Τι γνωρίζετε για τις παιδοκτόνες μητέρες; Γράφει η Ιωάννα Σκουφεζή

Γράφει η Κοινωνιολόγος Ιωάννα Σκουφεζή*

Οι παιδοκτόνες μητέρες είναι μια ιδιαίτερη κατηγορία ανθρωποκτόνων, όχι λόγω των κινήτρων τους, αλλά γιατί τα θύματά τους είναι τα ίδια τους τα παιδιά. Από διάφορους μελετητές του φαινομένου, έχουν προκύψει ορισμένες κατηγοριοποιήσεις των λόγων που φαίνονται να κυριαρχούν στην απόφαση αυτών των γυναικών να σκοτώσουν τα παιδιά τους:

– γυναίκες που σκοτώνουν για εκδικηθούν τον σύντροφο τους, -γυναίκες που σκοτώνουν στα πλαίσια οξέως ψυχωτικού επεισοδίου,

-ύπαρξη μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής με κυρίαρχη την επιλόχεια κατάθλιψη,

– μητέρες που κακοποιούν το παιδί τους,

– ανεπιθύμητα παιδιά,

– παιδοκτονία από οίκτο,

– απώλεια ελέγχου,

– όφελος από την ασφάλεια ζωής του παιδιού,

– γυναίκες που σκοτώνουν επειδή ο σύντροφος τους δεν θέλει παιδιά,

-η ανάγκη για ελευθερία,

-η ζήλεια,

-η κατάχρηση αλκοόλ ή ναρκωτικών.

Μια από τις πιο συχνές αιτίες παιδοκτονίας είναι η απώλεια ελέγχου στα πλαίσια παιδικής κακοποίησης, που σχετίζεται με την επιθυμία της παιδοκτόνου να διακόψει τη μη ανεκτή συμπεριφορά του παιδιού ή του βρέφους. Από αυτού του είδους τις παιδοκτονίες το στοιχείο της προμελέτης φαίνεται να απουσιάζει, ενώ αντίθετα, στις περιπτώσεις που ο φόνος γίνεται για να εκδικηθεί το σύντροφο της, υπάρχει σχεδιασμός και ο στόχος να τον τιμωρήσει. Στις νεογνοκτονίες, επίσης, η θανάτωση ενός ανεπιθύμητου μωρού αμέσως μετά την γέννα, γίνεται υπό ένα καθεστώς φόβου που νιώθει συνήθως η νέα μητέρα, για να μη μαθευτεί στους δικούς της και κάτω από συναισθήματα ντροπής, ιδιαίτερα αν αυτό συμβαίνει σε κλειστές κοινωνίες. Η απόκρυψη πολλές φορές της ίδιας της κύησης πριν σκοτώσει το παιδί, υποδηλώνει στοιχεία προμελέτης.

Οι γυναίκες που σκοτώνουν τα παιδιά τους είναι συνήθως νεότερες από τις ανθρωποκτόνους άλλων κατηγοριών. Χρησιμοποιούν συχνά τα χέρια τους για να σκοτώσουν. Η ασφυξία είναι η πιο συχνή μέθοδος που χρησιμοποιείται. Στις

περισσότερες περιπτώσεις, οι μητέρες βρεφών προβαίνουν σε στραγγαλισμό ή ασφυξία, ενώ μητέρες μεγαλύτερων παιδιών τα ξυλοκοπούν.

Πολλές φορές οι γυναίκες που σκοτώνουν τα παιδιά τους πιστεύουν πως έχουν ένα αναφαίρετο δικαίωμα να εξουσιάζουν τις ζωές των παιδιών τους. Θεωρούν πως ως

μητέρες, τους «ανήκουν» τα παιδιά τους. Συνήθως, αυτές οι γυναίκες δεν μπορούν να βρουν άλλη λύση στα προβλήματα τους από το να αφαιρέσουν την ίδια τους την ζωή και όπως ισχυρίζονται «δεν μπορούν να αφήσουν τα παιδιά τους πίσω». Πιστεύουν πως με το να «τα πάρουν μαζί τους» τα προστατεύουν. Δεν μπορούμε παρά να αναρωτηθούμε ποιο βάρος είναι τόσο αβάσταχτο που τους οδηγεί σε φόνο και πιθανή αυτοκτονία. Πολλές μελέτες έχουν δείξει πως, οι ανθρωποκτόνοι δεν βλέπουν να έχουν άλλες επιλογές από την τέλεση θανάσιμης βίας. Οι γυναίκες που σκοτώνουν (ιδιαίτερα

στις περιπτώσεις δολοφονίας συντρόφου) θεωρούν πως ο φόνος είναι ένας τρόπος αυτοβοήθειας.

Ο Geoffrey R. McKee, στο βιβλίο του «Why mothers kill: A forensic psychologist’s casebook», παρουσιάζει 32 περιπτώσεις γυναικών που σκότωσαν τα παιδιά τους.

Σύμφωνα με τον συγγραφέα, τα κίνητρα των παιδοκτόνων μπορεί να είναι διάφορα. Κάποιες φορές δεν είναι το να βλάψουν. Μερικές φορές, θεωρούν πως έτσι θα είναι

καλύτερα για το παιδί, πως το προστατεύουν. Άλλες όμως σκοτώνουν για ιδίους λόγους, καθαρά εγωιστικούς. Και όπως αναφέρεται, το κάνουν συνήθως με τα χέρια τους και σπανιότερα χρησιμοποιώντας άλλα μέσα π.χ. μαξιλάρια προκαλώντας ασφυξία στα παιδιά.

*Aπόφοιτος Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης – με πιστοποιητικό παρακολούθησης στην εγκληματολογική ψυχολογία