Η Ουγγαρέζα γυμνάστρια με τα 5 χρυσά Ολυμπιακά μετάλλια έχασε τον πατέρα της και τους θείους της στο Άουσβιτς – Εκείνη πήρε την ταυτότητα μιας Χριστιανής για να σωθεί
Το όνομα της είναι Άγκνες Κελέτι. Σε πολλούς δεν λέει κάτι αλλά στους μύστες της ιστορίας των Ολυμπιακών Αγώνων είναι γνωστό. Πρόκειται για μία Εβραία με καταγωγή από την Ουγγαρία η οποία διακρίθηκε ως γυμνάστρια και κατέκτησε 10 μετάλλια σε Ολυμπιακούς Αγώνες.
Από τα 10, τα 5 ήταν χρυσά, τα 3 ασημένια και τα 2 χάλκινα. Η Άγκνες έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 103 ετών όντας η γηραιότερη Ολυμπιονίκης στην ιστορία.
Η ζωή της μοιάζει με σενάριο για ταινία του Χόλιγουντ και μάλιστα δραματική ταινία.
Η γέννηση και το ξεκίνημα στη γυμναστική
Η γυμνάστρια από την Ουγγαρία που γεννήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 1921 εκεί όπου η Βούδα συναντά την Πέστη ήταν η γηραιότερη εν ζωή Ολυμπιονίκης.
Η ηρωίδα μας ξεκίνησε τη γυμναστική σε ηλικία 4 ετών στη Βουδαπέστη, στο μοναδικό σύλλογο Εβραίων της πόλης, το VAC Sports Club. Γρήγορα έδειξε το τεράστιο ταλέντο της. Στα 16 της είχε κερδίσει το πρωτάθλημα Ουγγαρίας και εν συνεχεία κατέκτησε άλλους εννέα τίτλους.
Η ζωή στα χρόνια του πολέμου
Η χιτλερική Γερμανία διοργανώνει τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1936 στο Βερολίνο. Η Άγκνες είναι μόλις 15 ετών και κάνει όνειρα να γευτεί τη χαρά της συμμετοχής στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Δεν τα κατάφερε τότε.
Το 1940 οι Ολυμπιακοί Αγώνες έχουν ανατεθεί στο Τόκιο. Η Κελέτι είναι ήδη πρωταθλήτρια στη χώρα της και κάνει όνειρα για το ταξίδι της στην πρωτεύουσα της Ιαπωνίας. Ένα χρόνο πριν, ξεσπάει ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος.
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 1940 και του 1944 δεν θα διεξαχθούν ποτέ. Η Κελέτι είναι 23 ετών το 1944 και μάχεται όχι για μετάλλια, αλλά για τη ζωή της.
Το κορίτσι που έσωσε τη ζωή της
Οι Ναζί έχουν κυριαρχήσει στην Ευρώπη. Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης όπως εκείνο του Άουσβιτς έχουν ανοίξει και γεμίζουν κυρίως με Εβραίους. Όπως και στην Ελλάδα και ειδικά στη Θεσσαλονίκη έτσι και στη Βουδαπέστη οι Γερμανοί συλλαμβάνουν και στέλνουν στον θάνατο τους Εβραίους.
Ο πατέρας και οι θείοι της Άγκνες θα οδηγηθούν στο Άουσβιτς και θα αφήσουν εκεί την τελευταία τους πνοή. Η μητέρα και η αδελφή της θα σωθούν από έναν ευαίσθητο Σουηδό διπλωμάτη και εκείνη θα δώσει τη μάχη της.
Πάλεψε απέναντι στη θηριωδία των Ναζί και επέζησε. Άλλαξε ταυτότητα. Πήρε την ταυτότητα ενός κοριτσιού, της Piroska Juhasz που ήταν Χριστιανή. Έφυγε στην επαρχία. Ξεκίνησε να δουλεύει ως υπηρέτρια. Μένει στο «Σουηδικό Σπίτι» του διπλωμάτη που έσωσε τη μητέρα και την αδελφή της.
Όταν οι Γερμανοί πολιορκούσαν προς το τέλος του πολέμου τη Βουδαπέστη εκείνη το πρωί έσκαβε μαζί με άλλους ομαδικούς τάφους για να θάψουν τους νεκρούς.
«Έμεινα ζωντανή χάρις στην Πιρόσκα. Ανταλλάξαμε όχι μόνο ρούχα και χαρτιά αλλά έμαθα να μιλάω όπως εκείνη», θα πει μετά από πολλά χρόνια η Κελέτι.
Στα χρόνια της θύελλας θα παντρευτεί τον πρωταθλητή Ίστβαν Σαρκάνι για να βελτιώσει τη θέση της.
Η επιστροφή και το όνειρο
Επιστρέφει στη γυμναστική. Το 1948 οι Ολυμπιακοί Αγώνες επιστρέφουν στο Λονδίνο αλλά εκείνη είναι αναπληρωματική έχει ένα πρόβλημα τραυματισμού και δεν θ’ αγωνιστεί. Αυτό το κορίτσι στα καλύτερα της χρόνια δεν κατάφερε ν’ αγωνιστεί σε Ολυμπιακούς Αγώνες.
Το 1952 όμως στο Ελσίνκι θα έρθει η δικαίωση. Κατακτά χρυσό μετάλλιο στις ασκήσεις εδάφους ενώ συνολικά κρεμάει στο στήθος της 4 μετάλλια (1-1-2). Ήταν 31 ετών.
Το άσυλο μετά τα μετάλλια
Το 1956 ζει τον απόλυτο θρίαμβο αλλά νιώθει και πάλι τον φόβο να την κυριεύει. Ταξιδεύει στη Μελβούρνη για τους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Εκεί που το νερό της πισίνας θα βαφτεί κόκκινο από το αίμα των πολιστών στον πιο σκληρό αγώνα όλων των εποχών σε Ολυμπιακούς Αγώνες που θα δείχνει πάντα ότι ο αθλητισμός έχει στενή συγγένεια με την πολιτική.
Ουγγαρία-ΕΣΣΔ. Ο πόλεμος στο νερό. Η Κελέτι σαρώνει στην Αυστραλία. Κατακτά 4 χρυσά μετάλλια και 2 ασημένια και φτάνει τα 10 Ολυμπιακά μετάλλια. Στα 35 της είναι η γηραιότερη που κερδίζει χρυσό Ολυμπιακό μετάλλιο.
Από την άλλη είναι στην ομάδα των 44 Μαγυάρων που ζητά και παίρνει πολιτικό άσυλο από τους Αυστραλούς.
Πού να γυρίσει πίσω; Είναι η εποχή που εκείνη η εξαίσια ποδοσφαιρική ομάδα με ηγέτη τον Πούσκας αρχίζει να ψάχνει τρόπους να φύγει από την πατρίδα για να γλιτώσει. Οι Μαγυάροι φεύγουν και οι Ισπανοί τρίβουν τα χέρια τους.
Ο Πούσκας στη Ρεάλ και ο Κότσιτς στην Μπαρτσελόνα.
Η Άγκνες Κελέτι θα ταξιδέψει στο Ισραήλ και θ’ αγωνιστεί με τη σημαία του. Θ’ αγωνιστεί για λίγο καιρό ακόμη. Θα παντρευτεί ξανά και θα αποκτήσει δυο παιδιά. Αργότερα θα είναι η εθνική προπονήτρια του Ισραήλ στο αγαπημένο της άθλημα.
Η Κελέτι και ο Σπιτς
Μαζί με τον Μαρκ Σπιτς είναι οι πλέον επιτυχημένοι Εβραίοι αθλητές όλων των εποχών. Με τα χρόνια θα επιστρέψει στην πατρίδα της. Το 2015.
Εκεί στη Βουδαπέστη όπου και πέθανε. Όταν έκλεισε τα 100 της χρόνια κυκλοφόρησε το βιβλίο με τίτλο «Η βασίλισσα της γυμναστικής, 100 χρόνια της Agnes Keleti» και δέχεται τις ευχές του προέδρου της ΔΟΕ Τόμας Μπαχ.
Ο ισχυρός άνδρας της ΔΟΕ της τηλεφώνησε τότε για να της ευχηθεί και την… αποθέωσε: «Η ιστορία σας είναι πραγματικά εμπνευσμένη. Δείξατε δύναμη και αποφασιστηκότητα και είχατε το θάρρος να ξεπεράσετε την τραγωδία. Αυτά είναι τα χαρακτηριστικά ενός μεγάλου Ολυμπιονίκη».
Ο πρόεδρος Μπαχ επεσήμανε τότε ότι εάν είχε αγωνιστεί και το 1948 στο Λονδίνο τα μετάλλια θα ήταν ακόμη περισσότερα από 10.
Η Κελέτι είχε δηλώσει πως ήθελε να γίνει αθλήτρια για να γυρίσει τον κόσμο. Τότε στα 100 της είχε αποκαλύψει και το μυστικό της μακροζωϊας.
«Το μυστικό είναι να μην κοιτάς στον καθρέπτη», είναι τα λόγια της Άγκνες Κελέτι στην αυθόρμητη ερώτηση των δημοσιογράφων όταν την αντίκρισαν την ημέρα των 100ων γενεθλίων της.
Η Άγκνες Κελέτι έγινε η γηραιότερη εν ζωή Ολυμπιονίκης το 2019 όταν και έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 98 ετών η κατά ένα χρόνο μεγαλύτερη της Φιλανδή σκιέρ Λιντία Γουίντεμαν.
