Θεοδόσης Ν.Διακογιάννης
Κ Ω Σ
Το μυστικό για την καλή υγεία
Από την μελέτη των συγγραμμάτων που υπάρχουν στην Ιπποκρατική Συλλογή με τα 60 βιβλία, και ακολουθώντας τις διδασκαλίες του μεγάλου Κώου γιατρού βγαίνουν κάποια συμπεράσματα για την καλή υγεία και την ευεξία του ανθρώπου.
Το μυστικό για την καλή υγεία είναι το Μηδέν Άγαν των αρχαίων προγόνων μας. Ούτε υπερβολές ούτε παραλήψεις. Μια αρμονία στοιχείων είναι το σώμα μας και το μέτρον είναι ο κανόνας για την υγεία.
Η κατάλληλη διατροφή, η άσκηση της ψυχής με πνευματική ηρεμία και το να επιδιώκεις την ισορροπία σωματικών και πνευματικών δραστηριοτήτων είναι το καλλίτερο φάρμακο για το σώμα. Πρέπει όμως η τροφή να είναι φυσική και με μέτρο και η άσκηση του σώματος ήπια και σταθερή. Για την ψυχική υγεία αναγκαία είναι η καθαρότητα της σκέψης μακριά από την θλίψη. Έτσι επιτυγχάνεται η ευεξία και η μακροχρόνια υγεία.
Η άσκηση που ενδυναμώνει το σώμα χωρίς να το καταπονεί είναι το περπάτημα και οι ήπιες ασκήσεις αυτές ενεργοποιούν τις ζωτικές δυνάμεις του οργανισμού και δεν το υπερφορτώνουν, Ένας περίπατος στην εξοχή κοντά σε φυσικά τοπία φέρνει και ψυχική γαλήνη, την ηρεμία. Η γυμναστική με μέτρο για την ενδυνάμωση των μυών και η κίνηση των αρθρώσεων είναι χρήσιμες για τη διατήρηση της ευλυγισίας και της δύναμης του σώματος. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι να γνωρίζεις τα όριά σου και να μην τα υπερβαίνεις.
“Μηδέν άγαν,” δηλαδή, “ούτε υπερβολές, ούτε παραλείψεις.”
Και να ξέρουμε ότι η μακροβιότητα δεν εξαρτάται από την γενετική και την τύχη, αλλά από την υπεύθυνη ζωή. Αν και οι συνθήκες της εποχής των αρχαίων ήταν δύσκολες και οι άνθρωποι δεν είχαν τις σύγχρονες ιατρικές γνώσεις, η σοφία και η αυτογνωσία ήταν τα θεμέλια πάνω στα οποία στηριζόταν η μακροχρόνια υγεία.
Η σχέση με τη φύση, η μετρημένη τροφή, η αποφυγή των υπερβολών, η καλλιέργεια της ψυχής και η ηρεμία του πνεύματος είναι εκείνα που βοηθούν τον άνθρωπο. Ακολουθώντας τις αρχές της ισορροπίας, της απλότητας και της σύνεσης, το σώμα διατηρεί την αντοχή του και αποφεύγει τις ασθένειες που προέρχονται από την ανισορροπία.«Η φύση είναι ο καλύτερος γιατρός».
Ο Ιπποκράτης παρατήρησε τον άνθρωπο ως όλον και όχι χωριστά σε μέρη. Εξετάζοντας το περιβάλλον όπου ζούσε ο άρρωστος, τα ούρα, τον ιδρώτα, γενικά τις εκκρίσεις, ακόμα και τις εκφράσεις του προσώπου, πίστευε ότι μόνο έτσι θα μπορούσε να διαγνώσει την ασθένεια. Η ασθένεια δεν ήταν μόνο μια πληγή ή ένας πυρετός αλλά το σώμα και η ψυχή και το περιβάλλον όλα μαζί. Αυτό που ονομάζουμε “Ολιστική ιατρική”, γιατί δεν μπορείς να γιατρέψεις το σώμα χωρίς να λάβεις υπ’ όψη τη ψυχή. Κατά τον Κώο γέροντα η ιατρική δεν είναι μόνο επιστήμη των θεραπειών με φάρμακα αλλά τέχνη της παρατήρησης του όλου.
Η διατροφή είναι το θεμέλιο της ευεξίας, αλλά σημαντική είναι και η ψυχική ισορροπία, η καλή αναπνοή, και η ηρεμία του νου. Η φροντίδα με συνετό τρόπο, ενισχύει τη ζωή και βοηθά να αποφεύγονται οι ασθένειες που προέρχονται από την ανισορροπία.
«Η υγεία είναι το μεγαλύτερο αγαθό» και όταν το κατανοείτε και το διαφυλάσσετε, τότε ακολουθεί μια ζωή γεμάτη ευημερία.
Ο Όρκος που αποδίδεται στον Ιπποκράτη δεν υπήρξε έργο ενός μόνο προσώπου, αλλά αποτελεί τον καρπό μιας μακράς παράδοσης που ξεκίνησε από τον ίδιο και εξελίχθηκε από την Σχολή της Κω με το πέρασμα του χρόνου. Ο Ιπποκράτης, ιατρός και φιλόσοφος, ήθελε να δώσει στους μαθητές του έναν κώδικα ηθικής που να καθοδηγεί τις πράξεις τους. Ο σκοπός του Όρκου ήταν να προάγει την ακεραιότητα, την δικαιοσύνη και την ανθρωπιά του γιατρού.
Ο γιατρός δεν πρέπει μόνο να θεραπεύει το σώμα αλλά να προστατεύει και την αξιοπρέπεια του ανθρώπου. Ο όρκος υποχρεώνει τον γιατρό να προσφέρει τη θεραπεία με ανιδιοτέλεια, χωρίς να βλάψει, χωρίς να εκμεταλλευτεί τη θέση του, και να σέβεται τον άνθρωπο που έχει εμπιστευτεί τη ζωή του στα χέρια του.
Το “μη βλάπτειν” και το “οφελέειν” ήταν τα θεμελιώδη προστάγματα για την ιατρική που δίδαξε. Ο Όρκος δεν είναι απλώς μια υπόσχεση, αλλά μια υπενθύμιση για την ηθική και την ανθρωπιά που πρέπει να είναι οδηγός κάθε γιατρού. Έτσι, ακόμα και σήμερα, ο Όρκος παραμένει σύμβολο της αποστολής και της ευθύνης του ιατρού.
Στις αρχαίες πόλεις κράτη που η πολιτεία διέθετε ιατρική περίθαλψη ακριβοπληρώνοντας έναν “δημευτή” δημόσιο γιατρό, αυτός ήταν υποχρεωμένος να εξετάζει τους πολίτες ακόμα και τους δούλους, δωρεάν. Γιαυτό υπήρχε ένας ειδικός φόρος “τα ιατρικά” που πλήρωναν οι πολίτες στο δημόσιο ταμείο κάθε χρόνο. Ο Δημοκύδης ένας καλός γιατρός από τον Κρότωνα της Μεγάλης Ελλάδος υπηρέτησε ως δημόσιος γιατρός στην Αίγινα, στην Αθήνα και στη Σάμο του Πολυκράτη με ετήσιο μισθό αρκετά σημαντικό.
Στο Ασκληπιείο της Κω κατά τις ανασκαφές που έκανε ο Herzog, αλλά και οι Ιταλοί αρχαιολόγοι βρέθηκε ένας μεγάλος αριθμός από επιγραφές που αναφέρονται σε γιατρούς της Σχολής της Κω οι οποίοι ταξίδεψαν σε διάφορες πόλεις και θεράπευσαν επιδημίες κια ασθένειες των πολιτών. Η δημόσια υγειονομική περίθαλψη ήταν προσιτή και δίκαιη για όλους χωρίς να υπολογίζεται η κοινωνική και οικονομική κατάσταση του πολίτη, έτσι η υγεία παρέμενε ένα αγαθό για όλους και όχι για τους λίγους.
