Η ελληνική πλευρά γνωρίζοντας ότι έρχεται ένα ιδιαίτερα καυτό καλοκαίρι στις ελληνοτουρκικές σχέσεις είχε φροντίσει εγκαίρως να κάνει οικονομία δυνάμεων και οικονομικών πόρων, για να αντιμετωπίσει το κόστος των κινητοποιήσεων που υπολογίζεται σε 1 εκατ. ευρώ ημερησίως – Βαρύ το κόστος και για την Τουρκία που βρίσκεται εν μέσω οικονομικής κρίσης και με ανοιχτά μέτωπα στη Λιβύη και τη Συρία
Σε μία εξαιρετικά κοστοβόρο διαδικασία εξελίσσεται η συντήρηση της έντασης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, με τις οικονομίες των δύο χωρών να καλούνται να αντεπεξέλθουν σε μία παρατεταμένη τροφοδότηση της πολεμικής τους μηχανής, δαπανώντας γι αυτό το σκοπό τεράστια ποσά η πλειονότητα των οποίων καταλήγει σε τσέπες τρίτων.
Ούτως η άλλως η διατήρηση ενός στρατεύματος σε αξιόμαχο επίπεδο αποτελεί από μόνη της μία σημαντική επιβάρυνση για τον προϋπολογισμό κάθε κράτους, πόσο μάλλον όταν αυτό καλείται να λειτουργήσει επί μακρόν σε συνθήκες πολεμικής ετοιμότητας, κάτι που σε σημαντικό βαθμό προσομοιάζει με την κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει σήμερα οι Ένοπλες Δυνάμεις της Ελλάδας και της Τουρκίας.
Με ένα μεγάλο μέρος του στόλου τους να βρίσκεται εκτός ναυστάθμων, τις συνοριακές τους μονάδες σε καθεστώς αυξημένης επιφυλακής και τα μαχητικά τους αεροσκάφη καθημερινά στον αέρα, οι δύο χώρες καλούνται να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη.
Για την Ελλάδα το συγκεκριμένο κόστος είναι… «ανελαστικό» αλλά σχετικά ελεγχόμενο. Αφενός υφίσταται μία μόνιμη απειλή και ως εκ τούτου πρέπει, χωρίς εκπτώσεις, να αμυνθεί, αφετέρου επειδή η διάταξη των δυνάμεων της είναι αμυντική, έχει το χρονικό περιθώριο να αξιολογεί τις προθέσεις του αντιπάλου και να προχωρεί σε στοχευμένες δράσεις.
Στο πλαίσιο αυτό και σύμφωνα με εκτιμήσεις επιτελών του Πενταγώνου, με την πολεμική μηχανή της χώρας να δουλεύει σχεδόν στο φουλ και έχοντας εκτός ναυστάθμου έναν μεγάλο αριθμό πλοίων, το ημερήσιο ποσό που κοστίζει στον κρατικό κορβανά η τρέχουσα προσπάθεια αντιμετώπισης της τουρκικής απειλής κυμαίνεται περίπου στο 1 εκ. ευρώ. Σε αυτά περιλαμβάνονται τα καύσιμα πλοίων και αεροσκαφών, τα συσσίτια, οι υπερωρίες του προσωπικού, τα ανταλλακτικά και οι πρόσθετες ή έκτακτες ανάγκες διοικητικής μέριμνας που προκύπτουν.
Κόστος
Ως εκ τούτου, η ελληνοτουρκική κρίση που σοβεί εδώ και 40 περίπου ημέρες στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, λόγω της εξόδου του τουρκικού ερευνητικού σκάφους Oruc Reis, έχει κοστίσει στις Ε.Δ, από την ισχύ της πρώτης σχετικής NAVTEX, στις 21\7, μέχρι και σήμερα περισσότερα από 35 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 28 περίπου αφορούν το Πολεμικό Ναυτικό και τα υπόλοιπα την Π.Α και το Σ.Ξ .
Στο πλαίσιο αυτό και προκειμένου να εξοικονομήσει πόρους, το υπουργείο Εθνικής Άμυνας, σκοπεύει να ακυρώσει φέτος τη διεξαγωγή της μεγάλης στρατιωτικής διακλαδικής άσκησης «Παρμενίων» και το νυχτερινό σκέλος της «Βελισσάριος», όπως και την άσκηση τεθωρακισμένων «Δούρειος Ίππος». Η λογική είναι πως οι Ένοπλες Δυνάμεις είναι σχεδόν στο σύνολό τους σε κατάσταση ετοιμότητας εδώ και πλέον ένα μήνα, οπότε δεν συντρέχει λόγος να υλοποιηθεί ο σχετικός σχεδιασμός, ούτως ώστε να εξοικονομηθούν και τα σχετικά κονδύλια.
Αδιαμφισβήτητα το μεγαλύτερο βάρος της υπό εξέλιξη κινητοποίησης των Ε.Δ το σηκώνει το Πολεμικό Ναυτικό. Η ελληνική πλευρά γνωρίζοντας ότι έρχεται ένα ιδιαίτερα καυτό καλοκαίρι στις ελληνοτουρκικές σχέσεις είχε φροντίσει εγκαίρως να κάνει οικονομία δυνάμεων και οικονομικών πόρων, εκμεταλλευόμενη στο έπακρο το γενικό lockdown λόγω κορωνοϊού.
Η εντολή που είχε δώσει, ήδη από την έναρξη της γενικής καραντίνας, προς τις διοικήσεις των πλοίων του στόλου, ο Α/ΓΕΝ κ. Στ. Πετράκης, ήταν οι κινήσεις των πλωτών μέσων του Π.Ν να περιοριστούν στις τελείως απαραίτητες προκειμένου να εξοικονομηθούν πόροι για να χρησιμοποιηθούν αργότερα, όπως και τελικά έγινε. «Ένας από τους βασικούς στόχους της τουρκικής πλευράς είναι, μέσω της συνέχισης των κινητοποιήσεων και της εγρήγορσης της ελληνικής πολεμικής μηχανής, να επιβαρύνει όσο το δυνατόν περισσότερο τον προϋπολογισμό της Ελλάδας και των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, δημιουργώντας κλίμα οικονομικής ασφυξίας.
Μέσα στις προθέσεις της Άγκυρας είναι να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις ώστε η Αθήνα να υποπέσει πρώτη σε κάποιο λάθος» σημειώνουν επιτελείς του ΥΠΕΘΑ, εκφράζοντας ωστόσο τη βεβαιότητα ότι εφόσον χρειαστεί θα εκταμιευθούν περαιτέρω χρήματα στους κωδικούς των Ε.Δ προκειμένου να διατηρηθεί το αξιόμαχο.
Τουρκία
Από την άλλη πλευρά και σε ότι αφορά την τουρκική πολεμική μηχανή, το κόστος συντήρησής της εμφανίζεται ελάχιστα αυξημένο λόγο της κινητοποίησης του Oruc Reis. Το συγκεκριμένο πλοίο, υπό κανονικές συνθήκες, χρειάζεται περίπου 50 χιλ. ευρώ την ημέρα για να μπορέσει να λειτουργήσει, ποσό το οποίο ανεβαίνει ακόμη περισσότερο ανάλογα με το είδος των ερευνών.
Η Τουρκία ωστόσο έχει ένα επιπλέον πρόβλημα, μιας και η απουσία ενός σκληρού νομίσματος έχει οδηγήσει την οικονομία της σε αδιέξοδο. Μέσα σε μόλις 5 χρόνια η τουρκική λίρα διολίσθησε έναντι της αντιστοιχίας της με το ευρώ από τα 3,40 το 2016 στα 8,60 σήμερα. Την ίδια στιγμή την ήδη άσχημη κατάσταση επιδεινώνει ακόμη περισσότερο και το γεγονός ότι το τελευταίο χρονικό διάστημα το τουρκικό θησαυροφυλάκιο μοιάζει να έχει ξεμείνει από αποθέματα ξένου νομίσματος.
Δίπλα στα παραπάνω βεβαίως θα πρέπει να προσθέσουμε πως η Τουρκία πέρα από τον «ψυχρό πόλεμο» που διεξάγει έναντι της χώρας μας, έχει ανοιχτά ακόμη δύο μέτωπα στη Λιβύη και τη Συρία, γεγονός το οποίο ασκεί ακόμη μεγαλύτερη πίεση στον προϋπολογισμό των δικών της Ενόπλων Δυνάμεων.
Κύκλοι Πενταγώνου: Γιατί οι Τούρκοι «κυκλώνουν» το Καστελόριζο με τις Navtex
Επιτελείς του Πενταγώνου αναφέρουν ότι τα όρια των θαλάσσιων περιοχών που δεσμεύουν από NAVTEX σε NAVTEX οι Τούρκοι μετακινούνται κάθε φορά όλο και πιο βόρεια, πλησιάζοντας ακόμη πιο απειλητικά το σύμπλεγμα της Μεγίστης
Την ανησυχία τους για το ενδεχόμενο, εφόσον η Τουρκία αποφασίσει να προχωρήσει στην έκδοση μίας ακόμη NAVTEX για τη συνέχιση των σεισμογραφικών ερευνών εντοπισμού υδρογονανθράκων του «Oruc Reis» στη ΝΑ Μεσόγειο, να συμπεριλάβει σε αυτή και το Καστελόριζο εκφράζουν επιτελείς του Πενταγώνου.
Ο προβληματισμός της ελληνικής πλευράς εδράζεται κυρίως στο γεγονός ότι τα όρια των θαλάσσιων περιοχών που δεσμεύουν από NAVTEX σε NAVTEX οι Τούρκοι μετακινούνται κάθε φορά όλο και πιο βόρεια, πλησιάζοντας ακόμη πιο απειλητικά το σύμπλεγμα της Μεγίστης.
Ενδεικτικά να επισημάνουμε ότι η πιο πρόσφατη από αυτές, η οποία εκδόθηκε στις αρχές της εβδομάδας σε συνέχεια των τριών προηγούμενων από τον Υδρογραφικό της Αττάλειας, τοποθέτησε το βόρειο άκρο της περιοχής που δεσμεύει σε μία απόσταση μόλις 32 μιλίων από τις ακτές του Καστελόριζου.
Η συγκεκριμένη NAVTEX έχει ισχύ από την 1η μέχρι και τη 12η Σεπτέμβρη, ενώ η ανακοίνωσή της συνοδεύτηκε από ένα κρεσέντο επιθετικών δηλώσεων Τούρκων κυβερνητικών αξιωματούχων, στο επίκεντρο των οποίων βρέθηκε η παρουσία στρατιωτικής φρουράς στο ακριτικό νησί.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, μάλιστα, τα τουρκικά ΜΜΕ επικαλούμενα αναφορές Τούρκων παραγόντων μετέδωσαν εικόνες μιας συνηθισμένη αλλαγής της μονάδας Εθνοφρουράς του Καστελόριζου συνοδευμένες με ευθείες απειλές για την ασφάλεια του νησιού.
Μέσω της αναγγελίας της συγκεκριμένης NAVTEX, όμως, η Τουρκία προχωρά ένα βήμα παραπέρα μειώνοντας την απόσταση των βόρειων ορίων της παράνομα δεσμευμένης περιοχής όχι μόνο από το Καστελόριζο, αλλά και από τις νοτιοανατολικές ακτές της Ρόδου και της Καρπάθου. Ταυτόχρονα, είναι ευδιάκριτη η μείωση του δυτικού τμήματός της, το οποίο συμπίπτει πλέον με τον 28ο μεσημβρινό.
Να σημειώσουμε ότι ο εν λόγω μεσημβρινός, ο οποίος τέμνει τη Ρόδο, έχει ιδιαίτερη σημασία για τους τουρκικούς σχεδιασμούς στη ΝΑ Μεσόγειο, δεδομένου ότι αποτελεί το δυτικό άκρο μιας τεράστιας θαλάσσιας περιοχής που ξεκινά από εκεί και φτάνει μέχρι τον κόλπο της Αλεξανδρέττας.
Πρόκειται για μία περιοχή την οποία η Τουρκία θεωρεί δική της, επιχειρώντας να οικειοποιηθεί τυχόν κοιτάσματα υδρογονανθράκων που εμπεριέχονται εντός της. Ενα άλλο βασικό στοιχείο που καθιστά σημαντικό τον ρόλο του 28ου μεσημβρινού για τις τουρκικές επιδιώξεις σχετίζεται με τη ρητορική της Αγκυρας ότι το Καστελόριζο δεν έχει καμία επήρεια στην οριοθέτηση της ελληνικής ΑΟΖ.
Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τις πρόσφατες δηλώσεις του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου αναφορικά με την τμηματική έκδοση των ναυτικών οδηγιών για το «Oruc Reis» για ακόμα 90 ημέρες έχει προκαλέσει προβληματισμό στο Πεντάγωνο, κύκλοι του οποίου θεωρούν εξαιρετικά πιθανό το σενάριο μιας περαιτέρω κλιμάκωσης της έντασης, που θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμη και σε θερμό επεισόδιο εξαιτίας είτε ενός ατυχήματος είτε μιας εσκεμμένης τουρκικής ενέργειας.
Ενδεικτικό στοιχείο προς αυτή την κατεύθυνση αποτέλεσε και η διπλή παρενόχληση που δέχτηκε η τορπιλάκατος του ΠΝ που πριν από λίγες ημέρες αντικατέστησε το σκοπούν πλοίο στην περιοχή του Καστελόριζου. Σύμφωνα με πληροφορίες, την ώρα που το ελληνικό πλοίο κινούνταν στη θαλάσσια περιοχή ανατολικά της Ρόδου με κατεύθυνση προς το σύμπλεγμα της Μεγίστης, μία κορβέτα του τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού επιχείρησε να το προσεγγίσει, χωρίς επιτυχία όμως λόγω της ταχύτητας που είχε αναπτύξει. Λίγη ώρα αργότερα στην περιοχή έφτασε ένα τουρκικό ιπτάμενο ραντάρ τύπου CN-235 το οποίο πραγματοποίησε μία εξαιρετικά χαμηλή διέλευση και σε απόσταση μόλις 100 μέτρων δίπλα από το ελληνικό σκάφος.
Οι ίδιοι επιτελικοί κύκλοι, προκειμένου να καταδείξουν την πρόθεση των Τούρκων να συντηρήσουν την υπάρχουσα κατάσταση στην περιοχή, επικαλούνται παράλληλα τόσο το πρόσφατο δημοσίευμα της γερμανικής εφημερίδας «Die Welt» -σύμφωνα με το οποίο ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν φέρεται να ζήτησε από τους στρατηγούς του να βυθίσουν ένα ελληνικό πλοίο ή να καταρρίψουν ένα μαχητικό και το οποίο διέψευσε το τουρκικό ΥΠΕΞ με 48 ώρες καθυστέρηση- όσο και δημοσιεύματα τουρκικών φιλοκυβερνητικών μέσων, σύμφωνα με τα οποία το «Oruc Reis» έχοντας επιχειρήσει σε μία έκταση πάνω από 2.000 χιλιόμετρα μέχρις ώρας, θα πραγματοποιήσει μέσα στον Σεπτέμβριο δύο ακόμη αποστολές στη ΝΑ Μεσόγειο.
Στο πλαίσιο αντιμετώπισης της κατάστασης, έτσι όπως τουλάχιστον αυτή εξελίσσεται, εντάσσονται και τα σενάρια που εξετάζει η ελληνική πλευρά στις συνεχείς συσκέψεις που πραγματοποιούνται κατά το τελευταίο χρονικό διάστημα στο υπουργείο Εθνικής Εμυνας, με τη συμμετοχή σε ορισμένες από αυτές πέραν της στρατιωτικής και της πολιτικής ηγεσίας. Ηδη οι σχετικοί σχεδιασμοί εμπεριέχουν και την παράμετρο περαιτέρω κλιμάκωσης της έντασης, μέχρι και το ενδεχόμενο πρόκλησης ενός θερμού επεισοδίου, προβλέποντας τη λήψη σχετικών επιχειρησιακών μέτρων.
