ΑΦΙΕΡΩΜΑ στους αξέχαστους «ΓΛΕΝΤΖΕΔΕΣ» της Κω (Δείτε φωτό)

Οι γλεντζέδες της Κω

Γράφει η Ξανθίππη Αγρέλλη

‘Δεν πάω πουθενά, πουθενά, εδώ θα μείνω,’ τραγούδησε πριν από λίγο καιρό ο Βασίλης Καράς και ‘αναποδογύρισε’ μαζί με τα τραπέζια, ολόκληρο το γεμάτο κέντρο Νέα Φαντασία, ξυπνώντας μας μνήμες και αξέχαστες στιγμές από το παρελθόν.

Οι Κώοι συνεχίζουν να γλεντάνε και προπάντων ξέρουν να γλεντάνε.

Την χρυσή εποχή που τα μπουζούκια ήταν στις δόξες τους, την δεκαετία 70-80, η πίστα γέμιζε από χορευτές και χορεύτριες κάθε είδους και κάθε ηλικίας.

Τα μεσάνυχτα όταν χαμήλωναν τα φώτα και ο αξέχαστος Καζαντζίδης, τραγούδαγε ‘κάτω από το πουκάμισο μου η καρδιά μου σβήνει’ με τον ξεχωριστό Αγγελόπουλο, να συμπληρώνει ‘τα μαύρα μάτια σου, όταν τα βλέπω με ζαλίζουνε’ και τον αξεπέραστο Στράτο, να δηλώνει πως ‘της γυναίκας η καρδιά είναι μια άβυσσος, πότε κόλαση και πότε ο παράδεισος,’ ακολουθούσε μια βροχή από γαρύφαλλα. Τα γύψινα πιάτα τα ειδικά για την περίσταση, εκσφενδονίζονταν παντού, οι σαμπάνιες έρρεαν σε αφθονία και τα χοντροκομμένα πεντοχίλιαρα, καίγονταν τότε στην βρεγμένη από το δυνατό ουίσκι πίστα.

Οι παρέες όλες γίνονταν μια αγκαλιά, σαν ξεκινούσαν τα νησιώτικα παραδοσιακά τραγούδια του τόπου μας.

Οι αξέχαστοι Γαβρίλης και Χριστόφορος Γιαλλίζης μαζί με τον  Μάνο Πόγια, ο Γιάννης Χατζηδημήτρης  («Γιαννί») και ο Γιώργος Σακέλλης  («ο βιόλος») από την Αντιμάχεια και οι νεότεροι αδελφοί Κεφαλιανού,  ο Μιλτιάδης Ζαμάγιας ο Γ. Κυπραίος  με τους «Αιγαιοπελαγίτες» Γιάννη Χατζηβελούδο κ.α. απογείωναν το νησιώτικο κέφι. Οι πιο παλιοί θα θυμούνται βέβαια και την οικογένεια Μουσελίμη με τον αγέραστο Αποστόλη Μουσελίμη να παίζει λαούτο και να τραγουδά με πολύ πάθος και τα παιδιά του να τον συνοδεύουν με βιολί και ακορντεόν σε αξέχαστα γλέντια, γάμους και πανηγύρια.

Τι να πρωτοθυμηθούμε; Τις αδερφές Άννα Καραμπεσίνη και Έφη Σαρρή που  πολύ παραστατικά ο γνωστός καλλιτέχνης συμπατριώτης μας Νότης Σφακιανάκης τις αναφέρει σε κάποιο τργαούδι του ως «πρώτη φωνή αγίασμα». Είναι αυτές που έκαναν γνωστή την Κω και τα τραγούδια της όχι μόνο σε όλη την Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό.  Μεγάλη γυναικεία φωνή επίσης η αξέχαστη Κατίνα Παππούλη από την Αντιμάχεια, όπως και το ζεύγος Ευφημίας και Φίλιππου Θεοφιλίδη που συνεχίζουν να μεταλαμπαδεύουν την πλούσια παράδοση του τόπου μας. Αμέτρητοι είναι και οι γλεντζέδες των χωριών μας (Φ. Περρής, η υπεραιωνόβια «Κρασσαΐνα» ο αξέχαστος Δ. Συνεσίου κ.α) που σίγουρα κάποιους θα ξεχάσουμε.

Ποιος δεν θυμάται τους γλεντζέδες της Κω; Τέτοιες γιορτινές μέρες δεν έπεφτε ούτε καρφίτσα στα κέντρα διασκέδασης. Έπρεπε να κλείσεις τραπέζι πολλές μέρες πιο πριν.

Εκεί που η ορχήστρα με ακριβό μαέστρο το μπουζούκι, έπαιζε το γνωστό ζεϊμπέκικο της Ευδοκίας, πετιόταν ο Διαμαντής ο Κεφαλιανός, ο γνωστός μας Τσερώνε και τους καθήλωνε όλους με τις λεβέντικες φιγούρες του, στο βαρύ ζεϊμπέκικο.

Οι κανταδόροι  (Γκινής, Δημητριάδης, Χατζηβελούδος κ.α.) στα σοκάκια της Κω να τραγουδούν ανεπανάληπτα μέχρι έξω του Μπαρμπαγιάννη. Στην παρέα,  είτε στα νησιώτικα είτε στα λαϊκά πρωταγωνιστούσε ο Μιχάλης ο Γκινής (συνεχίζει ακόμα), μεγάλος γλεντζές και χιουμορίστας. Βέβαια άπιαστος στο χορό ήταν και ο πανύψηλος ο Τάσος  Σμαραγδάκης παρέα με τον Αντώνη Κουλιανό, όπως και ο παλιός έμπορος υποδημάτων Γιαλούσης («ο Τεβές»). Από τους μπον βιβέρ της Κω ο γοητευτικός Κώστας Θεοδωρίδης.

Ο Γιάννης  Χατζηβελούδος με τη γυναίκα του Κατερίνα, άναβαν το κέφι στα συρτά, στα καλαματιανά και στη σούστα. Ο Κρητίκαρος Γιώργος Σκαρπαθιωτάκης, έπαιζε και τραγουδούσε με μοναδική μαεστρία τα Κρητικά, στο λαούτο μαζί με γνωστούς Κρητικούς λυράρηδες που πέρασαν από την Κω αλλά και τους τοπικούς βιολιτζήδες.

Οι διασκεδαστές στα ‘Κρητικά’ συγκεντρώνονταν στην ταβέρνα του Βρούβα στο Ψαλίδι με τον αξέχαστο γλεντζέ Βρούβα τον αυτοδίδακτο λυράρη και γλεντζέ τον Στέλιο τον Κώστογλου και με τον Ασφενδιανό Παναγιώτη Μαντούκο («Αετό»), να χορεύει ασταμάτητα την ξεχωριστή σούστα. Πολύ καλοί χορευτές ήταν επίσης όλοι οι Κασιώτες από τη Ζιά.

Ο Βασίλης ο Βαβλάς,  ο αείμνηστος Κώστας ο Αυγουλάς και ο Δαυίδ ο Σακέλλης τραγουδούσανε τις τελευταίες επιτυχίες της τότε εποχής και ξεσήκωναν τους γλεντζέδες της Κω. Πάντα με την συνοδεία του αξέχαστου ταλαντούχου μουσικού στο αρμόνιο, του Αλή του Κουνελάκη.

Αρμόνιο έπαιζε εκεί και ο μοναδικός ο Κώστας ο Μαυρουδής, ο αξέχαστος Γ. Έψιμος, όπως και ο Βαβλάς ο Θεολόγος ο νεότερος που έπαιζε από μικρός.

Ο Τάκης ο Γιαννάκης (ο βαρύμαγκας «Τάκουνας») τραγούδαγε μοναδικά με τη στεντόρεια βαριά – λαϊκή φωνή του τα ζεμπέκικα, μαζί με τον Μανόλη τον Παγώνη.

Στο μπουζούκι ήταν ο Στέργος  ο Τογρού και ο Νίκος ο Πασσανικολάκης, ενώ στη ντράμς ήταν ο αξεπέραστος Ηλίας ο Σοφιανός, που έφυγε πολύ νωρίς από κοντά μας.

Γλεντζέδες της Κω ήταν και αρκετοί  μουσουλμάνοι συμπολίτες μας από το Πλατάνι, (Κερμετέ). Ήσαν οι τακτικοί θαμώνες συνήθως στα Αστέρια, που συνόδευαν τις συζύγους τους, αφού εκείνες ήταν ασυναγώνιστες στα τσιφτετέλια.

Τα κέντρα ασφυκτιούσαν την παραμονή και την ημέρα των Χριστουγέννων, καθώς και την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, τα Φώτα, αλλά και την ημέρα του Αϊ Γιαννιού.

Κέντρα όπως τα Αδέλφια στον Πελαργό, τα Μπουκάλια του Τσάμπαλα στη Λάμπη, με τον αξέχαστο Ντίνο Κέλλη, επίσης των αδελφών Τουμπαζή στη Λάμπη, καθώς το κέντρο Καμπούρης και το κέντρο Κρήτη. Τα Αστέρια στο Πλατάνι, το Ελένη του αξέχαστου Γιάννη Τουλαντά, το Παρθενών του Τσιμισίρη και ο Βρούβας, του Σπύρου Βρούβα και του Παρασκευά Γεωργαντή στο Ψαλίδι, του Γιαλλίζη στο Ζηπάρι, το φεστιβάλ του Νιώτη στη Ζιά και αργότερα η Φαντασία, παλαιά και νέα του Β. Τράκα, όπως και το Απόπλους, του Κώστα του Καΐσαρλη, ήταν κυρίως τα Σαββατόβραδα, όλα ασφυκτικά γεμάτα.

Ντόπιοι καλλιτέχνες που τους προανέφερα, αναλάμβαναν την ολονύχτια  διασκέδαση, μέχρι πρωίας. Πολλές φορές, καλεσμένες φίρμες ή μεγάλα ονόματα του λαϊκού πενταγράμμου, ερχόταν για ένα βράδυ για να τραγουδήσουν, να διασκεδάσουν και να δώσουν κάτι ξεχωριστό στον κόσμο που γλεντούσε. Διοργανωτές ήταν οι αδελφοί Κασσάμπαλη, και διάσημοι σερβιτόροι ήταν οι αδελφοί Κορδιστού, Μελιανού και οι αδελφοί Θαλασσινού.

Από την Κω πέρασαν σε διάφορα κέντρα και τραγούδησαν, οι: Γιώργος Μαργαρίτης, Δάκης, Γιώργος Γερολυμάτος, Γιώργος Ταλιούρης, Αγγελική Ηλιάδη, Άντζελα Δημητρίου, Στράτος Διονυσίου, Καίτη Γαρμπή, Πίτσα Παπαδοπούλου, Γλυκερία, Νατάσσα Θεοδωρίδου, Μελίνα Ασλανίδου, Έφη Θώδη, Θέμης Αδαμαντίδης, η Δούκισσα, ο Βασίλης Καράς, ο Βαλάντης, ο Στέλιος Διονυσίου, ο υιός Αγγελόπουλος, τα αδέλφια Κονιτόπουλοι, στα νησιώτικα, ο Λίνος Κόκοτος και πολλοί άλλοι.

Με την πάροδο του καιρού, οι ‘ντίσκο’ διασκέδαση όπως το Απόλλων, η παραλιακή Μεροπίδα, η θρυλική Καλούα των αδελφών Διαμαντούλη  η Χέβεν του Γ. Παπαδημητρίου και πιο πέρα η Βεγγέρα, ατόνησε και χάθηκε. Τα μπουζούκια στα κέντρα λιγόστεψαν και έμειναν τα μπαράκια που συγκέντρωναν και συνεχίζουν να συγκεντρώνουν τη νεολαία. Μερικά λιγοστά κέντρα για διασκέδαση, υπάρχουν ακόμη σκόρπια στα χωριά μας. Η κρίση, η τηλεόραση και η αλλαγή του τρόπου ζωής,  έφερε και εδώ τα λουκέτα.

Έτσι ο μεγαλύτερος αριθμός των «μπουζουξίδικων», έχει πια κλείσει.

Οι λιγοστές μπουζουκο-ταβέρνες, που απέμεναν και το κέντρο Νέα Φαντασία, διασκεδάζουν ακόμη τους τακτικούς ορκισμένους γλεντζέδες της Κω.

σ.σ. Υπήρχαν πολλοί γλεντζέδες, που για ευνόητους λόγους μπορεί να μην επιθυμούσαν να αναφερθούν και δεν τους αναφέραμε. Παρακαλούνται όσοι έχουν περισσότερες αναμνήσεις και ονόματα να μας τους αναφέρουν.

Χρόνια Πολλά. Καλή Χρονιά.

Ξανθίππη Αγρέλλη

• Το φωτογραφικό υλικό είναι από το πλούσιο αρχείο του jazzopera.blog του φίλου Γιάννη Ρέπιτς και από το αρχείο της AegeaNews.gr