Όταν οι «πυροβολισμοί» δεν σκοτώνουν αλλά αναζωογονούν | Της Έλλης Καρανίκα

Οταν οι πυροβολισμοι δεν σκοτωνουν αλλά αναζωογονουν

Αναφορα στην παρασταση «Μικροι Πυροβολισμοι μεσα στην νυχτα» ( Σφαγειο)

Ελλη Καρανικα

Μια πολυ ενδιαφερουσα θεατρικη παρασταση ειχαμε την ευκαιρια να παρακολουθησουμε στο Σφαγειο την Παρασκευη 24/5 (ακολουθουν δυο ακομη παραστασεις) .Το εργο «Μικροι πυροβολισμοι  μεσα στηνν νυχτα» του Φ.Κλαϊστ ανεβηκε σε μια ευφανταστη σκηνοθεσια της  Σουλας Κασσιου με ενα πολυπληθη θιασο, παλιους και νεους συνεργατες.Αρκετες φορες ειχε ανεβει σε κεντρικες σκηνες, γνωστοτερη η παρασταση του Γ.Καλαβριανου στο θεατρο τεχνης προ ετων.Δεν γνωριζω αν η σκηνοθετης ειχε επιρροες αλλων ανεβασματων ουτε και εχει σημασια. Ενα  καλλιτεχνικο δημιουργημα  που  εχει τις εχει  αφομοιωνει  στην προσωπικη  οπτικη, αισθητικη, ιδεολογια  και την θεατρικη παιδεια του  δημιουργου , οπως στην περιπτωση του εργου , ειναι αυθεντικο   επιτευγμα .

Θα ηθελα να μοιραστω την  ευχαριστηση απο το εργο με οσους  το ειδαν και να προτρεψω  να το δουν οσους δεν το ειδαν.Το κειμενο δεν αποτελει προφανως …θεατρικη κριτικη  αρμοδιου αλλα  αναφορες  θεατροφιλης θεατη ως ευχαριστιες σε οσους  συνεβαλαν σε αυτη την  παρασταση.

Απο μονο του το κειμενο, με μια ζωντανη και ρεουσα μεταφραση, ειναι δυνατο πκαι διαχρονικα επικαιρο Κεντρικό θέμα η δύναμη που μπορεί να αποκτήσει η φωνή ενος ατομου  αλλά και τα άκρα στα οποία μπορεί να φτάσει μια λογική και δικαιη απαιτηση, τα ηθικά όρια μιας εξέγερσης, η αδικια που μετατρεπει τον αδικημενο σε τρομοκρατη , η αυταρχικη εξουσια , η αδιαφορια των θεσμικων οργανων απεναντι στην αδικια ,η αυτοδικια αλλά και ο  ερωτας, η καθημερινη απλη ζωη, η συσπειρωση στον αγωνα αντιστασης , η επανασταση του αδικημενου, ειναι ευδιακριτες  αναφορες στο εργο(και χωρις τον ευκολο συμβολισμο της κοκκινης σημαιας), ολα οσα καθιστουν το εργο  συγχρονο και διαχρονικα επικαιρο, ιδιαιτερα στις μερες μας.Η εξαιρετικη μεταφραση που διατηρει τους λογοτεχνικους χυμους του εργου το κανει ακομη πιο ευληπτο.

Παροτι η αφηγηματικη τεχνικη εχει γινει προσφιλης σκηνοθετικη γραμμη σε πολλα θεατρικα,οχι παντα με επιτυχια,στο συγκεκριμενο ευτυχησε.Ο πολυπληθης θιασος σαν χορος σε αρχαια τραγωδια, ο επικος στομφος της δυναμης, ο παρακλητικος του ταπεινωμενου,η συνεχης εναλλαγη ρολων, το αφυλο/αχρονο  των ομοιομορφων ενδυμασιων, το μαυρο του σκοτους και του κακου, οι μεμονωμενοι φωτισμοι  που προσωποποιουν το ανεκφραστο  δεος και φωτιζουν τον λογο ευθυνης, οι σφιγμενες ζωνες σαν την ασφυκτικη αδικια/εξουσια,τα βαμμενα προσωπα των ηθοποιων, ευφανταστα ευρηματα (το χωμα και η αξιοποιηση του σε δυο διαφορετικες σκηνες), ο ηχος του τυμπανου σε ρυθμο καρδιακου χτυπου, η αναπαρασταση φυσικων ηχων, η βουβη βια   βιασμου και βασανισμων απο την αναλγητη εξουσια, ο ποιητικος οιστρος της εξεγερσης, ο καλπασμος του αλογου, το λιτο /απον σκηνικο,η ομαδικη κινησιολογια, η σιωπη, η αιωρουμενη κινηση, το παγωμενο αλμα μιας ποθητης  υπερβασης στο χωρο και στον χρονο κι άλλα που δεν κατεγραψε ο νους, εδιναν ρυθμο και ενταση στην εξελιξη του εργου.

Οι παλαιοτεροι συνεργατες  του θιασου(Μ,Γ,Β….)ευκολα διακρινονταν στους μεγαλους ρολους – κι οχι μονο επειδη ηταν γνωριμοι απο χρονια. Το προσωπο-μασκα του Μιχαλη Σβυνου. με τις φωτιες- ματια και την φωνη-κεραυνο ηταν παντως, απο μονο του, ενα αυτοτελες τραγικο δρωμενο.(Θυμαμαι τον εκδηλο ενθουσιασμο μου πριν πολλα χρονια για το «Ρεμπετικο» μια απο τις πρωτες παραστασεις της Ομαδας).Κι οσα Μελη  προστεθηκαν στην θεατρικη ομαδα μεσα στα χρονια που περασαν, δειχνουν με την ευσυνειδητη προετοιμασια και την καταθεση ψυχης οτι εχει μελλον αυτο το σχημα.Παροτι δικαιουνται δημοσια τον επαινο και τις ευχαριστιες, δεν θα ηθελα να παραληφθουν καποια ονοματα απο αγνοια ολων των συμμετεχοντων. Μπραβο σε ολον τον θιασο και συνεργατες! Σημαντικος συμπρωταγωνιστης η καταπληκτικη επιλογη των μουσικων μοτιβων  απο την Διονυσια Πετεινερή που προσωπικα μου θυμιζαν αλλοτε μαδριγαλια του 16^ου αιωνα, αλλοτε βαλκανιο ηχο, ηπειρωτικο μοιρολογι, πολυφωνικα της Κατω Ιταλιας κι αλλοτε  Κελτικα ακουσματα ή ιστοριες Βικιγκς! Καποιες κορυφαιες στιγμες εικαστικης και λογοτεχνικης απολαυσης ξεχωριζαν στο ετσι κι αλλιως σπουδαιο εργο :Ο θρηνος  της γυναικας του Καλχας για την απωλεια του αγαπημενου της, οπως αποδοθηκε με εναλλαγη γυναικων και καταιγιστικο ρυθμο- σαν να ενωνε  σε κραυγη  οδυνης ολες τις  απωλειες αγαπημενων  στον  κοσμο- και η διαδοχικη βιντεοπροβολη με αντιστοιχη αναφορα παγκοσμιων εργων τεχνης, Ιερωνυμο Μπος , Ραφαήλ ,Μπυχνερ κ.α.

Ιδιαιτερη αναφορα αξιζει η διδασκαλια της κινησιολογιας στα μελη του θιασου που τα μεταμορφωνε σε χαρουμενη πανηγυριωτικη μαζωξη, αλλοτε σε συμπαγη λοφο για να ανεβει ψηλα ο πρωταγωνιστης κι αλλοτε  εικονοποιουσε σκηνες που θυμιζαν Εσταυρωμενο, την Πιετα ή τον τυφεκισμο του Επαναστατη  απο το εργο του Γκογια!Πιθανον καποιες  σκηνες με «παγωμα» κινησης εντυπωσιαζαν μεν αλλα πιθανον αποδυναμωναν την ενταση της ροης..Μπραβο στην Σουλα Κασσιου, ανεβασε τον πηχυ  στο θεατρικο Σφαγειο με την πληθωρικη σκηνοθεσια.Μια παρασταση που καθε αλλο παρά « ερασιτεχνικη» ειναι!

Νομιζω οτι ειναι σπανια φορα που καποιοι  πυροβολισμοι οχι μονο δεν σκοτωνουν αλλα αναζωογονουν ην πολιτιστικη λαθροβιωση στο νησι μας …