Τα πάρκα αυτά θα είναι από τις μεγαλύτερες θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές σε ολόκληρη τη Μεσόγειο
Στη δημοσιότητα δόθηκαν οι χάρτες με τα θαλάσσια πάρκα που ανακοίνωσε, νωρίτερα σήμερα ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.
Τα δύο πάρκα θα καλύπτουν συνολική θαλάσσια έκταση 27.500 τετραγωνικών χιλιομέτρων, ενώ εντός τους θα ισχύει απαγόρευση της αλιείας με μηχανότρατα.
Δείτε τους χάρτες:
Τα πάρκα αυτά θα είναι από τις μεγαλύτερες θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές σε ολόκληρη τη Μεσόγειο.
Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, «θα μας επιτρέψουν να επιτύχουμε τον στόχο της προστασίας του 30% των χωρικών υδάτων μας έως το 2030, πολύ νωρίτερα από το προβλεπόμενο». Επιπλέον θα αποτελέσουν απέραντα καταφύγια ζωής κάτω από τα κύματα.
«Η Ελλάδα μπορεί να γίνει φωνή της θάλασσας – στην Ευρώπη, αλλά και πέρα από αυτήν», υπογραμμίζει ο πρωθυπουργός.
Με drones, ραντάρ και δορυφορικές εικόνες η επιτήρησή τους
Λίγους μήνες μετά την ανακοίνωση του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού, η κυβέρνηση προχωρά με την ειλημμένη της απόφαση να χωροθετήσει τα δύο θαλάσσια πάρκα σε Ιόνιο και Νότιο Αιγαίο (Κυκλάδες) που είχε εξαγγείλει ο Κυριάκος Μητσοτάκης τον Απρίλιο του 2024, κατά την 9η Διεθνή Διάσκεψη για τους Ωκεανούς που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα. Πριν λίγες εβδομάδες, στη διάσκεψη του ΟΗΕ για τους Ωκεανούς στη Νίκαια της Γαλλίας ο κ. Μητσοτάκης επαναβεβαίωσε τη συγκεκριμένη δέσμευση, η οποία υλοποιήθηκε με τη σημερινή του ανακοίνωση.
Είχαν προηγηθεί αρκετές συσκέψεις με την ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και του υπουργείου Εξωτερικών, καθώς η χωροθέτηση έχει δεδομένα περιβαλλοντική, αλλά και γεωπολιτική διάσταση. Υπενθυμίζεται ότι και μόνο η ανακοίνωση από μέρους του κ. Μητσοτάκη, ειδικά για το θαλάσσιο πάρκο στο Νότιο Αιγαίο, είχε προκαλέσει τουρκικές αντιδράσεις. Θεωρείται άκρως πιθανό αντίστοιχες αντιδράσεις να υπάρξουν και τώρα.
Από την κυβέρνηση βεβαίως αναφέρουν ότι η χωροθέτηση των περιβαλλοντικών πάρκων δρομολογείται με αυστηρά περιβαλλοντικά κριτήρια. «Ο χώρος αντιμετωπίζεται με ενιαίο τρόπο και δίνει τη δυνατότητα ορθότερης ρύθμισης των επιτρεπόμενων χρήσεων και δραστηριοτήτων», αναφέρουν αρμόδιες κυβερνητικές πηγές. Η «ταμπακιέρα» της ρύθμισης είναι ότι στα θαλάσσια πάρκα θα απαγορευτεί πλήρως η αλιεία με μηχανότρατα, ενώ προβλέπονται πρόσθετα μέτρα και περιορισμοί για την αποτελεσματική προστασία των πλέον ευάλωτων οικοτόπων και ειδών.
Το μείζον ζήτημα βεβαίως έχει να κάνει με την εποπτεία από μέρους του κράτους για τις εν λόγω δραστηριότητες. Αρμόδιες πηγές αναφέρουν ότι θα τεθεί σε εφαρμογή ένα ολοκληρωμένο σύστημα παρακολούθησης και εποπτείας από τον ΟΦΥΠΕΚΑ που περιλαμβάνει drones, ραντάρ και δορυφορικές εικόνες, σε συνεργασία με τα Λιμεναρχεία της χώρας. Συνεπώς, θα υπάρχει μια «κεντρική» ομπρέλα, με κατά τόπους βραχίονες εφαρμογής της νομιμότητας.
Τα κριτήρια επιλογής
Αρμόδιες πηγές αναφέρουν ότι τα όρια των πάρκων προσδιορίστηκαν μετά από αντίστοιχες Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες (ΕΠΜ), οι οποίες τίθενται σήμερα σε δημόσια διαβούλευση. Τα δύο πάρκα περιλαμβάνουν και ενοποιούν διάσπαρτες προστατευόμενες περιοχές που ανήκουν ήδη ή είναι υπό ένταξη στο ευρωπαϊκό δίκτυο Natura 2000. Το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Νοτίου Αιγαίου 1 – Νότιες Κυκλάδες περιλαμβάνει 18 υφιστάμενες περιοχές του δικτύου Natura 2000 και το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ιονίου 24 περιοχές.
Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές μάλιστα η τελική έκτασή τους μάλιστα υπερβαίνει τις αρχικές εξαγγελίες του πρωθυπουργού . Αυτές προέβλεπαν θαλάσσια πάρκα συνολικής έκτασης 22.000 km2 (14.000 km2 στο Ιόνιο και 8.000 km2 στο Νότιο Αιγαίο). Σήμερα, με βάση τις αντίστοιχες ειδικές περιβαλλοντικές μελέτες, η έκταση αυξήθηκε κατά 25% και αγγίζει περίπου τα 27.500 km2 (περί τα 18.000 km2 και 9.500 km2 αντίστοιχα).
Εν προκειμένω, οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι οι νότιες Κυκλάδες προτεραιοποιήθηκαν, επειδή είναι το πιο ευαίσθητο περιβαλλοντικά οικοσύστημα. Η περιοχή του πάρκου συμπεριλαμβάνει ένα πολύ σημαντικό οικολογικά τμήμα του Αιγαίου, το οποίο ταυτόχρονα δέχεται ισχυρές πιέσεις λόγω κυρίως του τουρισμού. Ως προς το Ιόνιο, η περιοχή του πάρκου είναι καίριας σημασίας για πολλά είδη θαλάσσιων θηλαστικών που χρησιμοποιούν την ελληνική τάφρο του Ιονίου ως κύρια περιοχή διαβίωσης και απειλούνται από ανθρωπογενείς πιέσεις όπως οι συγκρούσεις με πλοία και ο υποθαλάσσιος θόρυβος.
Οι Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες (ΕΠΜ) των Εθνικών Θαλάσσιων Πάρκων τίθενται σήμερα σε δημόσια διαβούλευση μέχρι τις 22 Σεπτεμβρίου. Αμέσως μετά, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας θα προχωρήσει σε επεξεργασία των σχολίων της διαβούλευσης και τη σύνταξη του σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος, με στόχο την κατάθεσή του στο ΣτΕ μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου. Με την ολοκλήρωση της νομικής επεξεργασίας από το ΣτΕ και τη δημοσίευση των Προεδρικών Διαταγμάτων ολοκληρώνεται η θεσμοθέτηση των δύο πάρκων.
Εκνευρισμός στην Τουρκία: Θα ανακηρύξουμε κι εμείς τα δικά μας, μεταδίδει το Anadolu
Το τουρκικό ΥΠΕΞ προχώρησε ξανά στην αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας σε νησιά και σχηματισμούς μετά τις ανακοινώσεις Μητσοτάκη – Άμεση απάντηση της Αθήνας που κάνει λόγο για ανεδαφικούς χειρισμούς
Η ελληνική πρωτοβουλία ανακοινώθηκε δια στόματος του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη ο οποίος υπογράμμισε ότι «με τα δύο πάρκα η Ελλάδα αποκτά από τις μεγαλύτερες θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές σε ολόκληρη τη Μεσόγειο».
Οι ανακοινώσεις στην Αθήνα προκάλεσαν έντονο εκνευρισμό στην Άγκυρα με τουρκικά δημοσιεύματα να προεξοφλούν την οργή της κυβέρνησης Ερντογάν ενώ και στις επίσημες τοποθετήσεις του τουρκικού ΥΠΕΞ επαναλήφθηκαν οι ισχυρισμοί περί «απόπειρας μεταβολής του status quo στο Αιγαίο» και η αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας σε νησιά και βραχονησίδες.
Από τις διαρροές της τουρκικής κυβέρνησης στο πρακτορείο Anadolu φαίνεται επίσης ότι η Τουρκία δεν προτίθεται να αφήσει αναπάντητη την ελληνική πρωτοβουλία για την ανακήρυξη θαλάσσιων πάρκων και εξετάζει πλέον τη θέσπιση αντίστοιχων τουρκικών θαλάσσιων περιοχών. «Το επόμενο βήμα που θα γίνει θα είναι να ανακηρύξει η Τουρκία τα δικά της θαλάσσια πάρκα αναφέρει χαρακτηριστικά το τουρκικό πρακτορείο.
Η Αθήνα δεν αναμένεται να παίξει το χαρτί της κλιμάκωσης που επιδιώκει η Άγκυρα, ωστόσο το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών φρόντισε να απαντήσει άμεσα στην ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ ξεκαθαρίζοντας ότι το καθεστώς του Αιγαίου είναι ξεκάθαρο, και ότι οι αναφορές σε ημίκλειστες θάλασσες είναι ανεδαφικές. Στα αξιοσημείωτα της ελληνικής αντίδρασης ήταν επίσης και η πρόσκληση στην Τουρκία σε διάλογο για τον καθορισμό υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ «με βάση το διεθνές Δίκαιο»
Η δήλωση του πρωθυπουργού:
«Η θάλασσα υπήρξε πάντα η σιωπηλή δύναμη της Ελλάδας. Είναι μέρος του ποιοι είμαστε — διαμόρφωσε τον πολιτισμό και την ιστορία μας, τρέφει τον λαό μας και καλλιεργεί το πνεύμα μας.
Τον περασμένο μήνα, στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για τους Ωκεανούς στις μεσογειακές ακτές της Γαλλίας, έδωσα μια υπόσχεση – να τιμήσω αυτήν τη μοναδική θαλάσσια κληρονομιά και να την προστατεύσω για τις επόμενες γενιές.
Σήμερα, υλοποιώ αυτήν την υπόσχεση με τη δημιουργία δύο νέων Εθνικών Θαλάσσιων Πάρκων — ενός στο Ιόνιο Πέλαγος και ενός στις Νότιες Κυκλάδες, στο μοναδικό Αιγαίο.
Τα πάρκα αυτά θα είναι από τις μεγαλύτερες θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές σε ολόκληρη τη Μεσόγειο.
Θα μας επιτρέψουν να επιτύχουμε τον στόχο της προστασίας του 30% των χωρικών υδάτων μας έως το 2030, πολύ νωρίτερα από το προβλεπόμενο.
Θα αποτελέσουν απέραντα καταφύγια ζωής κάτω από τα κύματα.
Θα συμβάλουν επίσης στη διατήρηση των οικοσυστημάτων, στην αποκατάσταση της ισορροπίας και στη θέσπιση ενός τολμηρού νέου προτύπου για τη θαλάσσια προστασία.
Και ίσως το πιο σημαντικό, μέσα σε αυτές τις θαλάσσιες ζώνες θα απαγορευτεί η εξαιρετικά καταστροφική πρακτική της μηχανότρατας.
Αν έχετε δει το εξαιρετικό νέο ντοκιμαντέρ του Sir David Attenborough, «Ocean», τότε ξέρετε γιατί η δημιουργία αυτών των θαλάσσιων πάρκων είναι τόσο σημαντική.
Το «Ocean» είναι μια βαθιά συγκινητική ταινία, αλλά και μια ταινία που ενημερώνει και εμπνέει. Μου υπενθύμισε, όπως ελπίζω να υπενθυμίσει σε όλους μας, ότι η θάλασσα δεν είναι απλώς όμορφο τοπίο. Είναι η ίδια η ζωή. Ευαίσθητη. Δυνατή. Και υπό απειλή.
Η ταινία του Sir David ενίσχυσε τη δέσμευσή μου να κάνω κάτι περισσότερο στη διαχείριση της θάλασσας — να επαναπροσδιορίσουμε τη σχέση μας μαζί της. Όχι ως ιδιοκτήτες. Αλλά ως θεματοφύλακες.
Θα προστατεύσουμε, ναι. Αλλά επίσης θα εκπαιδεύσουμε, θα συνεργαστούμε και θα ηγηθούμε.
Σε συνεργασία με τις τοπικές κοινότητες, τους ντόπιους ψαράδες, τους επιστήμονες, αλλά και με διεθνείς εταίρους, θα κάνουμε αυτά τα πάρκα παραδείγματα του τι είναι δυνατό. Κάνοντας αυτό, η Ελλάδα μπορεί να γίνει φωνή της θάλασσας — στην Ευρώπη, αλλά και πέρα από αυτήν.
Γιατί όταν προστατεύουμε τον ωκεανό μας, προστατεύουμε το ίδιο μας το μέλλον».
Η τουρκική αντίδραση
Αντιδρώντας στη θεσμοθέτηση των δύο νέων Εθνικών Θαλάσσιων Πάρκων από την Ελλάδα, που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, το τουρκικό ΥΠΕΞ προχώρησε στην εκ νέου αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας σε νησιά και σχηματισμούς προχώρησε το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, .
Κάνοντας λόγο για «μονομερείς ενέργειες» η Άγκυρα υποστηρίζει ότι τα Θαλάσσια Πάρκα που θα κηρυχθούν στο Αιγαίο Πέλαγος «δεν θα έχουν νομικές συνέπειες στο πλαίσιο διασυνδεδεμένων ζητημάτων του Αιγαίου μεταξύ των δύο χωρών, συμπεριλαμβανομένων γεωγραφικών σχηματισμών των οποίων η ιδιοκτησία δεν έχει μεταβιβαστεί στην Ελλάδα με διεθνείς συμφωνίες».
«Οι μονομερείς ενέργειες θα πρέπει να αποφεύγονται σε κλειστές ή ημίκλειστες θάλασσες όπως στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο», τονίζει το τουρκικό ΥΠΕΞ, λέγοντας ότι «η Τουρκία θα ανακοινώσει επίσης τα έργα της που αποσκοπούν στην προστασία του περιβάλλοντος στις θαλάσσιες περιοχές τις επόμενες ημέρες».
Αναλυτικά η ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ:
«Στις 21 Ιουλίου του 2025, η Ελλάδα κήρυξε δύο Θαλάσσια Πάρκα, ένα στο Αιγαίο Πέλαγος και το άλλο στο Ιόνιο Πέλαγος. Αμέσως μετά την ανακοίνωση αυτής της πρωτοβουλίας από την Ελλάδα πέρυσι, το Υπουργείο μας επανέλαβε σε ανακοίνωσή του στις 9 Απριλίου 2024 ότι τα Θαλάσσια Πάρκα που θα κηρυχθούν στο Αιγαίο Πέλαγος δεν θα έχουν νομικές συνέπειες στο πλαίσιο διασυνδεδεμένων ζητημάτων του Αιγαίου μεταξύ των δύο χωρών, συμπεριλαμβανομένων γεωγραφικών σχηματισμών των οποίων η ιδιοκτησία δεν έχει μεταβιβαστεί στην Ελλάδα με διεθνείς συμφωνίες.
Οι μονομερείς ενέργειες θα πρέπει να αποφεύγονται σε κλειστές ή ημίκλειστες θάλασσες όπως στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο. Το διεθνές ναυτικό δίκαιο ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ παράκτιων κρατών σε αυτές τις θάλασσες, συμπεριλαμβανομένων και των περιβαλλοντικών ζητημάτων.
Σε αυτό το πλαίσιο, θα θέλαμε να σας υπενθυμίσουμε ότι η Τουρκία, ως παράκτιο κράτος στο Αιγαίο Πέλαγος, είναι πάντα έτοιμη να συνεργαστεί με την Ελλάδα.
Από την άλλη πλευρά, επαναλαμβάνουμε ότι, όπως και στο παρελθόν έτσι και σήμερα δεν θα αποδώσουν κανένα αποτέλεσμα, οι προσπάθειες εκμετάλλευσης παγκόσμιων αξιών όπως η προστασία του περιβάλλοντος στο πλαίσιο διασυνδεδεμένων ζητημάτων του Αιγαίου και ζητημάτων που αφορούν το καθεστώς ορισμένων νησιών, βραχονησίδων και νησίδων των οποίων η κυριαρχία δεν έχει μεταβιβαστεί στην Ελλάδα με διεθνείς συμφωνίες.
Η Τουρκία θα ανακοινώσει επίσης τα έργα της που αποσκοπούν στην προστασία του περιβάλλοντος στις θαλάσσιες περιοχές τις επόμενες ημέρες.
Θα θέλαμε να εκμεταλλευτούμε την ευκαιρία για να τονίσουμε ότι η Τουρκία διατηρεί τη θέση της ότι πρέπει να υιοθετηθεί μια ειλικρινής και ολοκληρωμένη προσέγγιση για την επίλυση ζητημάτων με βάση το διεθνές δίκαιο, την ισότητα και την καλή γειτονία, στο πλαίσιο της Διακήρυξης των Αθηνών για τις Φιλικές Σχέσεις και την Καλή Γειτονία της 7ης Δεκεμβρίου 2023, η οποία αντικατοπτρίζει το πνεύμα που και τα δύο μέρη επιθυμούν να διατηρήσουν στις σχέσεις τους με την Ελλάδα».
H απάντηση της Αθήνας
Άμεση ήταν η απάντηση της Αθήνας προς την Άγκυρα, που επιχείρησε να θέσει ζητήματα κυριαρχίας σε ελληνικά νησιά με αφορμή την κήρυξη δύο νέων θαλάσσιων πάρκων στο κεντρικό Αιγαίο.
Στην ανακοίνωση του ΥΠΕΞ αναφέρονται τα εξής:
Η καθιέρωση των Εθνικών Θαλάσσιων Πάρκων στο Ιόνιο και στο Αιγαίο Πέλαγος γίνεται με αμιγώς περιβαλλοντικά κριτήρια σε περιοχές ελληνικής κυριαρχίας.
Αναφορές σε κλειστές ή ημίκλειστες θάλασσες είναι εντελώς ανεδαφικές.
Το νομικό καθεστώς στο Αιγαίο είναι ξεκάθαρο. Η ελληνική κυριαρχία στην περιοχή αυτή ορίζεται σαφώς και οριστικώς από διεθνή συμβατικά κείμενα.
Η Ελλάδα τάσσεται παγίως υπέρ του διαλόγου με την Τουρκία, με στόχο τη διευθέτηση της μοναδικής ελληνοτουρκικής διαφοράς, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, αυτή της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας και Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης μεταξύ των δύο χωρών.
Oι διαρροές στο Anadolu
«Η Τουρκία αναμένεται να προχωρήσει στην ανακήρυξη δικών της θαλάσσιων πάρκων, μετά την ανακοίνωση της Ελλάδας ότι σχεδιάζει τη δημιουργία δύο θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών, μίας στο Ιόνιο και μίας στο Αιγαίο Πέλαγος» αναφέρει το πρακτορείο Anadolu, λίγες ώρες μετά τις ανακοινώσεις του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.
Συνεχίζοντας στη γραμμή της προσπάθειας νομιμοποίησης των αμφισβητήσεων της Τουρκίας σε αμιγώς ελληνικές περιοχές του Αιγαίου, «αρμόδιες πηγές» αναφέρουν στο Anadolu ότι «τα θαλάσσια πάρκα που ανακήρυξε η Ελλάδα στο Ιόνιο και στο Αιγαίο δεν έχουν για την Τουρκία καμία νομική ισχύ, ειδικά υπό το πρίσμα των αλληλένδετων ζητημάτων στο Αιγαίο, όπως η υπό αμφισβήτηση κυριαρχία σε γεωμορφώματα».
«Απόπειρα μεταβολής του status quo στο Αιγαίο»
Το δημοσίευμα αναφέρει ότι «η πρώτη τουρκική μελέτη για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό έχει ήδη δημοσιευθεί, ενώ σύμφωνα με το τουρκικό ΥΠΕΞ, η ανακήρυξη από την Ελλάδα του “θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού” θεωρείται πρόκληση». Επίσης, σημειώνει το δημοσίευμα, «ο Χάρτης Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού της Τουρκίας έχει κατοχυρωθεί διεθνώς μέσω της πλατφόρμας IOC-UNESCO».
«Αξιωματούχοι σημειώνουν ότι η κίνηση της Ελλάδας θεωρείται απόπειρα μεταβολής του status quo στο Αιγαίο και τονίζουν τη σημασία της μη παραβίασης της ελευθερίας ναυσιπλοΐας και άλλων δικαιωμάτων της Τουρκίας, ειδικά σε ημίκλειστες θάλασσες όπως το Αιγαίο».
«Δεν θα μείνει αναπάντητη οποιαδήποτε ενέργεια»
Συνεχίζοντας την προκλητική προσπάθεια των «γκρίζων ζωνών», οι ίδιες πηγές ανέφεραν στο Anadolu ότι η Τουρκία δεν αποδέχθηκε, ούτε πρόκειται να αποδεχθεί τετελεσμένα «σε αμφισβητούμενα γεωγραφικά σημεία του Αιγαίου».
Οι πηγές απειλούν ότι «οποιαδήποτε ενέργεια που θα μπορούσε να αλλάξει το νομικό καθεστώς στο Αιγαίο ή να παραβιάσει την ελευθερία της ναυσιπλοΐας και τα συμφέροντα της Τουρκίας, δεν θα μείνει αναπάντητη».
«Οι κινήσεις της Ελλάδας παρακολουθούνται στενά από την Άγκυρα, ενώ αρμόδιοι φορείς εξετάζουν ενδεχόμενα μέτρα προστασίας και σε άλλες τουρκικές θαλάσσιες περιοχές, όπως το Αιγαίο, η Μεσόγειος, η Μαύρη Θάλασσα και η Θάλασσα του Μαρμαρά. Σύμφωνα με πληροφορίες, δεν αποκλείεται να υπάρξουν εξελίξεις σύντομα», σημειώνει το δημοσίευμα.
«Αξιωματούχοι εκτιμούν ότι το επόμενο βήμα θα είναι η ανακήρυξη των τουρκικών θαλάσσιων πάρκων» γράφει το Anadolu.
Δείτε τους χάρτες
