Αφυπηρέτησε στις 4 Νοεμβρίου 2023 ο πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου Ιωάννης Σαρμάς, μετά τη συμπλήρωση τεσσάρων ετών στη θέση. Ο Ιωάννης Σαρμάς διετέλεσε Υπηρεσιακός Πρωθυπουργός από τις 25 Μαΐου 2023 έως τις 26 Ιουνίου 2023. Γεννήθηκε στην Κω στις 21 Μαρτίου 1957 και διατηρεί ιδιαίτερους δεσμούς με το νησί.
Από τον Αναπλ. καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου ΑΠΘ Ακρίτα Καϊδατζή με αφορμή την αφυπηρέτηση του, γράφτηκε το παρακάτω άρθρο με τον τίτλο ” Ένα υπόδειγμα δημόσιου λειτουργού” το οποίο παραθέτουμε παρακάτω. Στο τέλος του άρθρου κάνουμε μία σύντομη αναφορά στο βιογραφικό και τους δεσμούς του Ιωάννη Σαρμά με την Κω
Ένα υπόδειγμα δημόσιου λειτουργού
Γράφει ο Ακρίτας Καϊδατζής* (Δημοσιεύτηκε στην έντυπη έκδοση της Εφημερίδας Συντακτών)
Αφυπηρέτησε πριν από λίγες μέρες ο πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου Ιωάννης Σαρμάς, μετά τη συμπλήρωση τεσσάρων ετών στη θέση, όπως επιτάσσει το Σύνταγμα.
Η αφυπηρέτησή του ελάχιστα απασχόλησε τη δημοσιότητα. Οπως, άλλωστε, και η τετραετής προεδρία του στο ανώτατο δημοσιονομικό δικαστήριο. Λίγοι θα είχαν ακούσει το όνομά του, αν δεν το έφερνε η πολιτική συγκυρία να υπηρετήσει για έναν μήνα ως υπηρεσιακός πρωθυπουργός στο διάστημα μεταξύ των δύο πρόσφατων βουλευτικών εκλογών.
Ηδη αυτό συνιστά έναν έπαινο. Στο σύστημά μας, καλός δικαστής είναι ο δικαστής που δεν (χρειάζεται να) γνωρίζουμε το όνομά του. Που μιλάει με το έργο του. Τις υποθέσεις που χειρίζεται και τις αποφάσεις που εκδίδει ή συμπράττει στην έκδοσή τους.
Στον Ιωάννη Σαρμά όμως αρμόζουν πολλοί έπαινοι για πολλά και διαφορετικά επιτεύγματα. Καταρχάς, καθόλου δεν πρέπει να υποτιμάμε το γεγονός ότι στην ηγεσία ενός από τα τρία ανώτατα δικαστήρια της χώρας, σε μια θέση με μεγάλη εξουσία, αναδείχθηκε ένας διανοούμενος. Πολυγραφότατος, με σημαντικό έργο σε μεγάλο εύρος επιστημονικών πεδίων, με επίκεντρο το δημόσιο δίκαιο και τη διοικητική και συνταγματική νομολογία των ελληνικών και ευρωπαϊκών δικαστηρίων. Περιορίζομαι να μνημονεύσω τον υπότιτλο του πρώτου βιβλίου του, ενός έργου που επηρέασε βαθιά αρκετούς από όσους ασχολούμαστε επιστημονικά με το δίκαιο: «Εξελικτική μελέτη των μεγάλων θεμάτων». Ο Σαρμάς μας έδειξε ότι, για να κατανοήσουμε πώς απονέμει δικαιοσύνη ένα δικαστήριο, δεν αρκεί να δούμε τι αποφάσισε στη μία ή την άλλη υπόθεση. Πρέπει να αναδείξουμε τις νομολογιακές ροές, το πώς αντιμετωπίζει ορισμένο θέμα στη διαχρονία του.
Επειτα, ο Σαρμάς αποτελεί τον καλύτερο πρεσβευτή της ιδέας της υπηρεσιακής κινητικότητας. Υπηρέτησε τρεις μεγάλους θεσμούς: Συμβούλιο της Επικρατείας, Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο και (ελληνικό) Ελεγκτικό Συνέδριο, όπου διήλθε όλους τους βαθμούς της ιεραρχίας μέχρι τον ανώτατο. Παντού άφησε το στίγμα του. Κάθε φορά εμπλούτιζε τη νέα θέση του με εμπειρίες από τις προηγούμενες.
Πολλά ακόμη θα μπορούσε να προσθέσει κανείς από έναν εξαιρετικά πυκνό υπηρεσιακό βίο. Οπως, για παράδειγμα, την όχι απλώς άψογη, αλλά κυριολεκτικά υποδειγματική άσκηση των καθηκόντων του υπηρεσιακού πρωθυπουργού. Η πρωθυπουργία του θα διδάσκεται ως παράδειγμα για το πώς αντιλαμβάνεται το άρθρο 37 του Συντάγματος το ιδιαίτερο, και οπωσδήποτε ευαίσθητο, αξίωμα αυτό.
Ισως το σημαντικό επίτευγμά του όμως είναι ότι, επί της προεδρίας του, από τον Νοέμβριο του 2019, το Ελεγκτικό Συνέδριο μεταμορφώθηκε. Ως πρόεδρος, κινητοποίησε τις δυνάμεις του δικαστηρίου, το έμψυχο υλικό, δικαστές και υπαλλήλους, και τους συντόνισε σε ένα θεαματικό και ίσως πρωτοφανές για τα ελληνικά δεδομένα εγχείρημα θεσμικής ανανέωσης. Με σημαντική επιτυχία. Το Ελεγκτικό Συνέδριο εξελίχθηκε θεσμικά. Αναβαθμίστηκε ο ελεγκτικός του ρόλος, εξορθολογίστηκε η νομολογία του, εκσυγχρονίστηκε η διοίκησή του. Το έργο που έγινε είναι τεράστιο. Και φαίνεται στις λεπτομέρειες. Οπως η γλωσσική επιμέλεια και καλλιέπεια των αποφάσεων της ολομέλειας του δικαστηρίου.
Ο Ιωάννης Σαρμάς είναι ένα υπόδειγμα δημόσιου λειτουργού. Πρότυπο statesman. Του αξίζουν ο θαυμασμός μας και, κυρίως, οι ευχαριστίες μας γιατί μας έδειξε ότι ένα διαφορετικό ήθος και ύφος άσκησης δημόσιας εξουσίας είναι εφικτό.
* Αναπλ. καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου ΑΠΘ
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Γεννήθηκε στην Κω στις 21 Μαρτίου 1957.
Έγγαμος (από το 1987), δύο παιδιά (1989, 1990).
Νομικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (1975-1979), ολοκλήρωσε τις σπουδές του πρώτος στη σειρά του.
Υποτροφίες από τη Γαλλική Κυβέρνηση (1980-1984) και το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών (1980-1983 μη χρησιμοποιηθείσα).
Διπλώματα μεταπτυχιακών σπουδών (DEA) από το Πανεπιστήμιο Παρίσι ΙΙ Σορβόννη στο ποινικό δίκαιο (1980-1981), στο δημόσιο δίκαιο (1982-1983) και στα δημόσια οικονομικά (1983-1985).
Διδακτορική διατριβή στο δίκαιο (1981-1985, βαθμός très honorable).
Στρατιωτική θητεία στην ελληνική πολεμική αεροπορία ως δόκιμος αξιωματικός (1984- 1986).
Συμμετοχή στους διαγωνισμούς επιλογής του Συμβουλίου της Επικρατείας και της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης (υψηλότερη βαθμολογία και στους δύο διαγωνισμούς).
Δικαστής του Ελληνικού Συμβουλίου της Επικρατείας (1987-1993).
Δικαστής του Ελληνικού Ελεγκτικού Συνεδρίου (1993).
Αντιπρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Μέλος του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (2002). Ανανέωση θητείας (2008).
Πρόεδρος του 1ου τμήματος του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (γεωργία και αγροτική ανάπτυξη). Ως μέλος του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου ήταν αρμόδιος για τον έλεγχο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και των δαπανών λειτουργίας των οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των οργανισμών της Ένωσης και των Ευρωπαϊκών Σχολείων.
Ήταν επίσης το αρμόδιο μέλος του Συνεδρίου για την ανάπτυξη της μεθοδολογίας του Συνεδρίου και για τον τομέα της έρευνας και επίσης πρόεδρος της επιτροπής ελέγχου του Συνεδρίου για τις εξωτερικές δραστηριότητες των μελών του.
Διετέλεσε επίσης μέλος και πρόεδρος της επιτροπής ελέγχου της EUROPOL.
Στις 31 Οκτωβρίου 2019 το υπουργικό συμβούλιο τον επέλεξε σε συνεδρίαση του, μέχρι τότε αντιπρόεδρο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ανώτατο δικαστικό με κύρος και επιστημονική κατάρτιση ως Πρόεδρο του Ανωτάτου Δημοσιονομικού Δικαστηρίου, για τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Η θητεία του Ιωάννη Σαρμά λήγει στις 30 Νοεμβρίου 2023.
Δίδαξε στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης, Μεθοδολογία του Δικαίου και Δημοσιονομικά (1989-1999) και στην Εθνική Σχολή Δικαστών την νομολογία του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (1997-2001).
Ο Ιωάννης Σαρμάς είναι επίτιμος διδάκτωρ της Νομικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Μάιος 2022), επίτιμος διδάκτωρ του Τμήματος Δημόσιας Διοίκησης της Σχολής Επιστημών Οικονομίας και Δημόσιας Διοίκησης του Παντείου Πανεπιστημίου (Νοέμβριος 2022) και επίτιμος διδάκτωρ της Σχολής Ανθρωπιστικών, Κοινωνικών και Οικονομικών Επιστημών του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδας (Μάρτιος 2023).
Είναι συγγραφέας βιβλίων εμβάθυνσης στη νομολογία ανωτάτων δικαστηρίων
Δημοσίευσε τα εξής βιβλία: (στα ελληνικά) «Ελευθερία με υπεροχή του δικαίου: η νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου» (2003 δεύτερη έκδοση), «Το δημοκρατικό κοινωνικό Κράτος δικαίου: η νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας» (2003 τρίτη έκδοση), «Το δημόσιο χρήμα υπό έλεγχο: η νομολογία του Ελεγκτικού Συνεδρίου» (2003), «Καλύτερο Κράτος: η σπατάλη η διαφθορά και ο σύγχρονος δημοσιονομικός έλεγχος» (2006), (στα γαλλικά) « Liberté d’expression et diffamation: une étude de jurisprudence à partir des théories de la justice » (2011), (στα αγγλικά) « The Greek Crisis and the Role of Audit » (2012).
Προφορικές εισηγήσεις: στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (συνέδριο για την έναρξη του νέου δικαστικού έτους 2013), στη γαλλική Γερουσία (συμπόσιο για τα 60 χρόνια της Ευρωπαϊκής σύμβασης για τα δικαιώματα του ανθρώπου, 2010), στο London School of Economics (συνέδριο για την κρίση χρέους στην Ελλάδα, 2010), στη διάσκεψη της Διεθνούς Ομοσπονδίας Λογιστών (IFAC) (σεμινάριο για τη λογιστική και την οικονομική κρίση, 2011), στο Chartered Institute of Public Finance and Accountability (CIPFA) στo Λονδίνο (διάσκεψη για την αξιοπιστία και τη λογοδοσία στους λογαριασμούς του δημοσίου τομέα, 2011).
Από τις 25 Μαΐου 2023 έως τις 26 Ιουνίου 2023 υπηρέτησε ως υπηρεσιακός Πρωθυπουργός της Ελλάδας, προκειμένου να οδηγηθεί η χώρα εκ νέου σε βουλευτικές εκλογές και να αναδειχθεί νέα κυβέρνηση.
Λίγα λόγια για την οικογένεια του Γιάννη Σαρμά και οι δεσμοί με την Κω.
Ο Γιάννης Σαρμάς γεννήθηκε στην Κω στις 21 Μαρτίου 1957 όπου έκανε και τις δύο πρώτες τάξεις του Δημοτικού Σχολείου(4ο Δημοτικό Σχολείο Πόλεως). Είναι ο δευτερότοκος γιος της οικογένειας του Δημητρίου Σαρμά και της Ευαγγελίας Λύκου Σαρμά. Ο μεγαλύτερος αδελφός του, ο Χρήστος που γεννήθηκε το 1952 και έφυγε από τη ζωή πριν 2 χρόνια περίπου.
Ο πατέρας του Δημήτριος Σαρμάς με καταγωγή από την Κύμη Ευβοίας, μετατέθηκε στην Κω το 1949 αμέσως μετά την ενσωμάτωση και υπηρέτησε στο Τμήμα Χωροφυλακής Κω ως Ενωμοτάρχης.
Στην Κω παρέμεινε μέχρι και το 1964 όταν μετατέθηκε στην Τρίπολη. Μετά τη συνταξιοδότηση εργάστηκε ως υπεύθυνος ασφαλείας στα Ναυπηγεία Ελευσίνας.
Την οικογένεια Σαρμά συνδέουν άρρηκτοι δεσμοί με την Κω . Μάλιστα ο πατέρας Δημήτρης μετά τη συνταξιοδότηση του υλοποίησε ένα όνειρο χρόνων και κατασκεύασε διώροφη οικία, την οποία μεταβίβασε στα δύο παιδιά του Χρήστο και Γιάννη.
Επίσης τόσο οι γονείς όσο ήταν εν ζωή διέμεναν στην Κω τους καλοκαιρινούς μήνες, όσο και ο Γιάννης Σαρμάς και η οικογένεια του επισκέπτονται ανελλιπώς το νησί.
Ο Γιάννης Σαρμάς είναι παντρεμένος από το 1987 με την Στέλλα Τσαγκαράκη Σαρμά, δικηγόρος, στέλεχος της Εθνικής Τράπεζας και έχουν αποκτήσει δύο παιδιά το Δημήτρη (1989) δικαστικός λειτουργός στο Συμβούλιο Επικρατείας και τον Ιάκωβο (1990) δικηγόρο. Ο Δημήτρης υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία σε μονάδα της Κω, ο δε Ιάκωβος στην Προεδρική Φρουρά.
