Ένα νοσταλγικό αφιέρωμα στη Σχολική ποδιά | Γράφει η Ξανθίππη Αγρέλλη

Ένα νοσταλγικό αφιέρωμα στη  Σχολική ποδιά.   (Γράφει η Ξανθίππη Αγρέλλη)

Άνοιξε η κουβέντα στην Ευρώπη και κυρίως στη Γαλλία και στη Γερμανία, για την επαναφορά της Σχολικής ομοιόμορφης στολής, λόγω των μεταναστών. Πολύς  λόγος γίνεται τελευταία, για την όχι και τόσο ευπρεπή εμφάνιση των μαθητριών, προκαλώντας την συζήτηση για την Σχολική ποδιά.

Λίγα  λόγια για τη θρυλική Σχολική ποδιά, για να την θυμηθούν οι παλαιότεροι και να τη γνωρίσουν οι νεότεροι.  Στις 6 Φεβρουαρίου του 1982, καταργείται δια Νόμου, η υποχρεωτική χρήση της Σχολικής ποδιάς. Ο  Ανδρέας Παπανδρέου και ο τότε  Υπουργός  Παιδείας, Λευτέρης Βερυβάκης, θεώρησαν ότι έπρεπε να πειραματιστούν, στον ομοιόμορφο ενδυματολογικό κώδικα, των παιδιών. Με το  νέο Νόμο, η ποδιά δεν ήταν υποχρεωτική, άλλα και καμιά μαθήτρια δεν την φόρεσε προαιρετικά. Εκείνη  την εποχή, μαζί καταργήθηκαν και οι εισαγωγικές εξετάσεις, στα Γυμνάσια και στα Λύκεια.  Τότε ήταν μαθήτρια η κόρη μου και έζησα τον ενθουσιασμό της, μαζί με τις άλλες   συμμαθήτριες. Έμοιαζαν σαν να έκαναν τη δική τους επανάσταση, στον περιορισμό της μπλε ποδιάς και χαίρονταν για την απόκτηση της ενδυματολογικής τους ελευθερίας. Εγώ πάλι σαν μητέρα, νόμιζα πως ήταν ό, τι πιο όμορφο και αξιοπρεπές, φορούσαν τότε τα κορίτσια. Θυμήθηκα  με νοσταλγία, τα χρόνια που την  φορούσα εγώ και την καμάρωνα,  στο Δημοτικό Σχολείο και μετά στο Γενικό Ιπποκράτειο Γυμνάσιο και Λύκειο της Κω.  Τα   αγόρια περιορίζονταν, στο χαρακτηριστικό Πηλίκιο και στην στολή, για τις Εθνικές παρελάσεις. Μέχρι το 1965, όπως θυμάμαι η θρυλική ποδιά ήταν μαύρη στο χρώμα. Όμως  ο τότε Υπουργός Παιδείας, ο γέρος Γεώργιος Παπανδρέου, αποφάσισε να την αλλάξει σε μπλε χρώμα.  Έτσι  και με το άσπρο γιακαδάκι, παρέπεμπε στα χρώματα της ένδοξης Ελληνικής Σημαίας.  Για συμπλήρωμα,   είχε την  λευκή κορδέλα στα μαλλιά, που ήταν πάντα μαζεμένα.   Στο  πέτο δε, έφερε ειδική κονκάρδα, με το λογότυπο του κάθε Εκπαιδευτηρίου. Βέβαια   το μάκρος ήταν αυστηρό, κάτω από το γόνατο. Αυτά  ίσχυαν για τα Δημόσια Σχολεία, ενώ τα Ιδιωτικά Εκπαιδευτήρια , είχαν άλλους κανόνες και άλλες ενδυματολογικές επιλογές.

Αυτό το  εκσυγχρονιστικό μέτρο, κατάργησης της ενιαίας ενδυμασίας, δηλαδή  της ποδιάς, έτυχε ευρείας αποδοχής, όχι μόνο από τις μαθήτριες, αλλά και από τους γονείς τους.  Αν  και μερικοί εκπαιδευτικοί και μέρος της κοινωνίας, είχαν μερικές αντιρρήσεις, οι υπόλοιποι αντέδρασαν θετικά. Αποδέχτηκαν  το νέο μέτρο  και το θεώρησαν σύμβολο ελευθερίας, προόδου και ανεξαρτησίας, στην επιλογή ένδυσης των παιδιών, στις διάφορες Σχολικές μονάδες. Θυμάμαι τότε που εμείς έπρεπε να φορέσουμε υποχρεωτικά,   τις μπλε Σχολικές ποδιές και τρέχαμε στα υφασματοπωλεία, του Άριστου Κουνούπη, του Καραντώνη και του Μπακάλογλου.  Αγοράζαμε από αυτούς τους εμπόρους, το μπλε ύφασμα, για να μας το ράψει, η Κοκώνα η Πάχου, η Μαρία η Μαστρογιώργη, η Ντομνίτσα,   η Μαρία η  Ορφανουδάκη,  μαζί με τόσες άλλες αξιόλογες μοδίστρες του νησιού και της γειτονιάς  μας. Αργότερα  τα Είδη  Νεωτερισμών, των Αδελφών   Σούλη, του  Στάθη Παπαμανώλη  και του Παναγιώτη  Συρεγγέλλα, έφερναν έτοιμες ραμμένες ποδιές και τις πουλούσαν προς 300-400 αξέχαστες, θρυλικές δραχμές.

Όμως  είτε τις  ράβαμε, είτε τις αγοράζαμε έτοιμες, φροντίζαμε να τις παίρνουμε λίγο μεγαλύτερες, ώστε να μην μας μικραίνουν, τουλάχιστον για ένα δυο χρόνια, αφού σαν παιδιά και έφηβοι μεγαλώναμε. Την επομένη χρονιά, αφού ψηλώναμε μακραίναμε τον ποδόγυρο, ξανά και ξανά. Ωστόσο τα ανήσυχα εφηβικά μυαλά, μας έσπρωχναν μαζί με τα πρώτα ερωτικά σκιρτήματα, ώστε όταν φεύγαμε από το Σχολείο, να  τραβάμε από τη ζώνη την ποδιά, για να κονταίνει. Σύμφωνα  με την τότε ξενόφερτη μόδα της μίνι φούστας, που επέβαλε  η Εγγλέζα σχεδιάστρια Μαίρη Κουάντ,  που μέχρι σήμερα υπάρχει. Παρόλα αυτά,  η επανάσταση από την κατάργηση της Σχολικής ποδιάς, έφερε και άλλα προβλήματα, για την ανισομέρεια της ενδυμασίας και την κατάργηση της ισότητας και της ομοιομορφίας, στην εμφάνιση των μαθητριών.  Για παράδειγμα, με την κόρη μου, είχαμε κάθε πρωί ‘διαπραγματεύσεις’, για το ‘τι θα βάλω μαμά’; Τι  πρέπει και τι δεν πρέπει. Φυσικά  η μάμα έλεγε πάντα, ‘ντύσου γιατί θα κρυώσεις,’ βαλε το παλτό ή το μπουφάν σου. Αλλά  και ‘αυτό δεν είναι ρούχο για Σχολείο,’ ‘μόνο  για τα μπαράκια,  και για την πασαρέλα’,  μέχρι να συμφωνήσουμε ή να διαφωνήσουμε, για την κοντή φούστα, την έξωμη μπλούζα και το κολλητό παντελόνι, εκείνης της εποχής.

Ωστόσο παρότι η ποδιά είχε καταργηθεί, όμως ο Σχολικός κανονισμός ήταν αυστηρός, ως προς την ευπρεπή παρουσία και εμφάνιση των μαθητριών. Αλλά ποιός τον ακολουθούσε;  Σε γενικές γραμμές, ο κώδικας Σχολικής ενδυμασίας, έπρεπε να κινείται στα όρια της σεμνότητας και της ευπρέπειας, που κανένας δεν τα τηρούσε.

Αν και οι μαθήτριες ένοιωθαν μεγάλη  ντροπή, όταν τις επέπλητταν οι δάσκαλοι  και οι καθηγητές, για την μη σωστή εμφάνισή τους, αυτές συνέχιζαν τις δικές τους ελαφρές  και τολμηρές,  μοντέρνες, ενδυματολογικές επιλογές. Στα Σχολεία πέρα από τις αυστηρές παρατηρήσεις ή και την αποβολή, πολλές μαθήτριες τις έστελλαν στο σπίτι, για να επιστρέψουν με την σωστή ενδυμασία.

Το ίδιο έκαναν και στις Εθνικές παρελάσεις, αν η Εθνική στολή, ήταν πολύ κοντή  ή δεν ήταν ομοιόμορφη, τις έβγαζαν έξω από τις γραμμές. Μπορεί  στην αρχή οι ελεύθεροι, Σχολικοί ενδυματολογικοί, πειραματισμοί να ενθουσίασαν, αλλά σταδιακά ξεφούσκωσαν, αφού βγήκαν στην επιφάνεια άλλα προβλήματα, όπως να μην ξεχωρίζουν οι μαθήτριες από τις εξωσχολικές κοπέλες.

Φυσικά  όλα προσαρμόστηκαν, στις ανάγκες της καθημερινότητας και στο πηγαίο αίσθημα  που νοιώθουν τα παιδιά, να ξεχωρίζουν με την εμφάνισή τους. Τότε  δεν υπήρχαν τα σημερινά, ηλεκτρονικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που σήμερα δημιουργούν τόσα προβλήματα στα παιδιά  και στη συμπεριφορά τους.  Ιδίως  με τα έξυπνα κινητά τηλέφωνα και τις φωτογραφίες, μαζί με τον Σχολικό εκφοβισμό, το bullying, τη βία, τον  ξυλοδαρμό, τους συχνούς καυγάδες και τον εξευτελισμό. Η χαλαρότητα και η ελευθερία, στις Σχολικές μονάδες,  φαίνεται πως δεν απέδωσαν.  Η ποιότητα της εκπαίδευσης,  σήμερα έχει πέσει, τα βιβλία δεν διδάσκουν επαρκώς τα παιδιά, τα περισσότερα είναι ανορθόγραφα και με πολύ φτωχό λεξιλόγιο. Συχνά  πυκνά,  χρησιμοποιούν  τα   Greeklish,  τη Λατινική γραφή,   υποτιμώντας την πλούσια Ελληνική γλώσσα.  Έχουν  εξτρεμιστική συμπεριφορά, με  συχνές καταλήψεις Σχολείων, καθώς και με αμέτρητες αδικαιολόγητες απουσίες.  Παρόλα αυτά,  όσα παιδιά έχουν όρεξη για μάθηση, αυτά μαθαίνουν και βάζουν υψηλούς στόχους και προχωρούν.         Τα  υπόλοιπα παιδιά, ίσως ασχοληθούν, με άλλα ενδιαφέροντα και με άλλα επαγγέλματα.                   Η  σημερινή Παιδεία, χρειάζεται αναπροσαρμογή, βελτίωση των υποδομών, αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, επανεκτίμηση  των βιβλίων και της διδακτέας ύλης. Όσο για την ομοιόμορφη ενδυμασία και τις ποδιές, πολλά Ευρωπαϊκά  κράτη, όπως η Γερμανία και η Γαλλία, σκέπτονται την επαναφορά της Σχολικής ποδιάς, στα πρότυπα των Ιδιωτικών Εκπαιδευτήριων. Σύντομα δε, θα   θέσουν το θέμα  στην Ευρωπαϊκή Ένωση, για δυο λόγους. Ο πρώτος είναι η αύξηση των μεταναστών και η ενδυμασία των Μουσουλμάνων, μαθητριών με τις μαντήλες και τα τσαντόρ και των Ινδών, με τα καφτάνια, τα σαρίκια και την ιδιαίτερη εθνική ενδυμασία τους.  Θέλουν  λοιπόν στην Ευρώπη, να επαναφέρουν την ομοιόμορφη  Σχολική ενδυμασία και το συζητούν. Ο  δεύτερος λόγος είναι, ότι άλλα παιδιά  φορούν ακριβά, επώνυμα  ρούχα και άλλα φθηνότερα. Έτσι  τα πλουσιότερα παιδιά, ταπεινώνουν με την μειονεκτική, απρεπή συμπεριφορά τους, τα φτωχότερα, που  σε αυτή την ανισομέρεια αντιδρούν  βίαια.                     Επίσης πρέπει  να γίνει μια σοβαρή συζήτηση, για την ευπρεπή παρουσία κυρίως των μαθητριών, στις Εθνικές παρελάσεις, και την σχετική ομοιομορφία των Σχολείων τους.

Από  το 1982 έχουν περάσει 42 χρόνια, με την κατάργηση της ποδιάς και έγιναν πολλές αλλαγές στην Εκπαίδευση, όμως χωρίς καμιά ουσιαστική βελτίωση, κυρίως για  το καλό των παιδιών.

Ξανθίππη Αγρέλλη