Θεοφάνης Μαλκίδης
To Ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων
1.Οι Αντιγόνες των Καλαβρύτων και μία ακόμη ελληνική τραγωδία
«Άρχισαν οι γυναίκες να τραβούν τους νεκρούς για να βρουν τους δικούς τους. Ο ένας είχε πέσει πάνω στον άλλο. Να ανοίξουν τάφους. Αλλά πόσο να σκάψουν οι γυναίκες και με τι εργαλεία; Πήγε και η αδερφή μου η μεγαλύτερη, ήταν 13-14 χρονώ, να θάψει τον πατέρα μας. Γιατί η μητέρα μας είχε μωρό οκτώ ημερών. Η Αγγελική λοιπόν με κάποιες γειτόνισσες βρήκαν τον πατέρα μας. Είχε δεχθεί ριπή πολυβόλου… αλλά το πρόσωπό του ήταν μειλίχιο, λες γελαστό. Με μία κουβέρτα τον κατέβασαν κάτω στο νεκροταφείο και τον έθαψαν. Άλλους δεν μπόρεσαν να τους κατεβάσουν. Μερικοί ακόμα είναι θαμμένοι εκεί, πάνω στο λόφο. Για αρκετό καιρό μετά, όταν περπατούσαμε και κοιτάζαμε ψηλά προς το χωράφι του Καππή, νόμιζε κανείς πως στην πλαγιά αυτή ήταν στρωμένες κόκκινες κουβέρτες. Τόσο αίμα. Και βροχές είχαν πέσει. Αλλά, για βάλε από χίλιους ανθρώπους χυμένο αίμα! Πότισε τη γη. Ένα πράγμα που δεν μπορεί να το φανταστεί μυαλό ανθρώπου, αν δεν το έχει ζήσει…»
Μαρτυρία της διασωθείσας Ανδριάνας Δαρμογιάννη-Θεοδωροπούλου
«Από το πρωί δεν είχαμε βάλει τίποτα στο στόμα μας. Παιδιά είμαστε. Τότε η Κελαηδήτενα που της σκότωσαν τρία παιδιά και τον άντρα της, προσφέρθηκε να μας δώσει. Πήρα στα χέρια το ψωμί. Στη μια γωνιά ήταν βρεμένο. Άρχισα να το τρώω με βουλιμία. Τότε κατάλαβα. Ανατρίχιασα. Κοκκάλωσα. Ήταν βρεμένο και ποτισμένο από το αίμα των σκοτωμένων. Κοινώνησα από τη θυσία τους. Αυτή τη μεταλαβιά δε θα την ξεχάσω».
Μαρτυρία του διασωθέντα Αρχιμανδρίτη Θεοκλήτου Φεφέ.
Το Δεκέμβριο του 1943, οι Γερμανοί κατακτητές μαζί με τους πάντα πρόθυμους ελληνόφωνους συνεργάτες τους και με τη δικαιολογία, για άλλη μία φορά, την αντιστασιακή δράση των Ελλήνων σκότωναν, έκαιγαν, λεηλατούσαν, τα χωριά και την πόλη των Καλαβρύτων: Ρωγοί, Κερπινή, Άνω Ζαχλωρού, Κάτω Ζαχλωρού, Σούβαρδο, Βραχνί, Αγία Κυριακή, Αυλές, Βυσωκά, Φτέρη, Κλαπατσούνα, Πυργάκι, Βάλτσα, Μελίσσια, Μονή Ομπλού, Λαπαναγοί, Μάζι, Μαζέικα, Παγκράτι, Μορόχωβα, Δερβινή, Βάλτος, Πλανητέρο, Καλύβια, Μονή Μεγάλου Σπηλαίου, Μονή Αγίας Λαύρας, Καλάβρυτα.
Η «Επιχείρηση Καλάβρυτα» της 117ης Γερμανικής Μεραρχίας με επικεφαλής τον υποστράτηγο Καρλ φον Λε Ζουίρ, ξεκίνησε την 4η Δεκεμβρίου από την Πάτρα, το Αίγιο, τον Πύργο και την Τρίπολη, καίγοντας πόλεις, χωριά και μονές, δολοφονώντας αδιακρίτως, λεηλατώντας και καίγοντας τα πάντα, εκτελώντας ένα από μεγαλύτερα εγκλήματα της Ναζιστικής Γερμανίας κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Την 9η Δεκεμβρίου, αφού οι Γερμανοί είχαν δολοφονήσει κατά εκατοντάδες τους αθώους Έλληνες που βρέθηκαν στο δρόμο τους, έφθασαν στα Καλάβρυτα, δημιουργώντας ένα ασφυκτικό κλοιό γύρω από την πόλη. Παρότι διαβεβαίωσαν τους κατοίκους ότι δεν πάθει κανείς τίποτα, στις 13 Δεκεμβρίου συγκέντρωσαν τον πληθυσμό στον προαύλιο χώρο του Δημοτικού σχολείου, όπου και χώρισαν τους άνδρες από τα γυναικόπαιδα και τους υπερήλικες. Στη συνέχεια τα γυναικόπαιδα και οι ηλικιωμένοι κρατήθηκαν στο εσωτερικό του σχολείου, ενώ οι άνδρες και οι έφηβοι άνω των 13 ετών οδηγήθηκαν στην περιοχή «Ράχη του Καππή».
Εκεί οι Γερμανοί εκτέλεσαν 500 άνδρες και παιδιά! Άλλες εκτιμήσεις μιλάνε για 600, 700 ή και πάνω από 800 ανθρώπους, ενώ 13 άτομα κατάφεραν να γλυτώσουν, ανάμεσα στα πτώματα των δικών τους….
Την ίδια στιγμή οι γυναίκες και τα παιδιά κατάφεραν να αποδράσουν από το σχολείο, ενώ η κωμόπολη φλεγόταν έπειτα από την πυρπόλησή της από τα Ναζιστικά στρατεύματα και οι φλόγες πλησίαζαν απειλητικά το κτίριο.
Κατά τη διάρκεια της «Επιχείρησης Καλάβρυτα», οι Γερμανοί δολοφόνησαν πάνω από 1.500 άνδρες, γυναίκες και παιδιά, κατέστρεψαν και λεηλάτησαν πάνω από 1.000 σπίτια, κατάσχεσαν 2.000 αιγοπρόβατα και έκλεψαν 260.000.000 δραχμές, ενώ το έγκλημα ολοκληρώθηκε με την πυρπόληση όλων σχεδόν των σπιτιών των Καλαβρύτων και των γύρω χωριών.
- Η συνεχιζόμενη ατιμωρησία
Η σφαγή του Ελληνισμού των Καλαβρύτων και των χωριών της περιοχής, αποτελεί την πιο βαριά περίπτωση εγκλήματος πολέμου στην Ελλάδα κατά την κατοχική περίοδο. Κανένας από τους υπευθύνους των εγκλημάτων δεν λογοδότησε στη δικαιοσύνη, ενώ μέχρι και σήμερα ακόμα δεν έχει καταβληθεί καμιά απολύτως αποζημίωση από την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας. Μάλιστα τον Απρίλιο του 2000, ο τότε Πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, Γιοχάννες Ράου, είχε επισκεφθεί τα Καλάβρυτα όπου εξέφρασε συναισθήματα ντροπής και βαθιάς θλίψης για την τραγωδία, παρά ταύτα, δεν ανέλαβε την ευθύνη εξ ονόματος του γερμανικού κράτους και δεν αναφέρθηκε στο ζήτημα των αποζημιώσεων.
Ογδονταδύο χρόνια μετά από το ατιμώρητο έγκλημα των Γερμανών στα Καλάβρυτα, καμία πολιτική, διπλωματική ή άλλη προτεραιότητα, σκοπιμότητα ή συμφέρον, δεν μπορεί να δικαιολογήσει τη στάση του θύτη απέναντι στο θύμα. Η Γερμανία οφείλει να ακολουθήσει και στην περίπτωση των σφαγών στην Ελλάδα, την πράξη του καγκελάριου Βίλυ Μπραντ το 1970 και να επαναληφθεί η ίδια πολιτική επανόρθωσης, αποκατάστασης και αποζημίωσης.
- Κάθαρση
Οι Γερμανοί (καθώς και άλλοι λαοί της Ευρώπης και όχι μόνο) μιλούν με υπερηφάνεια και δέος όταν έρχονται στην πατρίδα μας, για την κλασσική ελληνική παιδεία που έχουν λάβει. Ένα σημαντικό μάθημα αυτής της παιδείας είναι οι όροι ύβρις, άτη, νέμεσις και τίσις και βεβαίως κάθαρση, έννοιες με διακριτή σημασία στην πολιτική, αλλά και στην καθημερινή ζωή.
Κανένας δεν μπορεί να σιωπά για το έγκλημα, για την ύβρη στα Καλάβρυτα. Η μόνη οδός για να βαδίσει η ανθρωπότητα και ειδικότερα η Γερμανία, χωρίς λευκές σελίδες στην ιστορία της, η μόνη οδός για τις ειλικρινείς διμερείς σχέσεις είναι η παραδοχή των εγκλημάτων όπως αυτό που τελέστηκε στα Καλάβρυτα. Κάθαρση, αποκατάσταση της Ιστορίας και Δικαιοσύνη τώρα!
