Θρόμβωση, covid, κολπική μαρμαρυγή στον καρκίνο| Γράφει η Έλλη Καρανίκα

ΘΡΟΜΒΩΣΗ, COVID, ΚΟΛΠΙΚΗ ΜΑΡΜΑΡΥΓΗ  ΣΤΟΝ  ΚΑΡΚΙΝΟ

Με αφορμή την Εβδομάδα Καρκίνου  18-22 Οκτωβρίου.

΄Ελλη Καρανίκα, Αναισθησιολόγος,  Ιατρείο Πόνου ΓΝΚΥΚΩ

Η  τρέχουσα εβδομάδα είναι  αφιερωμένη στην ενημέρωση των καρκινοπαθών ασθενών σχετικά με τα πολλαπλά προβλήματα υγείας  που προκαλεί ο καρκίνος.Θα αναφερθούμε στα  σημαντικότερα όπου εστιάζεται η τρέχουσα επιστημονική έρευνα: την θρόμβωση,την covid 19 και την κολπική μαρμαρυγη.(Σχετικά με τον καρκινικό πόνο, την ανάγκη ανάπτυξης  δημόσιων δομών  ανακουφιστικής φροντίδας των καρκινοπαθών και την υποστήριξη των φροντιστών τους- ένα παράπλευρο σοβαρό θέμα που ταλαιπωρεί την οικογένεια του ασθενή-, θα αναφερθούμε  σε αλλο δημοσίευμα)

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΚΑΙ ΘΡΟΜΒΩΣΕΙΣ 

Η θρομβωση προκαλειται απο πήγματα αίματος που σχηματίζεται στο εσωτερικο ενός αγγείου, αρτηρίας ή φλέβας.Η κλινική εκδήλωση και η συνέπεια στην υγεία του ασθενή  στην κάθε περίπτωση είναι διαφορετική. Βαρύτερη  είναι η  αρτηριακή θρόμβωση με πολυ σοβαρή έκβαση. ΄Οταν αποκολληθεί ένα κομμάτι θρόμβου και ενσφηνωθεί  σε κάποιο σημείο της κυκλοφορίας  του αίματος, μιλάμε για εμβολή π.χ. πνευμονική  εμβολη, που όταν είναι μαζική  είναι μοιραία.  Η θρόμβωση που συσχετίζεται  άμεσα με τον καρκίνο, είναι  μια ύπουλη πάθηση την οποία ο περισσότερος κόσμος αγνοεί. Έχει πλεον αναγνωριστεί ως ιδιαίτερη παθολογική οντότητα με το όνομα CAT  (cancer Induced Cancer).Αποτελεί την δεύτερη συχνότερη αιτία θανάτου στους καρκινοπαθείς και προκαλεί επιπλοκές που επηρεάζουν την ποιότητα ζωής των ασθενών.Συχνα αποτελει την πρωτη αιτία υποκείμενης κακοήθειας! Υπολογίζεται ότι ένας στους πέντε ογκολογικούς ασθενείς θα εμφανίσει κάποια στιγμή στην πορεία της νόσου του θρόμβωση.Η συχνότερη εντόπιση στους καρκινοπαθείς οφείλεται  στην υπερπηκτικότητα  του καρκινου, στην χημειοθεραπεία, στην χειρουργικη αντιμετώπισή του ή στον ίδιο τον ασθενή(ηλικία, συνοσηρότητες,θρομβοφιλια, ακινησία  κλπ). Είναι συχνότερη επίσης  σε ορισμένες εντοπίσεις του καρκίνου( :στομαχου, παγκρέατος, πνεύμονα, κύστεος, γυναικολογικούς) καθώς και σε ύπαρξη μεταστάσεων.Οι ογκολογικοί ασθενείς έχουν μεγαλυτερο κίνδυνο μαζικής πνευμονικής εμβολής και  υποτροπών   φλεβικής θρόμβωσης.

Πρόληψη: Δεδομένου του υψηλού κινδύνου των καρκινοπαθών για θρόμβωση ,οι σύγχρονες  οδηγίες συστήνουν θρομβοπροφύλαξη όταν συντρέχουν λόγοι.Παράγοντες κινδύνου που ευνοούν την θρόμβωση είναι:προχωρημένη ηλικία,τραύμα, προσφατο χειρουργείο, ορμονοθεραπεία,παχυσαρκία, πολύωρο ταξίδι κλπ. Δεν συστήνεται σε περιπατητικούς, μη νοσηλευόμενους  καρκινοπαθείς παρά μόνο σε ειδικους καρκίνους (συμπαγεις καθώς και σε  ύπαρξη συνοσηροτήτων.

Θεραπεία:Η θεραπεία στοχεύει στην μη επέκταση του θρόμβου, στην πρόληψη υποτροπής και στην υποχώρηση των συμπτωμάτων.  Βασική  θεραπευτική αγωγή αποτελεί η ηπαρίνη χαμηλού μοριακού βάρους  (Low molecular weight heparine), τα γνωστα «ενεσάκια»υποδόρια, συνήθως στην κοιλιά του ασθενή.Μετά απο καθορισμένο  χρονικό διάστημα 1-3 μηνών,αναλόγως   με την θέση της θρόμβωσης, ο ασθενής μπορεί  να πάρει αντιπηκτικη αγωγη από το στόμα με τα νεότερα αντιπηκτικά (DOACS: xarelto, pradaxa κλπ). Ο γιατρός οφείλει να  προβλέψει την πιθανή αλληλεπίδραση  των νεότερων αντιπηκτικών με τα   χημειοθεραπευτικά φάρμακα που ασκούν υπερπηκτική δράση. Καρκινοπαθής σε  χημειοθεραπεία έχει 6πλάσιο κίνδυνο για θρόμβωση.Έχει τεκμηριωθεί ότι ο κίνδυνος για θρόμβωση μετά από ογκολογική χειρουργική  επέμβαση παραμένει υψηλός μέχρι και 3 μηνες μετά.Η ηλικία , η μετάγγιση και ο μεγάλος χρόνος διάρκεια ςτης επέμβασης ί παράγοντες για μετεγχειρητική θρόμβωση.Η έγκαιρη κινητοποίηση μετά από το χειρουργείο, οι ελαστικές κάλτσες, η αποφυγή ορθοστασίας, η ανάρροπη θέση του ποδιού,η χαλαρή άσκηση (περπάτημα, ποδήλατο, κολύμπι) συμβάλουν στην αποθεραπεία του ασθενή μετα την φλεβική θρόμβωση (σε καρκινοπαθείς και μη)

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΚΑΙ  COVID 19:

Είναι οι καρκινοπαθείς σε μεγαλύτερο κίνδυνο από covid ; Δεν υπάρχουν επιστημονικές αναφορές για υψηλότερη εμφάνιση  της covid  σε καρκινοπαθείς.Είναι γνωστή, όμως,  η πολύπλοκη αλληλεπίδραση μεταξύ φλεγμονής , πήξης  του αίματος  και  νόσου  covid, που συνεπάγεται αυξημένες θρομβώσεις. Τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία και η μέχρι σήμερα κλινική εμπειρία έδειξαν  ότι οι ηλικιωμένοι είναι πιο ευάλωτοι στον covid, ιδιαίτερα σε συνύπαρξη χρόνιας πνευμονοπάθειας, καρδιαγγειακής νόσου,χρόνιας αναπνευστικής  ή νεφρικής  νόσου  και σε ενεργό καρκίνο. Oι σοβαρές επιπλοκές είναι αυξημένες σε διασωληνωμένους καρκινοπαθείς  σε ΜΕΘ COVID, συγκριτικά με τον γενικό πληθυσμό Επίσης, πιο ευάλωτοι είναι  ασθενείς με εκτεταμένη ακτινοθεραπεία  ή με νεοπλασματικά νοσήματα του αίματος (λέμφωμα, μυέλωμα κ.α.) ακόμη κι αν δεν βρίσκονται  υπό  θεραπεία. Η επίδραση της ανοσοθεραπείας στον κίνδυνο λοίμωξης από τον cοvid είναι υπό συζήτηση. Δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία που να αποδεικνύουν συγκεκριμένο αντίκτυπο  των βιολογικών παραγόντων στην ευαισθησία στον covid ή στην πορεία της νόσου. Το διάστημα που ο ασθενής με καρκίνο θεωρείται ευάλωτος μετά την χημειοθεραπεία, λόγω ανοσοανεπάρκειας, είναι το 3μηνο .

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΚΑΙ ΚΟΛΠΙΚΗ ΜΑΡΜΑΡΥΓΗ

Οι καρκινοπαθείς έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να πάθουν κολπική μαρμαρυγή σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό, με μεγαλύτερο κίνδυνο στους καρδιοπαθείς πάνω από 65 ετών.Αυτό συμβαίνει διότι ο καρκίνος έχει πολλούς κοινούς παράγοντες με την κολπική μαρμαρυγή.Εξαλλου αυτή μπορεί να προκληθεί από την χημειοθεραπεία, την ακτινοβολία ή το χειρουργείο.Όμως, τυχόν προϋπάρχουσα ή νεοεμφανιζόμενη κολπική μαρμαρυγή δεν αποτελεί αντένδειξη θεραπείας του καρκίνου.

 Επίλογος: Η  γνώση  δεν φοβίζει ούτε αποθαρρύνει. Οπλίζει  τον επαγγελματία υγείας και τον  ασθενή με τα σωστά όπλα τον καθένα για την κοινή μάχη κατα του καρκίνου.Χρειάζονται  επιστημονικά πρωτόκολλα και λήψη μέτρων προστασίας για ασθενείς με καρκίνο.Η μείωση έκθεσής των στον covid καθώς και  η εφαρμογή  μέτρων προστασίας/ πρόληψης από τις θρομβώσεις,  συμβάλλουν  στην αποφυγή πιθανών επιπλοκών, με πιθανόν δυσμενή εκβαση.Ο πλήρης εμβολιασμός θεωρείται δεδομένος.Είναι απαραίτητη η συνεχής  ενημερωση και  εκπαίδευση  της ιατρικής κοινότητας  στα νεότερα θεραπευτικά  δεδομένα καθώς και η εδραίωση  σχέσης  εμπιστοσύνης και  συνεργασίας  γιατρού-ασθενή για την επίτευξη του κοινού στόχου:την βελτίωση της υγείας. Όσο για την  απόκρυψη όλης της αλήθειας από τον ασθενή, σχετικά με την κατάσταση της υγείας του, οι ψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι στην πραγματικότητα, η καλοπροαίρετη αυτή προσπάθεια των δικών του, μάλλον  τον  «απομονώνει» από τους γύρω του, όταν τους έχει πιο πολύ ανάγκη…