Google has deprecated the Picasa API. Please consider switching over to Google Photos
ΔΕΙΤΕ ΦΩΤΟ & ΒΙΝΤΕΟ
Ξεκίνησε τη λειτουργία του το “Μυλοτόπι” από την οικογένεια Βουδούρη στην Κέφαλο…
Για 18 και πλέον μήνες συνεργαστήκαμε με μια ομάδα εξειδικευμένων αρχιτεκτόνων και έμπειρων τεχνιτών, προκειμένου να επισκευάσουμε 6 κτίρια, που αποτελούν χαρακτηριστικά αρχιτεκτονικά δείγματα ενός οικιστικού συνόλου του 19ου αιώνα στην Κέφαλο, της Κω.
Έχουμε την χαρά και την τιμή να παρουσιάσουμε τον παραδοσιακό οικισμό «Μυλοτόπι», ο οποίος μετά από αρκετούς μήνες επίπονης και απαιτητικής εργασίας δίνει τη δυνατότητα στον επισκέπτη να κάνει ένα ταξίδι στο χρόνο, αναβιώνοντας τις συνθήκες και τους όρους διαβίωσης των κατοίκων της Κεφάλου σχεδόν ένα αιώνα πριν.
Με την ευχή και την ελπίδα ότι θα ανασύρουμε «μνήμες» για τους παλιούς και διευρύνοντας τις γνώσεις των νέων , ανακοινώνουμε ότι το «Μυλοτόπι» από τις 12/04 ξεκίνησε το ταξίδι του και από τις 17:00 μ.μ. υποδέχεται με χαρά κοινό και επισκέπτες.
Ένα εντυπωσιακό ταξίδι στο χρόνο…
Ο παραδοσιακός οικισμός “Μυλοτόπι” βρίσκεται στο χωριό Κέφαλος της Κω, περίπου 42 χλμ. από την πόλη της Κω και 16 χλμ. από το Διεθνή Αερολιμένα «Ιπποκράτης».
Στην αρχαιότητα ονομαζόταν “Αστυπάλαια” και πήρε το όνομά της είτε επειδή κατά την αρχαιότητα ήταν η πρωτεύουσα του νησιού (μέχρι το 366 π.Χ) ή εξαιτίας του σχήματος της περιοχής που μοιάζει με κεφάλι γυπαετού.
Χωρίζεται σε δυο μέρη: στον παραδοσιακό οικισμό που βρίσκεται στην κορυφή του λόφου και στο παραλιακό τμήμα “Καμάρι”, όπου είναι το λιμάνι του χωριού ενώ σύμφωνα με την τελευταία απογραφή (2011) αριθμεί 2.156 μόνιμους κατοίκους.
Ο οικισμός “Μυλοτόπι” δίνει τη δυνατότητα στον επισκέπτη να περιηγηθεί σε 6 κτίρια – παραδοσιακό φούρνο, παραδοσιακό σπίτι, ανεμόμυλο, αλώνι, τούνελ – σήραγγα, παραδοσιακό καφενείο/εστιατόριο – τα οποία συνθέτουν ένα χαρακτηριστικό δείγμα της αρχιτεκτονικής του νησιού και της πολιτισμικής ταυτότητας της περιοχής.
Posted by Mylotopi on Monday, 2 April 2018
Παραδοσιακός Φούρνος
Αν σε ρωτούσε κάποιος παλαιότερα τον αριθμό των κατοίκων του χωριού η απάντηση θα ήταν όσοι και οι φούρνοι του. Το ψωμί ήταν και είναι η σημαντικότερη τροφή κυρίως για τον φτωχό, ιδιαίτερα σε δύσκολες συνθήκες όπως ήταν ο πόλεμος. Ο φούρνος ήταν ο μοναδικός τρόπος για να εξασφαλιστεί το ψωμί της οικογένειας. Τους συναντάμε στις αυλές όλων των σπιτιών.
Ο συγκεκριμένος παραδοσιακός φούρνος είναι από τους πιο παλιούς του χωριού και το κυριότερο χαρακτηριστικό του είναι πως είναι ξυλόφουρνος και στεγασμένος εσωτερικά σε οίκημα. Είναι πετρόχτιστος στο σύνολο του , όπως και το σπίτι –χώρος, μέσα στο οποίο στεγάζεται.
Οι τοίχοι του έχουν πάχος 80-90 πόντους , όλο πέτρα.
Η οροφή του στηρίζεται και αυτή σε μεγάλα ξύλινα δοκάρια και έχει και αυτός ένα μικρό παράθυρο στο τέλος του παραλληλόγραμμου οικήματος (για να μπορεί να βγεί η κάπνα σε περίπτωση που υπήρχε έντονη αποπνηκτικά ατμόσφαιρα, όταν άναβε ο φούρνος).
Σύμφωνα με μαρτυρίες ηλικιωμένων ανθρώπων ο συγκεκριμένος φούρνος υπάρχει πάνα απο 80 χρόνια , και συγκεκριμένα λίγο πρίν τον Α΄παγκόσμιο πόλεμο. Για να τον χτίσουν, καθάρισαν το χώρο και χάραζαν ένα κύκλο. Για διαβήτη έβαλαν ένα καρφί στερεωμένο στο κέντρο της βάσης και έφτιαξαν τον κύκλο με τη βοήθεια ενός σχοινιού που είχαν δέσει στο καρφί. Στη συνέχεια έσκαψαν μισό μέτρο για να ρίξουν τα θεμέλια.Τα θεμέλια και ο υπόλοιπος φούρνος αποτελούνταν από πέτρες ,χώμα και νερό. Πέτρες που υπάρχουν μόνο στην Κέφαλο και λέγονται ‘ποροί’ (λέγεται πως η δημιουργία τους οφείλεται στην υφαιστιακή τέφρα που προήλθε από την έκρυξη του ηφαιστείου της Νισύρου).
Στην βάση του φούρνου οι τεχνίτες έβαλαν κοπριά , η οποία συγκρατεί την θερμότητα. Με άχυρο και πηλό έκλειναν τυχόν εσοχές(τρύπες) του θόλου.
Τέλος οι βάση του φούρνου στρωνόταν με τις πιο πυρίμαχες πέτρες που βρήκαν εκείνη την περίοδο.
Εξωτερικά ο φούρνος επενδύθηκε με πέτρα για θερμομονωτικούς και αισθητικούς λόγους. Τη πρώτη φορά που άναψαν τον φούρνο, ο τεχνίτης που επιμελήθηκε την κατασκευή του, έβαλε ένα γυάλινο μπουκάλι και τον είχε αναμμένο μέχρι το γυαλί να γίνει νερό.
Η προεξοχή στο φούρνο και η πεζούλα βοηθούσαν τις νοικοκυρές να ακουμπούν τα αρτοποιήματα τους (πάγκος εργασίας). Οι γυναίκες εκείνης της εποχής, ζύμωναν στη σκάφη και έπλαθαν την ζύμη πάνω σε ένα κοντό στρόγγυλο τραπεζάκι που το ονόμαζαν σινί. Όταν ήθελαν να φτιάξουν ψωμί έκοβαν την ζύμη και την έβαζαν σε στρογγυλά καλούπια που εδώ ονομάζουμε’ αγκλούπια’. Ανάλογα με το τι ήθελαν να ψήσουν έβαζαν και την ανάλογη ποσότητα ξύλων. Δεν χρησιμοποιούσαν ποτέ οινόπνευμα για να ανάψουν τη φωτιά ή άλλο βοήθημα γιατί θα άφηνε άσχημη μυρωδιά.
Οι φούρνοι είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι με τη θρησκεία μας και την ίδια την ιστορία μας, και είναι μεγάλο λάθος η καταστροφή τους. Αυτό μας ώθησε και προχωρήσαμε σε πλήρη ανακατασκεύη του συγκεκριμένου φούρνου, η οποία μάλιστα έγινε πριν από 5 χρόνια, μιας και ήταν επιθυμία της γιαγιάς Πασούνας που έμενεμόνη της στο παραδοσιακό σπίτι. Όντως επισκευάστηκε τότε , φούρνησε η Γιαγιά το Πάσχα του 2013 και αμέσως μετά από λίγους μήνες ‘έφυγε’ ευτυχισμένη για το μεγάλο ταξίδι…. Ήταν ακόμα ένα τεράστιο σημάδι για μας, για την ολοκλήρωση αυτού του ονείρου….
Ακόμα και στις μέρες μας οι γυναίκες όλης της γειτονιάς, χρησιμοποιούν τον συγκεκριμένο φούρνο για το ψωμί της Κυριακάτικης λειτουργίας και τα παραδοσιακά εδέσματα των εορτών. Κουλουράκια, τυρόπιτες (που στο χωριό της ονομάζουμε λαμπρόπιττες γιατί γίνονταν κυρίως την Λαμπρή (Το Πάσχα), χριστόψωμα και το υπέροχο ‘φτό’ δηλαδή κατσικάκι γεμιστό στην γάστρα πού τρώμε κάθε Πάσχα.
Παραδοσιακό σπίτι
Γνήσια ανακατασκευή ενός παλιού αγροτικού σπιτιού. Το συγκεκριμένο κτίσμα είναι χρονολογικά τοποθετημένο στον 19ο αιώνα. Είναι από μόνο του μια ιστορία. Μέσα σε αυτό έζησαν 4 διαφορετικές οικογένειες της Κεφάλου , και κάθε μια από αυτές τις οικογένειες αριθμούσε περίπου 9-12 μέλη.
Για να μπεις μέσα στο σπίτι, πρέπει να περάσεις από μια ξύλινη διπλή πόρτα. Απέναντι της υπάρχει ένα μικρό ξύλινο παράθυρο, το μοναδικό μέσα στο σπίτι .
Αμέσως κάτω από το παράθυρο (δεξιά όπως μπαίνουμε στο σπίτι), συναντάμε έναν πέτρινο υπερυψωμένο πατάρι που λέγεται ‘πεζούλα’. Μπροστά της υπάρχει το παραδοσιακό τζάκι που λέγεται ‘κουμούλι ’ και στο οποίο μαγείρευαν αλλά και ζεσταινόντουσαν.
Πάνω στην πεζούλα έτρωγαν όλοι καθισμένοι γύρω γύρω από ένα χαμηλό στρογγυλό τραπέζι που λέγαται σινί . Το βράδυ το μάζευαν το τραπέζι αυτό και το κρεμούσαν στον τοίχο, ώστε πάνω στην πεζούλα να κοιμηθεί ο παππούς με την γιαγιά. Για τον λόγο αυτό τοποθετούσαν πάνω στην πεζούλα ένα στρώμα , το ‘μιντέρι’, φτιαγμένο από λινό ύφασμα και άχυρα.
Στον τοίχο πίσω από την πεζούλα, υπάρχει το τσανακλίκι (η πιατοθήκη τους) και η κουταλερή. Πάνω από το τσανακλίκι έβαζαν τις κατσαρόλες τους. Την ντουλάπα τους, την ονόμαζαν αρμάρα , ήταν εντοιχισμένη και χωρισμένη σε δυο μέρη.
Στη μέση του σπιτιού είναι τοποθετημένο ένα τραπέζι και ακριβώς πίσω του και πάνω στον πλαϊνό τοίχο, ένας τριθέσιος καναπές . Στον τοίχο υπάρχουν κάδρα κεντητά και πίνακες με ιστορίες αγάπης αλλά και φωτογραφίες γυναικών (της γενοβέφες) . Την παράσταση κλέβει και έκλεβε ο μεγάλος σκαλιστός καθρέφτης.
Ακριβώς απέναντι από την ‘πεζούλα’ , και πάνω στο τελείωμα του σπιτιού υπάρχει το υπερυψωμένο κρεβάτι των γονιών (‘κρίατος’). Το μέρος κάτω από αυτά χρησίμευε ως αποθηκευτικός χώρος (‘αμποκρίατος’) . Στον ‘αμποκρίατο’ υπάρχουν οι στάμνες και τα μπαούλα για την αποθήκευση τροφίμων, και ρούχων.
Πάνω από το κρεβάτι των γονιών τοποθετούσαν το εικονοστάσι τους. Μία κουρτίνα στολίζει το κρεβάτι και ξεχωρίζει το κρεβάτι των γονιών με το κρεβάτι των μικρότερων παιδιών. Τα μωρά κοιμόντουσαν σε αυτοσχέδια κούνια πάνω από τον ‘κρίατο’ και την κουνούσε η μητέρα με την βοήθεια ενός αυτοσχέδιου σχοινιού συνήθως από ύφασμα. Οι οικογένειες ήταν πολυμελείς, κάποιες φορές είχαν παραπάνω από δέκα παιδιά.
Η στέγη βασίζεται κατά μήκος από ξύλινα δοκάρια και είναι φτιαγμένη από χώμα και φύκια για καλύτερη μόνωση.
Οι τοίχοι περιμετρικά είναι φτιαγμένοι με πέτρες, συνολικού πάχους 80 με 90 πόντων!.
Μπορεί το σπίτι να είχε μόνο ένα παράθυρο (κυρίως λόγω του φόβου για το ανεξέλεγκτο κρύο και την πνευμονία που σκότωνε πολλούς εκείνη την εποχή λόγω έλλειψης φαρμάκων), όμως η ατμόσφαιρα μέσα στο σπίτι δεν γέμιζε με κάπνα ακόμα και όταν το ‘κουμούλι’ ήταν αναμμένο . Αυτό οφειλόταν λόγω της μεγάλης καμινάδας που υπάρχει στην οροφή του σπιτιού, αλλά και λόγω του ότι έκαιγαν ξύλα με ευχάριστη μυρωδιά (ελιά , πεύκο, κέδρο).
Γενικά η εικόνα που παίρνει κανείς μπαίνοντας μέσα στο σπίτι είναι πως αν και είναι μικρό (μόλις 45 τετραγωνικά μέτρα) και φτωχικό, είναι απόλυτα λειτουργικό και δεν έλειπε καθόλου η αισθητική από αυτό. Για παράδειγμα ο πάγκος κάτω από το κρεβάτι των γονιών και άλλα έπιπλα (όπως ο καναπές), ήταν σκαλιστά. Τα υφάσματα τους ήταν κεντημένα με μεταξωτή και χρυσή κλωστή. Με την βοήθεια του αργαλειού έφτιαχναν υφαντές κουβέρτες, χαλιά και άλλα.
Αν και δεν είχε ούτε καν τουαλέτες και αναγκαζόντουσαν να καταφεύγουν στα γύρω χωράφια για την φυσική τους ανάγκη, αυτό δεν διατάραζε καθόλου την καθημερινότητα τους.
Άσπριζαν τα σπίτια τους δύο φορές το χρόνο για λόγους καθαριότητας και υγείας. Κατάφερναν με αυτόν τον τρόπο να κρατήσουν μακριά τον λοιμό από το σπίτι τους και από το χωριό.
Ανεμόμυλος
Μύλος ονομάζεται κάθε μηχανή που αλέθει. Επειδή κινείται με την βοήθεια του ανέμου ονομάζεται ανεμόμυλος αλλιώς ονομάζεται πυργόμυλος ή ξετροχάρης. Δεν μπορεί να χτιστεί μύλος οπουδήποτε και υπήρχαν δυο βασικά κριτήρια επιλογής: η συμπεριφορά του ανέμου (πάντα προσανατολισμένος προς το βορρά, αλλά και δυνατότητα χρήσης όλων των ανέμων) και η μακρινή απόσταση από το λιμάνι λόγω των πειρατικών λεηλασιών.
Ο μύλος αυτός ονομαζόταν και μύλος του Παπά επειδή ανήκε στον Πάτερ Βασίλειο, ιερέα της Κεφάλου για πολλά έτη.
Είναι από τους πιό παλιούς μύλους της Δωδεκανήσου και σίγουρα από τους πιο παλιούς στο νησί.
Είναι χαρακτηρισμένος επίσημα σε Φ.Ε.Κ ως διατηρητέο μνημείο υπό την αιγίδα της αρχαιολογικής υπηρεσίας νεοτέρων μνημείων. Για αυτόν τον λόγο και καθ’ όλη την διάρκεια της ανακατασκευής του , υπήρχαν πολύ συχνές επισκέψεις από την αρχαιολογική υπηρεσία.
Ο συγκεκριμένος μύλος αποτελείται από 545 κομμάτια και έχει επισκευαστεί πλήρως . Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να είναι απόλυτα λειτουργικός, αλλά και να μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως εκθετήριο. Το 80% της ξυλείας του αρχικού μύλου έχει μείνει ανέπαφο, ενώ υπάρχουν ξύλα στο εσωτερικό του μύλου που η ηλικία τους υπολογίζεται μεταξύ 1000 και 1300 ετών.
Χαρακτηριστικό είναι πως πάνω στην κεντρική ρόδα – γρανάζι που είναι υπεύθυνη για το γύρισμα της μυλόπετρας, υπάρχει χαραγμένη επιγραφή με την ημερομηνία κατασκευής της , και που ήταν το 1868. Επειδή όμως ο μύλος προυπήρχε , είναι βέβαιο πως αυτή είναι ρόδα , που αντικατέστησε την προηγούμενη.
Για την συντήρηση τους έγιναν χρονοβόρες και επίπονες προσπάθειες , οι οποίες πραγματοποιήθηκαν από τον καραβομαραγκό κ. Δημήτρη Μωράκη.
Το σύνολο των ξύλων που χρησιμοποιήθηκαν για την σκεπή , της αντέννες και για αντικατάσταση κάποιων κομματιών στο εσωτερικό του μύλου, προήλθαν από το Άγιο Όρος . Το Περιβόλη της Παναγιάς όπως ονομάζεται το Άγιο Όρος, έχει καστανιές που είναι ξύλα πολύ ανθεκτικά και ζουν πολλά χρόνια.
Οι εργασίες για να επισκευαστεί ώστε να γίνει απόλυτα λειτουργικός , διήρκησαν περίπου επτά (7) μήνες.
Ο μηχανισμός τους ενώ είναι απλός σαν λειτουργία και σκέψη, είναι συνάμα απίστευτα εξελιγμένος για την εποχή που κατασκευάστηκε.
Δύο κυκλικές μυλόπετρες συνολικού βάρους τεσσάρων τόνων (4) , δεσπόζουν στον πάνω όροφο του μύλου, μαζί με το την τεράστα ρόδα – γρανάζι που τις περιστρέφει.
Το γρανάζι για να γυρίσει παίρνει δύναμη από τα τριγωνικά ελειπτικά πανιά που βρίσκονται πάνω στα ιστία, και που ανοίγονται σταδιακά ανάλογα με την δύναμη του ανέμου.
Κατά την πριστροφή των μυλοπετρών , τρίβεται το υλικό ανάμεσα τους (σιτηρά, ακόμα και μπαρούτι παλαιότερα).
Μόνο η μία μυλόπετρα κινείται η πάνω. Η κάτω πέτρα μένει ακίνητη. (Κάτω πέτρα του μύλου ονόμαζαν παλαιότερα τον τεμπέλη. )
Στο κέντρο της μυλόπετρας η κίνηση από κάθετη γίνεται οριζόντια μέσω ενός κομματιού που λέγεται φανάρι. Το σιτάρι αλέθεται λίγο, λίγο και γίνεται αλεύρι, πέφτει σε μια ειδική υποδοχή και καταλήγει στο τσουβάλι που κρέμεται από τσιγέλια στον μεσαίο όροφο.
Ο μύλος έχει κυλινδρικό σχήμα και συνολικό ύψος 6,2 μέτρων. Το πάχος των τοίχων είναι 1,20 μέτρα και είναι καθολικά κατασκευασμένος από πέτρα.
Στην κορυφή του μύλου δεσπόζει μια ξύλινη στέγη επενδυμένη με λαμαρίνα. Το μέγεθος την στέγης είναι περίπου 6μ και για να αντιληφθούμε το μέγεθος και το σχήμα, μοιάζει με αναποδογυρισμένο καίκι 6 μέτρων.
Την στέγη διαπερνά ένας άξονας ,στην άκρη του εξωτερικά υπάρχει ένας μεγάλος ξύλινος τροχός, η φτερωτή.
Οι ακτίνες της ντύνονται με τριγωνικά πανιά. Το κτίσμα είναι διώροφο. Πάνω βρίσκεται ο άξονας και το σύστημα κίνησης(ανώι) ενώ στο πατάρι μαζεύονται τα σιτηρά, όπου γίνεται η άλεση και η αποθήκευση των σιτηρών.
Η υποδοχή που βρίσκεται στο ισόγειο ονομάζεται κατώι. Εκεί βρισκόταν στην ουσία το σπίτι του μυλωνά, μιας και εκεί κομόταν μαζί με την οικογένεια του όταν έκλεινε.
Στον τοίχο του ισογείου δεσπόζει το κουμούλι στο οποίο μαγείρευε η μυλωνού, αλλά και έβραζε και ο μυλωνάς το καζάνι με το λίπος που του ήταν απαραίτητο για την συντήρηση των ξύλων του μύλου.
Ο χώρος είναι περιορισμένος, υπάρχουν μόνο δυο ανοίγματα η πόρτα κάτω και ένα παράθυρο ψηλά σε ίδια διάταξη. Το παράθυρο επέτρεπε στον μυλωνά που ήταν στον πάνω όροφο να παρακολουθεί την φορά του ανέμου και τυχόν αλλαγές του καιρού.
Επιπροσθέτως υπήρχαν και δύο παράθυρα – φεγγίτες πάνω στην οροφή του μύλου, για να μπορεί ο μυλωνάς να βγαίνει έξω και να δένει τα ιστία ή να πραγματοποιεί άλλες εργασίες.
Στο νησί , και στο συγκεκριμένο μέρος που φτιάχτηκε ο μύλος, ο άνεμος φυσάει 330 – 340 μέρες το χρόνο (για αυτό και χτίστηκε εκεί και ήταν ο πιό σημαντικός μύλος από όλους του χωριού ), και ανάλογα με την δύναμη του, βοηθάει να αλεστούν 20 με 70 κιλά σιτηρά την ώρα. Ο μυλωνάς έστρεφε τη φτερωτή του μύλου ανάλογα με την φορά του ανέμου. Η φτερωτή δεν μένει ακίνητη όπως γίνεται σε άλλους μύλους, σταματάει με τη βοήθεια ενός σχοινιού που λειτουργεί ως φρένο.
Ο κάθε μυλωνάς, και ο τελευταίος του συγκεκριμένου μύλου που ήταν ο κ. Πολίτης, ήταν εξέχουσα προσωπικότητα για το χωριό αλλά και παραμυθάς. Ο μύλος ήταν πάντα ανοιχτός, δεν υπήρχε ωράριο, για αυτό και στην ελεύθερη του ώρα δεν έλειπαν τα κουτσομπολιά και τα γλέντια. Η προσφορά των ανεμόμυλων ήταν σημαντική στα χρόνια της πείνας και της κατοχής. Αν και όλοι φοβόντουσαν τους κατακτητές, κατέφευγαν εκεί για να αλέσουν σιτηρά ,φορτωμένα σε τσουβάλια πάνω στα γαιδούρια τους.
Χαρακτηριστικός είναι ακόμα και σήμερα και ο γαιδουρόδρομος που οδηγούδσε στον μύλο, καθώς και η κυκλική ξύλινη περίφραξη πάνω στην οποία έδεναν τα ζώα τους και περίμεναν καρτερικά την σειρά τους για να αλέσουν.
Ο μυλωνάς άνοιγε το ένα μόνο πανί δίνοντας έτσι σήμα στους κατοίκους του χωριού ότι ξεκινά την εργασία του.
Εκτός από τον μύλο, της καθημερινές ανάγκες του σπιτιού για άλεσμα , κάλυπτε μια χειροκίνητη κατασκευή με δυο μυλόπετρες που έκρυβαν οι νοικοκυρές και άλεθαν μόνο την νύχτα επειδή ο κατακτητής τους τις έπαιρνε με βία.
Τέτοιες κατασκευές σόζωνται και τις εκθέτουμε στο παραδοσιακό σπίτι.
Οι γερμανοί και οι Ιταλοί στην περιοχή μας, έπρεπε να ταΐσουν τον στρατό τους. Για αυτό το 1944 κατασχέθηκαν οι μύλοι, και ο συγκεκριμένος, για να αλέθουν αποκλειστικά σίκαλη για αυτούς.
Σύμφωνα με την Νομαρχία Αρχιπελάγους η Κως το 1886 διέθετε 75 μύλους αλλά ως διατηρητέα έχουν χαρακτηριστεί μόνο 21 ανεμόμυλοι.
Από αυτούς σήμερα σώζονται απόλυτα μόνο δύο (2), συμπεριλαμβανομένου του δικού μας.
Αποτελούν αξιόλογο δείγμα μελέτης της ιστορίας της προβιομηχανικής αρχιτεκτονικής στο χώρο της Δωδεκανήσου.
Αλώνι
Πίσω από τον μύλο και σε πολύ μικρή απόσταση από αυτόν υπάρχει ένα πετρόχτιστο παραδοσιακό αλώνι. Το αλώνι χρησιμοποιούνταν από τους κατοίκους του χωριού, προκειμένου να γίνει το αλώνισμα.
Η διαδικασία ήταν οι εξής : Πάνω στο πέτρινο αλώνι άπλωναν τα δεμάτια. Αμέσως μετά έκοβαν τα δεματικά και σκορπίζονταν τα στάχυα σε όλο τον χώρο του αλωνιού. Στο κέντρο του βρισκόταν (και βρίσκεται ακόμα και σήμερα) ο στιχερός , ένα χοντρό και γερό ξύλο (πάσσαλος), τοποθετημένο βαθιά μέσα στο χώμα και στερεωμένο καλά.
Πάνω στον πάσσαλο αυτόν, δενόταν η τριχιά , σχοινί που κρατούσε τα ζώα όταν γυρνούσαν πάνω στο αλώνι.
Συνήθως χρησιμοποιούσαν μουλάρια ή γαϊδούρια. Όταν χρησιμοποιούσαν πάνω από ένα ζώο, τα έδεναν μεταξύ τους με λαιμαριές φτιαγμένες από τριχιά, και αυτές τις έδεναν με το σχοινί του πάσσαλου.
Ο αγωγιάτης , αυτός που ακολουθούσε τα ζώα που ήταν πάνω στο αλώνι, κρατούσε ένα λεπτό ξύλο στα χέρια του που το χτυπούσε στον αέρα (σαν μαστίγιο), για να κάνει θόρυβο ώστε να φοβούνται τα ζώα και να τρέχουν.
Οι θεριστές όταν σταματούσαν τα ζώα ανακάτευαν τα στάχυα με τα δικράνια, ώστε να ανέβουν στην επιφάνεια αυτά που δεν είχαν αλωνιστεί. Όταν διαπίστωναν πως ο καρπός είχε βγει από τα στάχυα, περνούσαν στο επόμενο στάδιο.
Γινόταν το μάζεμα, δηλαδή η συγκέντρωση των σταχιών σε στοίβες (σωρός) , ώστε το μεσημέρι να γίνει το λίκνισμα. Ο αέρας βοηθούσε σε αυτήν την εργασία. Συγκεκριμένα πετούσαν ψηλά το άχυρο χρησιμοποιώντας τα ξύλινα δικράνια , προκειμένου να διαχωριστεί από τον καρπό. Μετά χρησιμοποιούσαν ξύλινα φτυάρια και κόσκινα , προκειμένου να κοσκινίσουν τον καρπό και να τον τοποθετήσουν στα τσουβάλια. Το άχυρο το μάζευαν προκειμένου να το χρησιμοποιήσουν ως τροφή για τα ζώα.
Έτσι ολοκληρωνόταν η επίπονη εργασία του αλωνισμού .
Τούνελ – Σήραγγα
Κατά την διάρκεια των εργασιών αποκατάστασης και μετατροπής των δύο (2) κατοικιών σε παραδοσιακό μεζεδοπωλείο – καφενείο, ανακαλύφθηκε πίσω από την αυλή του ενός σπιτιού, μια μικρή τρύπα σαν είσοδος. Με μεγάλη έκπληξη διαπιστώσαμε πως αυτή η τρύπα οδηγούσε σε μια σήραγγα περίπου είκοσι (20) μέτρων. Η έκπληξη μας μεγάλωσε όταν διασχίζοντας όρθιοι το τούνελ αυτό, βρήκαμε μία παλιά οβίδα, ένα κράνος και κάποια σκεύη. Η έξοδος του τούνελ οδηγούσε σε ένα ανοιχτό πλάτωμα που το χρησιμοποιούσαν ως πολυβολείο.
Από εκεί λόγω του ύψους που βρισκόταν, έλεγχαν όλο τον χώρο, και εάν χρειαζόταν να καλυφθούν για να μην αναγνωριστούν από εχθρικά αεροπλάνα, έμπαιναν μέσα στο τούνελ που δεν γινόταν να διαχωριστεί μιας και η πάνω πλευρά του είναι χωμάτινη.
Ρωτώντας τους παλαιότερους μάθαμε πως αυτό το τούνελ το είχαν φτιάξει Ιταλοί φαντάροι, και έμεναν ακόμα και μέσα σε αυτό μερικοί, προκειμένου να αλλάζουν τις σκοπιές, αλλά και σαν εφεδρεία για τους πολυβολητές .
Το σύνολο του τούνελ το επιδιορθώσαμε και το κάναμε απόλυτα ασφαλές και πλέον είναι προσβάσιμο και για επίδειξη για τους επισκέπτες του οικισμού .
Τον δε χώρο που χρησιμοποιούσαν για να κοιμούνται οι Ιταλοί στρατιώτες εντός του τούνελ, τον μετατρέψαμε σε κελάρι.
Παραδοσιακό Καφενείο – Εστιατόριο
Όπως προανέφερα τα δύο σπίτια που ήταν ενωμένα σε σχήμα ‘Γ’, τα επιδιορθώσαμε , τα ανακατασκευάσαμε πάντα χρησιμοποιώντας τα ίδια υλικά (πέτρα, ξύλο) , και τα τροποποιήσαμε σε ένα παραδοσιακό μεζεδοπωλείο – καφενείο .
Λόγω του ύψους των κτισμάτων δημιουργήσαμε εσωτερικά ένα ξύλινο πατάρι , χρησιμοποιώντας και εδώ αποκλειστικά ξύλα (καστανιές), διαφόρων διαμετρημάτων, από το Άγιο Όρος.
Προκειμένου να στερεωθούν οι μεγάλοι ξύλινοι κορμοί που κρατούν το σύνολο του παταριού, χρησιμοποιήθηκε η τεχνική δεσίματος που εφάρμοσαν οι Ιωαννίτες ιππότες τον 14ο αιώνα, στο παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου στην Ρόδο.
Συγκεκριμένα τοποθετήθηκαν μεγάλοι σιδερένιοι πύροι οι οποίοι διαπερνούν το πάχος των 80-90 πόντων που έχουν οι τοίχοι, και εξωτερικά δένουν χιαστοί σε κάθετες μεγάλες σιδερένιες ράβδους.
Το σύνολο των ξύλων καθώς και οι δύο σκάλες που οδηγούν στο πατάρι, είναι φτιαγμένες και σκαλισμένες αποκλειστικά στο χέρι.
Εντός του χώρου υπάρχουν δύο τζάκια. Βρίσκονται ακριβώς στο σημείο που υπήρχαν όταν τα δύο σπίτια ήταν λειτουργικά, πριν 100 περίπου χρόνια.
Το δάπεδο είναι φτιαγμένο με τσιμεντοκονίαμα, ένα υλικό που παραπέμπει στα δάπεδα εκείνης της εποχής, απλά με πιο ενισχυμένα και εξελιγμένα υλικά.
Βγαίνοντας στην πίσω αυλή και κατεβαίνοντας 3 σκαλιά , μπαίνουμε στον παραδοσιακό φούρνου που περιγράψαμε πιο πάνω, και κατεβαίνοντας ακόμα μια σκάλα που βρίσκεται έξω από τον φούρνου, βρισκόμαστε στην αυλή του παραδοσιακού σπιτιού και έτοιμοι να εισέλθουμε σε αυτό.
Όπως καταλαβαίνει αμέσως ο επισκέπτης, το σύνολο των κτιρίων και εγκαταστάσεων είναι αρμονικά δεμένο μεταξύ τους.
Το ταξίδι στην παράδοση, στην γνώση αλλά και στις αναμνήσεις, μόλις ξεκίνησε….
Ειλικρινά απίστευτο έργο. Πήγαμε σήμερα και κυριολεκτικά ξεπέρασε τις προσδοκίες μας. Σίγουρα θα είναι το τοπ μαγαζί του καλοκαιριού και θα μας «αναγκάσει » να πηγαίνουμε συνέχεια Κεφαλο
Να ποιώ καφεδάκι στη χόβολη, να αγναντεύω τη θέα. Να αγοράσω αλεύρι και σίγουρα να φάω κατσίκι γεμιστό ψημένο στον παραδοσιακό φούρνο.
Ένα μεγάλο μπράβο παιδιά……. για την διάθεση και το μεράκι σας πρώτα από όλα αλλά και για την πρόθεση σας ,η οποία φαίνεται με του φτάνεις στον οικισμό, να «δένει’ με το περιβάλλον και την ιστορία αυτού του ευλογημένου τόπου.
Σας ευχόμαστε καλές δουλειές και να γίνεται μαζί με τους άλλους καταστηματάρχες του χωριού ο λόγος άνθησης της ΚΕΦΑΛΟΥ μας, όπως της αξίζει!!!!
ΠΟΣΟ ΚΟΣΤΙΣΕ ΟΛΟ ΑΥΤΟ ΠΑΤΡΙΩΤΗ!!!!!!!!
Συγχαρητήρια στην οικογένειά Βουδούρη τέτοια μαγαζιά αναβαθμίζουν τον τόπο μας και αναβιώνουν τις παραδόσεις μας !!!!και πάλι Πολλά Μπράβο!!
ΑΓΙΑΣΜΟΣ ΣΥΝΤΟΜΑ ΜΕ…..
Μπράβο στον κύριο Βουδούρη. Αξιέπαινη προσπάθεια και σίγουρα με πολύ μεράκι.
ΚΑΙ ΑΠΟ ΚΑΡΔΑΜΑΙΝΑ ΓΙΩΡΓΟ ΜΠΑΒΟ ΓΙΑ ΤΟ ΕΧΓΕΙΡΗΜΑ ΣΟΥ…ΚΑΛΕΣ ΔΟΥΛΕΙΕΣ!
Είσαι το μοναδικό περιμαεμα που θα μας κάνεις να σου βγαλουμε το καπέλο.