Είναι απόλαυση να ακούς και να διαβάζεις τον θρυλικό «Πέπε» Μουχίκα, τον πρώην αντάρτη Τουπαμάρος και πρόεδρο της Ουρουγουάης. Όταν τον συνάντησα πριν από πέντε χρόνια, μου μίλησε για τη Λατινική Αμερική, τις περιπέτειες του ελληνικού λαού και την αρχαία ελληνική δημοκρατία.
Όσοι τον παρακολουθούμε στεναχωρηθήκαμε, όταν τελευταία μάθαμε ότι υπέφερε από έναν κακοήθη όγκο στον οισοφάγο. Επανεμφανίστηκε πρόσφατα σε μία εκδήλωση της Αριστεράς, πάντα φιλοσοφημένος και με το χιούμορ του, ενώ έδωσε και μία απολαυστική συνέντευξη στους New York Times.
«Σήμερα ήταν μία δύσκολη μέρα για μένα (λόγω της θεραπείας), αλλά έπρεπε να έρθω», είπε στην πρόσφατη εκδήλωση στο Μοντεβιδέο ο 89χρονος πρώην πρόεδρος (2010-15) που άλλαξε την εικόνα της Ουρουγουάης. «Η πολιτική δεν είναι μπίζνες, είναι ένα πάθος που είτε έχεις είτε δεν έχεις. Δεν συμμετέχουμε επειδή θα κερδίσουμε, αλλά επειδή πιστεύουμε..
..Γνωρίζω ότι ανήκω σε μια γενιά που φεύγει, αλλά ο αγώνας συνεχίζεται και πρέπει να συνεχιστεί. Παλεύω από τότε που ήμουν 14 ετών και είμαι στη δεκαετία του ’90. Ξύνω τον πάτο, αλλά, το λέω σε όλους σας: το να πετύχεις στη ζωή σημαίνει να σηκώνεσαι και να ξεκινάς ξανά, κάθε φορά που πέφτεις. Δεν υπάρχει οριστικός θρίαμβος ούτε οριστική ήττα, αν έχεις ζεστή καρδιά», κατέληξε καταχειροκροτούμενος.
Η επανεμφάνιση του Πέπε στην εκδήλωση της Αριστεράς( Πηγή: eldiario.es)
Η συνέντευξη με τον Τζακ Νικάς για τους New York Times, είχε τίτλο «Πως να είσαι πραγματικά ελεύθερος: μαθήματα από ένα φιλόσοφο πρόεδρο». Ορισμένα αποσπάσματα:
-Νομίζω ότι η ανθρωπότητα, όπως πάει, είναι καταδικασμένη.
-Γιατί το λέτε αυτό;
-Χάνουμε πολύ χρόνο άσκοπα. Μπορούμε να ζήσουμε πιο απλά. Πάρτε την Ουρουγουάη. Eχει 3,5 εκατομμύρια ανθρώπους. Εισάγει 27 εκατομμύρια ζευγάρια παπούτσια. Φτιάχνουμε σκουπίδια και σκοτωνόμαστε στη δουλειά. Για ποιο λόγο;
Είσαι ελεύθερος όταν ξεφεύγεις από το νόμο της ανάγκης – όταν ξοδεύεις το χρόνο της ζωής σου σε αυτό που επιθυμείς. Αν οι ανάγκες σου πολλαπλασιάζονται, ξοδεύεις τη ζωή σου για να καλύψεις αυτές τις ανάγκες.
Οι άνθρωποι μπορούν να δημιουργήσουν άπειρες ανάγκες. Η αγορά μας έχει κυριεύσει και μας στερεί τη ζωή.
Η ανθρωπότητα χρειάζεται να εργάζεται λιγότερο, να έχει περισσότερο ελεύθερο χρόνο και να είναι πιο προσγειωμένη. Γιατί τόσα πολλά σκουπίδια; Γιατί πρέπει να αλλάζετε το αυτοκίνητό σας; Να αλλάξετε το ψυγείο;
Υπάρχει μόνο μια ζωή και τελειώνει. Πρέπει να της δώσετε νόημα. Αγωνιστείτε για την ευτυχία, όχι μόνο για τον πλούτο.
-Πιστεύετε ότι η ανθρωπότητα μπορεί να αλλάξει;
-Θα μπορούσε να αλλάξει. Αλλά η αγορά είναι πολύ ισχυρή. Έχει δημιουργήσει μια υποσυνείδητη κουλτούρα που κυριαρχεί στα ένστικτα μας. Είναι υποκειμενικό. Είναι ασυνείδητο. Μας έχει κάνει αχόρταγους αγοραστές. Ζούμε για να αγοράζουμε. Δουλεύουμε για να αγοράζουμε. Και ζούμε για να πληρώνουμε. Η πίστωση είναι θρησκεία. Οπότε την έχουμε πατήσει
-Φαίνεται ότι δεν έχετε πολλές ελπίδες.
Βιολογικά, έχω ελπίδα, γιατί πιστεύω στον άνθρωπο. Αλλά όταν τα σκέφτομαι, είμαι απαισιόδοξος.
-Ωστόσο, οι ομιλίες σας έχουν συχνά ένα θετικό μήνυμα.
-Επειδή η ζωή είναι όμορφη. Με όλα της τα σκαμπανεβάσματα και τις δυσκολίες, αγαπώ τη ζωή. Και τη χάνω γιατί ήρθε η ώρα να φύγω. Τι νόημα μπορούμε να δώσουμε στη ζωή; Ο άνθρωπος, σε σύγκριση με τα άλλα ζώα, έχει την ικανότητα να βρίσκει έναν σκοπό.
Αν δεν τον βρεις, η αγορά θα σε βάλει να πληρώνεις λογαριασμούς για το υπόλοιπο της ζωής σου.
Αν τον βρεις, θα έχεις κάτι για να ζεις. Όσοι ερευνούν, όσοι παίζουν μουσική, όσοι αγαπούν τα σπορ, οτιδήποτε. Κάτι που να γεμίζει τη ζωή τους.
-Γιατί επιλέξατε να ζήσετε στο δικό σας σπίτι όταν είσαστε πρόεδρος;
-Τα πολιτιστικά απομεινάρια της φεουδαρχίας παραμένουν. Το κόκκινο χαλί. Η σάλπιγγα. Στους προέδρους αρέσει να επαινούνται.
Κάποτε πήγα στη Γερμανία και με έβαλαν σε μια Mercedes-Benz. Η πόρτα ζύγιζε περίπου 3.000 κιλά. Έβαλαν 40 μοτοσικλέτες μπροστά και άλλες 40 πίσω. Ντράπηκα.
Έχουμε ένα μέγαρο για τον πρόεδρο. Είναι τετραώροφο. Για να πιεις τσάι πρέπει να περπατήσεις τρία τετράγωνα. Αχρηστο. Θα έπρεπε να το κάνουν γυμνάσιο.
-Πώς θα θέλατε να σας θυμούνται;
-Σαν αυτό που είμαι: ένας τρελός γέρος.
-Αυτό είναι όλο; Κάνατε πολλά.
-Κατέχω ένα πράγμα. Τη μαγεία της λέξης.
Το βιβλίο είναι η μεγαλύτερη εφεύρεση του ανθρώπου. Είναι κρίμα που οι άνθρωποι διαβάζουν τόσο λίγο. Δεν έχουν χρόνο.
-Στις μέρες μας οι άνθρωποι διαβάζουν πολύ από το τηλέφωνό τους.
-Πριν από τέσσερα χρόνια, πέταξα το δικό μου. Με τρέλανε. Όλη μέρα μιλούσα για ανοησίες.
Πρέπει να μάθουμε να μιλάμε με τον άνθρωπο μέσα μας. Αυτός ήταν που μου έσωσε τη ζωή. Επειδή ήμουν μόνη για πολλά χρόνια, αυτό μου έμεινε.
Όταν είμαι στο χωράφι και δουλεύω με το τρακτέρ, μερικές φορές σταματάω για να δω πώς ένα μικρό πουλί φτιάχνει τη φωλιά του. Γεννήθηκε με το πρόγραμμα. Είναι ήδη αρχιτέκτονας. Κανείς δεν το δίδαξε. Γνωρίζετε το πουλί hornero; Είναι τέλειοι χτίστες.
Θαυμάζω τη φύση. Έχω σχεδόν ένα είδος πανθεϊσμού. Πρέπει να έχεις μάτια για να το δεις.
Τα μυρμήγκια είναι οι αληθινοί κομμουνιστές εκεί έξω στη φύση. Είναι πολύ μεγαλύτερα σε ηλικία από εμάς και θα μας ξεπεράσουν. Όλα τα όντα που ζουν σε αποικίες(κοινότητες) είναι πολύ δυνατά.
-Επιστρέφοντας στα τηλέφωνα: Λέτε ότι είναι υπερβολικά για μας;
-Δεν φταίει το τηλέφωνο. Εμείς είμαστε δεν είμαστε έτοιμοι. Κάνουμε καταστροφική χρήση του.
Τα παιδιά κυκλοφορούν με ένα πανεπιστήμιο στην τσέπη τους. Αυτό είναι υπέροχο. Ωστόσο, έχουμε προχωρήσει περισσότερο στην τεχνολογία παρά στις αξίες.
Ωστόσο, στον ψηφιακό κόσμο περνάμε πλέον τόσο μεγάλο μέρος της ζωής μας.
Δεν μιλάμε μόνο μέσω των λέξεων. Επικοινωνούμε με χειρονομίες, με το δέρμα μας. Η άμεση επικοινωνία είναι αναντικατάστατη.
To σαραβαλάκι του Πέπε Μουχίκα έξω από το αγρόκτημα του( Φωτο: Στέλιος Κούλογλου)
-Έχετε πει στο παρελθόν ότι δεν πιστεύετε στο Θεό. Ποια είναι η άποψή σας για τον Θεό αυτή τη στιγμή της ζωής σας;
-Το εξήντα τοις εκατό της ανθρωπότητας πιστεύει σε κάτι, και αυτό πρέπει να γίνει σεβαστό. Υπάρχουν ερωτήσεις χωρίς απαντήσεις. Ποιο είναι το νόημα της ζωής; Από πού προερχόμαστε; Πού πηγαίνουμε;
Δεν αποδεχόμαστε εύκολα το γεγονός ότι είμαστε ένα μυρμήγκι στο άπειρο του σύμπαντος. Χρειαζόμαστε την ελπίδα του Θεού γιατί θα θέλαμε να ζήσουμε.
-Πιστεύετε σε κάποιο είδος Θεού;
-Όχι. Σέβομαι πολύ τους ανθρώπους που πιστεύουν. Είναι σαν παρηγοριά όταν αντιμετωπίζεις την ιδέα του θανάτου.
Διότι η αντίφαση της ζωής είναι ότι είναι ένα βιολογικό πρόγραμμα σχεδιασμένο να παλεύει για να ζήσει. Αλλά από τη στιγμή που ξεκινάει το πρόγραμμα, είσαι καταδικασμένος να πεθάνεις.
-Φαίνεται ότι η βιολογία αποτελεί σημαντικό μέρος της κοσμοθεωρίας σας.
-Είμαστε αλληλοεξαρτώμενοι. Δεν θα μπορούσαμε να ζήσουμε χωρίς τα μικρόβια που έχουμε στο έντερό μας. Εξαρτόμαστε από έναν αριθμό ζωυφίων που δεν βλέπουμε καν. Η ζωή είναι μια αλυσίδα και εξακολουθεί να είναι γεμάτη μυστήρια.
Ελπίζω ότι η ανθρώπινη ζωή θα παραταθεί, αλλά ανησυχώ. Υπάρχουν πολλοί τρελοί άνθρωποι με ατομικά όπλα. Πολύς φανατισμός. Θα έπρεπε να χτίζουμε ανεμόμυλους Κι όμως, ξοδεύουμε για όπλα.
Τι περίπλοκο ζώο είναι ο άνθρωπος. Είναι και έξυπνος και ηλίθιος..
