Τα Θεία Πάθη στο σινεμά: Αγάπη, μίσος, ροκ και σεξ

Ιησούς για όλα τα γούστα

Η Μελίνα ως Μαγδαληνή, ο «Τελευταίος Πειρασμός» του Σκορσέζε, «Το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο» με την ματιά του… αιρετικού Παζολίνι, η ωμή βία του Γκίμπσον και μία… ροκ όπερα

Το  1957 η  Μελίνα Μερκούρη ήταν   τριάντα  εφτά. Ελαμπε  σαν   εικοσάρα plus. Ο  Ζιλ Ντασέν εννιά χρόνια μεγαλύτερός της.

Βρέθηκαν μαζί  στο  φυσικό   σκηνικό  της Κρήτης. Εκείνη σε ρόλο  της πόρνης  του  χωριού. Εκείνος  ως σκηνοθέτης. Της γαλλικής παραγωγής «Celui Qui Doit Mourir».  Από το θρυλικό μυθιστόρημα «Ο Χριστός  ξανασταυρώνεται» του Νίκου Καζαντζάκη!

Το   χωριό υπό  την «προστασία»  των Οθωμανών. Προεστοί και κοτζαμπάσηδες συμφιλιωμένοι με τους κατακτητές.  Το έθιμο  επέβαλε την αναπαράσταση της Σταύρωσης του Χριστού. Το πλάσμα που θα  υποδυόταν τον Ιησού  ένας ασήμαντος, σχεδόν άστεγος νεαρός. Ο  φτωχός λαός.  Και ο άνθρωπος που θα  τον φροντίσει   φυσικά  αυτή η πόρνη. Η Μελίνα σε ρόλο Μαρίας Μαγδαληνής!

«ΘΑ ΣΑΣ ΚΑΨΟΥΜΕ ΑΠΙΣΤΟΙ»

Τριάντα ένα χρόνια  αργότερα,  στις 11 Νοεμβρίου του 1988,   μερικές  χιλιάδες    φανατικών Ορθόδοξων «τζιχαντιστών» περικυκλώνουν τις αθηναικές αίθουσες  που τόλμησαν να προβάλουν τον «Τελευταίο πειρασμό»  του Μάρτιν Σκορσέζε. Από τον τάφο του ο Νίκος Καζαντζάκης εξακολουθούσε να ενοχλεί  τα  θεάρεστα πλήθη. Τόσο  πολύ  που με τις κραυγές τους «θα σας κάψουμε»  ανάγκασαν  την  «φιλολαϊκή» και «σοσιαλιστική» κυβέρνηση  να  απαγορεύσει την ταινία. Φυσικά  οι διανομείς  πρόλαβαν και μάνι μάνι κατάφεραν να «κόψουν»  περί τις τριακόσιες  χιλιάδες εισιτήρια. Ετσι οι φανατικοί  κατάφεραν  ταυτόχρονα και να διαφημίσουν αλλά και να  κατεβάσουν την  ταινία

Παρόμοιες απαγορεύσεις, του ίδιου «πειρασμού»  είχαν σημειωθεί στην Μουσουλμανική Τουρκία καθώς  και  σε Αργεντινή, Χιλή και Μεξικό. Χώρες εντελώς μα εντελώς δημοκρατικές. Εκείνη  την εποχή!

Ποιο το πρόβλημα; Μα φυσικά η σεξουαλική επιθυμία  του Ιησού  για την Μαρία Μαγδαληνή. Δηλαδή του Ουίλεμ Νταφό  για την Μπάρμπαρα Χέρσεϊ. Ο  Σκορσέζε  προτίμησε να περιγράψει  τον Ανθρωπο-Ιησού. Επομένως το  σεξουαλικό ένστικτο  ασυγκράτητο και επιθετικό!

«ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΟΙ ΟΛΟΥ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΕΝΩΘΕΙΤΕ»

Κάθε κορυφαία «στιγμή» κινηματογραφικής αναπαράστασης του «θείου  δράματος» συγχρονίζεται με  την εποχή  της. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα του ασπρόμαυρου αριστουργήματος «Το κατά Ματθαίον ευαγγέλιο»  του Πιέρ Πάολο Παζολίνι (1922-1975) Ο Παζολίνι με την τριπλή «ιδιότητα» Και Μαρξιστής και αναρχικός και ομοφυλόφιλος!

Ηταν 1964,  ήταν το προοίμιο   του  «ευρωκομμουνισμού», ήταν ο προθάλαμος  της αμφισβήτησης και  της Γαλλικής Ανοιξης του Μάη του 1968. Μαζί με όλα αυτά ήταν και  οι   εξεγέρσεις τόσο  στην Ουγγαρία, όσο και η επερχόμενη στην Τσεχοσλοβακία

Επομένως το δίδαγμα του Χριστού είναι ταυτόσημο με τις βασικές αρχές του Μαρξισμού.  Οι έσχατοι έσονται πρώτοι. Ο Ιησούς επαγγέλλεται παγκόσμια  Ειρήνη και παγκόσμια ισότητα. Ο Παζολίνι,  συνεπής με το  χριστιανικό  δίδαγμα, καταλήγει σε  ένα  καστ  απλών, «ανώνυμων» ανθρώπων. Οπως  του Ενρίκε Ιραζοκούι που  ερμηνεύει  τον Ιησού.  Οπως  η μητέρα του που ερμηνεύει  την μητέρα του Χριστού.  Και ακόμα  καλύτερα,  το  σάουντρακ αποτελείται από συνθέσεις κλασικές μουσικής  αλλά και από μοτίβα της Αφρικής!

Στην ίδια συχνότητα,   απέραντης αγάπης και μοναδικής  τρυφερότητας, και  η μνημειώδης αμερικανική παραγωγή «Ο Βασιλεύς των βασιλέων» (King of Kings)  του Νίκολας  Ρέι.  Ανευ Μαρξισμού και προλεταριακού  διεθνισμού. Ο θρυλικός  αυτός  σκηνοθέτης,  πασίγνωστος  από τον φουριόζο «Επαναστάτη χωρίς  αιτία»  με Τζέιμς Ντιν, καταφέρνει και εξασφαλίζει ύμνους από  την κριτική  των «άθεων» ευρωπαίων. Με πρωταγωνιστή τον Τζέφρι Χάντερ. Φυσικά με κατάξανθη  κόμη, γαλανά μάτια,  ήρεμο  βλέμμα και κατάλευκη επιδερμίδα!

ΟΦΘΑΛΜΟΝ ΑΝΤΙ ΟΦΘΑΛΜΟΥ

Ο Τζέφρι Χάντερ, όπως όλοι όσοι  είχαν ερμηνεύσει τον ρόλο του Χριστού,  δεν ήταν «κάτοικοι»  στο ρετιρέ του  Star System.  Ακόμα και ο Νταφό  δεν είναι  της κατηγορίας Μπραντ Πιτ. Το ίδιο και ο  Τζίμι   Καβίζελ. Εδώ να  δεις χαμός στο ίσωμα

Ο Καβίζελ λοιπόν είναι  ο πρωταγωνιστής στο παραλήρημα μίσους με την ονομασία «Τα πάθη του Χριστού». Που  σκηνοθέτησε ο Μελ Γκίμπσον το  2004.  Επί μία  ώρα, περίπου, ο Ιησούς μαστιγώνεται ανηλεώς από τα «άθλια»  στίφη  των Εβραίων. Τέτοιο μαστίγωμα και τόσα βασανιστήρια ουδέποτε άλλη φορά στην ιστορία του  κινηματογραφικού Ιησού.

Ατελείωτες σκηνές  ωμής, ρεαλιστικής βίας. Το  σκάνδαλο προκαλεί πλήθος αντιπαραθέσεων. Ο αμερικανικός αλλά και ο βρετανικός Τύπος με πρωτοσέλιδα.  Ο Γκίμπσον  εξασφαλίζει μια πρώτης τάξεως δωρεάν   διαφημιστική καμπάνια. Και   φυσικά σαρώνει στα ταμεία. Ομως εξ αιτίας  αυτού  του «μαστιγώματος», το όνομά  του  διαγράφεται από  τα κατάστιχα όλων  των εταιρειών της αμερικανικής  βιομηχανίας του θεάματος. Ο Γκίμπσον εγκαταλείπει και   διαγράφει το  χριστιανικό δίδαγμα «αγαπάτε αλλήλους». Ο Γκίμπσον πριμοδοτεί το   σύνθημα «οφθαλμόν αντί οφθαλμού». Ο Γκίμπσον το  πιο μισητό όνομα για τους Εβραίους!

Ο ΙΗΣΟΥΣ  ΧΩΡΙΣ… ΜΠΑΦΟ

Ηταν αδύνατον, σ’ αυτό το  χριστιανικό  πανηγύρι, να μην λάβουν  μέρος  και  οι  Χίπηδες. Ο Χριστός προσαρμόστηκε στο Musical. Και  ο Τεντ Νίλι,  αργότερα  παντελώς ξεχασμένος, σκαρφάλωσε στην στρατόσφαιρα του «Jesus Christ Super Star». Από την θεατρική  σκηνή, όπου η ομότιτλη «ροκ όπερα» λειτούργησε σαν ένα από τα πιο πιασάρικα  αξιοθέατα του Λονδίνου αλλά και  της Νέας Υόρκης, προχώρησε στην οθόνη του 1973. Ηταν η εποχή των λουλουδιών. Ο Ιησούς  φυσικά  χωρίς  ..μπάφο!

Παρεμπιπτόντως ο πρώτος κινηματογραφικός Ιησούς   καταφθάνει το 1903  σε μια  γαλλική ιστορία με τίτλο «La Vie Et La Passion De Jesus».  Σε  βουβή παραλλαγή.  Εκτοτε διαρκώς επανέρχεται. Όπως το επικό «Ο Βασιλεύς  των βασιλέων» του Σεσίλ Ντε Μιλ. Οπως ο «Βαραββάς» του 1961 με τον Αντονι Κουίν. Οπως «Ο Ιησούς στη Ναζαρέτ»  του Φράνκο Τζεφιρέλι με  τον Ρόμπερτ Πάουελ.  Οπως «Η ωραιότερη  ιστορία  του κόσμου» του Τζορτζ Στίβενς και του 1965 με τον Μαξ φον Σίντοφ (τον Σουηδό) καθώς και Τσαρλς Χέστον (και ουχί Ιστον), Τζον Γουέιν, Τέλι Σαβάλας και πολλούς άλλους

Με απλά λόγια,  όπως  ο Χριστιανισμός είναι απλωμένος παντού, έτσι και με τον Ιησού στη μεγάλη οθόνη. Ο καθένας  λαμβάνει  από  τα διδάγματά του αυτό που του ταιριάζει!

Δημήτρης Δανίκας