Οι Δήμοι Λυκόβρυσης – Πεύκης, Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης, Λοκρών, Αγίου Βασιλείου, Σαλαμίνας και Αγκιστρίου είναι οι καλύτεροι της χρονιάς (ο καθένας στην κατηγορία του ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του), πετυχαίνοντας το μεγαλύτερο σκορ όσον αφορά τον δείκτη αποτελεσματικότητας των δήμων. Οι επιδόσεις κρίνονται με βάση πέντε παράγοντες: την οργάνωση και τη διακυβέρνηση, την οικονομική διαχείριση, τις υπηρεσίες που προσφέρουν στους πολίτες τους, τη βιωσιμότητα –δηλαδή το κατά πόσον ανταποκρίνονται στις σύγχρονες απαιτήσεις για τη διαχείριση των απορριμμάτων– και την πράσινη ανάπτυξη και, τέλος, την πολιτική προστασία, που σημαίνει τον βαθμό ετοιμότητας του δήμου να ανταποκριθεί σε περιπτώσεις ανάγκης.
Η αξιολόγηση έχει πραγματοποιηθεί από το ΚΕΦιΜ (Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών) σε συνεργασία με το Κέντρο Διεθνούς και Ευρωπαϊκής Πολιτικής Οικονομίας και Διακυβέρνησης του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Τα συμπεράσματα προέκυψαν από την επεξεργασία στοιχείων από το υπουργείο Εσωτερικών, αλλά και με βάση τις απαντήσεις των δήμων σε ερωτηματολόγια τα οποία στάλθηκαν. Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι συνολικά 74 δήμοι, δηλαδή ένας στους τέσσερις, απάντησαν στα ερωτηματολόγια.
Με βάση τα δεδομένα που έχει επεξεργαστεί η επιστημονική ομάδα που συνέταξε τη μελέτη, η μεγαλύτερη αδυναμία των δήμων της Ελλάδας εντοπίζεται στο πεδίο της βιωσιμότητας, όπου η μέση επίδοσή τους είναι στο 17,6 στα 100, ενώ οι καλύτερες επιδόσεις εμφανίζονται στο πεδίο της οικονομικής διαχείρισης, στο 50,3 στα 100. Στην παροχή υπηρεσιών οι δήμοι βαθμολογούνται με 27,6 στα 100, στην οργάνωση και διακυβέρνηση με 32,7 στα 100 και στην πολιτική προστασία με 24,9 στα 100. Ο μέσος όρος βαθμολογίας της αποδοτικότητας των δήμων δεν ξεπερνάει το 30,6 στα 100.
Σημαντική αδυναμία εντοπίζεται επίσης στην επιχειρησιακή τους ικανότητα, στη δυνατότητα δηλαδή να λειτουργούν με βάση συγκεκριμένους στόχους και να αξιολογούν τον βαθμό επίτευξής τους. Αυτό συμβαίνει γιατί οι περισσότεροι δήμοι είναι υποστελεχωμένοι και λειτουργούν σε μεγάλο βαθμό με έκτακτο προσωπικό, ενώ δεν διαθέτουν εξειδικευμένα στελέχη.
Την περίοδο 2021-2024 σχεδόν οι μισοί εργαζόμενοι σε δήμους είναι μη τακτικό προσωπικό (44%-46%), με την πλειονότητα να είναι εργαζόμενοι ορισμένου χρόνου (συμβάσεις έργου – ωρομίσθιοι) με χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό και το ΕΣΠΑ. Μάλιστα, η τάση ενίσχυσης του συνόλου του προσωπικού των δήμων που παρατηρείται από το 2021 στο 2024 συνεχίζεται με μη τακτικό προσωπικό. Αντιθέτως παρατηρείται μείωση του τακτικού προσωπικού από το 2023 στο 2024.
Η μελέτη του ΚΕΦιΜ χωρίζει τους δήμους σε πέντε κατηγορίες, ανάλογα το μέγεθος, την τοποθεσία και τα επιμέρους χαρακτηριστικά τους και ξεχωρίζει τους καλύτερους ανά κατηγορία:
Με βάση τα δεδομένα που έχει επεξεργαστεί η επιστημονική ομάδα, η μεγαλύτερη αδυναμία των δήμων της Ελλάδας εντοπίζεται στο πεδίο της βιωσιμότητας.
• Στην κατηγορία των μητροπολιτικών κέντρων, οι Δήμοι: Λυκόβρυσης – Πεύκης, Πεντέλης, Βύρωνα, Μοσχάτου – Ταύρου, Πυλαίας – Χορτιάτη, Κηφισιάς, Αμπελοκήπων – Μενεμένης, Νέας Ιωνίας, Παπάγου – Χολαργού, Ελληνικού – Αργυρούπολης.
• Στην κατηγορία των μεγάλων ηπειρωτικών δήμων, οι: Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης, Σερρών, Βέροιας, Φλώρινας, Κομοτηνής, Παιονίας, Χερσονήσου, Τρίπολης, Αλμωπίας, Κορινθίων, Κατερίνης, Αλεξανδρούπολης, Ορεστιάδας, Ηρωικής Πόλεως Νάουσας, Ελασσόνας, Βόλου, Αργοστολίου, Πέλλας, Θέρμης.
• Στην κατηγορία των μεσαίων ηπειρωτικών δήμων, οι: Λοκρών, Ξηρομέρου, Ραφήνας – Πικερμίου, Ιστιαίας – Αιδηψού, Αλιάρτου – Θεσπιέων, Σιθωνίας, Σοφάδων, Φαρσάλων, Πύδνας – Κολινδρού, Καμένων Βούρλων, Πάργας, Οιχαλίας, Κασσάνδρας, Στυλίδας, Ξυλοκάστρου – Ευρωστίνης, Φαιστού, Αμυνταίου, Αποκορώνου, Βέλου – Βόχας, Μαρκοπούλου Μεσογαίας.
• Στην κατηγορία των μικρών ηπειρωτικών και μικρών ορεινών δήμων, οι: Αγίου Βασιλείου, Λίμνης Πλαστήρα, Νότιας Κυνουρίας, Αγρικών, Βελβεντού, Τροιζηνίας – Μεθάνων, Φιλιατών, Ζαγορίου.
• Στην κατηγορία των μεγάλων και μεσαίων νησιωτικών δήμων, οι: Σαλαμίνας, Μυκόνου, Ανδρου, Καλυμνίων, Τήνου, Σκιάθου.
Στην κατηγορία των μικρών νησιωτικών δήμων, οι: Αγκιστρίου, Σερίφου, Σαμοθράκης, Υδρας, Φούρνων Κορσεών, Μεγανησίου, Φολεγάνδρου, Ελαφονήσου.
