Σημαντική προσωπικότητα της Αυτοδιοίκησης, οραματιστή δήμαρχο και πρωτεργάτη της τοπικής ανάπτυξης στη περιοχή Ανωγείων και ευρύτερα στον Μυλοπόταμο με την ίδρυση του ΑΚΟΜΜ-ΨΗΛΟΡΕΙΤΗΣ, χαρακτήρισε το Γιώργο Κλάδο ο Περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης στη διάρκεια τιμητικής εκδήλωσης που οργάνωσε στα Ανώγεια ο δήμος και ο ΑΚΟΜΜ-ΨΗΛΟΡΕΙΤΗΣ παρουσία του Γ.Γ. του Υπουργείου Εσωτερικών Κώστα Πουλάκη, βουλευτών, δημάρχων, τοπικών φορέων και κόσμου.
Στην εκδήλωση στα γραφεία της ΑΚΟΜΜ-ΨΗΛΟΡΕΙΤΗΣ έγινε μάλιστα η ονοματοδοσία της αίθουσας εκδηλώσεων στο χώρο του Κέντρου Ενημέρωσης του Φυσικού Πάρκου Ψηλορείτη σε «ΑΙΘΟΥΣΑ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ι. ΚΛΑΔΟΣ». Στο πλαίσιο της εκδήλωσης προβλήθηκε το κινηματογραφικό πορτραίτο με τίτλο «Γεώργιος Ι. Κλάδος, Ένας Καινοτόμος Δημιουργικός Πολίτης» σε σκηνοθεσία Λευτέρη Χαρωνίτη.
Ο Περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης αναφερόμενος στη προσωπικότητα του π. Δημάρχου Ανωγείων και πρώτου Προέδρου του ΔΣ της εταιρείας ΑΚΟΜΜ-ΨΗΛΟΡΕΙΤΗΣ, τόνισε: «Ο Γεώργιος Κλάδος είναι μια μεγάλη προσωπικότητα της Αντίστασης, της Αυτοδιοίκησης. Πάντα, εμείς οι νεότεροι, τον ζηλεύαμε καθώς ήταν ένας οραματιστής, ένας καινοτόμος Δήμαρχος. Και εμείς ως νέοι δήμαρχοι, στη δεκαετία του ’90 προσπαθούσαμε να ανταποκριθούμε σε αυτά που είχε κάνει ο ίδιος. Ένας οραματιστής, καινοτόμος άνθρωπος που έχει προσφέρει πολλά στην Αυτοδιοίκηση, στον «ΑΚΟΜΜ – Ψηλορείτης», στην αναπτυξιακή εταιρεία η οποία ήταν από τις πρώτες που έγιναν στην χώρα μας, δίνοντας μια μεγάλη αναπτυξιακή προοπτική, όχι μόνο στα Ανώγεια αλλά σε όλο τον Μυλοπόταμο, καθώς εξασφάλιζε πόρους για αρκετά έργα. Αξίζουν συγχαρητήρια στον Δήμαρχο Ανωγείων Μανόλη Καλλέργη και όλων όσων συνέβαλαν σε αυτή την τιμητική εκδήλωση, ονοματοδοσίας της αίθουσας εκδηλώσεων στο χώρο του Κέντρου Ενημέρωσης του Φυσικού Πάρκου Ψηλορείτη σε αίθουσα Γεώργιος Ι. Κλάδος. Είναι υποχρέωση όλων μας να τιμούμε αυτό τον Άνθρωπο ο οποίος έχει προσφέρει ανιδιοτελώς για ένα κοινό σκοπό. Για ένα όραμα και ένα καλύτερο αύριο».
Στο κύρος, στην ακεραιότητα και το ήθος του Γιώργου Κλάδου αναφέρθηκε στην ομιλία του ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Εσωτερικών Κώστας Πουλάκης ο οποίος είπε, ότι, ο Γιώργος Κλάδος αγάπησε την Τοπική Αυτοδιοίκηση, ήταν ένας μεγάλος οραματιστής και οι ιδέες του θα συμπεριληφθούν στη μεγάλη όπως είπε ριζοσπαστική μεταρρύθμιση για την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Ο δήμαρχος Μανόλης Καλλέργης από την πλευρά του αφού ευχαρίστησε και συνεχάρη τον Γιώργο Κλάδο για την προσφορά του στην Αυτοδιοίκηση, στην ανάπτυξη των Ανωγείων του Μυλοπόταμου ευρύτερα, του παρέδωσε σε πάπυρο την καταστατική ίδρυση του ΑΚΚΟΜ– Ψηλορείτης.
Στην προσωπικότητα του Γιώργου Κλάδου που πρωτοστάτησε σε εθνικούς, κοινωνικούς αγώνες στη διεκδίκηση για αποκέντρωση και πρόοδο της αυτοδιοίκησης, ανοίγοντας νέους δρόμους με τις ιδέες και τις πρωτοπόρες δράσεις του, αναφέρθηκαν δήμαρχοι και άλλοι ομιλητές στη τιμητική εκδήλωση.
Ο Γιώργης Κλάδος έλαβε μέρος και πρωτοστάτησε σε όλους τους εθνικούς, κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες του τόπου, τα τελευταία 65 χρόνια, συμμετείχε και πρωταγωνίστησε στους αγώνες για αποκέντρωση και αυτοδιοίκηση, για περιφερειακή και τοπική ανάπτυξη, άνοιξε νέους δρόμους στους χώρους αυτούς και στήριξε και πλούτισε με τις ιδέες και τη δράση του κάθε προοδευτική προσπάθεια και κίνηση στον τόπο μας και τη χώρα.Υπήρξε και είναι πάντα μια όρθια, άγρυπνη, φωτεινή συνείδηση του καιρού και του τόπου μας.
Υπήρξε και είναι πάντα ένα ανοιχτό, οξύ, ανήσυχο και δημιουργικό πνεύμα
Υπήρξε και είναι πάντα ένας δάσκαλος: ιδεών, δράσης και ήθους.
Ας δούμε τώρα λίγα βασικά στοιχεία από τη ζωή και το έργο του Γιώργη Κλάδου.
Ο Γιώργης Κλάδος γεννήθηκε στα Ανώγεια, στον Ψηλορείτη, το μυθικό αυτό τόπο της Κρήτης το 1923. Γιός του Γιάννη Κλάδου, «Τριατατικού» υπαλλήλου 16χρονου εθελοντή των Βαλκανικών πολέμων και αργότερα αγωνιστή της Μάχης της Κρήτης και της Ειρήνης Σκουλά , της γνωστής ιστορικής οικογένειας των Ανωγείων.
Βαφτίζεται έτσι από μικρός στο αγωνιστικό πνεύμα, τις παραδόσεις και τις αρχές της παλιάς, παραδοσιακής οικογένειας και κοινωνίας της Κρήτης.
Πήγε στο δημοτικό σχολείο των Ανωγείων, φοίτησε στο Γυμνάσιο της Πόμπιας και τέλειωσε το Γυμνάσιο του Ρεθύμνου.
Γράφτηκε στην Ιατρική και μετά στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ο Εμφύλιος πόλεμος ωστόσο δεν του επέτρεψε να αποκτήσει πτυχίο.
Η αγωνιστική δράση του Γιώργη Κλάδου ξεκινά με την « ενδοξότερη και παραδοξότερη» Μάχη της Ιστορίας, τη Μάχη της Κρήτης .
• Η πρώτη μέρα του επικού αυτού αγώνα βρίσκει το Γιώργη Κλάδο 17χρονο έφηβο ακόμη, ενθουσιώδες μέλος μιας ομάδας άοπλων Ανωγειανών, οι οποίοι με επικεφαλής ένα βρακοφόρο παλιό αγωνιστή μεταβαίνουν στο μέτωπο της περιοχής Λατζιμά και στηρίζουν τους ένοπλους μαχητές.
Αμέσως μετά τη Μάχη και για όλη τη διάρκεια της κατοχής ο Γιώργης Κλάδος συμμετέχει ενεργά και αδιάλειπτα στην Εθνική Αντίσταση.
• Συνεργάζεται στην προστασία και φυγάδευση Ευελπίδων και Άγγλων αξιωματικών και στρατιωτών, που είχαν λάβει μέρος στην Μάχη της Κρήτης.
• Λειτουργεί παράνομο ραδιόφωνο και εκδίδει «δελτία ειδήσεων» , τα οποία κυκλοφορεί για ενημέρωση και ενίσχυση του αγωνιστικού φρονήματος.
• Οργανώνει την αρπαγή των όπλων της Υ.Χ. Ανωγείων λίγο πριν παραδοθούν στους Γερμανούς.
Με τα όπλα αυτά εξουδετερώθηκε το Γερμανικό απόσπασμα – φρουρά του φυλακίου Γενή Γκαβέ – που είχε συλλάβει 95 Ανωγειανές γυναίκες, επειδή οι Ανωγειανοί αρνούνταν να εκτελούν αγγαρείες. Οι γυναίκες έτσι απελευθερώθηκαν.
(Φυσικά τα όπλα έμειναν στα χέρια των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης).
Το γεγονός αυτό, όπως αναφέρεται στη σχετική διαταγή του Στραγηγού Μίλλερ είναι μια από τις αιτίες για τις οποίες τα Γερμανικά στρατεύματα κατοχής έκαψαν και «ισοπέδωσαν» τα Ανώγεια στις 13-8-44
Αλλά εξαιρετικά σημαντική, όπως μαρτυρείται, είναι η προσφορά του Γιώργη Κλάδου στον ηθικό τομέα της Εθνικής Αντίστασης, στο να κρατηθεί ψηλά το φρόνημα των ανταρτών.
Ο Ν. Κριτσωτάκης μαρτυρεί σχετικά πως, όταν το καλοκαίρι του ’44 όλοι είχαν απογοητευτεί και η αντίσταση έμοιαζε να ξεψυχά, ένας νεαρός αγωνιστής ο Γιώργης Κλάδος με τις φλογερές ομιλίες του, γεμάτες ενθουσιασμό και επιχειρήματα κατάφερε να αναπτερώσει το ηθικό των ανταρτών και να κρατήσει ζωντανή την ελπίδα και την αντίσταση.
Την αντιστασιακή του δράση ο Γιώργης Κλάδος προσφέρει αυθόρμητα , ανέντακτος στην αρχή και αργότερα από τις τάξεις του ΕΑΜ (Γραμματέας ΕΠΟΝ και μέλος Ν.Ε.ΕΑΜ Ρεθύμνης)
Ο Γιώργης Κλάδος ανέπτυξε επίσης συνεχή αντιστασιακή δραστηριότητα κατά της χούντας.
Στη διάρκεια της εξέδιδε και κυκλοφορούσε την πολυγραφημένη παράνομη εφημερίδα «ΞΑΣΤΕΡΙΑ» και είχε ξεκινήσει την προσπάθεια λειτουργίας παράνομου τυπογραφείου στα Ανώγεια που για τεχνικούς λόγους δεν ολοκληρώθηκε.
Παρέμεινε στη παρανομία 5 χρόνια επί χούντας , ενώ για τις πολιτικές του ιδέες είχε εξοριστεί συνολικά 7,5 χρόνια στην Ικαρία, στη Μακρόνησο και στον Άη Στράτη.
Πολυσχιδές και ογκωδέστατο είναι το έργο του Γιώργη Κλάδου ως δημάρχου και ερωτική ή σχέση του με την αυτοδιοίκηση.
Εδώ ωστόσο θα ασχοληθούμε μόνο με τα πρωτοποριακά έργα και τις καινοτόμες, ρηξικέλεθες δράσεις του Γιώργη Κλάδου. Εκείνα δηλ. τα έργα και τις δράσεις που συνέβαλαν αποφασιστικά στο άνοιγμα νέων δρόμων, και στην ανάδειξη των δυνατοτήτων – της μοναδικότητας – του θεσμού της αυτοδιοίκησης ως μοχλού της τοπικής ανάπτυξης και ως φορέα της τοπικής εξουσίας, ως θεμελιώδους δηλ. αυτοδιαχειριστικής και αναπτυξιακής δομής των τοπικών κοινωνιών.
Αυτή άλλωστε είναι και η αντίληψη του Γιώργη Κλάδου για το ρόλο του θεσμού.
Ο Γιώργης Κλάδος εξελέγη και υπηρέτησε δήμαρχος Ανωγείων για 5 θητείες , από το 1965 ως το 1990, με εξαίρεση τα χρόνια της δικτατορίας, η οποία τον απέλυσε αμέσως, το 1967 και τον οδήγησε για 5 χρόνια στην παρανομία.
Από την πρώτη μέρα της ανάληψης των καθηκόντων του, η δράση του Γιώργη Κλάδου διέπεται από την αυτοδιοικητική – αυτοδιαχειριστική αντίληψη : Ότι ο Δήμος είναι φορέας της τοπικής εξουσίας και οφείλει να ασχολείται με όλα τα προβλήματα του πολίτη και του τόπου.
• Έτσι από τη πρώτη θητεία του μορφοποιείται σιγά – σιγά η ιδέα για την εκπόνηση μιας μελέτης- προγράμματος συνολικής τοπικής ανάπτυξης . Είναι μια πρωτοποριακή ιδέα για την Τοπική Αυτοδιοίκηση της εποχής εκείνης.
• Λόγω της αδυναμίας της Τ.Α αναζητεί την αναγκαία επιστημονική και τεχνική υποστήριξη στις δημόσιες υπηρεσίες , εν προκειμένω στην ΥΠΑΚ. Αναπτύσσει και άλλες τέτοιες συνεργασίες για άλλα θέματα καθιερώνοντας τη συνεργασία Τοπικής Αυτοδιοίκησης – Δημόσιας Διοίκησης ως βασική αρχή δράσης.
• Γνωρίζοντας τη σημασία του Πολιτισμού, ως παράγοντα συνέχειας αλλά και ανάπτυξης, οργανώνει στα Ανώγεια την πρώτη σειρά πολιτιστικών εκδηλώσεων από φορέα της αυτοδιοίκησης στην Ελλάδα – άλλη πρωτοποριακή δράση του Γιώργη Κλάδου.
Με την αποκατάσταση της Δημοκρατίας ο Γιώργης Κλάδος επανεκλέγεται πανηγυρικά δήμαρχος Ανωγείων , στις πρώτες εκλογές το Μάρτιο του 1975 .
Η επανεκλογή του τον βρίσκει εξαιρετικά ώριμο. Έτσι ξεκινά η δεύτερη ιδιαίτερα δημιουργική και πλούσια περίοδος της δημαρχιακής του δράσης, που κράτησε ως το 1990.
Ο περιορισμένος χρόνος μας επιβάλλει να αναφερθούμε μόνο επιγραμματικά σε μερικές από τις πρωτοποριακές πρωτοβουλίες και τις δράσεις ιδιαίτερης σημασίας του Γιώργη Κλάδου.
Τέτοιες είναι:
– Η καθιέρωση των πολιτιστικών εκδηλώσεων- «ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ ΑΝΩΓΕΙΩΝ»
Συνέβαλαν αποφασιστικά
• στην διατήρηση και ανανέωση της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κρήτης.
• στην στήριξη της σύγχρονης καλλιτεχνικής και πνευματικής δημιουργίας.
• στην ανάδειξη και προβολή των Ανωγείων
• στην ανάπτυξη του πολιτιστικού Τουρισμού
Έδρασαν ακόμη πιλοτικά για την Κρήτη και την Ελλάδα.
– Η προώθηση του εναλλακτικού – πολιτιστικού τουρισμού
Έγινε με τις πολιτιστικές εκδηλώσεις αλλά και με μια σειρά άλλες δράσεις, όπως είναι:
• η στήριξη της παραγωγής προϊόντων λαϊκής τέχνης
• η ανάδειξη αρχαιολογικών χώρων, μνημείων και παραδοσιακών κτισμάτων.
• η οργάνωση ειδικών ξεναγήσεων.
• η κατάρτιση, η προβολή, κ.α
– Η ίδρυση του Ακαδημαϊκού χωριού
Διοργάνωση θερινών μαθημάτων σε συνεργασία με Ελληνικά και ξένα πανεπιστήμια και άλλα ιδρύματα. Δρομολογήθηκε επί των ημερών του και υπήρξε ιδρυτικό μέλος του.
– Η στήριξη της Υφαντουργίας – Χειροτεχνίας
Μέσω Ευρωπαϊκών και άλλων προγραμμάτων, δράσεων προβολής , προώθησης κ.α.
– Η δημιουργία του κέντρου ζωονόσων.
Μεγάλης σημασίας φορέας για την στήριξη της κτηνοτροφίας, του ζωτικότερου τομέα παραγωγής της περιοχής και την προστασία της υγείας των κτηνοτρόφων.
– Η καταπολέμηση της ζωοκλοπής
– Η σύναψη προγραμματικών συμβάσεων
• Με το ΥΠ.ΠΟ για τη δημιουργία Αρχαιολογικού Πάρκου στο Ψηλορείτη, τις ανασκαφές στο Ιδάιο Άντρον, και τη Ζώμυνθο με τον Γ. Σακελλαράκη, την αποκατάσταση και συντήρηση των Μητάτων του Ψηλορείτη κ.α.
• Με τον Ε.Ο.Τ για διάφορα τουριστικά έργα
• Με τη Γ.Γ.Νεας Γενιάς για τη δημιουργία του Πολύκεντρου Ανωγείων και τις δραστηριότητες του.
– Η ίδρυση του πρώτου ΚΑΠΗ στην Κρήτη έδρασε πιλοτικά.
– Το πρόγραμμα για την καταπολέμηση της φτώχειας
Δημιουργήθηκε αναπτυξιακή δομή – Πρόδρομος του ΑΚΟΜΜ. Αντί να μοιράσει τα χρήματα και τις υπηρεσίες του προγράμματος σε λίγες πληθυσμιακές ομάδες εφ’ άπαξ , έβαλε τις βάσεις μιας μόνιμης αναπτυξιακής δομής του ΑΚΟΜΜ. Εφάρμοσε δηλ. την παροιμία: «Αντί να δώσεις σ’ ένα πεινασμένο ένα ψάρι , να φάει μια φορά, μάθε του να ψαρεύει…»
