Γιατί ανησυχεί ο καθηγητής – Τι επιδιώκει να κάνει ο Ερντογάν και γιατί πρέπει να είμαστε καλά προετοιμασμένοι στην Ελλάδα
Για μια νέα κατάσταση που διαμορφώνεται στα ελληνοτουρκικά μίλησε ο κ. Kώστας Υφαντής, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων του Παντείου Πανεπιστημίου.
Μιλώντας στην ΕΡΤ, υποστήριξε ότι η τουρκική προκλητικότητα θα συνεχιστεί για μήνες, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο ενός «θερμού» επεισοδίου στο Αιγαίο ή την Ανατολική Μεσόγειο.
«Είναι πια καιρός να αποδεχτούμε ότι την κανονικότητα στην ελληνοτουρκικές σχέσεις τη διαμορφώνει ο Ερντογάν» δήλωσε, υπενθυμίζοντας πως ο Ταγίπ Ερντογάν ακολουθεί την ίδια σκληρή γλώσσα και εις βάρος διαφόρων άλλων ηγετών. «Μετά από είκοσι χρόνια στην εξουσία ο κ. Ερντογάν έχει ταυτίσει το δικό του καλό και τη δική του ανάλυση με την τουρκική», είπε ο κ. Υφαντής.
Ο ίδιος εξέφρασε την άποψη πώς για ό,τι συμβαίνει στην Τουρκία υπεύθυνος είναι ο Ερντογάν και «δεν θα πρέπει να αποκλείσουμε ένα θερμό επεισόδιο, δηλαδή μια σκόπιμη κλιμάκωση σε στρατιωτικό επίπεδο. Αυτό είναι στους τουρκικούς σχεδιασμούς».
Σύμφωνα με τον αναλυτή διεθνών σχέσεων «ο Ερντογάν παλεύοντας για την πολιτική του επιβίωση θέλει να εγκλωβίσει όλη τη δημόσια συζήτηση σε αυτό το πεδίο για να μη συζητάει άλλα ζητήματα».
Και όπως εκτίμησε, τις επόμενες εβδομάδες αλλά και μήνες αν δεν αλλάξει κάτι προς το καλύτερο: «Βλέπω να συνεχίζεται η ένταση. Να βγαίνουν πάλι ερευνητικά σε περιοχές που θα μας ενοχλήσουν πάρα πολύ και δεν θα μπορούμε να αντιδράσουμε στρατιωτικά». Εξήγησε μάλιστα, ότι η Τουρκία επειδή είναι επιτιθέμενη, είναι πάντοτε ένα βήμα μπροστά. «Είναι εκείνη που διαμορφώνει το σκηνικό. Έχει καταφέρει να μεταφέρει το αφόρητο δίλημμα της κλιμάκωσης σε εμάς», ανέφερε σχετικά.
Πού και πώς θα προκαλέσει «θερμό» επεισόδιο η Τουρκία
Στην Αθήνα επισημαίνουν πως αυτή τη στιγμή είναι δύσκολο να εκτιμήσει κανείς και να προβλέψει μέχρι πού μπορεί να φτάσει η τουρκική προκλητικότητα, ωστόσο η υπομονή έχει και τα όριά της και δεν είναι δεδομένο πως η Ελλάδα θα ανέχεται για καιρό τις προκλήσεις του Ερντογάν και των υπουργών του.
Στο υπουργείο Άμυνας πάντως επικρατεί παροιμιώδης ψυχραιμία, σιγουριά για τις δυνάμεις μας και αποφασιστικότητα για αντίδραση σε κάθε ενδεχόμενο. Μάλιστα, όπως τονίζουν πηγές του ελληνικού «Πενταγώνου», τα Επιτελεία έχουν καταρτίσει εναλλακτικά σενάρια κλιμάκωσης της τουρκικής προκλητικότητας, διαθέτοντας για κάθε σενάριο τουλάχιστον πέντες διαφορετικούς τρόπους αντίδρασης.
Στην Τουρκία το γνωρίζουν καλά αυτό, πως σε περίπτωση επίθεσης στην Ελλάδα δεν θα βρουν απέναντί τους μια διαλυμένη χώρα ή έναν άτακτο στρατό, θα βρουν πανέτοιμες Ένοπλες Δυνάμεις με τρομακτική δύναμη πυρός. Επίσης, ξέρουν καλά πως σε όποιο σημείο κι αν επιχειρήσουν να προκαλέσουν, η Ελλάδα είναι αποφασισμένη να γενικεύσει τη σύγκρουση, κάτι το οποίο έχει καταστήσει σαφές και η στρατιωτική ηγεσία.
Πάμε όμως να δούμε ποορισμένα από τα σενάρια που εξετάζουν στο ελληνικό «Πεντάγωνο», όπως καταγράφονται στην εφημερίδα «Τα Νέα Σαββατοκύριακο»:
1. Συνεχίζει την προκλητική ρητορική, την οποία συνοδεύει με μπαράζ υπερπτήσεων σε ελληνικά νησιά. Εξετάζεται επίσης το σενάριο η Τουρκία να προχωρήσει σε μια ακραία πρόκληση στον αέρα ανάλογη με αυτήν της 27ης Απριλίου, όταν τουρκικά μαχητικά είχαν πραγματοποιήσει 41 υπερπτήσεις ακόμα και σε μεγάλα ελληνικά νησιά από το Ανατολικό έως το Νότιο Αιγαίο. Τότε οι Τούρκοι είχαν ισχυριστεί – ανεπισήμως και αργότερα επισήμως – πως αυτό έγινε διότι είχε κάνει παραβιάσεις η Ελληνική Αεροπορία την προηγούμενη ημέρα.
2. Στέλνει ερευνητικό σκάφος για σεισμικές έρευνες στα νότια της Κρήτης, σε περιοχή του τουρκολιβυκού μνημονίου. Είναι ένα σενάριο που έχει αναλυθεί από το 2020. Η Αθήνα θεωρεί το τουρκολιβυκό μνημόνιο για την οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης παράνομο και ανυπόστατο. Είναι ανοιχτό, ωστόσο, το ενδεχόμενο η Αγκυρα να επιχειρήσει να διεξαγάγει σεισμικές έρευνες με ερευνητικό σκάφος της στα νότια της Κρήτης, σε μια περιοχή στην οποία δεν έχει στείλει ερευνητικό έως τώρα και στην οποία έχει δυνητικά δικαιώματα για έρευνες η Ελλάδα. Σε μια παραλλαγή αυτού του σεναρίου, η Τουρκία στέλνει ερευνητικό στα νότια της Κρήτης αλλά για λογαριασμό της Λιβύης, στο πλαίσιο του τουρκολιβυκού μνημονίου. Και αυτό το ενδεχόμενο έχει αναλυθεί εκτενώς. Εδώ μάλιστα η κατάσταση περιπλέκεται, καθώς η αντίδραση της Αθήνας, η διπλωματική και η στρατιωτική, αν απαιτηθεί, θα πρέπει να είναι και απέναντι στη Λιβύη.
3. Στέλνει γεωτρύπανο στα νότια του Καστελλόριζου και ταυτόχρονα ερευνητικό στα νότια της Κρήτης. Προσφάτως η Τουρκία απέκτησε το τέταρτο δικό της γεωτρύπανο και προανήγγειλε ότι θα πραγματοποιήσει έρευνες στην Ανατολική Μεσόγειο. Δεν θα μπορούσε να αποκλειστεί η πιθανότητα η Αγκυρα να στείλει το γεωτρύπανο στα νότια του Καστελλόριζου – εκεί όπου το 2020 κατά τον ισχυρισμό της το «Ορούτς Ρέις» έκανε σεισμικές έρευνες. Αλλά υπάρχει και το ενδεχόμενο να στείλει ταυτόχρονα ερευνητικό της σκάφος στα νότια της Κρήτης με στόχο ίσως να προκαλέσει διάσπαση των ελληνικών δυνάμεων και να αποπροσανατολίσει την Αθήνα.
4. Στέλνει ερευνητικό σε σημείο της συμφωνίας της ελληνοαιγυπτιακής ΑΟΖ. Η αντίδραση της Αγκυρας ήταν σφοδρή μετά τη συμφωνία Ελλάδας – Αιγύπτου για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών. Υπάρχει η πιθανότητα η Τουρκία να επιχειρήσει να στείλει ένα ερευνητικό της σκάφος για σεισμικές έρευνες σε σημείο της ελληνοαιγυπτιακής συμφωνίας με στόχο να τη «σπάσει», να την ακυρώσει στην πράξη. Τα Επιτελεία έχουν αναλύσει και το ενδεχόμενο η Αγκυρα να επιχειρήσει να στείλει ταυτόχρονα δύο ερευνητικά σκάφη – έχει αυτή τη δυνατότητα – σε δύο διαφορετικές περιοχές. Για παράδειγμα, το ένα δυτικά της Ρόδου, δυτικά του 28ου μεσημβρινού, και το άλλο νότια της Κρήτης.
5. Στέλνει ερευνητικό σε περιοχή του Αιγαίου στην οποία έχει χρόνια να προκαλέσει. Από τις αναλύσεις των επιτελών δεν θα μπορούσε να αποκλειστεί η πιθανότητα η Τουρκία να αποφασίσει να στείλει ερευνητικό σκάφος πέριξ της Λέσβου ή και στο Βόρειο Αιγαίο, δηλαδή σε μια περιοχή όπου δεν έχει προκαλέσει εδώ και δεκαετίες.
6. Επιλέγει διπλή πρόκληση με γεωτρύπανο στην κυπριακή ΑΟΖ και ταυτόχρονα ερευνητικό σε άλλη περιοχή. Πρόκειται για ακόμα ένα διπλό σενάριο που θα μπορούσε να θέσει σε εφαρμογή η Αγκυρα με στόχο να προκαλέσει και την Κυπριακή Δημοκρατία και την Ελλάδα.
7. Επιδιώκει νέα εργαλειοποίηση του Μεταναστευτικού σε νησιά και Εβρο. Η Ελλάδα από το 2020 έχει θωρακίσει τον Εβρο και λαμβάνει και νέα μέτρα, καθώς δεν αποκλείει μια νέα εργαλειοποίηση του Μεταναστευτικού από την Αγκυρα. Οπως δεν αποκλείεται και μια τέτοια προσπάθεια στα νησιά.
8. Επιχειρεί ναυτικό αποκλεισμό ή παρεμποδίζει δραστηριότητες σε νησιά που θεωρεί πως πρέπει να είναι αποστρατιωτικοποιημένα. Μολονότι πρόκειται για ένα σενάριο ακραίο, καθώς αναβαθμίζει αυτόματα τα επίπεδα εμπλοκής στρατιωτικών δυνάμεων, τα Επιτελεία εκτιμάται ότι προετοιμάζονται και για αυτό.
