Για 44 χρόνια ο Γιάννης Καγκάνης ζούσε στο ψέμα. Η βιολογική του μητέρα τον θρηνούσε, οι θετοί του γονείς τον μεγάλωσαν με αγάπη, το κράτος του έδωσε ταυτότητα. Μόνος του ξετύλιξε την υπόθεση που θυμίζει σενάριο ταινίας…
Για 44 ολόκληρα χρόνια ο Γιάννης Καγκάνης ζούσε μια ζωή χτισμένη πάνω σε ένα ψέμα. Οι θετοί του γονείς τον μεγάλωσαν με αγάπη, το κράτος του έδωσε νέα ταυτότητα, το σύστημα του έκρυψε την αλήθεια. Η βιολογική του μητέρα θρηνούσε για ένα παιδί που της είπαν πως πέθανε, ενώ εκείνος μεγάλωνε σε άλλη οικογένεια με μια απλή απόδειξη παραλαβής. Μέχρι που μια συγκλονιστική είδηση από τον Βόλο και η επιμονή του ίδιου ξετύλιξαν το κουβάρι μιας παράνομης υιοθεσίας που θυμίζει σενάριο κινηματογραφικής απαγωγής.
Οι αντιφάσεις
Στην Αρτα, πίσω από τη βιτρίνα ενός χρυσοχοείου που δεν υπάρχει πια, μεγάλωσε ένας άντρας που για χρόνια φορούσε ένα χαμόγελο ενώ μέσα του κουβαλούσε μια ερώτηση που τον έτρωγε σιωπηλά: «Ποιος είμαι στ’ αλήθεια;». Ο Γιάννης Καγκάνης, 44 ετών σήμερα, γεννήθηκε στην Αρτα σύμφωνα με το ληξιαρχείο, όμως στην πραγματικότητα ήρθε στον κόσμο στην Αθήνα στο μαιευτήριο Αλεξάνδρα. Δεν ήταν όμως η μόνη αντίφαση στη ζωή του. Η ιστορία του δεν ξεκινά με μια κλασική παιδική ανάμνηση, αλλά με μια αποκάλυψη που έγινε στα πέντε του χρόνια, όταν η θετή του μητέρα,
Παρασκευή, έσκυψε πάνω του με τρυφερότητα και του είπε την αλήθεια: ότι δεν είναι δικό της παιδί. Οτι τον «βρήκαν» σε ένα ίδρυμα, στο ΠΙΚΠΑ. Μια φίλη τής είχε πει πως όσο νωρίτερα το μάθει τόσο καλύτερα. Η πρόθεση καλή. Το τραύμα, όμως, ανεξίτηλο. Από τότε ο Γιάννης ζούσε με την αίσθηση ότι κάτι λείπει – κάτι μεγάλο, που ούτε η απέραντη αγάπη των θετών του γονιών, ούτε η ζωή σε μια μικρή επαρχιακή πόλη μπορούσαν να καλύψουν. Και όσο μεγάλωνε τόσο φούντωνε μέσα του η ανάγκη να μάθει. Να βρει, επιτέλους, τις ρίζες του.
Κάποια στιγμή, στα 35 του, ο Γιάννης Καγκάνης διαβάζει μια ανατριχιαστική είδηση: δύο νέοι στον Βόλο, άγνωστοι μεταξύ τους, ετοιμάζονταν να παντρευτούν – μέχρι που ο ληξίαρχος εντόπισε πως πρόκειται για βιολογικά αδέλφια, υιοθετημένα από διαφορετικές οικογένειες. Τους έσωσε κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή αναγνωρίζοντας τα ονόματα και τη συγκλονιστική τους ιστορία. Αυτό ήταν το έναυσμα για τον Γιάννη.
Είχε ήδη αποκτήσει κόρη και η σκέψη πως κάποια μέρα ίσως κινδύνευε να επαναληφθεί μια τέτοια τραγωδία στο δικό του αίμα τον συγκλόνισε. Πήγε στο Ληξιαρχείο Αθηνών και ζήτησε τη ληξιαρχική πράξη γέννησής του. Ηταν η πρώτη φορά που κρατούσε στα χέρια του ένα έγγραφο ικανό να ρίξει φως στο σκοτεινό παρελθόν του. Πάνω του ήταν γραμμένο, καθαρά και αδιαμφισβήτητα, το ονοματεπώνυμο της βιολογικής του μητέρας. Ενα όνομα που έμελλε να γίνει η πυξίδα του, οδηγώντας τον ακόμη πιο βαθιά στην προσωπική του αναζήτηση – ένα ταξίδι για την αλήθεια που του στέρησαν.
Η θετή του μητέρα του είχε πει παλαιότερα πως είχαν προσπαθήσει για τρία χρόνια να υιοθετήσουν παιδί. Και όταν πια χτύπησε το τηλέφωνο, ήταν ο υπεύθυνος του ΠΙΚΠΑ, στην οδό Τσόχα, που τους ενημέρωσε πως μπορούν να υιοθετήσουν ένα παιδάκι. Είχε προηγηθεί όμως μια μακροχρόνια ταλαιπωρία και μια ενδιαφέρουσα «σύμπτωση»: επειδή η διαδικασία καθυστερούσε, ένα συγγενικό πρόσωπο της οικογένειας Καγκάνη πήγε στο ΠΙΚΠΑ να ρωτήσει. Η διευθύντρια, μπερδεύοντάς τον λόγω συνωνυμίας με υψηλόβαθμο κρατικό στέλεχος που είχε υποσχεθεί να «σπρώξει» έναν φάκελο, έδωσε κατά λάθος προτεραιότητα στον δικό τους.
Ετσι, το ζευγάρι Καγκάνη «πέρασε μπροστά» στη λίστα αναμονής για υιοθεσία αφού είχαν περάσει 3,5 χρόνια από την αίτησή τους. Ξεκίνησαν την αναζήτηση από τα σπιτάκια του ΠΙΚΠΑ στον Πειραιά, όπου φιλοξενούνταν παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας – παρότι είχαν εκφράσει εξαρχής την επιθυμία για βρέφος. Επειτα, επισκέφθηκαν το ΠΙΚΠΑ στο Νταού Πεντέλης. Εκεί, τους παρουσίασαν δέκα μωρά. Η Παρασκευή Καγκάνη διάλεξε τον Γιάννη. Ενα μωρό με χαρακτηριστικά που έμοιαζαν στα δικά της. Και τότε συνέβη το ανήκουστο: τους έδωσαν το παιδί με μια απλή απόδειξη παραλαβής και τους είπαν – «αν δεν σας κάνει, φέρτε το πίσω!»
Η αποκάλυψη
Παράλληλα με την αναδοχή είχαν ήδη ξεκινήσει και οι διαδικασίες για τη νόμιμη υιοθεσία. Τον Φεβρουάριο του 1982 η διαδικασία ολοκληρώνεται επισήμως με την απόφαση 19/1982. Ο Γιάννης Καγκάνης μεγαλώνει στην Αρτα και περνούν χρόνια μέχρι να αποφασίσει να αναζητήσει τις ρίζες του. Στα 37 του χρόνια κάνει το πρώτο καθοριστικό βήμα: παίρνει τη ληξιαρχική πράξη γέννησής του από τον Δήμο Αρτας. Εκεί, σε ένα υποσημείωμα αναγράφεται πως υπάρχει και αρχική ληξιαρχική πράξη στο ληξιαρχείο του Δήμου Αθηναίων.
Οταν την εντοπίζει, ανακαλύπτει ένα έγγραφο με σκοτεινά σημεία. Η διεύθυνση που αναφέρεται δεν είναι απλώς η διεύθυνση της μητέρας του, αλλά η διεύθυνση του ίδιου του νοσοκομείου «Αλεξάνδρα». Εκεί όπου γεννήθηκε. Και εκεί που -όπως του αποκαλύφθηκε αργότερα- ειπώθηκε στη βιολογική του μητέρα πως το παιδί της είχε πεθάνει δύο ημέρες μετά τη γέννησή του.
Ακόμη πιο περίεργο είναι το σημείο που υπογράφει αυτός που δήλωσε το βρέφος: αντί για όνομα υπάρχει μόνο μια αινιγματική μονογραφή. Με μοναδικό στοιχείο το όνομα της μητέρας του, ξεκινά έναν μακρύ και επίπονο αγώνα. Σκανάρει ιδρύματα, δημόσιες υπηρεσίες και ληξιαρχεία σε όλη τη χώρα. Καμία φωτογραφία, κανένα άλλο στοιχείο δεν υπάρχει. Μέχρι που, έπειτα από πολύμηνη έρευνα, τα ίχνη τον οδηγούν σε μια κωμόπολη της ελληνικής επαρχίας.
Εκεί, καταφέρνει να εντοπίσει τον αδερφό της βιολογικής του μητέρας. Τον πλησιάζει με διακριτικότητα. Σε κάποια στιγμή τον ρωτάει αν η αδερφή του είχε αντιμετωπίσει κάποιο σοβαρό πρόβλημα υγείας ή απώλεια πριν από σαράντα χρόνια.
Και τότε, σαν να ανοίγει μια πύλη στο παρελθόν, ο θείος του Γιάννη αποκαλύπτει κάτι που δεν είχε ποτέ ξεχάσει: τη 13η Ιανουαρίου 1981, την ημερομηνία γέννησης του Γιάννη. Ηταν η μέρα που η αδερφή του γέννησε και έπειτα της είπαν πως το παιδί της πέθανε. Οταν ο Γιάννης τού εξομολογείται την αλήθεια, ο άνδρας παγώνει. Με μάτια υγρά και φωνή που τρέμει, του λέει: «Δεν μπορεί να ζεις… Εμένα μου είπαν ότι έχεις πεθάνει».
Η λιποθυμία
Το σοκ ήταν αδιανόητο. Ο άνδρας που πριν από λίγα λεπτά μάθαινε ότι ο ανιψιός του ζει, τον παίρνει αγκαλιά και τον οδηγεί στο σπίτι του. Εκεί τους περιμένει η σύζυγός του -η θεία του Γιάννη-, που ήταν και το μόνο πρόσωπο της βιολογικής οικογένειας που είχε δει το βρέφος ζωντανό λίγες ώρες μετά τη γέννησή του στο νοσοκομείο «Αλεξάνδρα».
Ο άνδρας της τής λέει συγκινημένος: «Πάρ’ τον αγκαλιά και θα σου πω ποιος είναι». Μόλις τον αγγίζει, σωριάζεται σχεδόν λιπόθυμη. Δεν χωρούσε στο μυαλό της πως το μωρό που τους είπαν ότι ήταν νεκρό είχε επιστρέψει ως ενήλικος μπροστά τους. Την ίδια στιγμή ειδοποιούν τη βιολογική μητέρα του Γιάννη που μένει στην Αθήνα. Φτάνει στο σπίτι μερικές ώρες αργότερα.
Η σκηνή που ακολουθεί δεν περιγράφεται με λέξεις: σωριάζεται στο έδαφος, κλαίει με λυγμούς, τσιμπιέται και τραβάει τα μαλλιά της για να βεβαιωθεί πως δεν ονειρεύεται. Το παιδί της είναι ζωντανό. Και εκείνη είχε περάσει τέσσερις δεκαετίες πιστεύοντας πως το είχε χάσει για πάντα. Οταν καταφέρνει να σταθεί, προσπαθεί -όσο μπορεί- να του εξηγήσει. Του λέει πως δύο ημέρες μετά τη γέννησή του της ανακοίνωσαν από το μαιευτήριο πως το παιδί πέθανε.
Καμία εξήγηση, καμία ιατρική γνωμάτευση. Μόνο ένα τετελεσμένο. Τότε ο αδερφός της -ο μετέπειτα θείος του Γιάννη- πήγε να ζητήσει το σώμα του παιδιού για να το θάψουν. Μια προϊσταμένη, μια μαία και ένας παπάς του απάντησαν πως τα νεκρά βρέφη θάβονται σε ομαδικούς τάφους.
Οταν εκείνος επέμεινε, τον απείλησαν ότι θα φωνάξουν την Αστυνομία αν δεν αποχωρήσει. Σύμφωνα με τον Γιάννη, όλα δείχνουν πως είχε ήδη γίνει συμφωνία: το βρέφος θα δινόταν παράνομα σε άλλη οικογένεια έναντι χρηματικού ανταλλάγματος. Ηταν ένα παιδί χωρίς «άμυνες»: η μητέρα του ήταν ανήλικη, ανύπαντρη και ευάλωτη. Και ο βιολογικός του πατέρας είχε σκοτωθεί σε τροχαίο μόλις έναν μήνα πριν από τη γέννα. Ομως, απ’ ό,τι φάνηκε, το deal για κάποιον λόγο δεν προχώρησε και έτσι ο Γιάννης έμεινε στα αζήτητα ενός ιδρύματος.
Το κύκλωμα
Ο Γιάννης Καγκάνης εγκαταλείφθηκε σε ίδρυμα ως νεογέννητο, ενώ την ίδια στιγμή η βιολογική του μητέρα και οι συγγενείς της θρηνούσαν τον φανταστικό του θάνατο. Για δεκαετίες πίστευαν ότι το παιδί είχε πεθάνει, χωρίς ποτέ να τους δοθεί αποδεικτικό ή εξήγηση. Ο ίδιος, με επιμονή και βαθιά ανάγκη για αλήθεια, καταφέρνει στις 30 Αυγούστου 2023 να πάρει στα χέρια του την απόφαση υιοθεσίας από το Πρωτοδικείο Αρτας. Αν και το αίτημά του να έχει πρόσβαση στον πλήρη φάκελο της υιοθεσίας απορρίφθηκε δύο φορές, η αλήθεια άρχισε σιγά-σιγά να αποκαλύπτεται.
Σε ένα από τα κρίσιμα έγγραφα του φακέλου αναφέρεται ότι η βιολογική του μητέρα είχε εμφανιστεί ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών και είχε δώσει τη συναίνεσή της για την υιοθεσία του. Οταν ο Γιάννης το ανέφερε στη μητέρα του, εκείνη αντέδρασε έντονα και το αρνήθηκε κατηγορηματικά: ποτέ δεν εμφανίστηκε σε δικαστήριο, ποτέ δεν έδωσε καμία συναίνεση – γιατί πολύ απλά πίστευε πως το παιδί της ήταν νεκρό.
Με την πολύμηνη έρευνά του και την υποστήριξη της συντρόφου του, Καλλιθέας Κοσσυβάκη, ο Γιάννης κατάφερε να αποδείξει ότι όλος ο φάκελος της υιοθεσίας του βασιζόταν σε ψεύτικα στοιχεία. Πιστεύει ακράδαντα πως πίσω από την υπόθεσή του κρύβεται ένα καλά οργανωμένο κύκλωμα που, με αντάλλαγμα το χρήμα, αποσπούσε νεογνά από γυναίκες ευάλωτες -ανήλικες, άγαμες, χωρίς στήριγμα- και τα παρέδιδε σε άλλες οικογένειες με πλαστά έγγραφα και ψεύτικες διαδικασίες. Καθοριστική στην έρευνά του ήταν και η συμβολή της Κοινωνικής Υπηρεσίας της Αρτας που εντρύφησε στην υπόθεση με ευαισθησία και επιμονή.
Το τελευταίο κομμάτι του παζλ ήρθε στις 19 Μαΐου 2025. Ο Γιάννης παρέλαβε από το Γενικό Αρχείο του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών βεβαίωση που επιβεβαίωνε ότι η υποτιθέμενη απόφαση για συναίνεση της μητέρας του δεν αφορούσε καν την υπόθεσή του: ανήκε σε μία εντελώς διαφορετική υπόθεση μεταξύ δύο εταιρειών για εμπορική διαφορά! Η ζωή του Γιάννη είχε στηθεί πάνω σε μια εξαπάτηση. Μια δικαστική απάτη που του στέρησε όχι μόνο τη βιολογική του μητέρα, αλλά και μια άλλη, εντελώς διαφορετική ζωή.
