Παγκόσμια ημέρα ψυχικής υγείας: Στην σκιά ενός άγνωστου και εν δυνάμει θανατηφόρου ιού… (Γράφει ο Νίκος Στ. Μανούσης)

Παγκόσμια ημέρα ψυχικής υγείας

10 Οκτωβρίου 2020

Ο φετινός εορτασμός της Παγκόσμιας ημέρας ψυχικής υγείας συμπίπτει με την πανδημία η οποία συνεχίζει να επηρεάζει την καθημερινότητα όλων των ανθρώπων σε παγκόσμια κλίμακα.

Ακόμη και υπό κανονικές συνθήκες, η καλή ψυχική υγεία είναι ζωτικής σημασίας για τη λειτουργία της κοινωνίας. Και ο λόγος γι’ αυτό είναι ότι η υγεία ενός ανθρώπου είναι άμεσα συνυφασμένη και με την ψυχική υγεία όχι μόνο τη σωματική.

Υπό το πρίσμα της δημόσιας ψυχικής υγείας, ο κύριος ψυχολογικός αντίκτυπος μέχρι σήμερα είναι τα αυξημένα ποσοστά άγχους. Ενδεικτικά, σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, πάνω από 450 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως πάσχουν από ψυχικές διαταραχές, ενώ η κατάθλιψη εμφανίζεται διεθνώς σε περίπου 154 εκατομμύρια, με αποτέλεσμα να έχει καταστεί σήμερα η 2η αιτία θανάτου σε όλο τον κόσμο.

Οι διαταραχές που σχετίζονται με κατάχρηση αλκοόλ φτάνουν τα 95 εκατομμύρια κρούσματα.

Η σχιζοφρένεια είναι μια από τις 10 συχνότερες αιτίες αναπηρίας στον κόσμο

Ζώντας τους τελευταίους 7 μήνες στην σκιά ενός άγνωστου και εν δυνάμει θανατηφόρου ιού, είναι αναμενόμενο τα επίπεδα του άγχους για τον φόβο νόσησης να βρίσκονται σε μεγαλύτερη ένταση από το κανονικό. Επίσης, είναι φυσιολογικό ότι μπορεί να επηρεαστεί ο τρόπος με τον οποίο αντιδρούμε στις νέες συνθήκες, καθώς εισάγονται διαρκώς νέα μέτρα πρόληψης, τα οποία επιφέρουν επιπτώσεις στις συνήθεις δραστηριότητες και μεταβάλλουν την καθημερινότητα όλων, ενδεικτικά η εργασία από το σπίτι, η προσωρινή ανεργία, η κατ ‘οίκον εκπαίδευση παιδιών, η έλλειψη φυσικής επαφής με άλλα μέλη της οικογένειας, φίλους και συναδέλφους, η οικονομική στενότητα κ.ά.

Επειδή πρόκειται για ένα πρωτόγνωρο σε ένταση φαινόμενο παγκόσμιας εμβέλειας, χωρίς να υπάρχει προσωπική ευθύνη, υπάρχει η ανάγκη αποδοχής σε πρώτο επίπεδο της νέας πραγματικότητας, ώστε να υπάρχει ευκολότερη προσαρμογή. Στο πλαίσιο ωστόσο αντιμετώπισης της πανδημίας είναι απαραίτητη, αναγκαία και επιβεβλημένη η συμμόρφωση και η εφαρμογή των μέτρων που προτείνουν οι ειδικοί, όπως είναι η χρήση μάσκας, η καθαριότητα, η τήρηση αποστάσεων κτλ.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, με αφορμή πρόσφατη έρευνα για τον εορτασμό της σημερινής ημέρας, αναφέρει ότι τα επίπεδα μοναξιάς, αυπνίας, κατάθλιψης, επιβλαβούς χρήσης αλκοόλ και ουσιών,  καθώς και αυτοτραυματισμού ή αυτοκτονικής συμπεριφοράς αναμένεται να αυξηθούν. Για την αντιμετώπιση της παρούσας κατάστασης έχει εκδώσει Οδηγό για τις βασικές ψυχοκοινωνικές δεξιότητες στην καθημερινότητα μας, καθώς και κατευθυντήριες γραμμές για την ευαισθητοποίηση όλων σε θέματα ψυχικής υγείας. Τέλος παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον και χρησιμότητα η έκδοση για τα παιδιά, με τίτλο «Ο ήρωάς μου είναι εσύ, πώς τα παιδιά μπορούν να πολεμήσουν το COVID-19!».  Με τη βοήθεια ενός φανταστικού πλάσματος, του Ario,  περιγράφεται ο τρόπος με τον οποίο, τα παιδιά μπορούν να προστατέψουν τον εαυτό τους, τις οικογένειές τους και τους φίλους τους από τον ιό και πώς να διαχειριστούν δύσκολα συναισθήματα όταν αντιμετωπίζουν μια νέα και ταχέως μεταβαλλόμενη πραγματικότητα.

Με δύναμη, επιμονή και υπομονή, όλοι πρέπει να παίξουμε ενεργό ρόλο στην προστασία της σωματικής και ψυχικής υγείας του εαυτού μας και των άλλων. Σε κάθε περίπτωση, ο καθένας από εμάς οφείλει να να βοηθήσει στην υποστήριξη της θετικής ψυχικής υγείας, χωρίς φόβο και προκαταλήψεις.

Προς αυτή την κατεύθυνση απαραίτητες είναι και οι ενέργειες σε πολιτικό επίπεδο, ενισχύοντας τις δομές αλλά και τη χρηματοδότηση, επιβεβαιώνοντας ότι η προαγωγή της ψυχικής υγείας αφορά όλους.

Νίκος Στ. Μανούσης

Ψυχίατρος

Αντιπρόεδρος ΔΙΙΚΩ