Νοσταλγικό αφιέρωμα στα παλιά ξενοδοχεία και στους πρώτους ξενοδόχους της Κω (Γράφει η Ξανθίππη Αγρέλλη

Νοσταλγικό αφιέρωμα στα παλιά ξενοδοχεία  και στους  πρώτους ξενοδόχους της Κω

(Γράφει η Ξανθίππη   Αγρέλλη)     Κως   (12/7/2024)

Αν και τελευταία έχουμε υπέρ τουρισμό,  κάτι που συμβαίνει στις ηλιόλουστες χώρες της Μεσογείου, αυτό δεν συνέβαινε πριν εξελιχτούν τα θαλασσόβρεχτα νησιά μας σε περιζήτητους, τουριστικούς προορισμούς.

Τη δεκαετία του 1960, καθημερινά η μαυρισμένη μπουρού του καραβιού, σφύριζε κάθε ξημέρωμα, για να αποβιβάσει τους πρώτους επισκέπτες στο καταπράσινο νησί,  που έμοιαζε με ένα υπαίθριο ολάνθιστο κήπο, γεμάτο με γιασεμιά και κατακόκκινους ιβίσκους. Μετά  από 18 περίπου ώρες ταξίδι, με το πλοίο της άγονης γραμμής, από  το λιμάνι του Πειραιά μέχρι τα νησιά, έπρεπε επιβάτες  και  βαλίτσες, να στριμωχτούν στις λάντζες και από εκεί με αυτές τις μικρές ξύλινες βάρκες,  να καταφέρουν να βγουν στο πέτρινο μουράγιο, του φυσικού λιμανιού της Κω.

Έλληνες οι πρώτοι τουρίστες περιηγητές, που θέλησαν να γνωρίσουν τα μόλις απελευθερωμένα από τη σκοτεινή Ιταλοκρατία, (1912 -1946). Ενσωματωμένα  πια με την Μητέρα Ελλάδα τα Δωδεκάνησα, είχαν  τα ιδιαίτερα προνόμια της φορολογικής,  ειδικής μεταχείρισης, σε ποτά, ομπρέλες, σερβίτσια και υφάσματα.

Οι αξέχαστοι αχθοφόροι, ο  Στάθης ο Σκιαθίτης  και ο  Στέφανος ο Σαράντης, μόνιμοι βαστάζοι, κουβαλούσαν πάνω στα ξύλινα καρότσια, τις βαλίτσες των πρώτων τουριστών. (Γράψαμε ειδικό αφιέρωμα για αυτούς.)

Τα  πρώτα Ναυτιλιακά Πρακτορεία του Βουκουβαλίδη, του Σταματιάδη, του Μουζουράκη,  του Ανδριωτάκη, του Τυρινόπουλου  κλπ. είχαν κανονίσει από εισιτήρια μέχρι και ξενοδοχεία, ώστε το ταξίδι και η διαμονή των Αθηναίων να είναι άνετη και ευχάριστη.

Μια βόλτα με το ποδήλατο μου από το λιμάνι, ως την κεντρική Πλατεία Ελευθερίας, μου φέρνει στην ματιά και   στη μνήμη,  τα πρώτα ξενοδοχεία της Κω.  Ξεκινάω με το Ακροπόλ, το παλαιότερο, που ανήκει στην οικογένεια της κ. Δέσποινας Νικολάου Αλεξανδρίδη και ξεκίνησε την λειτουργία του το 1957 τελειώνοντας την ως το 1992.

Ακολούθησε το Βερενίκη,  ένας παλιός πέτρινος πύργος, μεταμορφώθηκε σε ένα υπέροχο ξενοδοχειακό κτίσμα, κοντά στο λιμάνι και  ανήκει  στην οικογένεια Νικολάου Σπύρου και  Αικατερίνης, το γένος Μπακάλογλου. Λειτουργεί μέχρι και σήμερα από το έτος   1969.

Πιο  δίπλα  το ξενοδοχείο Αικατερίνη,  που ανήκει στην οικογένεια του κ. Ψαρά Βασίλη του Γεωργίου και λειτουργεί από το 1960. Λίγο πιο πέρα  σε ένα ύψωμα ξεχωρίζει  το ξενοδοχείο Αλεξάνδρα, της οικογένειας των αείμνηστων Κυριάκου και Αλεξάνδρας   Μπακάλογλου.

Στη βόλτα μου σε μια ανηφόρα, συναντώ  άλλο ένα παλιό ξενοδοχείο το Δωδεκάνησος, της οικογένειας  Χαρτοφίλη.

Και στο τέλος του λιμανιού, το πρώτο σύγχρονο ξενοδοχείο το Ξενία, κρατικών συμφερόντων του  ΕΟΤ.  Είναι το σημερινό ανακαινισμένο από την οικογένεια Νικολάου Πουλιού, πολυτελέστατο ξενοδοχείο,  με το  όνομα  Κως-Ακτής.  Προχωράω στην οδό Βασιλέως Γεωργίου  και συναντώ  το Τιτάνια, που στην θέση του υπήρχε η θρυλική βίλα Βασιλειάδη.   Αυτή  έγινε φυσικό σκηνικό, για  πολλές ταινίες την χρυσή εποχή του Ελληνικού,  ασπρόμαυρου κινηματογράφου. Ήταν όλη από μάρμαρο αλλά δυστυχώς  κατεδαφίστηκε  και έγινε  το  νέο ξενοδοχείο που ανήκει στην οικογένεια Βασίλη Γεωργιάδη. Εκεί κοντά,  υπήρχε  η βίλα Μενασέ, που στην αρχική ανακαίνισή της έγινε το ξενοδοχείο  Ιπποτών ή Σεβαλιέ και σήμερα με νέα ανακαίνιση από την οικογένεια της κ. Ειρήνης Σβύνου, έγινε το ξενοδοχείο Τρίτων. Η  οικογένεια  Σβύνου, έχει και  ένα από τα σχετικά παλιά ξενοδοχεία στην πόλη, το Μαριτίνα. Λίγο πιο πέρα στην πλατεία Κονίτσης, υπήρχε ένα πολύ παλιό  ξενοδοχείο που άλλαξε χρήση, το Μίλβα  της γνωστής οικογένειας Βασιλειάδη.  Στην πλατεία του Κως, με τους δυο Μύλους, που δεν υπάρχουν πια σήμερα, έχουμε ένα από τα πρώτα παλιά ξενοδοχεία το Ζέφυρος, της οικογένειας Ιάσονα  Παρβέρη και απέναντι το ξενοδοχείο Μπάτης, που έγινε Κως, της οικογένειας Νικολάου Πουλιού.

Περνάω ξανά στο λιμάνι και στο τέλος της Ακτής Κουντουριώτη, συναντώ το ξενοδοχείο Άστρο, της οικογένειας Αδαμαντίδη, ένα από τα πρώτα ξενοδοχεία. Αυτό  κάποτε ήταν ένας από τους   πέντε καλούς κινηματογράφους της Κω, το Σινέ -Άστρο.  Λίγο  πιο πέρα επί της οδού Θεμιστοκλέους, βρίσκομαι στο παλιό ξενοδοχείο Έλλη. Σήμερα  η ίδια η οικογένεια Αδαμαντίδη, το ανακαίνισε πλήρως και έγινε ένα πολυτελές ξενοδοχειακό κατάλυμα.  Στην  ίδια οικογένεια ανήκει και το μικρό ξενοδοχείο  Ιβίσκος, απέναντι από το κτήριο του Επαρχείου. Αλλά  και   οι παλιές αποθήκες καπνού, έγιναν στην αρχή το ξενοδοχείο Μαρίνα και σήμερα   πλήρες  ανακαινισμένο,  ανήκει πια στην δραστήρια σε ξενοδοχειακά συγκροτήματα, οικογένεια  Κωνσταντίνου Κουλιά, με  το όνομα Κώστα Παλάς.

Τα τελευταία ξενοδοχεία, κυρίως είχαν για πελάτες  όχι  μόνον Έλληνες περιηγητές, αλλά τουρίστες Ευρωπαίους, που κάθε μέρα κουβαλούσαν τα πρώτα Τσάρτερς,  στο  τέλος της δεκαετίας του 70, με αρχές του 80.

Ύστερα  άρχισε μια ξενοδόχο -μανία άνευ προηγούμενου, με την οικοδομή στις δόξες της και την ανεργία στους συναφείς κλάδους της οικοδομής, να φθάνει υπό το μηδέν.  Παντού  ξεφύτρωναν νέα κτήρια ξενοδοχείων και  επιπλωμένα διαμερίσματα, στην περιοχή  μέσα και έξω από την πόλη, καθώς  και στα χωριά, οπού έγιναν τα νέα μεγάλα ξενοδοχειακά συγκροτήματα.

Όμως  το πρώτο και παλαιότερο ξενοδοχείο της Κω, είναι   το Αλμπέργκο Τσελσομίνο. Αυτό  λειτούργησε επί σκληρής  Ιταλοκρατίας και αργότερα για λίγο φιλοξένησε τους πρώτους Έλληνες περιηγητές.  Αναφέρομαι  στο παλιό κτήριο το Ακταίον, που κάποτε στεγάσθηκε ο ΔΗΡΑΣ. Αυτό που σεβάστηκε και ο δυνατός σεισμός του 1933. Με τον νέο ενοικιαστή και  την δραστήρια στις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις οικογένεια κ. Γεωργίου Κουτσού, με την πλήρη πολυτελή ανακαίνισή του, απολαμβάνουν σήμερα το ζωντάνεμα της λειτουργίας του.

Ξενοδοχεία στην Κω έφτιαξαν και τα δραστήρια στον κλάδο του τουρισμού αξέχαστα αδέλφια Γιάννης και Δημήτρης Χατζησάβας, όπως μεταξύ άλλων το πολυτελέστατο Όσκαρ, επί της οδού μεγάλου Αλεξάνδρου. Αλλά πιο δίπλα και η γνωστή οικογένεια Καματερού, έφτιαξε το ξενοδοχείο Αιγαίον.  Αυτά είναι τα παλιά ξενοδοχεία της Κω.  Βέβαια  αν κάνουμε μια βόλτα στα  δρομάκια της πόλης μας, θα ανακαλύψουμε και άλλα μικρότερα ή μεγαλύτερα ξενοδοχεία, που ακολούθησαν και  πρωταγωνίστησαν από τα πρώτα στην φιλοξενία των  τουριστών.

Οι Έλληνες περιηγητές και οι μεμονωμένοι ξένοι επισκέπτες, είναι πια σήμερα πολύ λίγοι. Ο οργανωμένος τουρισμός, με τις  απευθείας Αεροπορικές  πτήσεις  Charters -Τσάρτερς, έφερε πολύ κόσμο στο νησί μας.

Κυρίως  Ευρωπαίους τουρίστες, ξεκινώντας από τα τέλη της δεκαετίας του  70- 80- 90  και μέχρι σήμερα.

Έφερε όμως αλλαγές στην εμφάνιση  και στην λειτουργία της πόλης μας.

Η  άλλοτε ήρεμη νησιώτικη πόλη, η Χώρα ή  το παραλιακό Μανδράκι,  μετατράπηκε σε μια πολύβουη πόλη.

Η παλιά  Ιταλική ρυμοτομία με τους άνετους δρόμους, θυσιάστηκε για να γίνουν ποδηλατοδρόμοι, άλλοι έγιναν πεζόδρομοι, άλλοι στένεψαν και σε άλλους  έγιναν μονοδρομήσεις, για να λύσουν την κυκλοφοριακή  ασφυξία,  που έφερε η πληθώρα του τουρισμού.

Σήμερα  ενώ έχουμε πλούσια Αρχαιολογική κληρονομιά, οι  υπαίθριοι Αρχαιολογικοί μας χώροι  δυστυχώς θυμίζουν χωματερές, με σκουπίδια, αγριόχορτα, φίδια και ερπετά, φανερή δυσφήμηση,  στον τρίτο τουριστικό προορισμό της χώρας μας  και με ορατό τον κίνδυνο  πυρκαγιάς.

Τα  τουριστικά ρεύματα ιδίως από νέους, είχαν απαιτήσεις στην διασκέδαση με την μετατροπή  της οδού  Ναύκληρου, σε δρόμο για τα μπαράκια και με την δημιουργία παραλιακών ντισκοτέκ.  Υπάρχει  πληθώρα εστιατορίων,  καφετεριών και φυσικά τουριστικών καταστημάτων, με την  οδό Απελλού, δηλαδή,  τα παλιά Χαλουβαζιά, να συγκεντρώνουν εκεί τα περισσότερα  μαγαζιά. Έτσι  το άλλοτε ήσυχο νησάκι μας, δεν αποτελεί πια πόλο έλξης για ήσυχες διακοπές, για μεμονωμένους Έλληνες και ξένους. Είναι  ένας κοσμοπολίτικος παραθεριστικός τόπος, που με ιδιαίτερα προνόμια, όπως  τον ήλιο, την αμμουδερή ακτογραμμή, την θάλασσα, το ζεστό κλίμα, τις φυσικές ομορφιές, και τη φιλόξενη διάθεση των κάτοικων, συγκεντρώνει μαζικό τουρισμό, με γκρουπ επισκεπτών, κυρίως  από όλη την Ευρώπη.

Όμως  σε όλα υπάρχει ακμή και παρακμή, αν δεν προσέξουμε.  Έτσι  και στον τουρισμό μπορεί στην Ελλάδα ο τουρισμός να αντιπροσωπεύει το 25% του ΑΕΠ, πρέπει όμως να υπάρχει ισορροπία, ανάμεσα στους ντόπιους κατοίκους και στην οικονομική άνθηση, που φέρνει ο υπέρ τουρισμός.

Διότι  η τελευταία φονική πανδημία και οι περιορισμοί, έσπρωξαν μετά τη λήξη της, εκατομμύρια  ανθρώπων για διακοπές. Επίσης  τα οργανωμένα ομαδικά ταξίδια, είναι πολύ φθηνά και προσιτά για πολύ κόσμο.

Ωστόσο  η υπερβολική εισβολή των τουριστών, που συμβαίνει σε όλο το νησί, θα χρειαστεί σωστές υποδομές,  για την διαχείρισή της.

Άμεσα θα χρειαστούμε υπηρεσίες για την δασοπροστασία, την καθαριότητα και  την Υγεία.  Επίσης πρέπει να γίνεται σωστή διαχείριση στο νερό, στην ηλεκτρική ενέργεια και στο αποχετευτικό. Δυστυχώς  η ‘Ριβιέρα της Κω’, το Ψαλίδι, βρωμάει από τα λύματα του βιολογικού, αφού δεν γίνεται σωστή επεξεργασία, είναι παλιό  και έχει κορεσθεί. Επί πλέον αφήσαμε τον πρωτογενή τομέα, την αγροτιά και την κτηνοτροφία να μαραζώνει, όταν η Κως έτρεφε  και τα γύρω νησιά και είχε οκτώ  εργοστάσια τοματοπελτέ.

Παρόλα αυτά τα πρώτα παλιά ξενοδοχεία, έβαλαν τις βάσεις της αληθινής  φιλοξενίας. Σε ένα  πεντακάθαρο λιτό δωμάτιο, με θέα το λιμάνι ή την απέραντη θάλασσα, ένα σιδερένιο ή ξύλινο καλοστρωμένο κρεβάτι, ένα κομοδίνο ένα τραπεζάκι, λίγες καρέκλες, μια ντουλάπα και ένα τυπικό  WC, με το  τηλέφωνο κοινόχρηστο, οι πρώτοι επισκέπτες  απολάμβαναν την οικογενειακή εξυπηρέτηση.  Αυτά τα πλεονεκτήματα, διέθεταν μαζί με το φιλόξενο απλό και αγνό  πρωινό, εγκάρδια υποδοχή και ασφαλή και ήσυχη διαμονή,  τα πρώτα παραδοσιακά  οικογενειακά ξενοδοχεία, της πανέμορφης και  καταπράσινης Κω που έμοιαζε παραμυθένια.

ΥΓ. Το άρθρο αυτό μας το ζήτησαν οι αγαπητοί αναγνώστες, ξανά και τους ευχαριστούμε. Παρακαλούμε  αν έχουν περισσότερες πληροφορίες, για τα πρώτα ξενοδοχεία και τους ξενοδόχους,  να μας τις γνωστοποιήσουν.

Έτσι για να θυμούνται, οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νεώτεροι.

Ξανθίππη Αγρέλλη