Γ.Χ. ΠΑΣΣΑΝΙΚΟΛΑΚΗΣ ΓΙΑ ΕΟΡΤΑΣΜΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΗΜΕΡΑΣ ΧΟΡΟΥ ΚΑΙ ΣΤΗΡΙΞΗ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Χορού, τα Λύκεια Ελληνίδων
Καρδάμαινας και Κω έστησαν ένα μεγάλο κύκλο που
χώρεσε μικρούς και μεγάλους, χτίζοντας πολιτισμό στην Κω
ΑΣ ΚΡΑΤΗΣΟΥΝ ΟΙ ΧΟΡΟΙ: Μια γιορτή
παράδοσης, μνήμης κι ενότητας στην Καρδάμαινα
Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΘΕΛΕΙ ΕΜΠΡΑΚΤΗ ΣΤΗΡΙΞΗ
ΚΑΙ ΧΩΡΟΥΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΘΕΜΑΤΟΦΥΛΑΚΕΣ
ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΜΑΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ
Γράφει ο
Γιώργος Χ.
Πασσανικολάκης*
Εδώ και μέρες, η Ραφαέλα και η Ιωάννα, συζητούσαν μέσω μηνυμάτων με τις φίλες και τους φίλους τους από το χορό για την εκδήλωση. Και οι δύο αδημονούσαν να χορέψουν, να ενωθούν τα χέρια κι οι ψυχές τους σ’ ένα κοινό «σκοπό», να χωρέσουν σ’ ένα μεγάλο κύκλο που χωρά όλους όσους αγαπούν την τέχνη της μούσας Τερψιχόρης.
Ήταν ενθουσιασμένες που σ’ ένα ακόμη αντάμωμα θα ήταν παρούσες, δίνοντας η μια το χέρι στην άλλη για γνώριμους χορούς της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Που θα συνέχιζαν την παράδοση, αναβιώνοντας τα ήθη και τα έθιμα της Κω, και μέσα από τα χοροπατήματα θα πετούσαν με όλη τους τη ψυχή ψηλά στον ουρανό.
Κι ας έχουν διαφορά ηλικίας, κι ας πηγαίνουν σε διαφορετικά Λύκεια Ελληνίδων, κι ας τους χωρίζει η πόλη από το χωριό. Ενωμένες, χωρίς όρια, πάνω στη σκηνή με βήματα που τις κάνουν να δραπετεύουν από την καθημερινότητα, απελευθερώνοντας τ’ ανείπωτα της γλώσσας του σώματος.
Μια έξαψη χαράς στα μάτια και στο πρόσωπο, μιας ομορφιάς, που δύσκολα περιγράφεται σε μερικές αράδες. Μια πραγματική μεταμόρφωση, από νύμφες σε πεταλούδες, που ακόμη κι αν δεν είναι όλα τέλεια πάνω τους, τελικά αυτό που κερδίζει είναι η δύναμη της ψυχής κι η λαχτάρα να χορεύουν, πάντοτε και παντού.
Το ακούραστο πάθος, η ατσαλωμένη ψυχή κι η ανιδιοτελής αγάπη των βιωματικών χοροδιδασκάλων τους, Αρετής και Κυδωνιάς, που έκαναν το χορό βίωμα, τρόπο ζωής και μνημείο συνεργασίας, σμίλεψαν τις ψυχές τους, έβαλαν βαθιά θέμελα, κι έχτισαν το δικό τους παλάτι με αξέχαστες αναμνήσεις, αξεπέραστες στιγμές χαράς και σημαντικές στάσεις ζωής, σ’ ένα ταξίδι που καμιά δε θα λησμονήσει, επειδή έσκαψαν βαθιά, ώστε ο πόλεμος – κατά τον Παλαμά – να μη μπορεί να τα γκρεμίσει.
Η κρυφή γλώσσα της ψυχής, ο χορός, για την δωδεκάχρονη Ιωάννα Βαρθαρκούρη είναι ζωή, τρόπος έκφρασης κι επικοινωνίας, το καλύτερο χόμπι που έχει, γιατί ξεσπά και ξεχνά ότι την αγχώνει, ενώ για την δεκαεξάχρονη Ραφαέλα Συνεσίου είναι το αίμα που κυλάει στις φλέβες της, η ελευθερία της ψυχής της, το μέρος που γαληνεύει και δραπετεύει από την καθημερινότητα.
Δίπλα τους οι μητέρες τους, Κατερίνα και Ειρήνη, πλημμυρισμένες από συναισθήματα υπερηφάνειας, χαράς και συγκίνησης, να τις βλέπουν τόσο χαρούμενες κι ευτυχισμένες, να κάνουν ότι αγαπούν πολύ. Και μπορεί η Ειρήνη να λιώνει και να μην υπάρχει κανένας άλλος στον ορίζοντά της, σα να είναι εκείνη και το παιδί της, ωστόσο η Κατερίνα έχει την ευλογία να στέκεται δίπλα της, να γίνεται μαζί της και με τους υπόλοιπους μια παρέα για το χορό που λατρεύουν.
Μια ωραία σύμπραξη για την παγκόσμια ημέρα χορού
Κάθε χρόνο, τέλη Απρίλη, ο εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας Χορού γίνεται αφορμή για χορευτικά ανταμώματα παγκοσμίως, αποδεικνύοντας σύμφωνα με τον Λετονό χορευτή και χορογράφο Μ. Μπαρίσνικοφ, που υπογράφει το φετινό μήνυμα, ότι, «ο χορός εξακολουθεί να είναι ο καλύτερος τρόπος για να δώσουμε μορφή στο ανείπωτο», τονίζοντας πως «μπορεί να αφυπνίσει την ενσυναίσθηση, να εμπνεύσει την καλοσύνη και να γεννήσει την επιθυμία για ίαση αντί για βλάβη».
Ο εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας Χορού καθιερώθηκε το 1982 από το Διεθνές Συμβούλιο Χορού της UNESCO στις 29 Απριλίου, ημερομηνία γέννησης του Γάλλου χορευτή, χορογράφου και συγγραφέα Ζαν – Ζορζ Νοβέρ, δημιουργού του σύγχρονου μπαλέτου. Σκοπός είναι να ενώσει όλους τους ανθρώπους με τη διαχρονική μορφή τέχνης του χορού, χωρίς όρια, που αντικατοπτρίζεται πλήρως από τη δημιουργική σύμπραξη των Λυκείων Ελληνίδων της Κω.
Φέτος, το Παράρτημα του Λυκείου Ελληνίδων Καρδάμαινας προσκάλεσε το Παράρτημα της Κω και διοργάνωσαν, την Κυριακή 27 Απριλίου στο ανοικτό θέατρο της Καρδάμαινας, μια εκδήλωση που περισσότερο έμοιαζε με μυσταγωγία μνήμης και συνέχισης των παραδόσεων, έχοντας στο επίκεντρο τη δύναμη της συνεργασίας.
Η ιδέα της συνεργασίας των Λυκείων Ελληνίδων της Κω γεννήθηκε μετά από πρόταση της Αντιδημάρχου Πολιτισμού κυρίας Ματίνας Βουκελάτου – Χριστοδουλίδου. «Ως άνθρωπος που αγαπώ τον πολιτισμό και τον τόπο μου θέλω πάνω από όλα να υπάρχει συνεργασία και μεράκι μεταξύ των πολιτιστικών συλλόγων όλου του νησιού» υποστήριξε, προσθέτοντας ότι «υπάρχει πολύ καλή πάστα συλλόγων. Θέλουμε να γίνονται τέτοιες εκδηλώσεις στο νησί μας, ν’ ακούγεται από άκρη σε άκρη στην Ελλάδα πως η Κως κάνει τέτοιου είδους εκδηλώσεις που συμπεριλαμβάνουν το χορό, τα παραδοσιακά τραγούδια, τη λαογραφία, τον πολιτισμό, τα ήθη και τα έθιμα του τόπου μας και μέσα από αυτές να τα μεταλαμπαδεύσουμε στις νεότερες γενιές».
Πρόταση που βρήκε ευήκοα ώτα τόσο στην Πρόεδρο του Παραρτήματος Κω κυρία Τέτη Φάκκου όσο και στην Πρόεδρο του Παραρτήματος Καρδάμαινας κυρία Νίτσα Βαληνάκη – Πρίγκου, που ενισχύουν με κάθε μέσο και τρόπο τη συνεργασία των συλλόγων, των μικρών και μεγάλων χορευτών, υποστηρίζοντας πως «βοηθάει και είναι καλό να γίνεται» ώστε να μη λησμονηθούν τα ήθη και τα έθιμα, οι ρίζες, τα τραγούδια κι οι τοπικές μας παραδόσεις.
Εδώ και 55 χρόνια το Λ.Ε. Κω και 35 χρόνια το Λ.Ε. Καρδάμαινας παράγουν πολιτισμό, κρατώντας ζωντανές μνήμες και παραδόσεις. Κάθε λυκειακή χρονιά συγκεντρώνουν πάνω από 300 παιδιά κι ενήλικες, προσφέροντας έκφραση στις πολιτιστικές τους ανησυχίες, συμβάλλοντας στην κοινωνική συνοχή της τοπικής μας κοινωνίας. «Είναι υπέροχο να βλέπεις τα παιδιά να χορεύουν και να μην είναι σε κινητά και υπολογιστή» αναφέρει χαρακτηριστικά η Ειρήνη, που έχει τρία παιδιά που ασχολούνται με το χορό, συνοψίζοντας την αξία της πολιτιστικής δράσης των τοπικών Συλλόγων.
Για τους λόγους αυτούς συμμετέχουν σε εθνικές επετείους, στα πολιτιστικά Ιπποκράτεια, σε επετειακές εκδηλώσεις και θεματικές παραστάσεις, στις αναπαραστάσεις εθίμων, ενώ συμπράττουν με άλλους συλλόγους εντός και εκτός νησιού. Τα τελευταία χρόνια τιμούν και την Παγκόσμια Ημέρα Χορού. Πέρυσι, ξεδίπλωσαν τις χορευτικές φιγούρες τους στο μανδράκι της Κω και φέτος, στην Καρδάμαινα.
Για ένα καλό σκοπό, σε ένα μεγάλο κύκλο, μια μεγάλη παρέα
Ο ήλιος έλουζε το θεατράκι και το φως πλημμύριζε το λιμάνι. Από νωρίς το πρωί, γύρω στις 11, ήταν εκεί η Κυδωνιά Τρακόσσα, με τους 100 χορευτές της από την Καρδάμαινα, για να συντονίσει την εκδήλωση. Η Κυδωνιά, παιδί του του Λ.Ε. Κω από τα έξι, είναι βιωματική χοροδιδάσκαλος, με θητεία εννέα ετών στο Λ.Ε. Κω, δεκαοχτώ χρόνων στο Λ.Ε. Καρδάμαινας, και συνεργασία με τους Συλλόγους Κρητών «Ο Τάλως» και Πυλίου «Απελλής».
Έτοιμη να υποδεχθεί την Αρετή Φράγκου με τους χορευτές της από την Κω. Η Αρετή μετρά 31 χρόνια στο Λ.Ε. ως μαθήτρια, ενώ τα τελευταία 18 χρόνια είναι βιωματική χοροδιδάσκαλος. Συνεργάζονται άψογα μεταξύ τους και το αποτέλεσμα αποτυπώνεται στις καρδιές των χορευτών και των συγγενών αυτών.
Το λιμάνι ξεχείλισε από παιδικές φωνές. Ανυπομονούσαν να χορέψουν και να εκφραστούν μέσα από το χορό. Ανάμεσά τους η Ιωάννα με την περήφανη μαμά της Κατερίνα, έτοιμες να χορέψουν μαζί και να γεμίσουν με ωραία συναισθήματα την καρδιά τους. Σε διπλανό κύκλο η Ραφαέλα, υπό τη γλυκιά επίβλεψη της μαμάς και μεγάλης θαυμάστριάς της Ειρήνης, μαζί με τη δική της παρέα.
Πάνω από 200 χορευτές έτοιμοι να παρουσιάσουν τους σκοπούς της Κω, να ενωθούν μεταξύ τους και να χορέψουν – όπως αναφέρει η Ιωάννα – με τη ψυχή τους, παρέα με τη ζωντανή μουσική των καλλιτεχνών Μανόλη Μάμμη στο βιολί, Νικόλα Παριανού στο λαούτο και Δημήτρη Σαρρή στην κιθάρα, που έδωσαν άλλο χρώμα, τόνο και διάθεση, όπως εξομολογείται η Κατερίνα.
Μια τεχνική δυσλειτουργία – λόγω κακής συνεννόησης – καθυστέρησε, σχεδόν μισή ώρα την έναρξη της εκδήλωσης, με μικρούς και μεγάλους να εκφράζουν δυσαρέσκεια λόγω και του καυτού ήλιου που ανέβαινε συνεχώς στον ουρανό. «Πάντα η καθυστέρηση για τα παιδιά είναι λίγο κουραστική» αναφέρει η Αρετή, με το αρωγό μέλος του Λ.Ε. Καρδάμαινας Αντώνη Διακομανώλη να προσθέτει πως «είχαμε να αντιμετωπίσουμε τα μικρά παιδιά και τους γονείς που παραπονιόντουσαν» και το μουσικό της εκδήλωσης Νικόλα Παριανό, που συμμετέχει κάθε χρόνο σε φεστιβάλ παραδοσιακών χορών, να προσθέτει πως «λόγω της καθυστέρησης και της έντονης ζέστης λίγοι γονείς δυσανασχέτησαν και τα έβαλαν με τις δασκάλες, που δεν έφταιγαν σε τίποτα».
Όπως μας εξήγησε η κυρία Βουκελάτου, «η ώρα έναρξης της εκδήλωσης ήταν προγραμματισμένη για τις 12, ενώ η καθυστέρηση ήταν ολιγόλεπτη κι ο ήχος 12:25 έπαιζε μια χαρά, με το τμήμα Πολιτισμού να δίνει τη λύση». Η καθυστέρηση αυτή αποσυντόνισε τους διοργανωτές, που παρέλειψαν να δώσουν το λόγο στην Αντιδήμαρχο Πολιτισμού για ένα σύντομο χαιρετισμό, ώστε να εξηγήσει τους λόγους, μ’ αποτέλεσμα η συνέχεια – μετά την εκδήλωση – να δοθεί στα μέσα ενημέρωσης και στα κοινωνικά δίκτυα.
Ωστόσο, το τεχνικό θέμα ξεπεράστηκε γρήγορα, – με τη βοήθεια και των μουσικών – κι όλα αποτέλεσαν παρελθόν μπροστά στη δίψα για χορό. Άλλωστε, τεχνικά θέματα και καθυστερήσεις συμβαίνουν σχεδόν σ’ όλες τις εκδηλώσεις, όπως διαβεβαιώνει η Αρετή, που στέκεται στο διαχρονικό μήνυμα της ενότητας «πως ό,τι και να συμβεί σε μια εκδήλωση αν υπάρχει καλή διάθεση όλα ξεπερνιούνται, κι ειδικά όταν η εκδήλωση αφορά στο χορό», με την Κυδωνιά να συμπληρώνει το μότο της σ’ αυτές τις περιστάσεις «ένας καλός σκοπός μας χορεύει και μας χωράει όλους».
Με το πρώτο άκουσμα του τραγουδιού όλα άλλαξαν εξαιτίας της λαχτάρας στο βλέμμα τους για χορό. Λες και τους χτύπησε όλους ένα μαγικό ραβδάκι, και το βήμα δόθηκε στους πρωταγωνιστές. Ένας τεράστιος κύκλος ανθρώπων, με πολλούς μικρότερους, χωρίς αρχή και τέλος, σχηματίστηκε στην πλατεία.
Οι γονείς εκστασιασμένοι και περήφανοι βλέποντας την πρόοδο των παιδιών τους, σηκώθηκαν από τις θέσεις τους και χειροκροτούσαν θερμά, ενώ ντελίριο χαράς επικρατούσε στους χορευτές. Το αποτέλεσμα ήταν εξαιρετικό, ικανοποιώντας μικρούς και μεγάλους που έγιναν όλοι μια παρέα και στα έξι τραγούδια από την Κω. «Η παρουσία και των 2 Παραρτημάτων ήταν εξαιρετική» αναφέρει ο Νικόλας, προσθέτοντας ότι «ο συγχρονισμός των χορευτών ήταν καταπληκτικός και τα παιδιά ήταν καλά εκπαιδευμένα».
Ξεχώρισαν το βλέμμα της Ραφαέλας, που συγκίνησε την Ειρήνη που έβαλε τα κλάματα, η ικανοποίηση στα μάτια της Ιωάννας και της Κατερίνας για τη σύμπραξη όλων, ο παπά – Νίκος που έσερνε πρώτος το χορό και ο παππούς Κώστας σε αρμονικό βηματισμό με την κόρη και την εγγονή του.
Ο χορός στην Καρδάμαινα δεν ήταν απλώς μια αναπαράσταση χορευτικών φιγούρων, αλλά ένα μακρύς διάλογος γενεών και γενεών που έχει τις ρίζες του στις τοπικές παραδόσεις και στη συνεργατικότητα των ανθρώπων του.
Η σπουδαία αυτή σύμπραξη έκλεισε με μια υπόσχεση για νέο αντάμωμα την Πρωτομαγιά αλλά και σ’ άλλες συνεργασίες μέσα στο χρόνο. Τέτοιες πρωτοβουλίες γίνονται δημιουργικά αναχώματα πολιτιστικής δημιουργίας.
Το κατ’ ευφημισμό λαογραφικό μουσείο, η έλλειψη εκθεσιακού χώρου
στην Καρδάμαινα και η στέγαση των Παραρτημάτων των Λ.Ε.
«Ο χορός είναι πολιτισμός» αναφέρει ο Αντώνης, με τον Νικόλα να προσθέτει ότι «είναι τα α και το ω. Λαός που ξεχνάει τις ρίζες του και δε διατηρεί την πολιτιστική του κληρονομιά είναι καμένος». Για να παραχθεί, όμως, πολιτισμός απαιτούνται χώροι, όπου οι παραδόσεις και τα εκθέματα, προστατευμένα και προσβάσιμα, θα μπορούν να παρουσιαστούν όπως τους αξίζει, αλλά και στέγη στους θεματοφύλακες της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Η έλλειψη πολιτιστικών χώρων στην πόλη έχει οδηγήσει στη διεξαγωγή σχεδόν όλων των εκδηλώσεων στο Χάνι, το οποίο όπως αναφέρει η ιδρυτική του διακήρυξη προ δεκαπενταετίας κατασκευάστηκε για να γίνει λαογραφικό μουσείο. Το Χάνι κατέληξε – λόγω νέου άγονου διαγωνισμού για τις προθήκες – σε κατ’ όνομα λαογραφικό μουσείο, μετα πολύτιμα εκθέματα των Παραρτημάτων και των συμπατριωτών μας να φυλάσσονται σε κούτες και μπαούλα, εκτεθειμένα…μόνο στη φθορά του χρόνου και σε κίνδυνο κλοπής.
«Το αίτημά μας, εδώ και χρόνια» αναφέρει με παράπονο η κυρία Φάκκου, που από το 2020 που ανέλαβε την Προεδρία του Λ.Ε. Κω έχει κάνει πάρα πολλές παραστάσεις στον Δήμαρχο και στους αρμόδιους συμβούλους «είναι η έκθεσή τους σε μουσειακό χώρο, όπως θα έπρεπε να είναι το λαογραφικό μουσείο στο Χάνι. Όχι μόνο αυτά που έχουμε συγκεντρώσει εμείς και όσα μας τα εμπιστεύτηκαν οι συμπολίτες μας, αλλά κι η συλλογή της αείμνηστης Προέδρου του Λυκείου μας Περσεφόνης Κουτσουράδη» για ν’ απαντήσει θετικά η κυρία Βουκελάτου, λέγοντας αυτοκριτικά πως «μόνο λαογραφικό μουσείο δεν είναι, κι αποτελεί παράδοξο να ανακοινώνεται ως τέτοιο όταν γίνονται οι εκδηλώσεις μας. Στόχος μας είναι να βγει ξανά ο διαγωνισμός, ώστε στα επόμενα δύο χρόνια να έχει μετατραπεί σε λαογραφικό μουσείο».
Αντίστοιχο αίτημα προς το Δήμο για δημιουργία επισκέψιμου εκθεσιακού χώρου έχει καταθέσει το Παράρτημα Καρδάμαινας, που – κατά την κυρία Βαληνάκη – Πρίγκου – «να αναδεικνύει την πολιτιστική παράδοση του χωριού και του νησιού», προκειμένου να εκτεθούν οι αντίκες, οι φορεσιές και τ’ άλλα πολύτιμα αντικείμενα, που βρίσκονται στο παλιό Δημοτικό Σχολείο του χωριού, που είναι υπό κατάρρευση κι εγκαταλειμμένο. «Στο γραφείο έχουμε πράγματα αξίας που δε μπορούμε ν’ αναδείξουμε» συμπληρώνει ο Αντώνης, τονίζοντας πως «κινδυνεύουν από τη φθορά του χρόνου κι από υγρασία. Όποτε βρέχει, το παλιό δημοτικό σχολείο μπάζει νερά, ενώ το κτήριο έχει σπασμένα τζάμια και τοίχους. Πρέπει να φτιαχτεί άμεσα, όπως και ο περιβάλλον χώρος, και να συντηρηθούν οι τουαλέτες για χρήση από όλους».
Φέτος, συμπληρώνονται 100 χρόνια από την έναρξη λειτουργίας του παλιού δημοτικού, κι όπως δεικτικά αναφέρει ο τελευταίος Διευθυντής κύριος Νίκος Ιερομνήμων «ενώ βλέπουμε να ρημάζει, εντούτοις δεν αντιδρούμε και όταν πια θα έχει γίνει ερείπιο, θα λέμε: τι κρίμα!»
Το δε, Παράρτημα Κω, εδώ και αρκετά χρόνια, νοικιάζει ένα διαμέρισμα πληρώνοντας μηνιαίο αντίτιμο, οίκημα που δεν τους χωράει, με τα πολύτιμα εκθέματα να είσαι σε ντουλάπες και μπαούλα για να προστατευθούν.
Αίτημα και των δύο Παραρτημάτων είναι η παραχώρηση γραφείων, όπως συμβαίνει και σε άλλα μέρη της Ελλάδος, με την Αντιδήμαρχο Πολιτισμού ν’ απαντά για το Λ.Ε. Κω πως «υπάρχει ένας μικρός χώρος στη Θεοφράστου, δίπλα στο χώρο που γίνονται οι χοροί, ώστε να χρησιμοποιηθεί ως γραφείο για να μπει το πολύτιμο υλικό», ενώ για το Λ.Ε. Καρδάμαινας, αναφέρει ότι «αν δεν προβλέπεται ν’ αξιοποιηθεί μ’ άλλον τρόπο και εφόσον συντηρηθεί το παλιό δημοτικό, είμαι απολύτως θετική να παραχωρηθεί γραφείο και να δημιουργηθεί εκθεσιακός χώρος». Διευκρινίζει, δε, ότι παρά τα πολλά αιτήματα των Συλλόγων «η εξεύρεση χώρου για τους πολιτιστικούς συλλόγους είναι μέρος διάσωσης της παράδοσής μας».
Η αφορμή, η παλιά μου Καθηγήτρια, το πάθος των χοροδιδασκάλων, η αλλαγή κι η υπόκλιση στο έργο των Παραρτημάτων, στην Αρετή και στην Κυδωνιά
Όταν ο Καθηγητής μας κ. Βαμβακάς ανακοίνωσε το θέμα της εργασίας του εξαμήνου για την εκπόνηση ενός αφηγηματικού ρεπορτάζ για μια τοπική πολιτιστική δράση, κατέφυγα στην εύκολη λύση, βρίσκοντας αφορμή από το παραλειπόμενο της καθυστερημένης έναρξης της εκδήλωσης. Ωστόσο, η συνομιλία με τις χοροδιδασκάλους, Αρετή και Κυδωνιά, άρχισαν ν’ αλλάζουν τον προσανατολισμό μου. Το μεράκι τους για το χορό, το πάθος τους να μεταλαμπαδεύσουν το πνεύμα της ομαδικότητας και της συνεργασίας, καθώς και η σύνδεση με τους χορευτές τους διαπέρασε τις αρχικές μου σκέψεις.
Οι συνεντεύξεις με τις Προέδρους των Παραρτημάτων έδωσαν άλλη πνοή και τόνο στο ρεπορτάζ. Μέσα από το μεράκι για να διαιωνιστεί η τοπική μας παράδοση και την αγωνία τους για να διασωθούν τα κειμήλια, που δεν μπορούν να εκτεθούν σε ένα μουσειακό χώρο, γεννήθηκε η ιδέα να θίξω κι αυτά τα «ερείπια» της ιστορίας.
Δε μπορούσα να μη συγκινηθώ από την παλιά μου Καθηγήτρια κυρία Τέτη, η οποία έσκαψε βαθιά, ως φαίνεται, και δε χρειάστηκε να τη λησμονήσω. Αντιθέτως, θυμήθηκα το πάθος της για την πολιτιστική μας έκφραση.
Πως να μη συγκινηθώ από τις έντονα συναισθηματικές αφηγήσεις της Ιωάννας και της Ραφαέλας, μέσα από τις ίδιες και τα μάτια των μαμάδων τους, αλλά και από το γράμμα της Ραφαέλας στη δασκάλα της Κυδωνιά, για το ταξίδι του χορού που την έκανε ν’ αγαπήσει λίγο παραπάνω τον εαυτό της, ευχαριστώντας την που «με εμπιστευθήκατε και ήσασταν δίπλα μου σε κάθε δύσκολη στιγμή! Σας λατρεύω και πάντα ένα κομμάτι μου θα ταξιδεύει μαζί σας!»
Όλα τα παραπάνω, με οδήγησαν στην ανάδειξη ενός συλλογικού βιώματος για την αγάπη όλων των εμπλεκόμενων στην εκδήλωση για το χορό, τη δημιουργική του έκφραση και την ανάδειξη της τοπικής μας κληρονομιάς από συλλόγους που πασχίζουν με κόπο, όχι μόνο να μάθουν τα παιδιά μας να χορεύουν, αλλά να συνεργάζονται και να παράγουν πολιτισμό.
Ο Πολιτισμός, όμως, χρειάζεται χώρους, πόρους και έμπρακτη στήριξη. Όχι μόνο μια σφραγίδα κι ένα λογότυπο στις αφίσες. Η απουσία πολιτιστικών υποδομών αντανακλά την ιεράρχηση του πολιτισμού στην πολιτική ατζέντα των εκάστοτε τοπικών αρχών. Και μπορεί η κυρία Βουκελάτου να υποστηρίζει ότι «θα παλέψουμε σ’ αυτή την κατεύθυνση το προσεχές διάστημα», ωστόσο οι Σύλλογοι περιμένουν εδώ και χρόνια να ικανοποιηθούν τα αυτονόητα αιτήματά τους για διάσωση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, ώστε η νέα γενιά να συνδεθεί με το παρελθόν της, και να μην παραμείνει η ιστορία μας σε αποθήκες λησμονημένων θησαυρών.
Ας κρατήσουν, λοιπόν, οι χοροί, κι ας δώσει ο Δήμος την απαραίτητη ώθηση σ’ αυτούς τους ανθρώπους που με μεράκι τιμούν τις ρίζες μας και συνεργάζονται σ’ ένα σκοπό, ν’ ανθίσουν έτι περεταίρω την τοπική πολιτιστική μας κουλτούρα και τη συλλογική μας ταυτότητα.
Κλείνοντας, παραφράσαμε τους στίχους του Σαββόπουλου, ως σύνοψη του πολιτιστικού ρεπορτάζ για ένα κύκλο που κρατά τον τόπο μας ζωντανό:
Ας κρατήσουν οι χοροί
και θα βρούμε αλλιώτικα
στέκια επαρχιώτικα βρε
ώσπου η σύναξις αυτή
σαν χωριό αυτόνομο να ξεδιπλωθεί.
Μέχρι τα ουράνια σώματα
με πομπούς και με κεραίες
φτιάχνουν οι Κωοι τα κυκλώματα
κι ιστορία οι παρέες.
Κάνει η Αρετή την αρχή
είμαστε δεν είμαστε
τίποτα δεν είμαστε βρε
κι ο Νικόλας τραγουδεί
άμα είναι όλα άγραφα κάτι θα βγει.
Kαι στης Καρδάμαινας το λαμπάδιασμα
να κι η Ιωάννα η μικρή μας
για να σμίξει παλιές
κι αναμμένες τροχιές
με το ροκ του μέλλοντός μας.
Να κι η Ειρήνη λίγο πιο κει
κι η Ραφαέλα ντρέπεται
που όλο εκείνη βλέπετε βρε
κι ο Νεκτάριος με την Κατερίνα
μπρος στην πολαρόιντ κοιτούν γελαστοί.
Τότε η Κυδωνιά η χορεύτρια
σκύβει στη μεριά του Αντώνη
και με μάτια κλειστά
τραγουδούν αγκαλιά
Εθνική Κωων γεια σου.
Να μας έχει ο Θεός γερούς
πάντα ν’ ανταμώνουμε
και να ξεφαντώνουμε βρε
με χορούς κυκλωτικούς
κι άλλο τόσο ελεύθερους σαν ποταμούς.
· Το αφηγηματικό ρεπορτάζ εκπονήθηκε ως εργασία εξαμήνου στο μάθημα «Σύγχρονες Δημοσιογραφικές Ειδικεύσεις ΙΙ – ΣΔΣ61», του μεταπτυχιακού προγράμματος του ΕΑΠ «Σύγχρονες Δημοσιογραφικές Σπουδές», υπό την καθοδήγηση του Καθηγητή κ. Βασίλειου Βαμβακά.
· Το αφηγηματικό άρθρο σελιδοποιήθηκε και είναι διαθέσιμο σε Flipbook, όπως και ολόκληρη η εργασία.
