Mετά από εμάς, στο νησί θα απομείνουν μόνο ηλικιωμένοι. Οσο είναι ο Αγγελος εδώ παίζει, ψαρεύει, τρέχει με το ποδήλατό του κάτω στην αλάνα. Φωνάζει και δίνει ζωή σε αυτόν τον τόπο. Λυπάμαι που ο γιος μου θα είναι ο τελευταίος που θα τραβήξει την πόρτα του σχολείου και θα την κλείσει».
Η Νεκταρία Σπύρου, μητέρα του μοναδικού παιδιού που ζει σήμερα στους Αρκιούς, περιγράφει στην «Κ» τη συναισθηματική φόρτιση κάτω από την οποία η οικογένειά της πήρε την απόφαση να εγκαταλείψει το μικρό ακριτικό νησί στα ανατολικά του Αιγαίου. Το ερχόμενο καλοκαίρι, ο 12χρονος γιος της θα αποφοιτήσει από το δημοτικό και όλοι μαζί θα μετακομίσουν στους Λειψούς, όπου ο Αγγελος θα συνεχίσει στο Γυμνάσιο. Από τον Σεπτέμβριο του ’25, το ιστορικό δημοτικό σχολείο των Αρκιών που συμβολίζει την αξία της εκπαίδευσης στα πιο απομακρυσμένα σημεία της χώρας, θα μείνει πλέον χωρίς αυτόν τον ένα μαθητή, ένα άδειο κτίριο με δυνατές αναμνήσεις.
Ο Αγγελος Κάβουρας, ο τελευταίος και μοναδικός μαθητής του δημοτικού σχολείου των Αρκιών, παίζει μόνος του μπάσκετ στα διαλείμματα.
«Ηδη σκέφτομαι πως όταν φύγουμε, θα στεναχωρήσουμε όσους θα αφήσουμε πίσω», λέει η μητέρα του Αγγελου. «Είμαι περήφανη για τον γιο μου που τον έχω δει να σηκώνει τη σημαία κάνοντας μόνος του παρέλαση στο νησί μας. Κάθε γιορτή που γινόταν στον τόπο μας είτε ήταν Χριστούγεννα είτε ήταν εθνική επέτειος συνδεόταν με το σχολείο μας. Τώρα αυτό θα σβήσει. Πώς να σας περιγράψω τι νιώθω, είμαι πολύ συγκινημένη».
«Το κλείσιμο του σχολείου μάς κάνει να νιώθουμε άβολα»
Μόλις 30 άτομα πλέον ζουν τον χειμώνα στο ακριτικό νησάκι των Δωδεκανήσων, βορειοανατολικά της Πάτμου. Ο Αγγελος είχε μετακομίσει από τους Λειψούς με την οικογένειά του στους Αρκιούς το 2021, στη Β’ δημοτικού. Ηταν μια απόφαση που πήραν –εν μέσω πανδημίας– έπειτα από προτροπή του τότε αντιδημάρχου Πάτμου και νυν δημάρχου του νησιού, Νικήτα Τσαμπαλάκη. Σκοπός ήταν εκείνη την περίοδο να μη σφραγιστεί το δημοτικό σχολείο. Σήμερα, η προσπάθεια αυτή, παρά τη δυνατή θέληση της δημοτικής αρχής, μοιάζει να μην τελεσφορεί.
Η παρέλαση στους μικρούς Αρκιούς από τον μοναδικό μαθητή του δημοτικού σχολείου υπήρξε πάντα ένας λόγος προβολής του νησιού στις εθνικές επετείους. Οπως όλα δείχνουν, η τελευταία προγραμματισμένη παρέλαση στο νησί θα γίνει στις 25 Μαρτίου του 2025.
«Το κλείσιμο του σχολείου στους Αρκιούς μάς κάνει να νιώθουμε άβολα, διότι έχουμε συνηθίσει όλα αυτά τα χρόνια να πηγαίνουμε στις γιορτές, να παρακολουθούμε τις εθνικές παρελάσεις σε αυτό το απομακρυσμένο ελληνικό νησί, στα ανατολικά της Ευρώπης. Δυστυχώς, όμως, αυτή είναι η φυσική εξέλιξή του», λέει στην «Κ» ο κ. Τσαμπαλάκης.
Ο ίδιος πήρε πριν από λίγους μήνες την απόφαση να προσελκύσει στους Αρκιούς νέα ζευγάρια με παιδιά. Γρήγορα, όμως, κατάλαβε πως το εγχείρημα δεν θα μπορούσε εύκολα να πετύχει και η ιδέα έχει πλέον σχεδόν εγκαταλειφθεί.
Σε λίγα χρόνια οι Αρκιοί θα είναι ένα νησί για παραθεριστές, θα έχει ζωή μόνο τα καλοκαίρια.
«Είναι πολύ δύσκολη η προσπάθεια να βρούμε οικογένειες για να εγκατασταθούν εκεί. Παρότι μπορούμε να προσφέρουμε το κίνητρο της απασχόλησης με μισθό 800 – 1.000 ευρώ τον μήνα, το θέμα δεν είναι μόνο οικονομικό. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν σπίτια στο νησί για να στεγαστούν όσοι ενδεχομένως θα ενδιαφέρονταν να έρθουν. Δηλαδή ακόμη κι αν προχωρήσει η προσπάθεια να βρεθούν οικογένειες, στο τέλος αυτό πιθανόν να μας γυρίσει “μπούμερανγκ” γιατί δεν θα μπορούμε να τις στεγάσουμε κάπου», εξηγεί ο δήμαρχος, κάνοντας ταυτόχρονα μια δυσοίωνη πρόβλεψη για το μέλλον του ακριτικού τόπου.
«Τα σπίτια που υπάρχουν σήμερα πάνω στο νησί είναι κυρίως τουριστικές κατοικίες που λειτουργούν τους καλοκαιρινούς μήνες. Σε λίγα χρόνια οι Αρκιοί θα είναι ένα νησί για παραθεριστές, θα έχει ζωή μόνο τα καλοκαίρια. Είναι κάτι που μοιάζει αναπόφευκτο, διότι οι περισσότεροι κάτοικοί του είναι άνθρωποι μεγάλης ηλικίας».
«Λυπάμαι που ο γιος μου θα είναι ο τελευταίος που θα τραβήξει την πόρτα του σχολείου και θα την κλείσει» λέει στην «Κ» η μητέρα του Αγγελου, Νεκταρία Σπύρου.
«Δεν ξέρουμε αν τα σπίτια που μένουμε είναι δικά μας»
Ο Μιχάλης Κάβουρας, πατέρας του Αγγελου, έχει γεννηθεί και έχει μεγαλώσει στους Αρκιούς. Ακόμη κι όταν έζησε για ένα διάστημα στους Λειψούς από όπου κατάγεται η σύζυγός του, η βάση του παρέμενε στο νησί του, όπου «πεταγόταν» τον περισσότερο καιρό για να ψαρεύει. Τα τελευταία χρόνια με θλίψη βλέπει το νησί να ερημώνει καθώς οι ηλικιωμένοι που «φεύγουν» δεν αντικαθίστανται. Το μεγαλύτερο πρόβλημα, όμως, για τον ίδιο είναι η διαμάχη που εδώ και χρόνια έχει ξεσπάσει ανάμεσα στους κατοίκους των Αρκιών και την πολιτεία γύρω από την ιδιοκτησία της γης, καθώς εξαιτίας κάποιων νομικών εκκρεμοτήτων δεν μπορεί να αναγνωριστεί επίσημα η περιουσία τους.
«Μας έρχονται αγωγές που αμφισβητούν την κυριότητα των οικοπέδων μας και δεν ξέρουμε αν τα σπίτια που μένουμε είναι δικά μας, αφού δεν μπορούμε να κάνουμε ούτε γονική παροχή στα παιδιά μας. Ολοι όσοι έρχονται στο νησί, μας χτυπούν την πλάτη, μας λένε “μπράβο σας που φυλάτε Θερμοπύλες” και μετά παρότι μας διαβεβαιώνουν ότι η γη μάς ανήκει και δεν θα μας διώξει κανείς, καταφθάνουν οι αγωγές επικαλούμενες έγγραφα ακόμη και από την περίοδο της Τουρκοκρατίας», λέει ο ίδιος.
Για το ζήτημα αυτό, πάντως, ο Δήμαρχος Πάτμου είναι καθησυχαστικός και επικαλούμενος την τροπολογία που ανακοινώθηκε μόλις την περασμένη εβδομάδα (25/2) από το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, διαβεβαιώνει στην «Κ» πως το ζήτημα φτάνει σύντομα στην επίλυσή του. Σύμφωνα με την τροπολογία, αναστέλλεται για έξι μήνες η άσκηση αγωγών από το Δημόσιο για τη διεκδίκηση ιδιωτικών ακινήτων, ενώ θα ακολουθήσει συνολική νομοθετική ρύθμιση με την οποία αναμένεται να αντιμετωπιστεί οριστικά το πρόβλημα.
«Αυτή η τροπολογία είναι το πρώτο σημαντικό βήμα που γίνεται μετά από μια μακρά προσπάθεια. Το λάθος στον Νόμο ήταν ότι κάλυπτε τους μόνιμους κάτοικους των Αρκιών, αλλά στην πραγματικότητα πρόκειται για μόνιμους κατοίκους Πάτμου, οι οποίοι διαμένουν στους Αρκιούς. Υστερα από αυτήν τη θετική εξέλιξη, μπορούμε να πούμε ότι το θέμα πλέον πηγαίνει προς οριστική επίλυση», τονίζει.
«Ο,τι κάνουμε, το κάνουμε για το παιδί»
Αυτή την περίοδο, ο Μιχάλης Κάβουρας προσπαθεί να προετοιμάσει για τη μετεγκατάσταση όχι μόνο τον γιο του που σε λίγο –έτσι κι αλλιώς– θα συναντήσει ξανά τους παλιούς συμμαθητές του, αλλά και τον ίδιο του τον εαυτό, ώστε να συνηθίσει στην ιδέα.
Ο Μιχάλης Κάβουρας, αγκαλιά με τον γιο του Αγγελο στους Αρκιούς.
«Εδώ γεννήθηκα και εδώ θα ήθελα να πεθάνω. Σ’ αυτό το νησάκι. Είναι ο τόπος μου και τον λατρεύω, αλλά ό,τι κάνουμε, το κάνουμε για το παιδί. Το φέραμε στους Αρκιούς πριν από μερικά χρόνια για να μην κλείσει το σχολείο. Αλλά τώρα, ακόμη κι αν υπάρχει –όπως μάς λένε– η δυνατότητα να συνεχίσει τα μαθήματα διαδικτυακά, ο Αγγελος δεν μπορεί να μείνει άλλο μόνος του στο νησί. Εδώ συναναστρέφεται μόνο ηλικιωμένους, αλλά η θέση του είναι να μεγαλώνει μαζί με τους συνομηλίκους του», λέει στην «Κ» ο κ. Κάβουρας εκφράζοντας τη συγκίνησή του για το κλείσιμο του σχολείου.
«Το σχολείο είναι το καμάρι μας και είμαστε συναισθηματικά δεμένοι με αυτό. Εδώ φοίτησαν τα δύο μεγαλύτερα παιδιά μου, σε αυτό πήγα κι εγώ. Ο Αγγελος αυτή τη στιγμή έχει ανάμεικτα συναισθήματα. Από τη μία δεν θέλει να αφήσει τους Αρκιούς, στεναχωριέται και για τη δασκάλα του που τη λατρεύει και μαζί της διανύει μια υπέροχη σχολική χρονιά, αλλά από την άλλη ξέρει πως ό,τι κάνουμε είναι για το καλό του».
Για τη μητέρα του Αγγελου, τα πράγματα είναι πιο ξεκάθαρα. Στην αρχή της χρονιάς είχε ζητήσει από τον δήμαρχο Πάτμου να κάνει τις απαραίτητες ενέργειες για να φέρει οικογένειες στους Αρκιούς. Αργότερα, όμως, κατάλαβε πως ακόμη και αν γινόταν αυτό, ο μικρός θα συνέχιζε να στερείται πολλά, και κυρίως μία καλύτερη εκπαίδευση.
«Ο Αγγελος θα τελειώσει το σχολείο στους Λειψούς και έπειτα θα μπορεί να τραβήξει τον δρόμο του. Εμείς ως γονείς, θα του έχουμε δώσει, ως οφείλουμε, τα απαραίτητα εφόδια».
«Πήρα την απόφαση και ζήτησα μέσω email να μην το προχωρήσουν, τουλάχιστον για εμάς, διότι τα έβαλα κάτω και σκέφτηκα ότι το παιδί πρέπει να πάει στους Λειψούς, εκεί που υπάρχει οργανωμένο Γυμνάσιο και Λύκειο, υπάρχουν δραστηριότητες για να περνάει τη μέρα του, να κάνει αθλητισμό, ακόμη και μαθήματα κιθάρας αφού αγαπά τη μουσική. Θα τελειώσει το σχολείο στους Λειψούς και έπειτα θα μπορεί να τραβήξει τον δρόμο του. Εμείς ως γονείς, θα του έχουμε δώσει, ως οφείλουμε, τα απαραίτητα εφόδια».
Η οικογένεια Κάβουρα ήδη δρομολογεί τις διαδικασίες για να ξεκινήσει τη νέα ζωή στους Λειψούς. Το σπίτι στο οποίο θα μείνουν είναι το πατρικό της Νεκταρίας και οι γονείς της είναι ενθουσιασμένοι με την ιδέα ότι θα ζουν πλέον πολύ κοντά και θα απολαμβάνουν τον εγγονό τους. Υπάρχουν, όμως, κάποιες εκκρεμότητες που θα πρέπει εγκαίρως να τακτοποιηθούν.
«Αυτό που με απασχολεί πλέον είναι να καταφέρω να βρω μια πρωινή δουλειά για να μπορώ να συνεισφέρω στην οικογένειά μου και να μη στερηθούμε όλα όσα σκεφτόμαστε ότι θα κερδίσουμε εκεί. Οταν ζούσαμε στους Λειψούς, εργαζόμουν ως καθαρίστρια στο δημοτικό ιατρείο, τώρα δεν ξέρω αν θα υπάρχει κάποια διαθέσιμη θέση κάπου», λέει η κ. Σπύρου. «Αν μπορείτε γράψτε το αυτό, ότι ψάχνω για μια καλή δουλειά».
Πηγή: kathimerini.gr
