Νέα έρευνα αποκαλύπτει πώς μια ιδιαίτερη οικογένεια βιταμινών μπορεί να συμβάλλει στην πρόληψη κατά του διαβήτη
Ο διαβήτης αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις του σήμερα για την επιστημονική κοινότητα. Επηρεάζει έναν στους 11 ανθρώπους παγκοσμίως και, δυστυχώς, έως σήμερα έχει καταστεί αδύνατο να βρεθεί μια αποτελεσματική θεραπευτική μέθοδος. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μεγάλο μέρος της προσπάθειας να εστιάζει στην πρόληψη.
Σε αυτό το πλαίσιο, τα ευρήματα νέας έρευνας, που δημοσιεύονται στο Cell Reports, αναμένεται να συμβάλλουν σημαντικά στην προστασία από τον διαβήτη. Ειδικότερα, ερευνητές από το Université de Montréal και το Ινστιτούτο Κλινικών Ερευνών του Μόντρεαλ (IRCM) εντόπισαν έναν νέο ρόλο για τη βιταμίνη Κ και τη γ-καρβοξυλίωση στα βήτα κύτταρα και τον δυνητικά προστατευτικό τους ρόλο στον διαβήτη, παρουσιάζοντας για πρώτη φορά ελπιδοφόρα ευρήματα μετά από 15 χρόνια βασικής έρευνας.
Η βιταμίνη Κ είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη. Στην ουσία περιλαμβάνει μια οικογένεια ενώσεων με κοινή χημική δομή. Αυτές οι ενώσεις περιλαμβάνουν τη φυλλοκινόνη (βιταμίνη Κ1) και τις μετακινόνες (βιταμίνη Κ2). Η βιταμίνη Κ είναι γνωστή για το ρόλο της στην πήξη του αίματος. Ιδιαίτερα η γ-καρβοξυλίωση, μια ουσία που ανήκει στην οικογένεια της βιταμίνης Κ είναι απαραίτητο συστατικό για τη διαδικασία της πήξης. Ένας ικανοποιητικός όγκος μελετών στο παρελθόν είχε αναδείξει τη σχέση μεταξύ της μειωμένης πρόσληψης βιταμίνης Κ και του αυξημένου κινδύνου για διαβήτη. Ωστόσο, οι βιολογικοί μηχανισμοί με τους οποίους η βιταμίνη Κ προστατεύει από τον διαβήτη παρέμεναν μέχρι τώρα άγνωστοι.
Στη μελέτη τους, ο αναπληρωτής καθηγητής ιατρικής του UdeM, Mathieu Ferron και η ομάδα του κατάφεραν αρχικά να προσδιορίσουν ότι τα ένζυμα που εμπλέκονται στη γ-καρβοξυλίωση και, επομένως, στη χρήση της βιταμίνης Κ εμπεριέχονταν σε μεγάλες ποσότητες στα βήτα κύτταρα του παγκρέατος, που παράγουν την ινσουλίνη, μια πολύτιμη ουσία, που ελέγχει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.
«Είναι γνωστό ότι ο διαβήτης προκαλείται από τη μείωση του αριθμού των βήτα κυττάρων ή από την αδυναμία τους να παράγουν αρκετή ινσουλίνη», δήλωσε ο δρ. Ferron, κορυφαίος ερευνητής μοριακής βιολογίας. «Προκειμένου να αποσαφηνιστεί ο κυτταρικός μηχανισμός με τον οποίο η βιταμίνη Κ διατηρεί ακέραιη τη λειτουργία των βήτα κυττάρων, ήταν απαραίτητο να προσδιοριστεί ποια πρωτεΐνη στόχευε η γ-καρβοξυλίωση σε αυτά τα κύτταρα».
«Καταφέραμε να αναγνωρίσουμε μια νέα γ-καρβοξυλιωμένη πρωτεΐνη που ονομάζεται ERGP», πρόσθεσε η Julie Lacombe, που συμμετείχε στη μελέτη. «Η έρευνά μας δείχνει ότι αυτή η πρωτεΐνη παίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση των φυσιολογικών επιπέδων ασβεστίου στα βήτα κύτταρα προκειμένου να αποτραπεί η διαταραχή της έκκρισης ινσουλίνης. Τέλος, διαπιστώσαμε ότι η βιταμίνη Κ είναι απαραίτητη για την εκτέλεση αυτής της διαδικασίας».
Τα επίπεδα βιταμίνης Κ στο αίμα αντικατοπτρίζουν την ποσότητα βιταμίνης Κ στη διατροφή. Οι καλύτερες διατροφικές πηγές βιταμίνης Κ περιλαμβάνουν τροφές όπως το σπανάκι και το μπρόκολο αλλά και ορισμένα γαλακτοκομικά προϊόντα. Για ένα μέσο ενήλικα, μία κούπα σπανάκι του παρέχει 145 μικρογραμμάρια (mcg) βιταμίνης Κ1 και μισή κούπα βρασμένο μπρόκολο παρέχει 110 μικρογραμμάρια βιταμίνης Κ1.
ygeiamou.gr/
Ποια τρόφιμα είναι καλές πηγές της βιταμίνης Κ;
Τα τρόφιμα που θεωρούνται καλές πηγές της βιταμίνης Κ (υπό τη μορφή της βιταμίνης Κ1) είναι τα λαχανικά και ιδιαίτερα τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, ενώ μπορούμε επίσης να την προσλάβουμε και από ορισμένα φυτικά έλαια (π.χ. σογιέλαιο, κραμβέλαιο), φρούτα (ακτινίδιο, αποξηραμένα σύκα, αβοκάντο, βατόμουρα, σταφύλια, αχλάδι, μάνγκο, παπάγια) και καρπούς. Το κρέας, τα γαλακτοκομικά και τα αυγά περιέχουν τη βιταμίνη Κ1 σε χαμηλά επίπεδα, ωστόσο η βιταμίνη Κ2 βρίσκεται σε υψηλότερα επίπεδα σε αυτά τα τρόφιμα. Επίσης, τυριά που έχουν υποστεί ζύμωση περιέχουν τη βιταμίνη Κ2. Τέλος, αν προστεθεί μια συνθετική μορφή της βιταμίνης Κ2 σε ζωοτροφές πουλερικών και χοίρων, σε αυτές τις περιπτώσεις τα προϊόντα αυτά όταν καταναλωθούν περιέχουν αυτή τη μορφή της βιταμίνης Κ2.
Πιο αναλυτικά, στον πίνακα που ακολουθεί φαίνεται η περιεκτικότητα ορισμένων τροφίμων σε βιταμίνη Κ (κυρίως βιταμίνη Κ1, εκτός αν αναφέρεται σε σημείωση η περιεκτικότητα του τροφίμου σε βιταμίνη Κ2):
| Τρόφιμο | Μικρογραμμάρια (μg) ανά μερίδα |
| Λαχανίδες, κατεψυγμένες, βρασμένες, ½ φλιτζ. | 530 |
| Φύλλα από γογγύλια, κατεψυγμένα, βρασμένα ½ φλιτζ. | 426 |
| Σπανάκι, ωμό, 1 φλιτζ. | 145 |
| Λάχανο, ωμό, 1 φλιτζ. | 113 |
| Μπρόκολο, ψιλοκομμένο, βρασμένο, ½ φλιτζ. | 110 |
| Σόγια, μαγειρεμένη, ½ φλιτζ. | 43 |
| Χυμός καρότου, ¾ φλιτζ. | 28 |
| Σογιέλαιο, 1 κ. σούπας | 25 |
| Πράσινα φασολάκια σόγιας, κατεψυγμένα, μαγειρεμένα, ½ φλιτζ. | 21 |
| Κολοκύθα, κονσερβοποιημένη, ½ φλιτζ. | 20 |
| Χυμός ρόδι, ¾ φλιτζ. | 19 |
| Μπάμιες, ωμές, ½ φλιτζ. | 16 |
| Κουκουνάρι, αποξηραμένο, 30 γραμ. | 15 |
| Βατόμουρα, ωμά, ½ φλιτζ. | 14 |
| Μαρούλι Iceberg, ωμό, 1 φλιτζ. | 14 |
| Κοτόπουλο στήθος, ψημένο, 90 γραμ. (βιταμίνη Κ2) | 13 |
| Σταφύλια, ½ φλιτζ. | 11 |
| Κοκτέιλ από χυμό λαχανικών, ¾ φλιτζ. | 10 |
| Κραμβέλαιο, 1 κ. σούπας | 10 |
| Κάσιους, ψημένα, 30 γραμ. | 10 |
| Καρότα, ωμά, 1 μέτριο | 8 |
| Ελαιόλαδο, 1 κ. σούπας | 8 |
| Μοσχαρίσιος κιμάς, βρασμένος, 90 γραμ. (βιταμίνη Κ2) | 6 |
| Αποξηραμένα σύκα, ¼ φλιτζ. | 6 |
| Χοιρομέρι, ψητό, 90 γραμ. (βιταμίνη Κ2) | 4 |
| Τυρί Cheddar, 45 γραμ. (βιταμίνη Κ2) | 4 |
| Ανάμεικτοι ξηροί καρποί, ψημένοι, 30 γραμ. | 4 |
| Αυγό βραστό, 1 μεγάλο (βιταμίνη Κ2) | 4 |
| Τυρί Mozzarella, 45 γραμ. (βιταμίνη Κ2) | 2 |
| Γάλα, 2%, 1 φλιτζ. (βιταμίνη Κ2) | 1 |
| Σολωμός, μαγειρεμένος, 90 γραμ. (βιταμίνη Κ2) | 0,3 |
| Γαρίδες, μαγειρεμένες, 90 γραμ. (βιταμίνη Κ2) | 0,3 |
Ποιες είναι οι ημερήσιες ανάγκες σε βιταμίνη Κ;
Οι ανάγκες σε βιταμίνη Κ ανά ηλικιακή ομάδα φαίνονται στον πίνακα που ακολουθεί:
| Ηλικία | Άνδρες | Γυναίκες | Εγκυμοσύνη | Θηλασμός |
| Γέννηση – 6 μηνών | 2,0 μg | 2,0 μg | – | – |
| 7 – 12 μηνών | 2,5 μg | 2,5 μg | – | – |
| 1 – 3 ετών | 30 μg | 30 μg | – | – |
| 4 – 8 ετών | 55 μg | 55 μg | – | – |
| 9 – 13 ετών | 60 μg | 60 μg | – | – |
| 14 – 18 ετών | 75 μg | 75 μg | 75 μg | 75 μg |
| > 19 ετών | 120 μg | 90 μg | 90 μg | 90 μg |
