Το μοιραίο δρομολόγιο του λεωφορείου – Πώς έγινε το δυστύχημα και πόσα ήταν τα θύματα; – Το μνημείο στον τόπο της τραγωδίας – Τι έγραφε η εφημερίδα «Ελευθερία» στις 23/12/1958
Τα τροχαία δυστυχήματα αποτελούν μια μάστιγα για τη χώρα μας μέχρι σήμερα. Βέβαια τροχαία δυστυχήματα γίνονταν πάντα και όχι μόνο στην Ελλάδα.
Τα τελευταία χρόνια, το οδικό δίκτυο στη χώρα μας έχει βελτιωθεί αισθητά και αυτό έχει παίξει σημαντικό ρόλο στον περιορισμό των τροχαίων, που προφανώς θα ήταν περισσότερα, αν δεν υπήρχαν οι σύγχρονοι δρόμοι, τόσο οι εθνικές, όσο και οι σαφώς πολύ καλύτερες από το παρελθόν επαρχιακές οδοί. Δυστυχώς πολλά από τα τραγικά δυστυχήματα του παρελθόντος οφείλονταν στο κάκιστο οδικό δίκτυο.
Ένα από τα πιο τραγικά είναι αυτό που έγινε στα Τζουμέρκα πριν από 67 σχεδόν χρόνια, στις 22/12/1958, όταν λεωφορείο του ΚΤΕΛ Ιωαννίνων έπεσε σε γκρεμό, σε βάθος περίπου 300 μέτρων. Ο απολογισμός ήταν συγκλονιστικός: 29 νεκροί και 3 σοβαρά τραυματίες. Μία κοπέλα σώθηκε στην κυριολεξία από θαύμα, καθώς εκτινάχθηκε έξω από το λεωφορείο πριν αυτό πέσει στον γκρεμό. Ο εισπράκτορας του λεωφορείου που είχε κατέβει από το όχημα για να τοποθετήσει πέτρες στις πίσω ρόδες του, βλέποντας το λεωφορείο να πέφτει στην άβυσσο και να καταλήγει στον Άραχθο, τους δε επιβάτες του να πετάγονται έξω από αυτό και να διαμελίζονται, έπαθε σοκ. Σε κατάσταση αλλοφροσύνης άρχισε να τρέχει πανικόβλητος και εξαφανίστηκε… Επίσης, σώθηκε ένας νεαρός επιβάτης που πρόλαβε κι αυτός να πηδήξει έξω απ’ το λεωφορείο.
Πώς έγινε το δυστύχημα;
Λεπτομερής περιγραφή του τραγικού δυστυχήματος υπάρχει στην εφημερίδα «Ελευθερία» της 23/12/1958. Ήταν παραμονές Χριστουγέννων του 1958, όταν όχι μόνο ο νομός Ιωαννίνων, αλλά και ολόκληρη η Ελλάδα βυθίστηκαν στο πένθος. Ένα λεωφορείο του ΚΤΕΛ Ιωαννίνων έπεσε σε γκρεμό στα Τζουμέρκα, με αποτέλεσμα 29 από τους επιβάτες του να βρουν τραγικό θάνατο και άλλοι 3 να τραυματιστούν σοβαρά. Το 24θέσιο λεωφορείο του ΚΤΕΛ Ιωαννίνων ξεκίνησε στις 7 το πρωί της 22ας Δεκεμβρίου 1958 από τα Γιάννενα με 22 επιβάτες, με τελικό προορισμό το χωριό Χουλιαράδες των Τζουμέρκων. Επρόκειτο για το υπ’ αριθμ. 50730 όχημα, με οδηγό τον 47χρονο Νικόλαο Τσέκα από τον Παρακάλαμο Ιωαννίνων. Εισπράκτορας ήταν ο 31 ετών Ιωάννης Λεοντίου από το Περάτι Δωδώνης (αλλού αναφέρεται ως 20χρονος).
Στο χωριό Χαροκόπι, τρεις από τους επιβάτες κατέβηκαν, ενώ 11 που είχαν μεταβεί εκεί για έναν γάμο επιδίωξαν να ανέβουν. Ο οδηγός αρνήθηκε αρχικά την επιβίβασή τους, καθώς οι επιβάτες του λεωφορείου θα ξεπερνούσαν κατά πολύ τους 24. Τελικά, μετά από πιέσεις και καθώς ήταν «χρονιάρες μέρες» δέχτηκε να τους επιβιβάσει. Πλέον, το 24άρι λεωφορείο είχε μαζί με τον οδηγό και τον εισπράκτορα 32 άτομα. Παράλληλα, ένας ακόμα κυνηγούσε το λεωφορείο τρέχοντας για να ανέβει σε αυτό! Δύο φορές, ο οδηγός αρνήθηκε να τον αφήσει να μπει στο όχημα. Όμως, ο συγκεκριμένος επέμενε και ο Ν. Τσέκας, την τρίτη φόρα τον άφησε να μπει στο λεωφορείο. Είναι πραγματικά τραγικό να σκεφτεί κάποιος το συγκεκριμένο γεγονός. Κάποιος κυνηγούσε, εν αγνοία του βέβαια, επίμονα τον θάνατο, τον οποίο τελικά και συνάντησε λίγα λεπτά αργότερα…
Στις 8.45 π.μ. το λεωφορείο βρισκόταν στο 24ο χιλιόμετρο της οδού Ιωαννίνων-Πετροβουνίου, τρία χιλιόμετρα από το Τσίμποβο, στη θέση «Κέδρος», όπου υπάρχει μια πολύ επικίνδυνη στροφή, ένα από τα γνωστά «πέταλα». Εκεί ο οδηγός σταμάτησε το λεωφορείο. Ο νεαρός εισπράκτορας κατέβηκε από αυτό για να τοποθετήσει πέτρες στις πίσω ρόδες του οχήματος (δεν υπήρχε κάτι άλλο πριν από 70 σχεδόν χρόνια…) αφήνοντας την πόρτα ανοιχτή. Ξαφνικά, το λεωφορείο άρχισε να κυλά προς τα πίσω, στην άβυσσο που οδηγεί σε βάθος 300 μέτρων στην κοίτη του Αράχθου. Η ανοιχτή πόρτα ήταν σωτήρια για την 20χρονη τότε, Σταυρούλα Κωνσταντινίδου που καθόταν στα μπροστινά καθίσματα του λεωφορείου. Όπως είπε αργότερα κατάλαβε ότι το λεωφορείο ήταν στον αέρα καθώς είχε «σηκωθεί» στις πίσω ρόδες του. Σηκώθηκε όρθια ασυνείδητα και πετάχτηκε έξω από το λεωφορείο. Στην «Ελευθερία» αναφέρεται ότι την τράβηξε έξω από το όχημα ο νεαρός εισπράκτορας. Όπως και να ‘χει το μοιραίο λεωφορείο άρχισε την ανεξέλεγκτη πτώση του στο χάος. Άλλοτε έπεφτε κάθετα και άλλοτε χτυπούσε στους απόκρημνους βράχους του γκρεμού. Σπαρακτικές κραυγές ακούγονταν από τους επιβάτες του, που πετάγονταν έξω από αυτό και δυστυχώς, κάποιοι πολτοποιούνταν… Το τέλος της ολέθριας πορείας ήταν η κοίτη του ποταμού Άραχθου, 300 και πλέον μέτρα από το σημείο που ξεκίνησε η πτώση…
Τι ακολούθησε την τραγωδία; – Ποια ήταν τα αίτια;
Ο νεαρός εισπράκτορας σε κατάσταση αλλοφροσύνης τράπηκε σε φυγή και εξαφανίστηκε. Η 20χρονη Σταυρούλα Κωνσταντινίδου που σώθηκε από θαύμα έσπευσε στον σταθμό Χωροφυλακής του κοντινότερου χωριού. Από εκεί ειδοποιήθηκαν οι Αρχές των Ιωαννίνων. Έτσι έφτασαν στον «Κέδρο» ο Νομάρχης Ιωαννίνων, χωροφύλακες και στρατιώτες μαζί με νοσοκομειακά αυτοκίνητα. Το έργο της περισυλλογής των νεκρών ήταν δυσχερέστατο. Το βάθος του γκρεμού ήταν πολύ μεγάλο και η κάθοδος σ’ αυτόν ιδιαίτερα επικίνδυνη. Όπως γράφει η «Ελευθερία»:
«Εχρειάσθησαν ούτω πολύωραι προσπάθειαι ανδρών του στρατού και της χωροφυλακής, δια να ανασυρθούν άλλα σχεδόν πολτοποιημένα και άλλα φρικωδώς ακρωτηριασμένα τα 28 πτώματα». Μόλις μαθεύτηκαν τα νέα στα γειτονικά χωριά, οι συγγενείς των θυμάτων που περίμεναν τους δικούς τους για να γιορτάσουν τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά, έσπευσαν στον τόπο της τραγωδίας. Τα χωριά Πετροβούνι, Χουλιαράδες, Μιχαλίτσι και Ματσούκι βυθίστηκαν στο πένθος. Από το βάθος της χαράδρας ανασύρθηκαν 28 νεκροί (η μία σορός ήταν φρικτά παραμορφωμένη και δεν μπορούσε να αναγνωριστεί. Την επομένη εξακριβώθηκε ότι ανήκε σε έναν 25χρονο από τα Πράμαντα. Οι ηλικίες των θυμάτων ήταν από 14 έως 55 ετών. Τέσσερις σοβαρά τραυματίες μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο «Χατζηκώνστα» των Ιωαννίνων. Μια 15χρονη που βρισκόταν ανάμεσά τους, καθώς είχε τραυματιστεί πολύ σοβαρά πέθανε, ανεβάζοντας τον αριθμό των νεκρών στους 29. Δώδεκα ήταν άνδρες και 17 γυναίκες, οι περισσότερες κοπέλες, 14, 15 και 16 ετών που φοιτούσαν στην «Οικοκυρική Σχολή» των Κήπων Ζαγορίου και πήγαιναν στα σπίτια τους για τις γιορτές. Όπως αναφέρει σε αφήγησή της η διασωθείσα από το δυστύχημα Σταυρούλα Κωνσταντινίδη-Βράνου πάντως, συνολικά στο λεωφορείο επέβαιναν 34 άτομα. Πέντε από τα άτομα αυτά σώθηκαν.
Το λεωφορείο ήταν εντελώς διαλυμένο και δεν μπορούσε να γίνει σ’ αυτό καμία έρευνα για τα αίτια του δυστυχήματος. Πάντως ο Ανώτερος Διοικητής Χωροφυλακής Ηπείρου που ανέλαβε να κάνει «αυστηρές ανακρίσεις», για τα αίτια του τραγικού τροχαίου έπειτα από εντολή του Διευθυντή Ασφαλείας του υπουργείου Εσωτερικών, Βαρδουλάκη, σε τηλεγράφημα του προς αυτόν ανέφερε ότι το δυστύχημα οφειλόταν σε βλάβη των φρένων του λεωφορείου. Μάλιστα έχει γραφτεί ότι ο οδηγός του μοιραίου λεωφορείου Νικόλαος Τσέκας είχε αναφέρει τη βλάβη. Ακούστηκε και γράφτηκε επίσης ότι σημαντική ευθύνη για την τραγωδία είχε ο νεαρός εισπράκτορας του λεωφορείου που είτε δεν τοποθέτησε εγκαίρως τις πέτρες, καθώς ήταν αποσπασμένη αλλού η προσοχή του, είτε δεν τις τοποθέτησε σωστά… Δεν υπάρχουν αναφορές για το τι έγινε τελικά με τον νεαρό επιβάτη που πήδηξε έξω από το λεωφορείο πριν αυτό πέσει στον γκρεμό. Ο εισπράκτορας Λεοντίου παρουσιάστηκε σε Αστυνομικό Τμήμα των Ιωαννίνων στις 23/12, κάτωχρος, με απλανές βλέμμα και συχνές συσπάσεις του κορμιού του. «Δεν θυμάμαι τίποτα», επαναλάμβανε συνεχώς στους αστυνομικούς που προσπαθούσαν να τον συνεφέρουν. Κρατήθηκε και παραπέμφθηκε σε ψυχιάτρους για περαιτέρω εξετάσεις. Παράλληλα το ΚΤΕΛ Ιωαννίνων διέκοψε για ένα χρονικό διάστημα τα δρομολόγιά του προς τα χωριά της περιοχής.
Το μνημείο στον τόπο της τραγωδίας
Στο σημείο όπου έπεσε το λεωφορείο κοντά στον Άραχθο, έχει στηθεί ένα γλυπτό ύψους 4,5 μέτρων, φιλοτεχνημένο από τον σπουδαίο Ηπειρώτη γλύπτη Θεόδωρο Παπαγιάννη. Είναι φτιαγμένο από ανοξείδωτο μέταλλο, αλλά σκόπιμα τσαλακωμένο, για να θυμίζει την τραγική κατάληξη του λεωφορείου.
Τι συμβαίνει σήμερα;
Βέβαια σήμερα οι, σε τραγική κατάσταση, δρόμοι της εποχής εκείνης(για «άθλια κατάσταση ολοκλήρου του οδικού δικτύου προς Τζουμέρκα» κάνει μνεία η «Ελευθερία») έχουν βελτιωθεί αρκετά. Ο συγκεκριμένος δρόμος έχει ασφαλτοστρωθεί, διαπλατύνθηκε σε κάποια σημεία, όπου φυσικά αυτό είναι εφικτό, με σκάψιμο της πλαγιάς του βουνού καθώς από την άλλη πλευρά υπάρχει το χάος, τα λεωφορεία του ΚΤΕΛ Ιωαννίνων είναι εξαιρετικά και οι οδηγοί τους, από τους καλύτερους στην Ελλάδα, καθώς έχουν εξοικειωθεί με τους κακοτράχαλους δρόμους της Ηπείρου.
Και σήμερα όμως, η διαδρομή Ιωάννινα-Μιχαλίτσι (32 χιλιόμετρα) καλύπτεται από τα λεωφορεία του ΚΤΕΛ περίπου σε μία ώρα και 30 λεπτά, δείγμα των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν ακόμα και οι καλύτεροι επαγγελματίες οδηγοί, την ίδια ώρα που κάποιοι με μηδαμινή οδηγική εμπειρία οδηγώντας στα όρια θέτουν σε κίνδυνο όχι μόνο τη ζωή τους, αλλά και τις ζωές αθώων και ανυποψίαστων συνανθρώπων μας.
