Πώς δημιουργούνται οι μεταλλάξεις των ιών; Γιατί με αυτές φτάνουμε στο τέλος της πανδημίας;

του Aλέξανδρου Γιατζίδη, διευθυντή σύνταξης, medlabnews.gr iatrikanea

Οι μεταλλάξεις και ο ρόλος τους στην πανδημία

(το τρίτο από τα τρία άρθρα για το τέλος της πανδημίας)

Στο πρώτο άρθρο της σειράς με τίτλο ‘Η Πανδημία τελειώνει΄ γράψαμε με βάση τα επιδημιολογικά στοιχεία που έχουμε από τη χώρα μας αλλά και από άλλες χώρες όπως το Ισραήλ και τη Μ. Βρετανία πώς ο ιός έχει αδυνατήσει είναι πολύ πιο μεταδοτικός αλλά πολύ λιγότερο θανατηφόρος. Στο δεύτερο άρθρο γράψαμε πώς η ιστορία από την γρίπη του 1918 μας μαθαίνει για την φορά των πραγμάτων και της σημερινής πανδημίας. Μάθαμε πώς στο τέταρτο κύμα της ισπανικής γρίπης, το 1920 η πανδημία εξαφανίστηκε.

Στο σημερινό άρθρο θα δούμε γιατί οι μεταλλάξεις του ιού με τον χρόνο καθίστανται  λιγότερο επικίνδυνες και πώς δείχνουν ότι η πανδημία Covid-19 βρίσκεται στα τελειώματά της.

Αρχικά θα πρέπει να πούμε ότι ο κοροναϊός δεν είναι κάτι ζωντανό και φυσικά δεν έχει νοημοσύνη. Έκπληξη μπορεί να σας προκαλεί αυτό αλλά είναι η μεγάλη πραγματικότητα. Ο ιός δεν σκέφτεται και δεν αποφασίζει πώς θα μετεξελιχθεί για να ξεπεράσει εμπόδια ανοσίας στον ανθρώπινο οργανισμό. Για να επιβιώσει και να πολλαπλασιαστεί χρειάζεται να μπει σε κάποιο κύτταρο, να χρησιμοποιήσει τα ενδοκυττάρια σωματίδια για να πολλαπλασιαστεί και στη συνέχεια να μολύνει άλλα κύτταρα. Η επίδραση μιας μετάλλαξης σε έναν οργανισμό ποικίλλει: μπορεί να είναι από εντελώς αμελητέα μέχρι εξαιρετικά σοβαρή, ανάλογα με το είδος των αλλαγών που επιφέρει στις πρωτεΐνες.

Όπως προαναφέραμε οι ιοί δεν θεωρούνται ζωντανοί οργανισμοί καθώς δεν μπορούν να αναπαραχθούν χωρίς την ακούσια βοήθεια των ξενιστών τους. Κατά συνέπεια δεν αρρωσταίνουν όταν μεταλλάσσεται το γενετικό υλικό τους! Οι τυχαίες αλλαγές στο γενετικό υλικό μπορούν όμως να είναι κακές, αδιάφορες ή και ευνοϊκές για έναν ιό. Στην πρώτη περίπτωση μπορεί να οδηγήσουν ακόμη και σε άρση της παραγωγής νέων ιικών σωματιδίων. Στην τελευταία περίπτωση μπορεί να προσδώσουν στον ιό αυτό που οι βιολόγοι ονομάζουν εξελικτικό πλεονέκτημα.

Πώς αντιδρά ο οργανισμός στους ιούς;

Ενδιαφέρον έχει να παρακολουθήσουμε καταρχήν πως αντιδρά το σώμα σε μεταλλαγμένα στελέχη. Παράγει αντισώματα, που θωρακίζουν το αμυντικό σύστημα απέναντι σε επιθέσεις των ιών. Όταν οι παθογόνοι οργανισμοί μεταλλάσσονται και τα ανθρώπινα αντισώματα που παράγονται είναι προγραμματισμένα να αντιμετωπίσουν την παλαιότερη «εκδοχή» του ιού, τότε είναι σαφές ότι είναι λιγότερο αποτελεσματικά. Για τον ίδιο λόγο παθαίνουμε γρίπη με συνάχι πολλές φορές μέσα στον χρόνο. Βέβαια ο οργανισμός μας έχει αποκτήσει αντισώματα από το προηγούμενο συνάχι, όχι όμως και για το νέο μεταλλαγμένο ιό. Υπάρχει λόγος για πανικό; Όχι, ο μεταλλαγμένος ιός δεν είναι απαραίτητα πιο επικίνδυνος. Καμιά φορά μέσω της μετάλλαξης μπορεί και να εξασθενήσει. Όταν ο ανθρώπινος οργανισμός σχηματίζει αντισώματα για να καταπολεμήσει έναν ιό και να εμποδίσει την εκδήλωση της νόσου, πρέπει ο ιός να μεταβάλει την προστατευτική μεμβράνη για να μην γίνει «αντιληπτός» από τα αντισώματα.

Ο μεταλλαγμένος ιός δεν εξουδετερώνει την επίδραση του εμβολίου

Όλοι οι ιοί μεταλλάσσονται. Και παρότι ο κοροναϊός δεν είναι επιρρεπής στις μεταλλάξεις, αλλάζει και εξελίσσεται

Δεν είναι σωστό ότι γι’αυτό παίζουν ρόλο οι ανεμβολίαστοι. Απεναντίας για τις αλλαγές του ιού παίζουν ρόλο όσοι έχουν νοσήσει ή ήταν ασυμπτωματικοί και φυσικά οι εμβολιασμένοι. Σε όλους αυτούς ο ιός επειδή υπάρχει ανοσία βρίσκει διέξοδο με στελέχη που δεν βρίσκουν εμπόδια από το ανοσοποιητικό τους. Έτσι κάποιο στέλεχος του ιού που έχει διαφοροποιηθεί μπαίνει στο οργανισμό και επειδή είναι πιο εύκολα να μεταδοθεί αρχίζει και εξαπλώνεται. Καθώς οι μεταλλάξεις εμφανίζονται σε ιούς, αυτοί που επιμένουν είναι κι αυτοί που θα διευκολύνουν τον ιό να εξαπλωθεί στον πληθυσμό. Κάθε φορά που οι ιοί μεταλλάσσονται, δημιουργείται μια διαφορετική πλατφόρμα για τον ιό να προσθέσει κι άλλες μεταλλάξεις. Θα ήταν λάθος  να θεωρήσουμε ότι ο ιός μεταλλάσσεται για να μας κάνει κακό: ο ιός μεταλλάσσεται τυχαία και όταν κάποιες από αυτές τις αλλαγές ευνοούν τον πολλαπλασιασμό του, επικρατούν. Αυτό που βλέπουμε λοιπόν τώρα με τη βαθμιαία επικράτηση των νέων στελεχών δεν είναι παρά τα αποτελέσματα της φυσικής επιλογής στην πράξη!

Τα νέα στελέχη του ιού είναι αμφίβολο αν μπορούν να διαφοροποιηθούν από τα προηγούμενα ως προς την ικανότητα να ξεφεύγουν από τα αντισώματα που δημιουργεί η φυσική ανοσία στον κλασικό ιό. Αν αυτό επιβεβαιωθεί τότε όσοι έχουν ήδη νοσήσει είναι ασφαλείς ότι δε θα ξανανοσήσουν τουλάχιστον σοβαρά. Το ίδιο και όσοι αποκτήσουν ανοσία από τα εμβόλια. Αν κάποιο από τα μεταλλαγμένα στελέχη έχει διαφοροποιηθεί τόσο ώστε να μπορεί να ξεγελάσει τη φυσική ανοσία που αποκτήθηκε από τον κλασικό ιό τότε θα μπορεί να ξεγελάσει και τα υπάρχοντα εμβόλια και θα χρειαστεί συμπληρωματικός εμβολιασμός.

Στην πανδημία του 1918 να θυμηθούμε τι συνέβη;

Σταδιακά υποχώρησε και τελικά εξαφανίστηκε μυστηριωδώς – και εντελώς ξαφνικά όπως ακριβώς πρωτοεμφανίστηκε – το 1919. Ύστερα από 18 μήνες «έσβησε», λόγω της ανάπτυξης ανοσίας από τον πληθυσμό, που είχε ως αποτέλεσμα τη μετεξέλιξη του ιού σε κάτι πολύ πιο ακίνδυνο.

Έτσι και τώρα με τον κοροναϊό. Έχει αναπτυχθεί ανοσία.

Όλα αυτά οδηγούν στο τέλος της πανδημίας. Σε ένα μήνα, σε δύο μήνες θα δούμε ότι τα κρούσματα δεν θα αρρωσταίνουν.

Είναι δύσκολο να τηρήσεις τα μέτρα

Δεν χρειάζεται φόβος ούτε από τους διοικούντες που αγωνιούν να μην τους σκάσει άλλη βόμβα στα χέρια (όπως πέρυσι), και έχουν φτάσει να «φυσάνε και τη γιαούρτη», ούτε όμως και από αυτούς που λένε δεν υπάρχει κοροναϊός και όλα είναι μια συνωμοσία οπότε κάνουμε ό,τι θέλουμε!

Λίγο προσοχή από όλους και τελειώσαμε.