Κ. Παπαθωμά: Μορφή Αντίστασης το βιβλίο του Β. Χατζηβασιλείου «Θεατρικά Δρώμενα»

Ο γνωστός στους Κώους και γενικότερα τους Δωδεκανησίους, εντός και εκτός των Ελλαδικών ορίων, κ. Β. Χατζηβασιλείου θεωρείται ως ο κατ’ εξοχήν λόγιος της Κω, αφού ολόκληρη η εργογραφία του αναφέρεται στον γενέθλιο τόπο του, την Κω. Ακάματος ερευνητής, πολυβραβευμένος και πρωτοστάτης στα πνευματικά δρώμενα του νησιού μας. Έχει ασχοληθεί με ποικίλα θέματα από την αρχαιότητα μέχρι τα νεότερα χρόνια.
Ως τώρα τον ξέραμε σαν νομικό, ιστορικό, συγγραφέα, σύνεδρο και γενικότερα ως σοβαρό μελετητή της ιστορίας των μνημείων και γενικότερα του πολιτισμού της ιδιαίτερης πατρίδας μας, της Κω.
Με το τελευταίο του όμως πόνημα με τίτλο «Θεατρικά Δρώμενα» μας αποκαλύπτεται μια άλλη πτυχή της προσωπικότητάς του, η του θεατρικού συγγραφέα. Ομολογώ πως μας εξέπληξε με το παρόν βιβλίο που είχε την καλοσύνη να μας προσφέρει και κυρίως για το ταλέντο του αυτό που αγνοούσαμε.
Η ευχαρίστηση που ένιωσα διαβάζοντάς το με ώθησε στον παρακάτω, έστω σύντομο, σχολιασμό του:
Το εν λόγω βιβλίο περιλαμβάνει στις 120 σελίδες του 6 αυτοτελείς θεματικές ενότητες: 1) Ηρακλής και Ανταγόρας στην Κω, 2) Η επιστροφή του Οδυσσέα, 3) Τελετή ορκωμοσίας ιατρού στο Ασκληπιείο Κω, 4) Η Κασσιανή, 5) Ο τελευταίος της γενιάς του, 6) Ιωάννης Καποδίστριας. Γράφοντας ο Β.Χ. την μνημειώδη ιστορία της Κω επέλεξε, όπως αναφέρει ο ίδιος, μερικά θρυλικά πρόσωπα μεγάλης αίγλης και ακτινοβολίας, καθώς και συγκλονιστικά γεγονότα από την Ελληνική ιστορία, τα οποία σιγά – σιγά διασκεύασε και έδωσε την τελική μορφή των «θεατρικών δρώμενων», που απολαύσαμε διαβάζοντάς τα απνευστί.
Οι πρωταγωνιστές των εν λόγω δρώμενων είναι επιλεγμένοι από τους μύθους των ηρώων, από σπάνια λογοτεχνικά έργα και από το πάνθεον των προσώπων της εποχής του Ομηρικού Έπους και της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματολογίας μέχρι τη Βυζαντινή και τη Νεότερη Ιστοριογραφία.
Μέσα στον σύγχρονο καταιγισμό των εικόνων και των φευγαλέων εντυπώσεων το βιβλίο του Β.Χ. δεν είναι παρά μια πνευματική όαση. Απόδειξη πως εάν είχε κανείς χρόνο, ευχαρίστως θα το διάβαζε και δεύτερη και τρίτη φορά. Δεν προσφέρει μόνο πρόσθετη ιστορική γνώση, αλλά και ανάλογη ψυχική ωφέλεια και πνευματική καλλιέργεια. Σε ευχαριστεί, σε σαγηνεύει με την υπέροχη γλώσσα του, την παραστατικότητα των σκηνών και των καταστάσεων, την δραματικότητα των προσώπων, την ζωντάνια των διαλόγων και κυρίως με τα πρότυπα των χαρακτήρων που προβάλλει.
Μα πάνω απ’ όλα είναι η παιδαγωγικότητά του, ο απεμπολημένος αξιακός πλούτος που εξαίρεται και τα μηνύματα που εκπέμπει στον απεθνοποιημένο και αφελληνισμένο χώρο της Παιδείας. Θα έλεγε κανείς πως το βιβλίο αυτό είναι κυρίως μια προσφορά χρέους προς τους σημερινούς αποπροσανατολισμένους νέους της πατρίδας μας. Και αν κρίνει κανείς από το ποιόν της δημόσιας «Α-παιδείας» που παρέχεται στα παιδιά του Ελληνικού Λαού με τον δήθεν εκσυγχρονισμό της Παιδείας, τολμά ευθαρσώς να χαρακτηρίσει το βιβλίο τού Χατζηβασιλείου σαν μια μορφή Αντίστασης. Με τα στοιχεία του πνευματικού και ηθικού εξοπλισμού που προβάλλει στις σελίδες του μπορεί να παροτρύνει και να βοηθήσει τον κάθε αναγνώστη να γίνει καλύτερος. Με τέτοιες αποσκευές στους νέους μας, μέσα σε ένα κόσμο όλο και πιο ανασφαλή και δυστυχώς απο-ιστορικοποιημένο, γεννάται η ελπίδα του επαναπροσδιορισμού της Παιδείας με πιο γερά θεμέλια στις αληθινές αξίες της πνευματικής κληρονομιάς μας.
Γι’ αυτούς τους λόγους θα συνιστούσα την ανάγνωσή του απ΄ όλους. Όλοι ανεξαιρέτως μπορούν να ωφεληθούν από την πλευρά του ο καθένας. Για παράδειγμα οι πολιτικοί μας επιβάλλεται να διαβάσουν τουλάχιστον το δρώμενο που αφορά στον πρώτο κυβερνήτη της Ελλάδος Ιωάννη Καποδίστρια, για να θαυμάσουν και να μιμηθούν το σθένος, το ανάστημα, με το οποίον υπερασπιζόταν τα εθνικά δίκαια ως εκπρόσωπος του Γένους και ουχί ως τοποτηρητής ξένων συμφερόντων. Οι γιατροί μας επίσης θα πρέπει να ξαναπροσέξουν τον περίφημο Ιπποκρατικό Όρκο. Μα πιο πολύ απ’ όλους επιβάλλεται να διαβασθεί από τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές μας. Θα άξιζε, πιστεύω, να διανεμηθεί στα σχολεία και κυρίως να ανεβασθούν θεατρικές παραστάσεις, με τις οποίες θα έχουν και βιωματική προσέγγιση χαρακτηριστικών πτυχών της Νεότερης, της Βυζαντινής, της Αρχαίας πολιτιστικής παράδοσης και της τοπικής Μυθολογίας.
Ας ευχηθούμε, μαζί με την κτιριακή ανακαίνιση του Ιπποκρατείου Γυμνασίου μας, να επέλθει και κάποια πατριωτική αναζωογόνηση. Τα «θεατρικά δρώμενα» του Βασίλη Χατζηβασιλείου είναι μια ευκαιρία, μια ωραία πρόκληση.
Κατερίνα Παπαθωμά – Μαστοροπούλου
Αντιμάχεια, 1.1.2019