοσοκομεία στην Αυστραλία με 14.179 εισαγωγές το 1995.
- Μείζονα ανεπιθύμητα συμβάματα κατεγράφησαν στο 16,6% των εισαγωγών, προέκυψε μόνιμη ανικανότητα στο 13,7% και θάνατος στο 4,9%.
- Πάνω από το 50% των ανεπιθύμητων συμβαμάτων μπορούσαν να έχουν προληφθεί.
6) Κλινικές (παρά τη κλίνη) παρατηρήσεις
- Σε ένα πανεπιστημιακό νοσοκομείο στο Ισραήλ (MICU/SICU) οι κλινικοί ιατροί έκαναν 1,7 σοβαρά σφάλματα ανά ασθενή κάθε ημέρα.
Care Med 1995;23:294-300.
- Σε χειρουργικές μονάδες ενός πανεπιστημιακού νοσοκομείου στο Chicago, οι παρατηρητές υποστήριξαν ότι το 45,8% των ασθενών είχε κάποιο ανεπιθύμητo συμβάν. Το 18% των ασθενών είχαν κάποιο σοβαρό ανεπιθύμητο συμβάν.
Lancet 1997;349:309-13
7) Αναζήτηση από τους φακέλους ή επιθετική καταγραφή περιστατικών;
- Οι ιατρικοί φάκελοι των ασθενών μπορεί να αποσιωπούν τα περισσότερα σφάλματα, ειδικά όσα έχουν σχέση με φάρμακα.
- Η μελέτη Harvard study βρήκε ένα ποσοστό 0,7% για την επίπτωση σοβαρών σφαλμάτων στη χορήγηση φαρμάκων. Αλλά, με βάση την ανάλυση των ιατρικών φακέλων, μια σχολαστική καταγραφή περιστατικών ανέβασε αυτό το ποσοστό στο 7,3%.
(JAMA 1995;274:29-34 – Journal of American Medical Association)
- Υπολογίζεται ότι το κόστος των ανεπιθύμητων συμβαμάτων από φάρμακα ανέρχεται σε 4 εκατομμύρια δολάρια τον χρόνο για ένα νοσοκομείο 500 κλινών. (JAMA 1997;277:307-11)
8) Ιατρογενείς νόσοι σε ασθενείς που έρχονται στο νοσοκομείο από το σπίτι
- Σε πολλές μελέτες, η ιατρογενής νόσος ευθύνεται για το 5%-36% των εισαγωγών σε ιατρικές υπηρεσίες και για 1 από τις 8 εισαγωγές στις μονάδες εντατικής.
New England Journal of Medicine – NEJM 1981;304:638-42
Arch Intern Med 1986;146:1931-4
Arch Intern Med 1999;159:71-78
9) Κόστος των προβλημάτων που προκύπτουν από φαρμακοθεραπείες
- Υπολογίζεται πως προβλήματα που προκύπτουν από τη χρήση φαρμακοθεραπειών (όχι αναγκαστικά εσφαλμένη χρήση) προκαλούν κάθε χρόνο στις ΗΠΑ:
– 200.000 επιπρόσθετους θανάτους,
– 116 εκατομμύρια επιπλέον επισκέψεις σε ιατρούς,
– 76 εκατομμύρια επιπρόσθετες συνταγογραφήσεις,
– 8 εκατομμύρια επιπρόσθετες εισαγωγές,
– 76,6 δισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο επιπρόσθετο κόστος
Am J Health Syst Phram 1997;54:554-8
10) Ειδικευόμενοι γιατροί
- Το 45% των ειδικευόμενων στην Παθολογία παραδέχτηκε ότι έχει κάνει τουλάχιστον ένα πολύ σοβαρό ιατρικό σφάλμα.
- Στο 31% το σφάλμα οδήγησε στον θάνατο του ασθενούς.
- Το πιο προβληματικό είναι το άλλο 55% που είναι σχεδόν βέβαιο ότι έκανε αντίστοιχα σφάλματα αλλά δεν έχει καν το θάρρος να το παραδεχτεί.
JAMA 1991;265:2089-94
- Περισσότερα σφάλματα γίνονται όταν νέοι ιατροί ξεκινούν να υπηρετούν σε μια καινούργια για αυτούς ιατρική υπηρεσία.
Eur J Pediatr 1998;157:769-774
11) Άρνηση του αλάθητου και της επίδρασης της κόπωσης
- Μια δημοσκόπηση 1.033 επαγγελματιών υγείας σε χειρουργεία και μονάδες εντατικής παρακολούθησης και 30.000 πιλότων αεροπλάνωνέδειξε ότι οι πιλότοι ήταν πολύ λιγότερο πιθανό να αρνηθούν το ότι η κόπωση επιδρά πάνω στην απόδοσή τους (26% των πιλότων, έναντι 70% των χειρουργών).
BMJ 2000;320:745-9
12) Προσεγγίσεις στα ανθρώπινα σφάλματα – Α
- Ατομική προσέγγιση (person approach): Τα σφάλματα αποκτούν ηθική χροιά και ευθύνη – υπάρχουν συγκεκριμένοι ένοχοι που πρέπει να κατηγορηθούν και να τιμωρηθούν (ακόμα και δημόσια).
- Κλασικό παράδειγμα: Ο ανίκανος και ανασφαλής καθηγητής που κατά καιρούς μαζεύει τους γιατρούς στην κλινική του για να βρίσει τους άλλους για τα «απίστευτα» σφάλματα που κάνουν.
13) Προσεγγίσεις στα ανθρώπινα σφάλματα – Β
- Προσέγγιση του συστήματος (systems approach): Τα σφάλματα προκύπτουν από αλληλένδετες, αλληλοκαλυπτόμενες ελλείψεις στους αμυντικούς μηχανισμούς του όλου συστήματος (Swiss cheese model). [Πρέπει] να δίνεται έμφαση στο να καταγράφονται και να δηλώνονται με παρρησία τα «παραλίγο» σφάλματα (near-miss situations) που μπορούν να αποκαλύψουν τα ευάλωτα σημεία του όλου συστήματος που μπορεί να οδηγήσουν σε νέα σφάλματα στο μέλλον.
- Κλασικό παράδειγμα: Η σοβαρή και νηφάλια ομαδική δουλειά για την αντικειμενική εκτίμηση και βελτίωση της συλλογικής προσπάθειας.
14) Αποτυχία ή επιτυχία
- Έμφαση και επιβράβευση στις επιτυχίες κατά των σφαλμάτων – και όχι κατακραυγή στις αποτυχίες.
- Η κλινική ομάδα πρέπει να έχει υψηλό ηθικό και, παράλληλα, ανοιχτό, επιστημονικά αυτοκριτικό πνεύμα.
- Παραδείγματα μπορούν να ληφθούν από οργανισμούς «υψηλής πιστότητας» (high reliability organizations), όπως πυρηνικά αεροπλανοφόρα, συστήματα ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας, πυρηνικές εγκαταστάσεις.
15) Motto
- «Συλλογική προ-ενασχόληση με την πιθανότητα αποτυχίας»
- «Η αξιοπιστία είναι ένα δυναμικό μη συμβάν»
16) Ασφάλεια
- Η λήψη αποφάσεων στην κλινική φροντίδα απαιτεί καλή γνώση τόσο της αποτελεσματικότητας όσο και της ασφάλειας κάθε ιατρικής παρέμβασης.
- Η αποδοτικότητα πρέπει να ζυγίζεται κάθε φορά έναντι της πιθανότητας πρόκλησης βλάβης.
- Δυστυχώς, υπάρχουν ισχυρές αποδείξεις ότι η ασφάλεια αγνοείται συνήθως στην ιατρική βιβλιογραφία, ακόμα και όταν πρόκειται για τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές.
Contopoulos-Ioannidis and Ioannidis. Lancet 1998
Ioannidis and Lau. JAMA 2001
17) Οι ΤΚΔ για παρεμβάσεις που μπορούν να περιορίσουν τα ιατρικά λάθη
- Μέχρι σήμερα έχουν γίνει μόνο 13 Τυχαιοποιημένες Κλινικές Δοκιμές (ΤΚΔ).
- Το μέγεθος δείγματος ανά μελέτη ποικίλλει από 107 έως 4.220 (μέγιστος αριθμός ευκαιριών για σφάλμα – opportunities for error) ν=10888).
- Οι παρεμβάσεις εξετάζουν ως κλινικές εκβάσεις τηλανθασμένη διάγνωση (π.χ. να μη διαγνώσει κάποιος ένα κάταγμα), τη λανθασμένη αντιμετώπιση (π.χ. να μη διαγνώσει κάποιος οξεία σκωληκοειδίτιδα), και τηλανθασμένη συνταγογράφηση ή τη λανθασμένη χορήγηση φαρμάκων.
Ioannidis and Lau. Journal of General Internal Medicine 2001
18) Συχνότητα ιατρικών σφαλμάτων – παρεμβάσεις για την καταπολέμησή τους
- Με δύο εξαιρέσεις, όλες οι μελέτες έδειξαν ότι στην ομάδα ελέγχου το ποσοστό των εσφαλμένων ιατρικών πράξεων ήταν πολύ υψηλό (10%-63% του συνόλου των ιατρικών πράξεων).
- Οι περισσότερες τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές έδειξαν πως σχετικά απλές παρεμβάσεις μπορούν να πετύχουν θεαματική μείωση του ποσοστού σφαλμάτων.
Ioannidis and Lau, JGIM 2001
19) Τεκμηριωμένα αποτελεσματικές παρεμβάσεις
- Χρήση δομημένων πρωτοκόλλων και αλγορίθμων
- Αυτόματες υπενθυμίσεις (reminders)
- Εφαρμογή μορφών συστηματοποιημένης ομαδικής εργασίας
- Προγράμματα που διασφαλίζουν τη συνταγογράφηση και τον έλεγχό της.
- Προγράμματα χορήγησης φαρμάκων
- Χρήση υπολογιστών στη δρομολόγηση των εντολών
20) Κύρια μηνύματα
- Η κλινική ιατρική, όταν ασκείται με σωστή επιστημονική τεκμηρίωση (evidence) και μέγιστη αποτελεσματικότητα, μπορεί να προσφέρει συγκεκριμένα, εστιακά και συνήθως περιορισμένα οφέλη.
- Σε πραγματικές συνθήκες, η απόδοση της ιατρικής πράξης είναι χαμηλότερη από το ιδεατό, και συχνά η ιατρική πράξη είναι περισσότερο επιβλαβής από ό,τι χρήσιμη.
- Τα ιατρικά σφάλματα είναι πολύ συχνά.
- Η απόκρυψη ή αποσιώπηση των ιατρικών σφαλμάτων δεν εξυπηρετεί κανέναν. Τα ιατρικά σφάλματα πρέπει να συζητιούνται εκτεταμένα ώστε να μπορούν να προληφθούν και να αντιμετωπιστούν στο μέλλον.
- Υπάρχουν απλές παρεμβάσεις που μπορούν να μειώσουν σημαντικά την επίπτωση ιατρικών σφαλμάτων.
http://users.uoi.gr/hyepilab/assets/pdfs/hygieneI/medical_error.pdf
- Ιατρικά λάθη στην ΕΛΛΑΔΑ
6.000 θάνατοι τον χρόνο από ιατρικά λάθη
Γρηγόριος Λέων, ιδιώτης ιατροδικαστής
18 Οκτωβρίου 2010
Ζητήματα ιατρικών σφαλμάτων απασχολούν όλο και πιο συχνά πλέον τους ίδιους τους ιατρούς, τα νοσοκομεία (δημόσια ή ιδιωτικά), τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, αλλά και την κοινή γνώμη. Έγκυρα έντυπα, όπως το «British Medical Journal», εκτιμούν ότι τα ιατρικά λάθη στη Βρετανία σκοτώνουν 30.000 πολίτες κάθε χρόνο, ενώ την ίδια στιγμή στις Ηνωμένες Πολιτείες τα σφάλματα των γιατρών αποτελούν την τρίτη αιτία θανάτου. Στην Ελλάδα, αν και δεν υπάρχουν επίσημα στατιστικά στοιχεία, κάποιες εκτιμήσεις μιλούν ακόμα και για 6.000 θανάτους ετησίως που οφείλονται σε πιθανά ιατρικά λάθη.
Από το 2005, με την ψήφιση από το Ελληνικό Κοινοβούλιο του νέου «Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας» (3418/2005), έπαψε πλέον και επίσημα να ισχύει η πατερναλιστική θεώρηση της Ιατρικής. Αυτό σημαίνει ότι ο ιατρός δεν είναι πλέον ο άνθρωπος που αποφασίζει ό,τι θεωρεί ο ίδιος καλό για την υγεία του ασθενούς του. Αντίθετα, ο ιατρός σήμερα πρέπει να ενημερώνει πλήρως τον ασθενή του, σε όλα τα στάδια της ιατρικής πράξης αλλά και να πράττει οποιαδήποτε ιατρική παρέμβαση, μόνο κατόπιν της συναίνεσης του ίδιου του ασθενούς.
Τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, οι υποθέσεις ιατρικών σφαλμάτων που φτάνουν στα ποινικά ή πολιτικά δικαστήρια αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο. Αύξουσα είναι και η παρουσίαση αντίστοιχων περιπτώσεων από τα ΜΜΕ. Σημαντικό είναι όμως να κατατεθούν δύο διαπιστώσεις:
Πρώτον, υπάρχει πράγματι ένα σύστημα υγείας που δυσλειτουργεί και μερικοί ιατροί μπορεί να κάνουν λάθη, αλλά δεν μπορεί να διασύρεται όλος ο ιατρικός κόσμος για τυχόν αμέλειες ή λάθη μερικών, και δεν μπορεί να διασύρεται οποιοσδήποτε ιατρός ως «χασάπης» ή «εγκληματίας» χωρίς να αποδειχθεί πρώτα η ευθύνη που του αποδίδεται. Ακόμα όμως και όταν αποδίδεται ευθύνη σε έναν ιατρό για μια συγκεκριμένη πράξη, δεν είναι δυνατόν αυτή να γενικεύεται και, τελικά, να οδηγεί τον ιατρό στην επαγγελματική απαξίωση ή και στην καταστροφή.
Δεύτερον, είναι αλήθεια ότι το πραγματικό θύμα ενός ιατρικού λάθους πρέπει να αποζημιώνεται, όχι μόνο για μια πιθανή αποκατάσταση της ιατρογενούς βλάβης, αλλά και για τις συνέπειες που αυτή έχει στην επαγγελματική και προσωπική ζωή τόσο του ιδίου του θύματος όσο και της οικογένειάς του. Σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να γίνει για δεύτερη φορά θύμα πιθανών συγκαλύψεων, σηκώνοντας μόνο του το βάρος της όποιας αποκατάστασης.
Είναι βέβαιο ότι και στο ζήτημα των ιατρικών λαθών η ελληνική κοινωνία θα προσαρμοστεί στα δυτικά πρότυπα. Συνεπώς, οι μηνύσεις και οι αγωγές έναντι ιατρών θα πληθύνουν. Είναι χρέος όλων των εμπλεκόμενων φορέων σε κάθε περίπτωση να ακολουθούν μια εκλογικευμένη διαδικασία αναζήτησης της αλήθειας, έτσι ώστε ο θύτης να χρεώνεται τη συγκεκριμένη πράξη και το θύμα να αποζημιώνεται την πραγματική του ζημία. Εάν, αντίθετα, οδηγηθούμε σε μια λογική πολεμικής αντιπαράθεσης, οι παράπλευρες απώλειες θα είναι περισσότερες από τα πρόσκαιρα οφέλη.
ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΛΕΩΝ: Ιδιώτης ιατροδικαστής. Υπήρξε υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος του Δήμου Αθηναίων (με τον συνδυασμό «Αθήνα ψηλά» του Κώστα Μπακογιάννη) και, σύμφωνα με δημοσιεύματα του Τύπου, επιδιώκει θέση στο ψηφοδέλτιο της ΝΔ.
- Ιατρογενής Νοσηρότητα: Απειλή για την Υγεία
Τούντας Γιάννης, καθηγητής Κοινωνικής Ιατρικής Παν/μίου Αθηνών
4 Μαρτίου 2008
H αποτίμηση των πραγματικών διαστάσεων της συμβολής της Ιατρικής στην ανθρώπινη υγεία περιλαμβάνει, εκτός από τη θετική της συνεισφορά, και τις αρνητικές της επιπτώσεις ή παρενέργειες. Από την εποχή του Ιπποκράτη είχαν επισημανθεί οι βλάβες που μπορεί να προκαλέσει η αλόγιστη ιατρική πρακτική.
Το «ωφελείν, μη βλάπτειν» υπήρξε και παραμένει μια από τις πιο σημαντικές ιπποκράτειες παρακαταθήκες. Το Ρωμαϊκό Δίκαιο, μάλιστα, προέβλεπε σειρά ποινών για τους υπεύθυνους (Damnum injuria datum per medicum).
[…] Σήμερα είναι πλέον γνωστό ότι καμία θεραπευτική παρέμβαση, χειρουργική ή φαρμακευτική, καθώς και η συντριπτική πλειοψηφία των διαγνωστικών / εργαστηριακών εξετάσεων, δεν είναι άμοιρη κινδύνων.
[…] Η ιατρογενής νοσηρότητα μπορεί να οφείλεται άλλοτε σε ιατρική αμέλεια ή ανικανότητα, και άλλοτε σε γνωστές ή άγνωστες παρενέργειες. Άλλωστε, μελέτη το 1992 στη Βρετανία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι μόνο το 15% των ιατρικών αποφάσεων στηρίζεται σε επιστημονικά τεκμηριωμένα στοιχεία για την αποτελεσματικότητά τους.
[…] Σύμφωνα με τον ριζοσπάστη Αμερικανό διανοητή Ιβάν Ίλιτς, η ιατρογένεση της αρρώστιας οφείλεται στην υπερβιομηχάνιση και αποτελεί, μετά την κακή διατροφή, τον κύριο κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία. Ο Ίλιτς ταξινομεί την ιατρογένεση σε τρεις κατηγορίες: Στην κλινική ιατρογένεση, η οποία αφορά τις αρνητικές παρενέργειες των ιατρικών πράξεων (λάθη, τοξικότητα φαρμάκων κ.ά.), στην κοινωνική ιατρογένεση, η οποία οφείλεται στη συμβολή της ιατρικής στη διαιώνιση της βιομηχανικής κοινωνίας, που είναι η κύρια υπεύθυνη για τη γέννηση της αρρώστιας, και στην πολιτισμική ιατρογένεση, η οποία αλλοτριώνει το άτομο, καθιστώντας το παθητικό αποδέκτη ιατρικών θεσφάτων.
Η πολιτισμική ιατρογένεση αναιρεί την αυτονομία του ατόμου και τη δυνατότητα αυτοπροσδιορισμού του και ιατρικοποιεί βασικά ανθρώπινα βιώματα, όπως είναι η γέννηση, ο πόνος, ο θάνατος. Ο μόνος δε τρόπος για να προφυλαχθεί ο σύγχρονος άνθρωπος από την απειλή αυτή είναι με το να απομακρυνθεί από το θεσμικό ιατρικό περιβάλλον, δημιουργώντας έναν φυσικό και κοινωνικό χώρο που θα επιτρέπει την ανάπτυξη της αυτόνομης και υπεύθυνης ανθρώπινης προσωπικότητας.
Αν και η προβληματική αυτή έχει κατηγορηθεί ως ακραία και ουτοπική, γεγονός είναι ότι οι ιατρογενείς κίνδυνοι αποτελούν σημαντική απειλή για την υγεία.
Οι ιατρογενείς κίνδυνοι μπορεί να αφορούν τους αρρώστους, τους γιατρούς και τους άλλους επαγγελματίες υγείας, καθώς και τον γενικό πληθυσμό. Οι κίνδυνοι για τους αρρώστους περιλαμβάνουν τις χειρουργικές επιπλοκές, τις ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις, τα λάθη και τις παρενέργειες των διαγνωστικών εξετάσεων, τη φαρμακευτική τοξικότητα.
[…] Πρόσφατες έρευνες στη Βρετανία έδειξαν ότι 30.000 ασθενείς πεθαίνουν κάθε χρόνο από ιατρικά λάθη και άλλοι 20.000 από νοσοκομειακές λοιμώξεις.
Πρώτα απ’ όλα, οι περισσότερες εγχειρήσεις απαιτούν τη χρήση αναισθησίας, η οποία ορισμένες φορές είναι πιο επικίνδυνη από την ίδια την εγχείρηση.
[…] Σε ό,τι αφορά τις ίδιες τις χειρουργικές επεμβάσεις, έρευνα του Αμερικανικού Κογκρέσου αποκάλυψε ότι στις ΗΠΑ το 1974 έγιναν 2.400.000 άσκοπες εγχειρήσεις που προκάλεσαν τον θάνατο 4.900 ατόμων, ενώ το 1985 στη Βρετανία διαπιστώθηκε ότι ο κίνδυνος θανάτου κατά τη διάρκεια χειρουργικών επεμβάσεων ήταν περίπου 1,6% (1:60).
[…] Σε μια εμπιστευτική έρευνα που έγινε στη Βρετανία για τους θανάτους που συμβαίνουν πριν περάσει ένας μήνας από την εγχείρηση, διαπιστώθηκε ότι το 22% των μετεγχειρητικών θανάτων θα μπορούσε να αποφευχθεί. Στους μετεγχειρητικούς κινδύνους, και γενικότερα στους ενδονοσοκομειακούς κινδύνους, περιλαμβάνονται και οι νοσοκομειακές λοιμώξεις. Οι νοσοκομειακές λοιμώξεις αποτελούν σημαντική αιτία νοσηρότητας και θνησιμότητας.
Στις ΗΠΑ, στις αρχές της δεκαετίας του 1990, περισσότερα από 2 εκατ. άτομα υπήρξαν θύματα ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων, με αποτέλεσμα να απαιτηθούν 6 εκατομμύρια επιπλέον μέρες νοσηλείας. Έχει υπολογιστεί για τη χώρα αυτή ότι το 5,7% των νοσηλευομένων αναπτύσσει ενδονοσοκομειακή λοίμωξη και ότι το 1% των ασθενών αυτών πεθαίνει εξαιτίας της λοίμωξης.
Το ποσοστό αυτό είναι μεγαλύτερο σε χώρες όπως η Ελλάδα, όπου οι συνθήκες νοσοκομειακής υγιεινής είναι πιο υποβαθμισμένες.
Ο κίνδυνος, βέβαια, εξαρτάται από το είδος των λοιμώξεων που επικρατούν σε κάθε νοσοκομείο, καθώς και από τις ιατρικές πράξεις που θα πραγματοποιηθούν. Όμως, σε κάθε περίπτωση ο νοσηλευόμενος ασθενής διατρέχει κίνδυνο, επειδή η ίδια η νόσηση τον καθιστά πιο ευάλωτο, επειδή πολλοί ασθενείς βρίσκονται σε ανοσοκαταστολή, και επειδή πολλά ενδονοσοκομειακά μικρόβια έχουν αναπτύξει μεγαλύτερη αντοχή στα αντιβιοτικά.
Στη δεκαετία του 1990 είχε εκτιμηθεί ότι το 1/5 των ασθενών που νοσηλεύτηκαν σε νοσοκομείο των ΗΠΑ υπέστη ιατρογενή βλάβη. Τα μισά επεισόδια αφορούσαν φαρμακευτικές παρενέργειες, ενώ το 10% επιπλοκές διαγνωστικών εξετάσεων.
Οι διαγνωστικές εξετάσεις, εκτός από κινδύνους, παρουσιάζουν συχνά και διαγνωστικά λάθη, που μπορεί να έχουν σοβαρές επιπτώσεις.
Σε πανεπιστημιακό νοσοκομείο της Αγγλίας μεταθανάτιες βιοψίες σε περιπτώσεις όπου είχε διαγνωστεί ως αιτία θανάτου η καρδιακή ανεπάρκεια διαπίστωσαν ότι η διάγνωση ήταν λάθος σε πάνω από το 50% των περιπτώσεων [!!!].
Σε άλλη μελέτη, το 1/4 των βιοχημικών εξετάσεων των ασθενών παρουσίαζε διαφορές ανάμεσα σε δύο διαφορετικά εργαστήρια, ενώ σε 83 περιπτώσεις όπου υπήρχε κλινική και εργασιακή ένδειξη για εγχείρηση κοιλίας, οι 22 αποδείχθηκαν άσκοπες με βάση τα παθολογοανατομικά ευρήματα.
Όλες σχεδόν οι διαγνωστικές εξετάσεις παρουσιάζουν ένα ποσοστό ψευδώς θετικών αποτελεσμάτων (λαθεμένη παθολογική ένδειξη) και ένα ποσοστό ψευδώς αρνητικών αποτελεσμάτων (λαθεμένη φυσιολογική ένδειξη). Στην πρώτη περίπτωση, ελλοχεύει ο κίνδυνος θεραπευτικής παρέμβασης σε υγιές άτομο. Στη δεύτερη περίπτωση, ο κίνδυνος είναι συχνά μεγαλύτερος, γιατί δεν αναγνωρίζεται η ύπαρξη προβλήματος. Οι δύο αυτές περιπτώσεις συχνά επιβάλλουν την επανάληψη των εξετάσεων ή τον εμπλουτισμό τους, κάτι που αυξάνει όχι μόνο τα έξοδα, αλλά και τους ιατρογενείς κινδύνους.
[…] Ακόμα και στις κλινικές της κορυφαίας ιατρικής σχολής του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, πρόσφατη έρευνα διαπίστωσε ότι ιατρογενείς παρενέργειες παρατηρούνται στο 3,7% των νοσοκομειακών εισαγωγών και ότι το 27,6% των παρενεργειών αυτών οφείλονταν σε ιατρική αμέλεια.
Αν και το 70,5% των περιπτώσεων αφορούσε διαταραχές που η διάρκειά τους δεν ξεπερνούσε τους έξι μήνες, το 2,6% ευθυνόταν για μόνιμες βλάβες και το 13,6% προκάλεσε τον θάνατο των νοσηλευομένων. Από την ίδια έρευνα εκτιμήθηκε ότι στα υπόλοιπα νοσοκομεία της περιοχής τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν σαφώς μεγαλύτερα.
Μέρος Β: ΙΑΤΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΑ «ΛΑΘΗ»
- Ιατροδικαστικά λάθη και επιπόλαιες νεκροψίες στη Γερμανία.
- Στη χώρα υπάρχουν μόλις 200 καταρτισμένοι ιατροδικαστές και γιατροί
- Από 10.000 πιστοποιητικά θανάτου, μόνο τα 223 δεν περιείχαν λάθη
- Κάθε χρόνο πάνω από 10.000 θάνατοι που δεν οφείλονται σε φυσικά αίτια καταγράφονται ως τέτοιοι.
- Μεταξύ αυτών και τουλάχιστον 1.200 θανατηφόρα εγκλήματα.
Prof. Dr. med. Marcel Verhoff,
University Hospital Frankfurt · Legal Medicine
Deutsche Welle Griechische Redaktion
DW – 7 Δεκ. 2017
Το Ινστιτούτο Ιατροδικαστικής του Πανεπιστημίου του Ρόστοκ (Institute of Forensic Medicine, Rostock University) επανεξέτασε 10.000 πιστοποιητικά θανάτου από την πόλη και την ευρύτερη περιοχή που συντάχθηκαν τα τελευταία τρία χρόνια. Όπως διαπιστώθηκε, μόνο 223 από τα 10.000 πιστοποιητικά θανάτου δεν περιείχαν λάθη (!!!). Στα πιστοποιητικά που εξετάστηκαν εντοπίστηκαν πάνω από 3.000 σοβαρά λάθη και περισσότερα από 35.000 λάθη δευτερεύουσας σημασίας.
Έρευνα του Ιατροδικαστικού Ινστιτούτου του Μίνστερ στη δεκαετία του 1990 είχε εκτιμήσει ότι κάθε χρόνο δεν καταγράφονται πάνω από 10.000 θάνατοι οι οποίοι δεν έχουν επέλθει από φυσικά αίτια, μεταξύ αυτών τουλάχιστον 1.200 θανατηφόρα εγκλήματα.
Ιατροδικαστές κάνουν λόγο για φευγαλέα εξέταση των σορών, λάθη και παραλείψεις στα πιστοποιητικά θανάτου. Όπως λένε, πιθανά εγκλήματα και ιατρικά λάθη μένουν, έτσι, στο σκοτάδι.
Ο καθηγητής Ιατροδικαστικής Marcel Verhoff επισημαίνει πλήθος λαθών και παραλείψεων στις νεκροψίες στη Γερμανία.
Ο καθηγητής Ιατροδικαστικής Marcel Verhoff, διευθυντής του Ινστιτούτου Ιατροδικαστικής του Πανεπιστημίου Γκαίτε της Φρανκφούρτης, έμεινε έκπληκτος όταν -αφαιρώντας το έμπλαστρο από το στήθος ενός νεκρού- διαπίστωσε την ύπαρξη ενός τραύματος από αιχμηρό αντικείμενο. Στο πιστοποιητικό θανάτου είχε σημειωθεί ότι «ο θάνατος προήλθε από φυσικά αίτια». Ο Marcel Verhoff παραδέχεται, βεβαίως, ότι η συγκεκριμένη περίπτωση ήταν «ιδιαίτερα ακραία». Ωστόσο, η λανθασμένη συμπλήρωση των πιστοποιητικών θανάτου και οι επιφανειακές νεκροψίες είναι μάλλον κανόνας παρά εξαίρεση στη Γερμανία.
Από το Ινστιτούτο Ιατροδικαστικής του Πανεπιστημίου του Ρόστοκ (Institute of Forensic Medicine, Rostock University) επανεξετάστηκαν 10.000 πιστοποιητικά θανάτου από την πόλη και την ευρύτερη περιοχή που συντάχθηκαν τα τελευταία τρία χρόνια, και διαπιστώθηκε ότι μόλις 223 απ’ αυτά δεν περιείχαν λάθη (!!!).
Στα πιστοποιητικά που εξετάστηκαν εντοπίστηκαν πάνω από 3.000 σοβαρά λάθη και περισσότερα από 35.000 λάθη δευτερεύουσας σημασίας. Σε 44 περιπτώσεις πιστοποιήθηκε λανθασμένα θάνατος από φυσικά αίτια. «Στο ξεκίνημα της έρευνας, δεν περιμέναμε στο τέτοιας έκτασης λάθη», ομολόγησε ο ιατροδικαστής Φραντ Τσακ κατά την παρουσίαση των συμπερασμάτων τον προηγούμενο Σεπτέμβριο.
Το γεγονός ότι οι νεκροψίες στη Γερμανία είναι ελλιπείς δεν είναι ιδιαίτερα καινούργια διαπίστωση. Ήδη τη δεκαετία του 1990 έρευνα του Ιατροδικαστικού Ινστιτούτου του Μίνστερ είχε εκτιμήσει ότι κάθε χρόνο δεν καταγράφονται πάνω από 10.000 θάνατοι που δεν οφείλονται σε φυσικά αίτια, μεταξύ αυτών τουλάχιστον 1.200 θανατηφόρα εγκλήματα. Ο Σύνδεσμος Γερμανών Εγκληματολόγων της γερμανικής αστυνομίας ζητά εδώ και χρόνια τη θέσπιση νεκροψίας από εξειδικευμένους γιατρούς. Μέχρι σήμερα έχουν γίνει ελάχιστα.
Η Κάτω Σαξονία θέσπισε αυστηρότερες διατάξεις σε ό,τι αφορά την ταφή των σορών με αφορμή τη σκανδαλώδη υπόθεση του πρώην νοσηλευτή Νιλς Χέγκελ, που προκάλεσε τον θάνατο 106 ασθενών (όπως έχει διαπιστωθεί μέχρι σήμερα) σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας όπου εργαζόταν μεταξύ 2003 και 2005. Αρχικά, καταδικάστηκε σε ισόβια για τον θάνατο 5 ασθενών (από δικαστήριο της Κάτω Σαξονίας στις 26 Φεβρουαρίου 2015). Ωστόσο, έπειτα από τοξικολογικές εξετάσεις που διενεργήθηκαν αργότερα, διαπιστώθηκε η πραγματική διάσταση της εγκληματικής του δράσης. Από τον προηγούμενο Αύγουστο στη Βρέμη κάθε νεκρός εξετάζεται πλέον από εξειδικευμένους σε νεκροψίες γιατρούς.
Στα μεγάλα γερμανικά κρατίδια, όπως αυτό της Έσσης, «δεν εφαρμόζεται ένα μοντέλο αντίστοιχο του μικρού κρατιδίου της Βρέμης», εκτιμά ο καθηγητής Ιατροδικαστικής Marcel Verhoff, εξηγώντας ότι σε όλη τη Γερμανία υπάρχουν μόλις 200 επαρκώς καταρτισμένοι για τον συγκεκριμένο σκοπό ιατροδικαστές και γιατροί, και εκτιμά ότι δεν υπάρχουν αρκετοί ενδιαφερόμενοι να εξειδικευθούν στον συγκεκριμένο τομέα και ως εκ τούτου και στο μέλλον οι νεκροψίες θα πρέπει να διενεργούνται από όλους τους γιατρούς.
Οι επιλογές στα γερμανικά πιστοποιητικά θανάτου είναι τρεις: «φυσικός θάνατος», «μη φυσικός θάνατος» και «θάνατος από αδιευκρίνιστα αίτια». Αν ένας γιατρός δηλώσει θάνατο από μη φυσικά ή αδιευκρίνιστα αίτια, τότε αναγκαστικά πρέπει να ενημερώσει την αστυνομία. Όπως επισημαίνει ο καθηγητής Marcel Verhoff, η διεύθυνση ενός θεραπευτηρίου δεν χαίρεται όταν κάποιος γιατρός συνηθίζει να ειδοποιεί την αστυνομία στις περιπτώσεις που δεν μπορεί να διαπιστώσει μια σαφή αιτία θανάτου.
Πάντως, οι δυνατότητες της νεκροψίας είναι περιορισμένες. Η εξέταση της σορού γίνεται εξωτερικά. «Όμως μπορεί κανείς να διαπιστώσει πολλά πράγματα αν κοιτάξει με προσοχή. Περισσότερα συμπεράσματα μπορούν να βγουν με τη βοήθεια της νεκροτομής, κατά την οποία γίνεται διάνοιξη του νεκρού σώματος», εκτιμά ο Marcel Verhoff.
Ο καθηγητής Marcel Verhoff τάσσεται υπέρ των υποχρεωτικών και επαναλαμβανόμενων εκπαιδευτικών προγραμμάτων για όλους τους γιατρούς που διενεργούν νεκροψίες, ενώ θεωρεί ότι θα πρέπει να γίνονται περισσότερες νεκροτομές βάσει μιας λίστας με «αυστηρότατα κριτήρια».
Μέρος Γ: ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΗΣ ΠΑΤΡΑΣ
Τα Βοθροκάναλα μετέτρεψαν τη χώρα σε ένα απέραντο Κολοσσαίο
Έχοντας ασκήσει την Ιατρική επί 43 συνεχή χρόνια (ως ιδιώτης γιατρός, που σημαίνει ότι δεν επιβάρυνα καθόλου τον Έλληνα φορολογούμενο), έχω την εμπειρία ενός πλήθους «σημείων και τεράτων» που δικαιώνουν τη λαϊκή θυμοσοφία σύμφωνα με την οποία «τα λάθη του ιατρικού και του νοσηλευτικού προσωπικού είθισται να καλύπτονται από το χώμα».
Σε σχέση με την υπόθεση της Πάτρας, αποτιμώντας μόνο κάποια εμφανή συμπεριφορικά χαρακτηριστικά της μητέρας, θα διακινδύνευα να τη χαρακτηρίσω «συνοικιακή ομορφιά» με όσα (αρνητικά, συνήθως) συνεπάγεται αυτός ο χαρακτηρισμός από άποψη κουλτούρας, καλλιέργειας, γνώσης και συμπεριφοράς, αλλά ΔΕΝ ΕΧΩ ΠΕΙΣΘΕΙ ΑΚΟΜΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΟΧΗ ΤΗΣ στον θάνατο της μικρής Τζωρτζίνας και, κατ’ επέκταση, και των δύο άλλων παιδιών.
Όταν κανείς είναι αντιμέτωπος με το Αδιανόητο, πρέπει να είναι πολλαπλά επιφυλακτικός. Και η αφαίρεση της ζωής παιδιών από τη μητέρα τους είναι πράξη που αντιμετωπίζεται ως αδιανόητη. Συνεπώς, δεν μπορεί να καταδικάζεται κάποιος για ένα αδιανόητο έγκλημα με φληναφήματα του τύπου «ράβδος στη γωνία, άρα βρέχει» τα οποία προβάλλονται ως «αποδείξεις». Μεταξύ αυτών:
– Απλοϊκές «αναλύσεις παιδικών ζωγραφιών», που είναι καταδικασμένες να παραμένουν εσαεί αναπόδεικτες υποκειμενικές υποθέσεις.
– Αφελείς «αναφορές» λαλίστατων γειτόνων, φίλων, γνωστών κ.ά.
– Δημοσιογραφικά «λαβράκια» που ανακαλύπτονται από σαΐνια-δημοσιογράφους οι οποίοι είναι εμφανώς παντελώς άσχετοι με το αντικείμενο.
– Απόστρατοι αστυνομικοί που εκφράζονται ως «Πυθίες» (εν όψει εκλογών).
– Παντός είδους «ειδικοί» που αποφαίνονται με μια ανατριχιαστική βεβαιότητα με βάση μια επιδερμική επαφή (μέσω της τηλεόρασης) με τα παιδιά-θύματα και τους γονείς τους.
– Και πολλοί άλλοι που συμμετέχουν στο κυνήγι του θησαυρού των «αποδείξεων», καθένας για τους δικούς του λόγους.
Στο διαβιβαστικό για την εν λόγω υπόθεση, που δημοσιεύτηκε στη «Ζούγκλα», σημειώνονται μεταξύ άλλων τα εξής:
«Από την Υπηρεσία μας, στο πλαίσιο της προανάκρισης για τη διερεύνηση των συνθηκών θανάτου της Γεωργίας, ζητήθηκαν οι ιατρικοί φάκελοι από όλα τα νοσοκομεία όπου είχε νοσηλευτεί (Καραμανδάνειο, Π.Γ.Ν. Πατρών, Ωνάσειο, Γ.Ν. Παίδων Αθηνών) και εξετάστηκε όλο το ιατρικό προσωπικό του Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου και του Γενικού Νοσοκομείου Παίδων Αθηνών «Π & Α. Κυριακού» που παρακολουθούσε την πορεία της υγείας της.
Εξετάστηκε και ο ιατροδικαστής που διενήργησε τη νεκροτομή στη Δασκαλάκη Γεωργία, από του οποίου την κατάθεση προέκυψε ότι ο θάνατός της επήλθε συνεπεία «θανατηφόρου δηλητηρίασης από φαρμακευτική ουσία».
Συγκεκριμένα, από τις τοξικολογικές εξετάσεις που διενεργήθηκαν στο μεταθανάτιο αίμα της διαπιστώθηκε η ύπαρξη της φαρμακευτικής ουσίας κεταμίνη, σε ποσότητα η οποία είναι τοξική-θανατηφόρα».
Μόλις βρω χρόνο, θα φροντίσω να εκθέσω αναλυτικά τον προβληματισμό μου για τις πράξεις και τις παραλείψεις σε σχέση με τις ουσίες που αναφέρονται και, ιδίως για την Κεταμίνη, γύρω από την οποία οργανώνονται πλείστα όσα δημοσιογραφικά (!) και τηλεοπτικά (!) παραμυθο-δράματα, προς τέρψη ενός ανθρωποφάγου κοινού. Προς το παρόν, σημειώνω ότι για μένα παραμένουν αναπάντητα πολλά ερωτήματα.
Στο μεταξύ, τα βοθροκάναλα πυροδοτούν (κατ’ εξακολούθηση) τον ερπετικό εγκέφαλο των διαφόρων εγχώριων Ταλιμπάν, που ζητούν την εφαρμογή του Νόμου του Λιντς εν έτει 2022, προσφερόμενοι να δράσουν ακόμη και ως… εθελοντές δήμιοι. Ιδού κάποιες χαρακτηριστικές αναφορές:
«Δεκάδες πολίτες που έχουν συγκεντρωθεί στα δικαστήρια, φώναζαν υβριστικά σχόλια εναντίον της, ενώ αρκετοί την καλούσαν να ομολογήσει για να λυτρωθεί».
«Φόνισσα, τι έκανες στα παιδιά σου. Το ήξερε αυτό ο άντρας σου. Αφήστε να την πάμε εμείς να την τακτοποιήσουμε», ωρύονταν.
Άλλοι, πάλι, την αποκάλεσαν «Βρομιάρα», ενώ ακούστηκαν και εκφράσεις όπως «Λιθοβολισμό μέχρι τέλους» και «Ομολόγησε για να λυτρωθείς, σκύλα».
Υ.Γ.: Αναρωτιέμαι τι θα γνωμάτευε ο καθηγητής Ιατροδικαστικής Marcel Verhoff, διευθυντής του Ινστιτούτου Ιατροδικαστικής του Πανεπιστημίου Γκαίτε της Φρανκφούρτης (ο σημαντικότερος ίσως ιατροδικαστής της Γερμανίας) εάν του αποστελλόταν ολόκληρος ο φάκελος της ιατρο-νοσοκομειακής οδύσσειας της μικρής Τζωρτζίνας…
Κ.Γ.
https://www.zougla.gr/apopseis/article/iatrika-ke-iatrodikastika-la8i
